لازمه تمایز در بازار و داشتن مزیت رقابتی در هر کسب و کاری، توجه به روند موجود تغییرات فناوری و نیاز مشتریان است. بر همین اساس مفاهیم بسیاری مانند بینش مشتری، پرسونای مشتری، بازار هدف، تحقیقات بازار و ترند بازار در حوزه بازاریابی شکل گرفتهاند. در این میان ترند بازار مفهومی چند وجهی است که شناخت و تعیین آن نقش مهمی در استراتژیهای کسب و کار دارد. طبق تعریف، ترند بازار، اطلاعات کلیدی بازار با محوریت بررسی الگوهای رفتاری مصرف کنندگان است که موقعیت فعلی کسب و کار را در تصویری گسترده از فعالیت اقتصادی ترسیم میکنند. این اطلاعات شامل شناسایی و بررسی گرایشهای مخاطبان در یک بازار خاص است که برای کسب و کارها این امکان را فراهم میکند تا تصمیمهای آگاهانهای در مورد استراتژیهای بازاریابی خود بگیرند. در این مطلب از مجله فرادرس قصد داریم با یادگیری اینکه ترند بازار چیست، اهمیت توجه به آن و مراحل شناسایی و تشخیص آن را همراه مثالهای واقعی بررسی کنیم.
ترند بازار چیست؟
«ترند بازار» (Market Trend)، تغییر مسیرها و جهتگیریهای کسب و کارهای مختلف در بازار است که بیشتر تحت تاثیر رفتار مشتری و فناوریهای جدید یا در حال توسعه قرار دارد. تشخیص و تحلیل ترند بازار در زمان راهاندازی کسب و کار تصویری مناسب برای تصمیمگیری از نظر ماندن در حوزه فعلی فعالیت یا حرکت مطابق نیاز مشتری را نشان میدهد. در این خصوص پیشنهاد میکنیم مجموعه فیلمهای آموزش بازاریابی و تبلیغات فرادرس را مشاهده کنید. لینک این فیلمهای آموزشی در ادامه آورده شده است.
ترند بازار به عنوان بخشی مهم از بیزنس پلن، نقش اصلی در تعیین موقعیت فعلی کسب و کار در بازار و پایداری آن دارد. در حقیقت بررسی ترند بازار در هنگام شروع هر فعالیت اقتصادی حرکتی هوشمندانه است که میتواند چشماندازی دقیق برای موفقیت بلند مدت کسب و کار در بازار را ارائه دهد. صنعت تلفنهای همراه یکی از قابل لمسترین مثالها برای بررسی نقش ترند بازار با تاثیر همزمان تقاضای مشتری و فناوری در آن است. تغییرات ۲۰ سال اخیر فناوری این حوزه حرکت از گوشیهای سنگین وزنتر به سمت انواع هوشمند و باریک که عملکردی مانند کامپیوتر را دارد، نشان میدهد. همچنین مصرف کنندگان در سالهای اخیر به تلفنهای همراه تاشو با صفحههای نمایش بزرگ بسیار توجه میکنند. بنابراین فعالان این حوزه در صورت نادیده گرفتن این روندها، نمیتوانند خود را با نیاز مشتریان هماهنگ کنند و در نتیجه مخاطب کسب و کار ممکن است به سمت رقبایی برود که نیاز وی را در نظر میگیرد.
اهمیت بررسی و تعیین ترند بازار چیست؟
برخی از کسب و کارها آن چنان بر بهینهسازی فعالیت خود متمرکز هستند که توجه به آنچه در بازار و تغییرات رفتار مصرفکننده رخ میدهد را به دست فراموشی میسپارند. هر چند این دسته تنها در زمانی که نیاز به تغییر چیزی را احساس میکنند یا بعد از مشاهده حرکت رقبا در مسیری خاص، بر موج رقابتی بازار قرار میگیرند. در حالیکه این نوع عملکرد میتواند منجر به از دست دادن فرصتهای کلیدی برای متمایز کردن کسب و کار و به دست آوردن موقعیتهای منحصر به فرد در بازار شود. بنابراین توجه به بررسی منظم ترند بازار، یکی از مهمترین فعالیتها به حساب میآید.
بررسی ترند بازار در طولانی مدت تصویری شفاف از آنچه کسب و کار باید انجام دهد را ترسیم میکند. علاوه بر این اطلاعات بهدست آمده در این حالت هنگام رکود اقتصادی، سطح آمادگی کسب و کار برای تغییرات احتمالی در جهت تطبیق با عادات مصرف کننده را بالا میبرد. موضوعی که در نهایت میتواند با جلب رضایت مشتری، حتی فروش بیشتر را نیز باعث شود. به عبارت دیگر باعث درک عمیقتر از بازار هدف و تنظیم استراتژیهای بازاریابی موثرتر میشود.
اگر بخواهیم به شکل خلاصه و شفاف توضیح دهیم اهمیت ترند بازار چیست، باید اشاره کنیم اطلاعات دریافتی از تحلیل ترند بازار، پاسخی به سه پرسش اصلی زیر است.
- چرا میزان فروش کاهش یافته است؟
- آیا دلیل کاهش میزان فروش عدم جذابیت محصولات یا خدمات نزد مصرف کننده است؟
- مشتریان هدف کسب و کار دقیقا بهدنبال چه چیزی در بازار هستند؟
- ترجیحها و رفتار خرید مشتریان چگونه است؟
- رقبای کسب و کار در چه مسیری حرکت میکنند؟
- چه تهدیدها و فرصتهایی از جانب رقبا در بازار وجود دارد؟
مسیر تئوریک تشخیص ترند بازار چیست؟
برای تشخیص ترند بازار ۱۰ روش به شرح زیر مورد استفاده قرار میگیرد. با جمعآوری اطلاعات کافی در خصوص هر یک از این موارد میتوان درک دقیقی از وضعیت فعلی کسب و کار در محیط رقابتی و تدوین استراتژیهای موثر بازاریابی داشت. پیشنهاد میکنیم برای آشنایی بیشتر فیلم آموزش استراتژی بازاریابی در فرادرس که لینک آن در ادامه آورده شده است را مشاهده کنید.
۱. بررسی روند الگوی رفتاری مصرفکننده
مصرفکننده، عامل اصلی موفقیت یا شکست کسب و کار است که در صورت برطرف نشدن نیازهای او، فروش محصولات عرضه شده به بازار با مشکل روبرو خواهد شد. با بررسی و درک تغییرات رفتار مصرفکننده، اولویتها و الگوهای خرید وی میتوان فرصتهای جدید برای رشد و توسعه کمپینهای بازاریابی هدفمند در جهت دستیابی به بازار هدف را شناسایی کرد. بهعنوان مثال اگر در فروش اینترنتی محصول، مشتری هدف کسب و کار در محدوده سنی زیر ۴۵ سال قرار دارد، باید وبسایت را برای تلفن همراه بهینهسازی کرد. زیرا آمار در سالهای اخیر نشان میدهد که الگوی مصرفکنندگان بر جستجو از طریق موبایل متمرکز است.
۲. بررسی روند پیشرفت فناوری
با توجه به روند رو به رشد ارائه فناوریهای جدید به بازار، لازم است کسب و کارها با تغییرات آنها هماهنگ باشند. جمعآوری اطلاعات از این طریق فرصتهای جدید نوآوری را شناسایی میکند که در نهایت منجر به صرفهجویی در زمان و هزینه کسب و کار میشود. از طرفی رفتار مشتریان اغلب با پیشرفتهای فناوری تغییر میکند.
۳. بررسی روند تاریخی
بررسی دادههای کسب و کار در یک دوره زمانی مشخص میتواند در شناسایی ترند بازار کمک کند. این دادهها در پیشبینیهای قطعیتر فعالیتهای آینده به کمک کسب و کار میآیند و ابزار بسیار قدرتمندی برای تصمیمگیریهای آگاهانهتر هستند.
۴. بررسی روند فصلی
برخی کسب و کارها به دلیل نوع محصول تولیدی، در فصلهای مختلف سال نوساناتی را در عرضه و تقاضای خود تجربه میکنند. بنابراین با تحلیل روندهای فصلی خرید مشتریان و قیمتگذاری مناسب میتوان استراتژیهای موثرتر بازاریابی در جهت به حداکثر رساندن فروش در فصلهای با تقاضای بیشتر را تدوین کرد.
۵. بررسی روند جغرافیایی
روش دیگر برای شناسایی ترند بازار، استفاده از دادههای جغرافیایی فروش محصول در مناطق مختلف است. این دادهها اولویتها و رفتار مصرفکننده در هر منطقه را مشخص میکند. بنابراین با شناسایی و درک آنها میتوان پیشنهادات محصول را متناسب با نیازهای خاص هر منطقه جغرافیایی تنظیم کرد.
۶. بررسی روند جمعیت شناختی
تحلیل روندهای جمعیت شناختی مانند سن، جنسیت، درآمد، سطح تحصیلات به درک بهتر مخاطبان هدف و توسعه استراتژیهای متناسب با این شاخصها کمک میکند.
۷. بررسی روند شبکههای اجتماعی
شبکههای اجتماعی بخش جدایی ناپذیر زندگی بسیاری از مردم هستند. کسب و کارها میتوانند با تحلیل اطلاعاتی مانند پیامهای رد و بدل شده در پستها یا ردیابی هشتگها فرصتهای جدیدی را برای تعامل با مخاطب و ایجاد آگاهی از برند شناسایی کنند. برای آشنایی بیشتر با این موضوع میتوانید فیلم آموزش رفتار مصرف کننده در شبکههای اجتماعی در فرادرس را مشاهده کنید. این آموز شدر لینک زیر
۸. بررسی روندهای اقتصادی
تحلیل شاخصهای کلان اقتصادی مهم مانند تولید ناخالص داخلی، نرخ تورم و نرخ بهره که بر فعالیت کسب و کارها بسیار تاثیرگذار هستند، ابزار دیگر برای تشخیص ترند بازار است. این دادهها در تصمیمهای تجاری مانند قیمتگذاریها یا تعیین سطح موجودی محصول موثر هستند.
۹. بررسی روندهای رقابتی
تحلیل دادههای عملکرد رقبا و استراتژیهای مورد استفاده آنها در بازار، به شناسایی فرصتهای جدید برای رشد بیشتر و پیشی گرفتن از آنها بسیار کمک میکند. به این وسیله میتوان با تشخیص تهدیدهای جدید، استراتژیهای خاصی را برای مواجه شدن با موارد پیشبینی نشده تدوین کرد.
۱۰. روندهای زیست محیطی
بررسی مقررات منطقهای و بین المللی موجود در این زمینه و روند تغییرات آنها در موفقیت کسب و کارهای فعال در این حوزه تعیین کننده است. با تحلیل روند تغییرات در قوانین وضع شده و توسعه شیوهها و محصولات سازگار بر این مبنا میتوان مشتریان علاقهمند به حفظ محیط زیست را بیشتر جذب کرد.
مسیر آموزشی تشخیص ترند بازار در فرادرس چگونه است؟
برای یادگیری نحوه شناسایی ترند بازار لازم است اطلاعات مناسبی در خصوص اصول بازاریابی و نحوه رفتار مصرف کننده در فضای واقعی و همچنین دیجیتال داشته باشیم. بنابراین در گام اول و از آنجا که رفتار مصرف کننده نقش مهمی در شناسایی ترند بازار دارد، کسب دانش لازم در مورد درگیریهای ذهنی، انگیزه و نیاز مخاطب کسب و کار و نقش وی در بازار فروش محصولات در اولویت قرار دارد. فیلمهای آموزشی تهیه شده در فرادرس به شرح زیر به عمیق شدن در مبانی ترند بازار بسیار کمک خواهد کرد.
با توجه به اینکه بسیاری از کسب و کارها از ابزارهای دیجیتال و وبسایت برای تحلیل و توسعه فعالیت خود استفاده میکنند، به صورت خاص فیلم آموزشی نحوه استفاده از گوگل ترندز در فرادرس با هدف بررسی علاقهمندیهای مشتریان، میزان محبوبیت محصول در یک منطقه و بررسی رقبا، پیشنهاد بعدی به علاقهمندان یادگیری این مبحث است.
در کنار این موارد توجه به مبانی تحقیقات بازار بر اساس ابزارهای جدیدی مانند Chatgpt با هدف آشنایی با اصول جمعآوری و تحلیل دادههای بازار و همچنین شکار ترندها و دستهبندی مخاطبین اطلاعات تکمیلی را ارائه میدهد. فیلم آموزشی تهیه شده فرادرس در این خصوص همراه با مثالهای کاربردی در دنیای واقعی است که به فهم بهتر موضوع کمک میکند.
در نهایت نیز برای آشنایی با نحوه استفاده از دادههای ترند بازار لازم است با استراتژیهای بازاریابی نیز آشنا باشیم. زیرا هدف اصلی از یادگیری مفهوم ترند بازار، تدوین استراتژیهای مناسب برای جذب مشتری بیشتر است. به همین جهت فیلمهای آموزشی فرادرس در این حوزه به شرح زیر که دربرگیرنده کلیه نکات مورد نیاز در این خصوص است، میتواند این موارد را برای علاقهمندان تشریح کند.
اگر بهدنبال دسترسی به کلیه آموزشهای بازاریابی در یک قالب کامل هستید، دو مجموعه فیلمهای آموزشی فرادرس در زمینه بازاریابی میتواند به عنوان مرجع برای انتخاب مباحث مورد نظر مورد استفاده قرار گیرد.
مراحل تشخیص و شناسایی ترند بازار چیست؟
با توجه به اهمیتی که تعیین و تحلیل ترند بازار در تصمیمگیریهای مدیریتی و فروش محصول و خدمات کسب و کار دارد، لازم است این مسیر به دقت شناسایی شود. بهطور کلی هفت مرحله به شرح زیر برای این منظور در نظر گرفته میشود.
- تعریف هدف
- برنامهریزی برای تحلیل منظم
- انتخاب ابزارهای مناسب تحلیل
- انتخاب درست مخاطب
- تجزیه و تحلیل دادهها
- اقدام اجرایی
- بازنگری
در ادامه، به شکل جزئیتری میآموزیم که مراحل هفت گانه تشخیص ترند بازار چیست و چه فعالیتی را باید در این خصوص انجام داد.
۱. یک هدف اجرایی برای شناسایی و تحلیل ترند بازار تعریف کنید
در ابتدا لازم است تعیین کنیم که هدف ما از شناسایی ترند بازار چیست. آیا بهدنبال بررسی علاقهمندیهای مصرف کننده در مورد محصولی خاص هستیم، آیا فعالیت رقبا در مرحله اول برای ما اهمیت دارد یا لازم است بررسی روندهای اقتصاد کلان کشور نقطه تمرکز اصلی باشد. هر چند اطلاع از همه روندهای تئوریک ده گانه جمعآوری داده بازار که پیش از این اشاره کردیم، بسیار مفید هستند، اما به منظور اجرایی شدن اهداف خود باید بر جنبههای درست ترند بازار و آنچه میتوانیم در نهایت به آن عمل کنیم، متمرکز شویم.
۲. برای انجام منظم تحلیل ترند بازار برنامهریزی کنید
هیچ کسب و کاری نمیتواند تنها با مشاهده لحظهای ترند بازار، تحلیل درستی از وقایع را داشته باشد. در حالت ایدهآل، نیاز است تا برای شناسایی ترندها و یافتن الگوها بر اساس دادههای جمعآوری شده، تحقیقات بازار را به شکلی منظم انجام دهیم. برای این منظور، برنامهریزیهای ماهانه، سه ماهه یا سالیانه و دریافت اطلاعات کامل از مشتریان و بازار هدف کمک میکند تا این فعالیت به درستی انجام گیرد.
۳. ابزار مناسبی برای بررسی خود انتخاب کنید
استفاده از ابزارهای مناسب تشخیص روندها، تجزیه و تحلیل رفتار مصرف کننده و درک فعلی بازار را سریعتر و آسانتر میکند. بهعنوان مثال، استفاده از ابزار تحلیلی «گوگل ترندز» در فروشگاههای اینترنتی برای بررسی محبوبیت جستجوی کلمات نزد مخاطب و آنالیز رقبا بسیار کمک کننده است. از طرفی میتوان با استفاده از ابزاری مانند «بافر» (Buffer)، شبکههای اجتماعی و کمپینهای بازاریابی را از نظر مورد توجه بودن برای مخاطب تحلیل کرد. در کنار این موارد بسیاری از ابزارهای تحقیقات بازار هستند که با جستجو و تحقیق کافی یا استفاده از مشاوره شرکتهای تخصصی فعال در این حوزه میتوان از آنها برای بررسی بهتر و دقیقتر ترند بازار استفاده کرد.
۴. مخاطب خود را درست انتخاب کنید
در مواردی که برای جمعآوری دادهها از ابزارهایی مانند نظرسنجیهای آنلاین یا مصاحبههای رودرو استفاده میکنیم باید مطمئن باشیم که مخاطبان به شکلی درست و به تعداد کافی انتخاب شدهاند. از طرفی طراحی سوالات آگاهانه که هدف اصلی فعالیت را مشخص کند یکی از پایههای موفقیت در شناسایی و تحلیل ترند بازار است. در صورتیکه نیاز به دریافت اطلاعات در خصوص طراحی فرمهای نظرسنجی داشتید، میتوانید به فیلم آموزش ایجاد پرسشنامه و فرم با گوگل فرم در فرادرس به شرح لینک زیر مراجعه کنید.
۵. دادهها را تجزیه و تحلیل کنید
بعد از جمع آوری دادهها، نوبت به تجزیه و تحلیل آنها میرسد. در این مرحله میتوان با تحلیل و درک رفتار مصرف کننده، ترندهای بازار را به طور کامل شناسایی کرد. در حین انجام تحلیل، تشخیص الگوها و همبستگی دادهها بسیار اهمیت دارد. زیرا این موضوع کمک میکند تا روندهای جدید بازار و رفتارهای فعلی مصرف کننده را به طور کامل شناسایی کنیم. علاوه بر این هر نوع ناهماهنگی در دادهها نیز ممکن است نشاندهنده تغییر ترند بازار است و باید آن را مورد توجه قرار داد.
۶. بر اساس یافتههای خود اقدام لازم را انجام دهید
این گام، زمان اقدام اجرایی برای استفاده درست از دادههای ترند بازار در کسب و کار است. بر اساس تحلیلهای انجام شده میتوان از آنها برای تصمیمگیری آگاهانه تجاری و تدوین استراتژیهای بازاریابی استفاده کرد. در حقیقت باید در نظر گرفت که چگونه این نتایج بر آینده کسب و کار تاثیر میگذارد. به این شکل با برنامهریزی درست، مسیر سادهتری برای پیشی گرفتن از رقبا خواهید داشت.
۷. ترندهای بازار را به شکل منظم بازنگری کنید
اقدام اجرایی، گام آخر نیست و با توجه به ماهیت متغیر و حتی در برخی موارد پیشبینی نشده بازار، لازم است که در طول زمان، ترندهای بازار به طور منظم بررسی شوند. توجه به عوامل بیرونی تاثیرگذار بر تغییرات بازار و فعالیت رقبا، از نکات اصلی این بازنگریهای دورهای است.
بررسی چند مثال در زمینه تحلیل ترند بازار
با هدف درک بهتر از اینکه تاثیر دادههای جمعآوری شده از ترند بازار چیست و چگونه تحلیل دقیق آنها موفقیت کسب و کار را تضمین میکند، دو مثال عملی در دنیای واقعی بر حسب نقطه تمرکز تاثیرگذاری تحلیلها مورد بررسی قرار میگیرند. این مثالها نمونه تجربی تحلیل شده از طریق پلتفرم ویژه بررسی ترند بازار در انگلستان است.
تحلیل روند تقاضای بازار در خدمات تحویل درب خانه مواد غذایی
خدمات تحویل مواد غذایی درب خانه، در طول پاندمی کرونا در انگلستان رونق پیدا کرد. این تحلیل برای بررسی اینکه بعد از پاندمی، وضعیت تقاضا در کسب و کارهای این حوزه به چه شکل است و آیا برندهای جدید میتوانند با در پیش گرفتن استراتژی جدید فعالیت تجاری موثری داشته باشند یا خیر، انجام گرفت. به همین دلیل بر پایه نظر سنجیهایی در انگلستان و آمریکا ترند بازار به شکل جامع مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل موارد زیر را نشان داد.
آگاهی از برند برای جلب مصرف کننده حرف اول را میزند
هر دو نظر سنجی انجام شده در آمریکا و انگلستان نشان داد که در حال حاضر، مصرف کنندگان ترجیح خرید خود را بر استفاده از خدمات برندهای شناخته شده و معتبر قرار میدهند. این برندها همان کسب و کارهایی هستند که در طول پاندمی توانستند از طریق ارائه خدماتدهی با کیفیت و جاگیری در ذهن مخاطب خود، آنها را به مشتریان وفاداری تبدیل کنند. بنابراین سوپر مارکتهای مواد غذایی برای موفق شدن در این بازار، بهتر است برای رشد و تثبیت بیشتر با برندهای بزرگ فعال در این حوزه همکاری مشترکی را آغاز کنند. به این معنا که وجود رقبای سر سخت و مشهور عبور از آنها را برای فعالیت جدید بسیار سخت میکند. اما میتوان با سرمایهگذاری گسترده برای برندسازی و کشف نیازهای جدید مشتریان و قیمت گذاری هوشمندانه در دراز مدت فعالیتهای جدیدی را نیز راهاندازی کرد.
خدمات آسان و سریع اولویت اصلی مصرف کننده است
بررسی رفتار مصرف کنندگان نشان داد که آنها در انتخاب پلتفرم تحویل مواد غذایی مورد نظر خود، تحویل سریع و هزینه ارسال پایین را به عنوان شاخص اصلی در نظر میگیرند. بنابراین کسب و کارهای فعال، با چالش پایین نگاه داشتن هزینههای تحویل و در عین حال ایجاد حاشیه سود مناسب روبرو هستند. بنابراین بررسی ترند بازار در این بخش نشان میدهد که رقابت بسیار بالا است و برای راهاندازی یک فعالیت جدید یا حتی دوام و پایداری در آن لازم است استراتژیهای جذاب قیمتگذاری یا تخفیفهای ویژه را در نظر گرفت. اگر میخواهید آگاهی بیشتری در رابطه با حاشیه سود پیدا کنید، پیشنهاد میکنیم مطلب مرتبط با این موضوع را در مجله فرادرس مطالعه کنید.
تحلیل روند بحرانهای اقتصادی بر الگوی خرید مصرف کننده
در این مثال یکی از روندهای موثر در ترند بازار یعنی تورم مورد بررسی قرار میگیرد. تحقیق انجام شده در انگلستان بر این مبنا سه نکته مهم را برای کسب و کارها نشان داد.
- قدرت خرید مخاطب نسلهای قدیم کمتر تحت تاثیر تورم است و بنابراین کسب و کارهای دارای مخاطب جوان با چالش بیشتری روبرو هستند.
- افزایش قیمت انرژی ناشی از تورم، آگاهی مصرف کنندگان در خصوص کاهش میزان مصرف انرژی را افزایش داده است. بنابراین تولید کنندگان محصولات خانگی لازم است محصولات جدید خود را بر مبنای این الگوی رفتاری جدید طراحی کنند.
- کاهش قدرت خرید مصرف کننده در اثر تورم، توجه آنها به خرید محصولات ارزان قیمت را افزایش داده است. بنابراین کسب و کارها میتوانند استراتژیهای متفاوتی مانند تولید کالا در کیفیتهای متفاوت با قیمتهای پایینتر را مد نظر قرار دهند.
جمعبندی پایانی
ترند بازار جهتگیری مسیر بازار و رفتار مشتریان در یک دوره زمانی مشخص است. این روند تحت تاثیر شاخصهای مختلفی مانند الگوی رفتاری مصرفکننده، بحرانهای اقتصادی، تغییرات فناوری یا مقررات زیست محیطی قرار دارد. توجه به شناسایی و تحلیل به موقع این مفهوم نقشی اصلی در تصمیمگیریهای بازاریابی و فروش کسب و کارها دارد. در این مطلب از مجله فرادرس تلاش شد با بررسی کامل اینکه مفهوم ترند بازار چیست اهمیت، نحوه تشخیص و مراحل اجرایی تعیین آن مورد بررسی قرار گیرند. همچنین در بخشی از مطلب اشاره خلاصهای نیز به مسیر یادگیری بیشتر این مفهوم با توجه به فیلمهای آموزشی تهیه شده در فرادرس شده است.
source