شرکت آمریکایی Starfighters قصد دارد با خرید جنگنده‌های قدیمی فانتوم، آن‌ها را برای پرتاب ماهواره‌های کوچک به مدار زمین بازگرداند؛ فانتوم‌ دوباره به آسمان برمی‌گردد.

در سال‌های اخیر، رقابت برای دسترسی سریع و ارزان به مدار پایین زمین (LEO) شدت گرفته است. شرکت‌هایی نظیر SpaceX و Rocket Lab مسیر را هموار کردند، اما حالا بازیگری متفاوت به میدان آمده؛ شرکتی که می‌خواهد با بهره‌گیری از جنگنده‌های بازنشسته F-4 فانتوم، رؤیای پرتاب‌های منعطف و اقتصادی را به واقعیت تبدیل کند.

بازگشت فانتوم‌ها به مأموریتی تازه

شرکت Starfighters International که پیش‌تر با جنگنده‌های F-104 فعالیت می‌کرد، اکنون در حال خرید دوازده فروند جنگنده‌ی F-4 فانتوم از کره‌ جنوبی است. هدف از این خرید، استفاده از این جنگنده‌های قدرتمند به‌عنوان سکوی پرتاب موشک‌های حامل ماهواره است؛ حرکتی جاه‌طلبانه که می‌تواند معادلات دسترسی به مدار را تغییر دهد.

چرا فانتوم؟

در حالی که F-104 قابلیت صعود سریع به لایه‌های بالای جو را دارد، اما توان حمل محموله‌های سنگین‌تر برای قرار دادن در مدار LEO را ندارد. از سوی دیگر، فانتوم با دو موتور J79، نیروی پیشران کافی برای حمل موشک‌های بزرگ‌تر و مأموریت‌های پیچیده‌تر فضایی را فراهم می‌کند.

جزئیات معامله با کره جنوبی

طبق اسنادی که در آوریل ۲۰۲۵ منتشر شد، Starfighters قراردادی با شرکت Aerovision برای خرید هواپیماهای مازاد از نیروی هوایی کره جنوبی منعقد کرده است. این قرارداد شامل:

• ۱۲ فروند F-4 فانتوم II
• یک فروند MD-83
• یک فروند DC-9
  می‌شود. تمامی این هواپیماها در وضعیت «همان‌طور که هست» و بدون هیچ‌گونه گارانتی فروخته می‌شوند.

مراحل پرداخت و مشکلات سیاسی

پرداخت‌ها در چهار مرحله ۵ میلیون دلاری برنامه‌ریزی شده‌اند. اما به دلیل بحران سیاسی پس از اعلام حکومت نظامی توسط رئیس‌جمهور وقت کره جنوبی و استیضاح وی، انتقال جنگنده‌ها به تعویق افتاده است. به همین دلیل، پرداخت‌های اولیه نیز طبق برنامه پیش نرفته‌اند و توافقی شفاهی برای بازنگری در قرارداد صورت گرفته است.

آیا مأموریت موفق خواهد شد؟

هنوز هیچ فانتومی به طور رسمی در پایگاه داده FAA به نام Starfighters ثبت نشده است. ورود چنین جنگنده‌هایی به خاک آمریکا نیازمند عبور از قوانین سخت‌گیرانه صادرات تسلیحات است و فرایندی پیچیده دارد.

جایگزین‌های احتمالی

در صورت عدم موفقیت در دریافت فانتوم‌های کره‌ای، کشورهای دیگری مانند یونان، ترکیه و ژاپن نیز دارای جنگنده‌های بازنشسته F-4 هستند که می‌توانند گزینه‌های جایگزین باشند.

بازار جدید برای پرتاب ماهواره

در حال حاضر، بسیاری از ماهواره‌های کوچک برای رسیدن به مدار، باید همراه با محموله‌های بزرگ‌تر پرتاب شوند. این امر باعث می‌شود زمان‌بندی پرتاب در اختیار مشتریان بزرگ‌تر باشد و پروژه‌های کوچک معطل بمانند. Starfighters امیدوار است با فانتوم، بتواند به صورت سریع و مستقل، ماهواره‌های سبک‌وزن را به مدار بفرستد.

آینده موشک‌های Starlaunch

شرکت Starfighters دو مدل موشک را طراحی کرده است:

• Starlaunch 1 که توسط F-104 حمل شده و برای پرتاب‌های زیرمداری به‌کار می‌رود.
• Starlaunch 2 که قرار است با استفاده از فانتوم به مدار LEO برسد و توان حمل چندین ماهواره کوچک به‌صورت همزمان را دارد.

احتمال استفاده در آزمایش‌های هایپرسونیک

با توجه به قدرت بالای فانتوم، این جنگنده می‌تواند برای پرتاب هواگردهای هایپرسونیک نیز کاربرد داشته باشد؛ مشابه تغییری که شرکت Stratolaunch تجربه کرد و از پرتاب فضایی به پشتیبانی از آزمایش‌های هایپرسونیک روی آورد.

چالش‌های فنی و مالی

استفاده از جنگنده‌هایی با این قدمت، به‌ویژه فانتوم، بسیار پرهزینه است. این هواپیماها نه‌تنها مصرف سوخت بالایی دارند، بلکه نگهداری و تأمین قطعات آن‌ها نیز چالش‌برانگیز است. با این حال، سوابق موفق شرکت در استفاده از جنگنده‌های قدیمی مانند F-104، امیدهایی برای موفقیت این پروژه ایجاد کرده است.

فانتوم، یک نماد در آستانه تولد دوباره

اگر همه چیز طبق برنامه پیش برود، فانتوم‌های کره‌ای تبدیل به تنها جنگنده‌های F-4 فعال در خاک آمریکا خواهند شد. در حال حاضر، تنها یک فروند F-4D متعلق به بنیاد کالینز در آمریکا قابلیت پرواز دارد، اما به دلیل هزینه‌های بالا، سال‌هاست پرواز نکرده است.

Starfighters هنوز به صورت رسمی وضعیت خرید فانتوم‌ها را اعلام نکرده، اما اعلام کرده که چشم‌انداز آینده شرکت بسیار روشن است.