1

کاترینا زیمِر، دبیر بی‌بی‌سی، سرکه را به‌عنوان پاک‌کننده‌ای خانگی امتحان کرد و متوجه شد که نه‌تنها مؤثر است بلکه گزینه‌ای پایدار و دوست‌دار محیط‌زیست نیز هست. با این حال، کارشناسان هشدار می‌دهند که سرکه همیشه راه‌حل جادویی نیست.

سرکه؛ راه‌حل ساده‌ای برای مقابله با جرم و آهک

کاترینا زیمِر که به تازگی به خانه‌ای جدید در برلین نقل مکان کرده بود، هنگام مواجهه با آهک‌های سرسخت سرویس بهداشتی، به جست‌وجو در اینترنت پرداخت. او به پیشنهادی درباره استفاده از سرکه برخورد و وقتی آن را امتحان کرد، شگفت‌زده شد: با استفاده از سرکه غلیظ، تنها در چند دقیقه سرویس بهداشتی برق افتاد.

(Credit: Getty Images)

از ظرف‌شویی تا کتری؛ کاربردهای متنوع سرکه

پس از این تجربه موفق، زیمِر شروع به استفاده از سرکه در بخش‌های مختلف خانه کرد؛ از سینک آشپزخانه گرفته تا رسوبات درون کتری شیشه‌ای. اما سؤالی در ذهنش شکل گرفت: آیا سرکه واقعاً یک پاک‌کننده جادویی است یا تنها یک افسانه خانگی؟

برای آهک عالی، برای میکروب‌ها محدود

نقش سرکه در حذف رسوبات و زنگ‌زدگی

پروفسور اریک بِکمن، مهندس شیمی، معتقد است که قدرت اصلی سرکه در پاک‌کردن آهک و زنگ‌زدگی نهفته است. ساختار اسیدی آن، باعث تجزیه و حل‌کردن آسان رسوبات آهکی می‌شود. از سوی دیگر، دیرک بوکمول، میکروبیولوژیست آلمانی، آب‌لیمو را نیز گزینه‌ای مؤثر می‌داند که در عین حال بوی مطبوع‌تری دارد.

وقتی سرکه کافی نیست

سرکه همه‌جا مؤثر نیست. برای چربی‌های باقی‌مانده، صابون عملکرد بهتری دارد و برای جرم‌های سخت حاصل از پخت‌وپز، جوش شیرین گزینه بهتری است. در این میان، ترکیب معروف سرکه و جوش شیرین که در شبکه‌های اجتماعی محبوب شده نیز توسط بکمن مورد انتقاد قرار می‌گیرد:

«اسید و باز همدیگر را خنثی می‌کنند؛ بنابراین ترکیب آن‌ها هیچ فایده‌ای ندارد.»

آیا سرکه می‌تواند میکروب‌ها را بکشد؟

تحقیقات علمی درباره اثر ضدعفونی سرکه

بر اساس پژوهش‌های بوکمول در سال ۲۰۲۰، سرکه خالص با ۵٪ اسید استیک، توانایی غیرفعال‌کردن برخی باکتری‌ها، قارچ‌ها و ویروس‌های ضعیف‌شده را دارد. اما برای کسب این اثر، باید از سرکه به‌صورت خالص و بدون رقیق‌کردن استفاده کرد. او تأکید می‌کند:

«افزودن چند قطره سرکه به آب تمیزکننده، هیچ تأثیری در مقابله با میکروب‌ها ندارد.»

میکروب‌های مقاوم؛ فراتر از توان سرکه

برخی میکروب‌های مقاوم مثل باکتری MRSA و ویروس‌هایی مثل نورویروس در برابر سرکه مقاوم هستند. بنابراین سرکه نمی‌تواند جایگزینی کامل برای ضدعفونی‌کننده‌های تخصصی باشد.

(Credit: Getty Images)

استفاده درست، کلید موفقیت است

سرکه، برای همه سطوح مناسب نیست

با وجود طبیعی‌بودن سرکه، استفاده نادرست از آن می‌تواند به سطوح خاصی آسیب برساند. متخصصان هشدار می‌دهند که سرکه برای سطوح سنگی، فلزات ظریف مثل برنج، برنز و مس مناسب نیست و ممکن است باعث فرسایش آن‌ها شود. همچنین می‌تواند به لاستیک‌های درون ماشین ظرف‌شویی آسیب بزند.

سطوحی که استفاده از سرکه روی آن‌ها بی‌خطر است

با این حال، برای سطوح شیشه‌ای، سرامیکی و فولاد ضدزنگ، استفاده از سرکه کاملاً ایمن و بی‌خطر است.

سرکه؛ کمتر آسیب‌زا برای هوای داخل خانه

پروفسور نیکولا کارسلاو، متخصص شیمی هوای داخل ساختمان از دانشگاه یورک، بر این نکته تأکید دارد که یکی از مزایای اصلی سرکه این است که فاقد مواد شیمیایی فرّار و مضر (VOC) است.

مقایسه با اسپری‌های شیمیایی

محصولات تمیزکننده شیمیایی که به‌صورت اسپری مصرف می‌شوند، می‌توانند ذرات زیان‌آوری در هوا ایجاد کنند و باعث تحریک سیستم تنفسی شوند. در مقابل، سرکه که عمدتاً با پارچه استفاده می‌شود، آسیب بسیار کمتری به سیستم تنفسی وارد می‌کند.

(Credit: Getty Images)

سرکه؛ گزینه‌ای سازگار با محیط‌زیست؟

سرکه طبیعی در برابر سرکه سنتتیک

سرکه‌ای که از تخمیر طبیعی تولید می‌شود و ماده اولیه آن انگور، سیب یا غلات است، تأثیر بسیار کمی بر محیط‌زیست دارد. پروفسور بکمن می‌گوید:

«قدرت سرکه در سادگی آن است. در حالی‌که محصولات صنعتی شامل ده‌ها ماده شیمیایی هستند، سرکه تنها از چند ترکیب ساده ساخته شده و در طبیعت به‌راحتی تجزیه می‌شود.»

با این حال، سرکه‌های مصنوعی تولید شده از مشتقات پتروشیمی چنین ویژگی‌هایی ندارند. به همین دلیل، توصیه می‌شود از سرکه‌های طبیعی مخصوص مصرف خوراکی استفاده شود.

نتیجه‌گیری: سرکه، در صورت استفاده صحیح، جایگزینی ارزشمند است

کاترینا زیمِر همچنان از سرکه استفاده می‌کند؛ نه برای از بین بردن میکروب‌ها، بلکه برای حذف آهک، زنگ‌زدگی و تمیزکاری روزمره. بوی تند آن او را نگران نمی‌کند، زیرا می‌داند سرکه جایگزینی پایدار، اقتصادی و نسبتاً سالم است.

«سرکه یک معجزه نیست، اما اگر بدانید کجا و چگونه از آن استفاده کنید، دستیاری قابل اعتماد در نظافت خانه است.»