ترکیب وصفی از اضافه شدن یک صفت به یک اسم ساخته می شود. مانند عبارت «گل خوشبو» که در آن، صفت «خوشبو» را با کسره به اسم «گل» اضافه کردهایم و با این کار، اسم یا همان موصوف صفت را توصیف میکنیم. این ترکیب با ترکیب اضافی که از چسباندن یک اسم به اسم دیگر ساخته میشود، متفاوت است. در این مطلب از مجله فرادرس با مثالهای متنوعی یاد میگیریم که ترکیب وصفی چیست، چه انواعی دارد، تفاوت ترکیب وصفی با ترکیب اضافی و روشهای تشخیص این دو ترکیب از یکدیگر چیست و خود صفتهای ترکیب وصفی، چه وابستههایی میگیرند. در انتهای مطلب نیز پرسشهایی چهارگزینهای طرح کردهایم که میتوانید با پاسخ دادن به آنها میزان یادگیری خود را بسنجید.
ترکیب وصفی چیست؟
اگر صفتی را با کسره به یک اسم اضافه کنیم، ترکیب وصفی میسازیم. مانند گروه اسمی «پتوی بافتنی» که از هسته «پتو» به علاوه صفت «بافتنی» تشکیل شده است. میتوانیم مانند گروه اسمی «خواهر زیبای مهربان»، چند صفت را برای یک اسم بیاوریم یا مانند گروه اسمی «دانشجویان و اساتید محترم»، یک صفت را برای چند اسم بیاوریم و این موارد هم ترکیب وصفی هستند. پیشنهاد میکنیم برای یادگیری این مبحث و دیگر مباحث ادبیات، از فیلم آموزش ادبیات فارسی پایه هفتم فرادرس که لینک آن را در کادر پایین آوردهایم، استفاده کنید.
در ادامه با مثالهای بیشتری با انواع ترکیبهای وصفی آشنا میشویم و آنها را برررسی میکنیم و در بخشهای بعدی یاد میگیریم که با چه روشهایی باید ترکیب وصفی را از ترکیب اضافی تشخیص دهیم.
نحوه ساخت ترکیب وصفی
ترکیب وصفی از اضافه شدن یک یا چند صفت به یک یا چند اسم ساخته میشود و یک گروه اسمی میسازد. اسمی که صفت میگیرد، هسته این گروه اسمی و صفت بعد از آن، وابسته این گروه اسمی است. فرمول اصلی این ترکیب را در کادر زیر آوردهایم:
در بخش بعدی چند مثال از ترکیب وصفی را با هم بررسی میکنیم تا با گروههای اسمی که ترکیب وصفی دارند، بیشتر آشنا شویم.
مثال ترکیب وصفی
در جدول زیر چند گروه اسمی که از ترکیب اسم و صفت آن اسم، ساخته شدهاند را آوردهایم و اجزایشان را بررسی کردهایم.
ترکیب وصفی | تجزیه ترکیب وصفی |
چهرهی خندان | چهره (اسم و هسته) + خندان (صفت و وابسته) |
درِ بازِ قهوهای | در (اسم و هسته) + باز (صفت و وابسته) + قهوهای (صفتی دیگر برای همان اسم و وابسته) |
چشمهای مهربان | چشمها (اسم و هسته) + مهربان (صفت و وابسته) |
مادر و پدر پیر | مادر (اسم و هسته) + پدر (اسم و هسته) + پیر (صفت هر دو اسم و وابسته) |
نکته: مانند مثالهای «چهرهی خندان» و «چشمهای مهربان» در جدول بالا، اگر موصوف ما با حرف «ه» یا مصوت «ا» یا «او»، تمام شود، برای اضافه کردن صفت به آن، ابتدا «ی» میانی میآوریم و بعد از آن کسره میگذاریم.
یادگیری انواع اسم در فارسی هفتم
شاید فکر میکنید که بهطور کامل یاد گرفتید ترکیب وصفی چیست اما این مبحث یکی از مباحث درس ادبیات است که در نگاه اول ساده به نظر میآید اما وقتی شروع به یادگیری آن میکنیم، میبینیم که باید با بسیاری از موضوعات دیگر مانند انواع اسم فارسی، نقشهای دستوری مختلف اسم، انواع وابستههای اسم و موضوعاتی دیگر آشنا باشیم. بسیاری از مباحث ادبیات فارسی اینچنین هستند، یعنی برای یادگیری درست یک مبحث خاص باید بسیاری از مباحث دیگر را نیز یاد گرفته باشیم یا یاد بگیریم. به همین علت در این بخش، برخی از فیلمها و مجموعه فیلمهای آموزشی فرادرس را آوردهایم تا با استفاده از آنها، موضوعات مختلف ادبیات را به سادگی و بهطور دقیق و کامل یاد بگیرید.
نکته های تکمیلی ترکیب وصفی
تا اینجا یاد گرفتیم که ترکیب وصفی چیست و از چه اجزایی تشکیل میشود. در این بخش، چهار نکته مهم فهرست زیر که درباره ترکیب وصفی است را با مثالهای متنوع بررسی میکنیم تا یادگیری ما در مبحث ترکیب وصفی، کامل شود. ترکیبهای وصفی مانند هر گروه اسمی دیگری میتوانند نقشهای دستوری مختلفی مثل نقش نهاد، نقش فاعل، نقش مفعول و… را بگیرند. پیشنهاد میکنیم با تماشای فیلم آموزش رایگان مفعول فارسی فرادرس که لینکش در کادر زیر است، با این نقش دستوری آشنا شوید.
- روش های تشخیص ترکیب وصفی از ترکیب اضافی
- ترکیب وصفی و اضافی همزمان
- تغییر جایگاه صفت در ترکیب وصفی
- وابستههای صفت در ترکیب وصفی
بررسی هر سه مورد بالا در شناسایی و ساخت ترکیب وصفی مهم است، بنابراین هرکدام از آنها را با مثال توضیح میدهیم.
روش های تشخیص ترکیب وصفی از ترکیب اضافی
تفاوت ترکیب وصفی و اضافی در این است که در ترکیب وصفی، بعد از اسم یک صفت میآید اما در ترکیب اضافی، بعد از یک اسم، اسم دیگری میآید و به آن اسم اضافه میشود. برای مثال در گروه اسمی «لب خندان» ترکیب وصفی داریم اما در گروه اسمی «لب معشوق» ترکیب اضافی داریم. اما نکته مهمتر این است که چگونه میتوانیم این دو ترکیب را از یکدیگر تشخیص دهیم و در شناخت آنها به مشکل برنخوریم. راه هایی که برای تشخیص ترکیب وصفی از ترکیب اضافی وجود دارد را در فهرست زیر آوردهایم.
قبل از بررسی این موارد، پیشنهاد میکنیم فیلم آموزش رایگان مضاف و مضاف الیه فرادرس را از لینک پایین ببینید تا به طور کامل با ترکیبهای اضافی آشنا شوید.
- گذاشتن «ی» بین هسته و وابسته
- گذاشتن «تر» و «ترین» بعد از وابسته
- گذاشتن «خیلی» یا «بسیار» بین هسته و وابسته
- گذاشتن ویرگول به جای کسره و آوردن «است» بعد از وابسته
منظور از هسته، اولین کلمه در گروه اسمی و منظور از وابسته، کلمه بعدی است که با کسره به کلمه قبلی اضافه شده است. در ادامه با هرکدام از این روشها، ترکیبهای وصفی و اضافی را در جدولی با هم مقایسه میکنیم اما بدانید که بهتر است، هر چهار روش را امتحان کنید تا از وصفی بودن یا اضافی بودن ترکیب خود، اطمینان کامل پیدا کنید.
گذاشتن «ی» بین هسته و وابسته
اگر بین هسته و وابسته آن، یک «ی» بگذاریم و عبارتی که به دست میآید همچنان معنی داشته باشد، ترکیب ما وصفی است اما اگر معنای درستی ندهد، ترکیب اضافی داریم. مقایسه جدول زیر را ببینید.
ترکیب | اضافه کردن «ی» |
ترکیب وصفی: اخلاق خوب | اخلاقی خوب (معنا دارد) |
ترکیب اضافی: اخلاق پدر | اخلاقی پدر (معنا نمیدهد) |
گذاشتن «تر» و «ترین» بعد از وابسته
اگر بعد از وابسته یک ترکیب، نشانههای صفت تفضیلی یعنی «تر» و «ترین» را بیاوریم و گروه اسمی ما معنا بدهد، ترکیب وصفی داریم و اگر بعد از انجام این کار، گروه اسمی ما معنای درستی نداشته باشد، ترکیب ما اضافی است. در جدول زیر این موضوع را بررسی میکنیم.
ترکیب | گذاشتن «تر» و «ترین» |
ترکیب وصفی: دوست مهربان | دوستِ مهربانتر (معنا میدهد) |
ترکیب اضافی: دوست من | دوستِ منتر (معنا نمیدهد) |
گذاشتن «خیلی» یا «بسیار» بین هسته و وابسته
اگر بین اسم و وابستهاش کلمهای مانند «خیلی» اضافه کنیم و گروه اسمی ما همچنان معنی درستی داشته باشد، ترکیب ما وصفی است و اگر معنا ندهد، ترکیب ما اضافی است. در جدول زیر، این راهکار را با مثال ببیند.
ترکیب | گذاشتن «خیلی» |
ترکیب وصفی: حال خوش | حالِ خیلی خوش (معنا میدهد) |
ترکیب اضافی: حال آواز | حالِ خیلی آواز (معنا نمیدهد) |
گذاشتن ویرگول به جای کسره و آوردن «است» بعد از وابسته
اگر کسره میان کلمه اول و دوم را حذف کنیم و به جایش ویرگول بگذاریم و در انتهای گروه اسمی نیز، فعل «است» را اضافه کنیم و جملهای که ساختهایم، معنای درستی بدهد، ترکیب ما وصفی است و اگر جمله ما بدون معنا باشد، ترکیب ما اضافی است. جدول زیر را با هم ببینیم.
ترکیب | حذف کسره و آوردن «است» |
ترکیب وصفی: قلب بزرگ | قلب، بزرگ است. (معنا میدهد) |
ترکیب اضافی: قلب پدربزرگ | قلب، پدربزرگ است. (معنا نمیدهد) |
ترکیب وصفی و اضافی همزمان
ممکن است در یک گروه اسمی، هم ترکیب وصفی و هم ترکیب اضافی داشته باشیم. یعنی یک هسته، هم صفت و هم مضاف الیه بگیرد. مانند عبارت «آهنگ زیبای تو» که اسم «تو» در واقع مضاف الیه هسته (آهنگ) است و بعد از صفت این هسته (زیبا) آمده است. در جدول زیر دو نمونه دیگر از این گروههای اسمی را با هم تجزیه میکنیم.
گروه اسمی | تجزیه گروه اسمی |
لباس خوشرنگم | لباس (اسم و هسته) + خوشرنگ (صفت و وابسته) + -َم (مضاف الیه هسته و وابسته آن) |
کتاب خواندنی خاله | کتاب (اسم و هسته) + خواندنی (صفت و وابسته) + خاله (مضاف الیه هسته و وابسته آن) |
نکته: اگر بعد از مثال «کتاب خواندنی خاله» در جدول بالا، یک اسم دیگر میآمد یعنی برای مثال، عبارت ما «کتاب خواندنی خاله مریم» میشد، اسم «مریم» مضاف الیه کلمه «کتاب» بود و کلمه «خاله» به عنوان شاخصی برای اسم مریم و وابسته آن بود نه وابسته اسم «کتاب».
تفاوت مضاف الیهِ صفت با مضاف الیهِ هسته صفت
ممکن است کلمههایی که به عنوان صفت میشناسیم، هسته گروه اسمی شوند و در این صورت، میتوانند مضاف الیه و صفت و دیگر وابستههای اسم را بگیرند. برای مثال در گروه اسمی «زیبای خفته» کلمه «زیبا» هسته است و «خفته» صفت آن است. همچنین در عبارت «زیبای من»، کلمه «زیبا» هسته است و «من» مضاف الیه آن است. برای یادگیری درست و کامل مبحث مضاف و مضاف الیه و ترکیب اضافی، پیشنهاد میکنیم از فیلم آموزشی رایگان مضاف و مضاف الیه در فارسی فرادرس استفاده کنید که لینک آن را در کادر زیر آوردهایم.
پس همیشه باید دقت کنیم که کلمهای که به عنوان صفت میشناسیم، هسته گروه اسمی است یا صفت و وابسته یک گروه اسمی است. در جدول زیر این تفاوت را بهتر درک میکنید.
گروه اسمی | تجزیه گروه اسمی |
صفت به عنوان هسته: مهربانِ ما | مهربان (اسم و هسته) + ما (مضاف الیه هسته و وابسته آن) |
مضاف الیهِ هستهِ صفت: دوستِ مهربانِ ما | دوست (اسم و هسته) + مهربان (صفت و وابسته) + ما (مضاف الیه هسته و وابسته آن) |
با مطالعه مطلب زیر از مجله فرادرس، میتوانید مبحث ترکیب اضافی و مضاف و مضاف الیه را به خوبی یاد بگیرید.
تغییر جایگاه صفت در ترکیب وصفی
تا اینجا یاد گرفتیم ترکیب وصفی چیست و چگونه آن را از ترکیب اضافی تشخیص میدهیم. در این بخش به بررسی جایگاه صفت در ترکیب وصفی میپردازیم. همانطور که یاد گرفتیم صفت به طور معمول بعد از موصوف میآید اما ممکن است برای رعایت وزن و قافیه در شعر یا زیبایی متن یا برای تأکید، صفت پیش از اسم یا همان هسته و موصوف خود بیاید یا بعد از آن بیاید اما میان صفت و موصوف کلمه دیگری بیاید. پس ممکن است با سه مورد فهرست زیر روبهرو شویم.
- صفت قبل از موصوف (زیبایی شعر و متن)
- صفت قبل از موصوف (تأکید بر صفت)
- فاصله میان صفت و موصوف
در ادامه، هرکدام از موارد بالا را با مثالهایی برررسی میکنیم.
آمدن صفت قبل از موصوف در اشعار و متون ادبی
ممکن است در شعر یا متنی ادبی، برای رعایت وزن و قافیه یا زیباترشدن سخن، صفت را بهجای آوردن بعد از اسم و موصوفش، قبل از آن بیاوریم. در مثالهای زیر این مورد را بیشتر توضیح میدهیم.
مثال ۱
در بیت زیر، شاعر بهجای آوردن «گلِ زیبایی»، عبارت «زیبا گلی» را آوردهاست و اگر جای این دو کلمه را با هم عوض کنیم هم این گروه اسمی، همچنان یک معنا میدهد.
عجب زیبا گلی دست اجل چید
که از جان هزاران خاست شیون!
(واعظ قزوینی)
در بیت زیر نیز شاعر به جای اینکه بگوید: «دلِ خودکام و بردباری» از عبارت «خودکام و بردبار دلی» استفاده کرده است. اما هر دو این عبارتها معنای یکسانی دارند.
خودکام و بردبار دلی دارم ، ای عجب
فریاد و جور ازین دل خودکام بردبار
(ازرقی هروی)
آمدن صفت قبل از موصوف برای تأکید بر صفت
گاهی آمدن صفت قبل از موصوفش، به علت تأکیدی است که گوینده روی آن صفت دارد. در مثالهای زیر، این مورد را بررسی میکنیم.
مثال ۱
در جمله زیر، گوینده به جای گفتن «کار خوبی»، عبارت «خوب کاری» را آورده است تا تأکید خود بر خوب بودن آن کار را نشان دهد.
خوب کاری کردی که نیامدی.
مثال ۲
در جمله زیر نیز، گوینده برای تأکید بر بد بودن کار، به جای اینکه بگوید: «کار بدی»، گفته است: «بد کاری»
و گوید این بد کاری است که در پیش است.
(غزالی)
فاصله افتادن میان صفت و موصوف
ممکن است در شعر یا متنی، میان صفت و موصوف آن صفت، کلمه دیگری بیاید و به این ترتیب بین صفت و موصوفش فاصله بیفتند. بیایید مثالهای زیر را با هم ببینیم.
مثال ۱
اگر بخواهیم جمله زیر را به صورت فارسی معیار بنویسیم، باید بگوییم: «سگی پشمآلو (سگ پشمآلویی) خریدم.» پس کلمه «پشمآلو» در جمله زیر، صفتی است برای اسم «سگ».
سگی دیدم پشمآلو.
نکته: صفتی که برای یک اسم میآوریم و با آن یک ترکیب وصفی میسازیم، میتواند انواع مختلف صفت مانند صفات فاعلی و صفتهای مفعولی و… باشد. برای مثال صفت «پشمآلو» در جمله بالا، صفت مفعولی از نوع مرکب مرخم است.
مثال ۲
در مصرع اول بیت زیر، میتوانیم به جای «دلی خواهم آزاده»، بگوییم: «دل آزادهای (دلی آزاده) میخواهم.» پس «آزاده» صفتی است برای اسم «دل».
دلی خواهم آزاده از تاب و پیچ
در او غیر یاد تو نگذشته هیچ
(جامی)
وابسته های صفت در ترکیب وصفی
ممکن است در یک گروه اسمی که از صفت و موصوف ساخته شده است،صفت ما نیز وابستههایی بگیرد که آنها را در فهرست زیر آوردهایم.
- صفتِ صفت
- قیدِ صفت
- متمم صفت
در ادامه نمونههایی از هرکدام از این موارد را با هم بررسی میکنیم.
صفتِ صفت
خود یک صفت نیز میتواند صفت داشته باشد. شاید عجیب باشد اما در مثالهای جدول زیر این مورد را توضیح میدهیم.
گروه اسمی | تجزیه گروه اسمی |
پیراهن سبزِ یشمی | پیراهن (اسم و هسته) + سبز (صفت و وابسته) + یشمی (صفتِ صفت «سبز» و وابسته آن) |
جلد آبیِ آسمانی | جلد (اسم و هسته) + آبی (صفت و وابسته) + آسمانی (صفتِ صفت «آبی» و وابسته آن) |
نکته: نباید این موضوع را با آوردن چند صفت برای یک اسم اشتباه گرفت. وقتی صفت ما صفت میگیرد، صفت دوم مانند مثالهای جدول بالا، نوعی از صفت اول را نشان میدهد و اگر صفت دوم این چنین نباشد، دیگر صفتِ صفت نیست بلکه صفتی دیگر برای همان اسم اول است. جدول زیر را ببینید.
صفتِ صفت | چند صفت برای یک اسم |
رز قرمز آلبالویی | رز قرمز زیبای هلندی |
قیدِ صفت
نقش قیدی یکی از وابستههای فعل است و چگونگی انجام آن را نشان میدهد. برای مثال در جمله «او پیاده رفت.»، کلمه «پیاده»، قید فعل «رفت» است زیرا چگونگی انجام این فعل را نشان میدهد. اما صفتها نیز میتوانند قید بگیرند. یعنی در گروه اسمی، کلمهای بیاید و چگونگی آن صفت را توضیح دهد. جدول زیر را با هم ببینیم.
گروه اسمی | تجزیه گروه اسمی |
بازی بسیار مهیج | بازی (اسم و هسته) + بسیار (قید صفت «مهیج») + مهیج (صفت هسته و وابسته آن) |
اوضاع خیلی بد | اوضاع (اسم و هسته) + خیلی (قید صفت «بد») + بد (صفت هسته و وابسته آن) |
متممِ صفت
کلمههایی که به عنوان متمم و همراه حروف اضافه میآیند، یکی از وابستههای فعل هستند زیرا برخی از افعال برای کامل شدن معنای خود به آنها احتیاج دارند. برای مثال در جمله «معلم از سیاوش، درس پرسید.»، اسم «سیاوش» متمم فعل «پرسیدن» است. برخی از صفتها نیز مانند برخی از فعلها به متمم نیاز دارند. در جدول زیر این موضوع را بررسی کردهایم.
گروه اسمی | تجزیه گروه اسمی |
دوست دلخور از شرایط | دوست (اسم و هسته) + دلخور (صفت و وابسته) + شرایط (قیدِ صفت «دلخور» و وابسته آن) |
نماینده منتخب از تهران | نماینده (اسم و هسته) + منتخب (صفت و وابسته) + تهران (قیدِ صفت «منتخب» و وابسته آن) |
نمونه سؤال
حالا که دانستیم ترکیب وصفی چیست و راه تشخیص آن از ترکیب اضافی را نیز یاد گرفتیم، میتوانید با پاسخ دادن به سؤالهای چهارگزینهای زیر، میزان یادگیری خودتان را بسنجید. کافی است در هر سؤال، روی گزینه درست مورد نظرتان کلیک کنید و با زدن گزینه «مشاهده جواب»، پاسخ درست آن سؤال را ببینید. هر پاسخ درست یک امتیاز دارد که بعد از جواب دادن به تمام پرسشها و با زدن گزینه «دریافت جواب آزمون» میتوانید امتیازی که به دست آوردهاید را ببینید.
۱. در کدام گزینه ترکیب وصفی داریم؟
۲. در کدام گزینه ترکیب اضافی داریم؟
داستانی شنیدنی
صدای خوش و مهربان
۳. در کدام جمله از میان جملههای زیر، ترکیب وصفی داریم؟
من او را بهتر میشناسم.
دلم نمیخواهد حرف تو را باور کنم.
حرف شادی و سارا را شنیدی؟
مادر و پدری دارد پیر و فرتوت.
۴. در این گروه اسمی، چند موصوف و چند صفت داریم؟ «دست و دلِ لرزان و نگرانِ من»
دو موصوف و دو صفت
سه موصوف و دو صفت
یک موصوف و سه صفت
دو موصوف و سه صفت
۵. در این جمله چند ترکیب وصفی داریم؟ «زمان خوبی بود پس به بازار رفتم و لباسی خریدم زیبا.»
یک ترکیب وصفی داریم.
دو ترکیب وصفی داریم.
هیچ ترکیب وصفیای نداریم.
سه ترکیب وصفی داریم.
۶. کلمه «خلاق» در جمله «خلاق دوستداشتنی گروه ما بود.» هسته است یا وابسته؟
وابسته است اما مضاف الیه نیز دارد.
وابسته و صفت است.
هسته است و صفت و مضاف الیه دارد.
وابسته است و صفت دارد.
«دوست داشتنی» صفت و «گروه ما» مضاف الیه این گروه اسمی هستند.
۷. آیا در این عبارت، ترکیب وصفی داریم؟ اگر داریم، در کدام گزینه آمده است؟ «روشن ضمیری دارم و راضی به همینم.»
در این عبارت، ترکیب وصفی نداریم.
ترکیب وصفی داریم و آن «ضمیر روشن» است.
دو ترکیب وصفی داریم که یکی «روشن ضمیر» و دیگری «راضی به همین» است.
یک ترکیب وصفی داریم که موصوف ندارد و صفتش «راضی» است.
۸. هسته «شلوار» در گروه اسمی «شلوار نارنجی آجری من»، چند صفت دارد؟
کلمه «نارنجی» صفتِ صفت یعنی صفتِ کلمه «نارنجی» است نه صفت کلمه «شلوار».
۹. کلمه «دانشآموز» در گروه اسمی «دانشآموز باادب و درسخوانِ محبوب کلاس ما» چند وابسته دارد و هر کدام از آنها چه نوع وابستهای هستند؟
پنج وابسته دارد، «باادب»، «درسخوان» و «محبوب» صفت آن هستند و «کلاس» و «ما» مضاف الیه آن هستند.
چهار وابسته دارد، «باادب»، «درسخوان» و «محبوب» صفت آن هستند و «کلاس ما» مضاف الیه آن است.
سه وابسته دارد، «باادب»، «درسخوان» و «محبوب» صفت آن هستند.
چهار وابسته دارد، «باادب» و «درسخوان» صفت آن و «کلاس ما» و «محبوب» مضاف الیه آن هستند.
ضمیر «ما» در «کلاس ما»، مضاف الیه اسم «کلاس» و وابسته این اسم است نه وابسته و مضاف الیه اسم «دانشآموز»
۱۰. کدام گزینه درست است؟
نمیتوانیم صفت مفعولی را برای ساخت ترکیب وصفی استفاده کنیم.
صفتی که به یک اسم اضافه شده، نمیتواند قید یا متمم بگیرد.
نمیتوانیم با آوردن چند صفت برای یک اسم یا آوردن یک صفت برای چند اسم، ترکیب وصفی بسازیم.
کلمههایی که به عنوان صفت میشناسیم را میتوانیم به عنوان هسته یک گروه اسمی نیز استفاده کنیم.
جمع بندی
در این مطلب از مجله فرادرس با مثالهای مختلفی یاد گرفتیم که ترکیب وصفی چیست، به چه گروههای اسمی، ترکیب وصفی گفته میشود، تفاوت این ترکیب با ترکیب اضافی چیست و چگونه میتوانیم این دو نوع ترکیب را از هم تشخیص بدهیم و صفتها در چه جاهایی میآیند و چه وابستههایی میگیرند. در انتها نیز سؤالهای چهارگزینهای طرح کردیم تا بررسی کنید چهقدر این مبحث را یاد گرفتهاید.
source