25 خرداد 1404 ساعت 18:11
در اینجا شما را با قدیمی‌ترین هلیکوپترهای نظامی جهان آشنا می‌کنیم. این هلیکوپترها با وجود قدیمی بودنشان هنوز قادر به پرواز و انجام عملیات هستند.
نیروهای مسلح جهان همواره با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین، سعی دارند گوی سبقت را از دشمنان خود بربایند. برخی از این نوآوری‌ها صرفاً برای مصارف نظامی طراحی شده‌اند، در حالی که برخی دیگر، فناوری‌های موجود را دگرگون کرده و به خدمت ارتش‌ها درمی‌آورند.
نگاهی به قدیمی‌ترین هلیکوپترهای نظامی جهان
بالگردها از اوایل دهه 1940 وارد نیروی نظامی ایالات متحده شدند. نخستین نمونه مورد استفاده نیروی هوایی این کشور، مدل Sikorsky R-4B Hoverfly بود که همچنین عنوان نخستین بالگرد تولید انبوه در جهان را یدک می‌کشد. گرچه عمر عملیاتی این بالگرد چندان طولانی نبود، اما طراحی‌های بعدی به حدی موفق ظاهر شدند که شاخه‌های مختلف ارتش آمریکا سال‌ها بعد نیز همچنان به آن‌ها اتکا داشتند. برای نمونه، Bell AH-1 Cobra که در سال 1967 وارد خدمت شد، قدیمی‌ترین بالگرد تهاجمی آمریکا بود و تولید آن تا سال 2019 ادامه داشت. با این حال، حتی با چنین سابقه خدمتی درخشان، قدیمی‌ترین بالگرد ارتش آمریکا محسوب نمی‌شود. همچنان بالگردهایی با عمر بسیار بالا در حال پرواز هستند و احتمالاً برخی از آن‌ها دست‌کم یک دهه دیگر نیز در خدمت باقی خواهند ماند. در ادامه، لیست قدیمی‌ترین هلیکوپترهای نظامی جهان آورده شده است.
CH-53E Super Stallion/MH-53E Sea Dragon — 1986
CH-53E Super Stallion و MH-53E Sea Dragon که نخستین بار در سال 1986 عملیاتی شدند، در اصل دو نسخه با مأموریت‌های متفاوت از یک بالگرد واحد محسوب می‌شوند. CH-53E به عنوان یک بالگرد باربری سنگین قادر است تا 16 تن بار را حمل کند، در حالی که MH-53E عمدتاً برای مأموریت‌های شناسایی و انهدام مین‌های دریایی به‌کار گرفته می‌شود، هرچند در صورت لزوم قابلیت انجام مأموریت‌های باربری را نیز دارد.
تفاوت در نام‌گذاری این دو مدل ناشی از شاخه‌های مختلف استفاده‌کننده است. Super Stallion در اختیار تفنگداران دریایی و Sea Dragon در خدمت نیروی دریایی است. نمونه اولیه این بالگرد در 1981 رونمایی شد و از سال 1986 به‌طور رسمی وارد خدمت گردید. در حال حاضر حدود 152 فروند Super Stallion و 46 فروند Sea Dragon در حال فعالیت هستند. طبق برنامه‌های منتشر شده در سال 2019، ارتش آمریکا قصد دارد این بالگردها را تا دست‌کم سال 2031 در وضعیت عملیاتی نگه دارد؛ تصمیمی که با توجه به نرخ بالای سوانح این بالگرد و پیشینیان آن، می‌تواند چالش‌برانگیز باشد.
MH-65 Dolphin — 1984
هلیکوپتر MH-65 Dolphin که از سال 1984 در اختیار گارد ساحلی ایالات متحده قرار گرفته، یک بالگرد امداد کوتاه‌برد است. Dolphin اگرچه عمدتاً به عنوان بالگرد نجات استفاده می‌شود، اما در عملیات‌های دیگر نیز نقش دارد و به تسلیحاتی همچون مسلسل و موشک‌های هدایت‌شونده مجهز است.
این بالگرد توسط شرکت آمریکایی Airbus Helicopters تولید می‌شود که دفتر مرکزی آن در فرانسه و هلند قرار دارد. نسخه‌های بعدی این بالگرد به نمایشگر پیشرفته FLIR مجهز شدند و مدل MH-65E که از سال 2017 عملیاتی شد، با سیستم رادار آب‌وهوای دیجیتال، کنترل پرواز بهبودیافته، و کابین دیجیتال سازگار با مقررات سازمان هوانوردی فدرال همراه است. گارد ساحلی آمریکا در حال حاضر دارای 100 فروند MH-65 Dolphin است، در حالی که بیش از 1,000 فروند AS365 Dauphin در کشورهای مختلف به پرواز درمی‌آیند.
MH-60/SH-60 Sea Hawk — 1984
MH-60 و SH-60 Sea Hawk از سال 1984 وارد ناوگان نیروی دریایی ایالات متحده شدند. این خانواده از بالگردها، محصول شرکت سیکورسکی (که در سال 2015 به مالکیت لاکهید مارتین درآمد) هستند و برای انجام مأموریت‌هایی چون نبرد ضدزیردریایی، ضدسطحی و جنگ الکترونیک طراحی شده‌اند.
برخی نسخه‌ها نیز قابلیت اجرای عملیات جست‌وجو و نجات و مقابله با مین را دارند. مدل SH-60B Sea Hawk در دهه 1980 جایگزین Kaman SH-2 Seasprite شد. این مدل تا دهه 2000 در خدمت باقی ماند، در حالی که مدل‌های MH-60R و MH-60S همچنان در حال استفاده‌اند. MH-60R که از سال 2010 عملیاتی شد، تمرکز بر قابلیت‌های جنگی و همچنین تخلیه پزشکی و شناسایی دارد، در حالی که MH-60S که در سال 2016 به خدمت درآمد، برای جابه‌جایی تجهیزات، بازیابی نیروها و مقابله با مین‌ها طراحی شده است. انتظار می‌رود این خانواده هلیکوپتر تا دست‌کم سال 2045 همچنان در خدمت باقی بماند.
HH-60G Pave Hawk — 1982
HH-60G Pave Hawk که در سال 1982 وارد خدمت شد، نسخه‌ای به‌روز شده از بالگرد معروف UH-60 Black Hawk است و با تجهیز به سیستم‌های ارتباطی و ناوبری پیشرفته شامل سامانه‌های ماهواره‌ای، اینرسی، GPS و داپلر، مأموریت‌های بازیابی نیروها را در شرایط سخت دیداری و نوری انجام می‌دهد.
نام PAVE از اختصاری با عنوان Precision Avionics Vectoring Equipment گرفته شده، هرچند این تفسیر مورد تردید است. با وجود اینکه از نظر زمانی نسبت به دیگر بالگردهای فهرست جدیدتر است، فرآیند خروج تدریجی آن از خدمت آغاز شده و جای خود را به HH-60W Jolly Green II می‌دهد.
AH-6/MH-6 Little Bird — 1980
AH-6 و MH-6 Little Bird که در اوایل دهه 1980 توسعه یافتند، بالگردهایی کوچک و سبک هستند که بیشتر برای عملیات‌های نفوذ در محیط‌های تنگ و غیرقابل دسترس مانند پشت‌بام‌های کوچک یا خیابان‌های باریک طراحی شده‌اند.
این بالگردها که از OH-6A Cayuse مشتق شده‌اند، توسط هنگ 160 هوانوردی عملیات ویژه ارتش آمریکا مورد استفاده قرار می‌گیرند. با وجود اینکه قرار بود پروژه Future Attack Reconnaissance Aircraft جایگزین این بالگرد شود، لغو آن در سال 2024 سبب شد پروژه Little Bird مجدداً احیا شود.
Mil Mi-17 — 1981
یکی دیگر از قدیمی‌ترین هلیکوپترهای نظامی جهان، بالگرد روسی Mil Mi-17 است که در سال 1981 بهره‌برداری شد و معدود نمونه‌های غیرآمریکایی بوده که در مواقع خاص در زرادخانه ایالات متحده دیده شده است. این مدل، نسخه ارتقایافته Mi-8 است که در سال 1961 معرفی شد.
با وجود تنش‌های ژئوپولیتیکی بین روسیه و آمریکا، گزارش‌هایی از مشاهده Mi-17 در کارولینای شمالی و توسط یگان‌های مخفی ارتش آمریکا منتشر شده است. هرچند این مشاهدات ناشی از فرودهای اضطراری بوده، اما وجود چنین بالگردهایی در زرادخانه آمریکا را تأیید می‌کند.
S-70/UH-60 Black Hawk — 1978
UH-60 Black Hawk که نخستین بار در حدود سال 1978 وارد خدمت شد، بالگردی است با شهرت جهانی که نسخه‌های متعدد آن در 36 کشور مورد استفاده قرار دارند. این بالگرد بیش از 15 میلیون ساعت پرواز ثبت کرده است.
نسخه‌های امروزی مانند UH-60M با بهینه‌سازی مصرف سوخت و قابلیت همکاری با پهپادهای شبکه‌ای همراه هستند. مدل‌هایی مانند HH-60G و MH-60/SH-60 نیز همگی از Black Hawk منشأ گرفته‌اند. با وجود آغاز روند بازنشستگی برخی مدل‌ها، خود Black Hawk همچنان بخش اصلی ناوگان بالگردی آمریکا را تشکیل می‌دهد.
TH-57 Sea Ranger — 1968
TH-57 Sea Ranger که از سال 1968 در خدمت نیروی دریایی آمریکا قرار دارد، بالگردی آموزشی با ریشه طراحی در Bell Jet Ranger 206 است. این بالگرد در پایگاه نیروی دریایی Whiting Field برای آموزش دانشجویان خلبانی استفاده می‌شود.
مدل‌های ارتقایافته TH-57B و TH-57C به ترتیب در سال‌های 1981 و 1982 معرفی شدند. با این حال، طبق برنامه اعلام‌شده، قرار است این مدل‌ها تا پایان سال مالی 2025 که در 27 سپتامبر همان سال به پایان می‌رسد، به‌طور کامل بازنشسته شوند و جای خود را به TH-73A Thrasher بدهند.
H-47 Chinook — 1962
H-47 Chinook که در سال 1962 معرفی شد، یکی از قدیمی‌ترین هلیکوپترهای نظامی جهان است که با طراحی خاص و روتورهای دوگانه در دو انتهای بدنه، از قابلیت حمل بار و نیروی انسانی بسیار بالایی برخوردار است. این بالگرد ابتدا توسط Vertol (که پیش‌تر Piasecki نام داشت) طراحی و پس از خرید این شرکت توسط بوئینگ، تحت برند جدید عرضه شد.
اگرچه نقص ساختاری مانند آسیب‌پذیری در برابر خرابی یکی از روتورها وجود دارد، اما سابقه طولانی و ارتقاهای متعدد موجب تداوم خدمت آن شده است. ارتش ایالات متحده حتی در سال 2015 برنامه‌ای برای ادامه خدمت این بالگرد تا 100 سال آینده اعلام کرد.
UH-1 Iroquois — 1959
UH-1 Iroquois یا همان Huey که قدیمی‌ترین بالگرد موجود در خدمت نیروهای نظامی آمریکا است، نخستین بار در سال 1959 معرفی شد. این بالگرد چندمنظوره برای عملیات‌هایی چون شناسایی، امداد، و بازرسی خطوط انتقال برق مورد استفاده قرار می‌گیرد.
نسخه UH-1N با موتور دوقلو از سال 1970 در خدمت است. نیروی دریایی در سال 2009 و ارتش در سال 2016 این بالگرد را از رده خارج کردند، در حالی که نیروی هوایی همچنان آن را استفاده می‌کند. با این حال، این شاخه نیز در حال جایگزینی UH-1 با MH-139A Grey Wolf است. هرچند Huey هنوز هم در نقاط مختلف جهان پرواز می‌کند، اما شمار بالگردهای فعال در خدمت رسمی ارتش ایالات متحده بسیار محدود شده است.
source