روسیه استفاده از واتساپ و تلگرام را محدود کرده و مدعی است این اقدام برای مقابله با فعالیت‌های مجرمانه است. همزمان در حال توسعه پیام‌رسان داخلی تحت نظارت دولت است. این تصمیم بخشی از برنامه روسیه برای کاهش وابستگی به پلتفرم‌های خارجی و افزایش کنترل بر اینترنت داخلی محسوب می‌شود.

به عنوان بخشی از تلاش‌های مستمر برای کاهش وابستگی داخلی به پلتفرم‌های فناوری خارجی، روسیه استفاده از تماس‌ها در واتساپ و تلگرام را محدود کرده است. مقامات روسی مدعی هستند که این اقدام با هدف مقابله با فعالیت‌های مجرمانه انجام می‌شود.

رهبری روسیه ادعا می‌کند که کاربران در این اپلیکیشن‌ها به فعالیت‌های غیرقانونی مشغول هستند که خارج از حوزه کنترل پلیس محلی است. از این رو، قصد دارد استفاده از آن‌ها در کشور را کاهش دهد.

بر اساس اعلام سازمان تنظیم مقررات ارتباطات روسیه:

«به اطلاع می‌رسانیم که به منظور مقابله با مجرمان، و مطابق با گزارش‌های دستگاه‌های انتظامی، اقداماتی برای محدود کردن جزئی تماس‌ها در این پیام‌رسان‌های خارجی در حال انجام است. هیچ محدودیت دیگری در عملکرد این اپلیکیشن‌ها اعمال نخواهد شد.»

مقامات روسی مدعی هستند که تلگرام و واتساپ به اصلی‌ترین خدماتی تبدیل شده‌اند که «از طریق آن‌ها روس‌ها فریب می‌خورند و مورد اخاذی قرار می‌گیرند» و صاحبان این پیام‌رسان‌ها به «تأکیدهای مکرر برای اقدام مقابله‌ای» پاسخ نداده‌اند.

توسعه پیام‌رسان ملی روسیه

در همین راستا، روسیه در حال توسعه یک پیام‌رسان ملی است که عملکردی مشابه این اپلیکیشن‌ها خواهد داشت، اما تحت نظارت مقامات روسی قرار می‌گیرد و امکان دسترسی نیروهای انتظامی محلی به آن فراهم خواهد شد.

در ژوئن گذشته، ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، توسعه پیام‌رسان دولتی کشور را تأیید کرد که با خدمات دولتی یکپارچه خواهد شد و عملکرد بهتر و امن‌تری برای شهروندان ارائه می‌دهد.

محدود کردن واتساپ و تلگرام، که هم‌اکنون محبوب‌ترین پیام‌رسان‌های کشور هستند، باعث سوق دادن کاربران به سمت گزینه داخلی روسیه می‌شود و بخشی از تلاش گسترده این کشور برای کاهش وابستگی به سیستم‌های خارجی محسوب می‌شود.

زمینه بین‌المللی

به گزارش رویترز:

«روسیه طی چند سال گذشته درگیر اختلافات با پلتفرم‌های فناوری خارجی بر سر محتوا و ذخیره‌سازی داده‌ها بوده است؛ اختلافی که پس از تهاجم مسکو به اوکراین در فوریه ۲۰۲۲ شدت گرفت و منتقدان می‌گویند روسیه تلاش دارد کنترل اینترنت داخلی کشور را گسترش دهد.»

این اقدام بخشی از تلاش‌های روسیه برای دستیابی به «حاکمیت دیجیتال» است تا بتواند کنترل بیشتری بر ارتباطات داخلی داشته و فعالیت‌های غیرقانونی را نظارت کند، در حالی که جریان اطلاعات نیز تحت کنترل بیشتری قرار گیرد.

مسائل امنیتی مشابه در سایر کشورها نیز مطرح شده است؛ به‌عنوان مثال، مقامات بریتانیا نگرانی‌های قابل توجهی درباره پیام‌رسان‌های رمزگذاری‌شده دارند که امکان نظارت پلیس بر فعالیت‌های کاربران را عملاً غیرممکن می‌کند.

با این حال، روسیه تنها کشوری است که فشار گسترده‌ای برای وادار کردن کاربران به ترک این اپلیکیشن‌ها وارد می‌کند.

واکنش واتساپ

واتساپ در پاسخ اعلام کرده است:

«واتساپ خصوصی است، از رمزگذاری سرتاسر ارتباط (End-to-End) بهره می‌برد و تلاش‌های دولت برای نقض حق مردم در ارتباط امن را خنثی می‌کند؛ به همین دلیل روسیه در تلاش است تا این سرویس را از دست بیش از ۱۰۰ میلیون کاربر روسی مسدود کند. ما به تلاش خود برای فراهم کردن ارتباط رمزگذاری‌شده برای کاربران در سراسر جهان، از جمله روسیه، ادامه خواهیم داد.»

اگرچه احتمالاً این بیانیه باعث جلب توجه مثبت مقامات روسیه نخواهد شد، اما مطمئناً شرکت Meta به تلاش‌های خود برای حفظ ارتباط با کاربران منطقه ادامه خواهد داد.