16 خرداد 1404 ساعت 20:37
محققان با بررسی فسیلهای باقیمانده، پرده از رژیم غذایی مگالودون برداشتند. این کوسه به عنوان بزرگترین هیولای دریایی، میلیونها سال پیش میزیست.
مگالودون مدتهاست که توجه انسانها را به خود جلب کرده است. بسیاری از مردم آن را موجودی هیولاگونه میپندارند که تنها از جانداران عظیمالجثه دریایی تغذیه میکرد، اما پژوهشهای تازه این تصور را به شکل غیرمنتظرهای زیر سؤال بردهاند.
برملا شدن راز رژیم غذایی مگالودون
دکتر جرمی مککورمک از بخش علوم زمینشناسی دانشگاه گوته فرانکفورت به همراه گروهی از پژوهشگران بینالمللی، دندانهای فسیلشده کوسهها را مورد بررسی قرار دادند. آنها از روشی بهره گرفتند که ایزوتوپهای فلز روی (زینک) را دنبال میکند. این تکنیک به دانشمندان کمک کرد جایگاه مگالودون را در زنجیرههای زیستی دوران پیشاتاریخ مشخص کنند.
رژیم غذایی مگالودون ثابت نبوده است
رژیم غذایی مگالودون الگوی ثابتی نداشت. این روش جدید با سنجش ایزوتوپهای روی موجود در دندانهای مگالودون و مقایسه آنها با دندانهای کوسههای کوچکتر، دلفینهای باستانی و دیگر ساکنان اقیانوس انجام شد. یافتهها نشان داد که این گونه عظیم احتمالاً از طعمههایی متنوعتر از آنچه قبلاً تصور میشد تغذیه میکرده است. ترکیبات شیمیایی ثبتشده در دندانها نشانههایی از گوناگونی وسیع در منابع غذایی را در خود داشتند، موضوعی که بسیاری از پژوهشگران را که تصور میکردند مگالودون فقط به شکار جانداران غولپیکر علاقهمند است، شگفتزده کرد.
دکتر مککورمک عنوان کرد که مگالودون بدون تردید انعطافپذیری کافی برای تغذیه از پستانداران دریایی و ماهیان بزرگ را داشته و بسته به شرایط، میتوانسته در رأس زنجیره غذایی یا در سطوح پایینتر قرار گیرد. این دیدگاه با نظریههای قدیمی که مگالودون را شکارگری صرفاً متمرکز بر موجوداتی نهنگمانند میدانستند، تفاوت دارد و تصویری از جانوری ارائه میدهد که توانایی سازگاری با فرصتهای غذایی متغیر را داشته است.
زینک در رژیم غذایی مگالودون
بررسی رژیم غذایی مگالودون ثابت کرد که نسبت ایزوتوپهای روی موجود در دندان یک حیوان، ابزار مفیدی برای بازسازی شرایط زیستی گذشته به شمار میرود. اندازهگیری ایزوتوپهای روی در دندانهای حیوانات باستانی به عنوان راهکاری غیرمعمول برای تعیین عادات غذایی آنها در گذشته مطرح شده است. از آنجا که دندانها معمولاً بادوامترین بخشهای باقیمانده از کوسهها هستند، اطلاعات حیاتی درباره زندگی روزمره آنها در آبهای پیشاتاریخی در این ساختارها نهفته است.
دانشمندان این یافتهها را با الگوهای تغذیهای گونههای زنده کوسه که رفتارهای غذایی بسیار متنوعی دارند مقایسه کردندد. گونههای امروزی که اشتهای زیادی دارند، از ماهی تا پستانداران کوچک دریایی را در فهرست طعمههای خود میگنجانند. این شباهتها نشان میدهد که مگالودون که اغلب بهعنوان بزرگترین شکارچی دریا شناخته میشود، ممکن است از نظر توان سازگاری در شکار، به برخی از شکارچیان رأس زنجیره امروزی شباهت داشته باشد.
تغییر منابع غذایی
در دوران میوسن، اکوسیستمها با آنچه امروز میشناسیم تفاوت زیادی داشتند، اما برخی اصول پایه بقا همچنان پابرجا بودند. شکارچیان بزرگ برای ادامه بقا به منابع غذایی پرانرژی نیاز داشتند. با این حال، نتایج این پژوهش نشان میدهد که مگالودون احتمالاً از انعطاف لازم برای شکار طعمههای متنوع برخوردار بوده است.
این یافتهها همچنین بیانگر آن هستند که اگر جمعیت طعمههای ترجیحی کاهش پیدا میکرد، مگالودون ممکن بود با دشواری مواجه شود. سبک تغذیه تطبیقپذیر معمولاً به شکارچیان بزرگ کمک میکند تا در شرایطی که منابع غذایی تغییر یا کاهش مییابند، به بقای خود ادامه دهند. با این حال، رقبا و گونههای کوچکتر میتوانستند در دورههایی که طعمهها کاهش مییافتند، جایگاه مگالودون را به چالش بکشند.
بزرگ بودن نتوانست مگالودون را از نابودی نجات دهد
این یافتهها دیدگاههای مهمی درباره دگرگونی جوامع دریایی در گذر زمان زمینشناسی به ما میدهد و مهمتر از آن نشان میدهد که حتی شکارچیان عظیمالجثه نیز از خطر انقراض در امان نیستند. در حقیقت، ابعاد بزرگ بهتنهایی تضمینی برای موفقیت همیشگی به شمار نمیآید. عوامل متعددی از جمله تغییر در زیستگاهها، افزایش رقابت با دیگر گونههای کوسه و دگرگونی در جمعیت پستانداران دریایی ممکن است فشارهای شدیدی به این گونه وارد کرده باشند.
این روش جدید تأکید میکند که حتی داشتن دندانهای بزرگ لزوماً به معنای سلطه بدون چالش نیست. بقا در دریا به چیزی فراتر از قدرت بدنی و آروارههای عظیم بستگی دارد.
کوسههای امروزی الگوهای مشابهی را از خود نشان میدهند
برخی از گونههای کوسه امروزی نیز توانایی شکار فرصتطلبانه را دارند. برای نمونه، کوسه سفید اگر فرصتی بیابد، فک، ماهی یا حتی پرندگان دریایی را شکار میکند. مقایسه این شکارچیان کنونی با مگالودون شباهتهایی را آشکار میکند که درک بهتری از زندگی شکارچیان باستانی اقیانوسها به ما میدهد.
پژوهشگران مشتاق بررسی نمونههای دندانی از دورهها و مناطق دیگر هستند تا دریابند آیا رژیم غذایی متنوع مگالودون یک راهبرد موقتی بوده یا روندی بلندمدت در میان گروههای مختلف کوسهها در زیستبومهای گوناگون به شمار میرفته است.
مگالودون برای بقا ناچار به سازگاری بوده است
امروزه دریاها همچنان شکارچیان مهیبی را در خود جای دادهاند، اما هیچکدام به اندازه مگالودون عظیم نیستند. هرچند حضور آن برای همیشه از بین رفته، اما روایت آن همچنان الهامبخش باقی مانده است.
یافتههای اخیر از کوسهای پرده برمیدارند که از هر فرصت خوراکی بهره گرفته و نشان میدهد حتی نیرومندترین موجودات نیز ناگزیرند خود را با شرایط وفق دهند یا از میان بروند.
ترکیب علم زیستشناسی و شیمی پرده از اسرار موجوداتی برمیدارد که نشانههای اندکی از خود بهجا گذاشتهاند. پژوهشهای مربوط به بومشناسی دیرینه نوید کشفیات بیشتری را میدهند و آشکار میسازند که میتوانیم گذشته را کنار هم قرار داده و برای آینده آگاهی به دست آوریم.
نتایج این تحقیق در مجله Earth and Planetary Science Letters منتشر شده است.
source