1

منطقه‌ی یخ‌زده‌ی قطب شمال کانادا زمانی محل رشد درختان نخل بوده است – کشفی که تمامی تصورات ما را درباره‌ی تاریخ اقلیمی زمین به چالش می‌کشد.

نگاهی تازه به گذشته‌ی قطب شمال

امروزه، قطب شمال با یخ، یخبندان دائمی و سرمای شدید شناخته می‌شود و تنها گیاهان و جانورانی که در برابر شرایط سخت مقاوم هستند، می‌توانند در آن زندگی کنند.

با این حال، شواهد نشان می‌دهند که میلیون‌ها سال پیش، این منطقه آن‌قدر گرم بوده که درختان نخل سر به فلک کشیده و یک اکوسیستم پررونق را در خود جای داده است.

محققان کالج کانکتیکات فسیل‌هایی را کشف کرده‌اند که روایتی کاملاً متفاوت از تاریخ قطب شمال ارائه می‌دهند. این پژوهش نشان می‌دهد که این منطقه روزگاری دارای جنگل‌های انبوه، اکوسیستم‌های آب گرم و آب و هوایی شبیه به مناطق گرمسیری امروزی بوده است.

ایده‌ی رشد درختان نخل در منطقه‌ای که امروزه ماه‌ها در تاریکی یخ‌بندان و سرمای زیر صفر فرو می‌رود، شگفت‌انگیز است. این کشف، درک ما از محیط‌های قطبی را به چالش می‌کشد و ما را وادار می‌کند تا پویایی اقلیم زمین را در مقیاس‌های زمانی زمین‌شناسی بازنگری کنیم.

فسیل‌های گیاهی از عصر ائوسن

دانشمندان در این پژوهش ساختارهای ریز سیلیکایی موسوم به “فیتولیت‌ها” را بررسی کردند – این ساختارها قطعات میکروسکوپی گیاهی هستند که به عنوان رکورد فسیلی پوشش گیاهی گذشته عمل می‌کنند. این فیتولیت‌ها در رسوبات قدیمی بستر دریاچه‌ای در مناطق شمال غربی کانادا یافت شده‌اند.

این ساختارهای معدنی‌شده، که شکل منحصربه‌فرد گیاهانی را که از آن‌ها منشأ گرفته‌اند حفظ می‌کنند، شواهد مهمی از محیط بسیار متفاوت قطب شمال در گذشته ارائه می‌دهند.

محققان به‌ویژه منطقه‌ی “جایرو پاپ” (Giraffe Pipe) را بررسی کردند که یکی از نقاط زمین‌شناختی نسبتاً دست‌نخورده است و تصویری استثنایی از دوران ماقبل تاریخ را در خود نگه داشته است. این مکان دورافتاده، که زمانی یک اکوسیستم پررونق بوده، برخی از بهترین فسیل‌های گیاهی مربوط به دوره‌ی ائوسن را در خود جای داده است. این فسیل‌ها به دانشمندان کمک می‌کنند تا اقلیم‌های باستانی را با دقتی فوق‌العاده بازسازی کنند.

درختان نخل در قطب شمال

آنچه که تیم تحقیقاتی کشف کرد، شگفت‌انگیز بود. شواهد فسیلی نشان می‌دهند که حدود ۴۸ میلیون سال پیش، این منطقه در تمام طول سال دارای دمای گرم و پایدار بوده است – حتی در دوران تاریکی مطلق زمستانی که خورشید هرگز از افق بالا نمی‌آمد.

در تضاد با محیط قطب شمال امروزی، که بیشتر سال را زیر پوششی از یخ و سرمای شدید سپری می‌کند، این اکوسیستم باستانی بیشتر شبیه به یک بهشت نیمه‌گرمسیری بوده است.

درختان نخل نه‌تنها در این منطقه زنده مانده‌اند، بلکه رشد و شکوفایی داشته‌اند و بر فراز جنگلی انبوه از گیاهان گرمسیری سر به فلک کشیده بودند. وجود این درختان، باورهای دیرینه درباره‌ی مرزهای بقا و پراکندگی گیاهان را دگرگون می‌کند و تصویری شگفت‌انگیز از قطب شمالی ارائه می‌دهد که روزگاری گرم و سرسبز بوده است.

درختان نخل و جهانی گمشده در قطب شمال

«این یافته‌ها دریچه‌ای به شرایط گلخانه‌ای گذشته باز می‌کنند و به ما کمک می‌کنند تا مدل‌های پیش‌بینی تغییرات اقلیمی آینده را اصلاح کنیم.» این را پیتر سیور، محقق ارشد این مطالعه می‌گوید.

این کشف شامل فسیل‌های “استگماتا” نیز بود – آرایش‌های خطی خاصی از ساختارهای گیاهی در برگ‌های نخل که قدیمی‌ترین نمونه‌ی شناخته‌شده از این ویژگی تکاملی محسوب می‌شوند.

علاوه بر این، دانشمندان ردپاهایی از موجودات آبزی گرمادوست نیز شناسایی کردند که تأیید بیشتری بر وجود یک اکوسیستم معتدل و پایدار در قطب شمال در گذشته است.

به چالش کشیدن فرضیات اقلیمی

این مطالعه، فرضیات پیشین درباره‌ی زمان‌بندی تشکیل یخ در نیم‌کره‌ی شمالی را به چالش می‌کشد. با بررسی این محیط‌های باستانی، پژوهشگران می‌توانند بینش‌های ارزشمندی درباره‌ی نحوه‌ی تطبیق اکوسیستم‌ها با تغییرات طولانی‌مدت اقلیمی به دست آورند.

یافته‌های مربوط به موجودات آبزی گرمادوست در کنار فسیل‌های درختان نخل، تصویری محکم از یک اکوسیستم معتدل و پررونق در قطب شمال ارائه می‌دهند.

این تحقیق تنها یک روایت تاریخی جالب نیست – بلکه زمینه‌ی مهمی برای درک پویایی اقلیم در دوران معاصر فراهم می‌کند.

داستان زندگی بر روی زمین

مطالعه‌ی تاریخ اقلیمی زمین تنها به ارضای کنجکاوی علمی محدود نمی‌شود. این دانش به ما کمک می‌کند تا سازگاری شگفت‌انگیز حیات و دگرگونی‌های عظیمی را که سیاره‌ی ما می‌تواند تجربه کند، درک کنیم.

قطب شمالِ ۴۸ میلیون سال پیش یادآور پیچیدگی و پویایی بی‌پایان زمین است.

این مطالعه نشان می‌دهد که حتی شدیدترین محیط‌ها نیز در طول زمان دستخوش تغییرات چشمگیری می‌شوند، تحت تأثیر نیروهای زمین‌شناسی و اقلیمی شکل می‌گیرند و تکامل می‌یابند.

در مواجهه با چالش‌های اقلیمی امروزی، این بینش‌های ماقبل تاریخ دیدگاه منحصربه‌فردی درباره‌ی تغییرات زیست‌محیطی، انعطاف‌پذیری حیات، و داستان خارق‌العاده‌ی زندگی بر روی زمین ارائه می‌دهند.

این مطالعه‌ی کامل در ژورنال Annals of Botany منتشر شده است.