در دنیای پیچیده و پیشرفته امروز، سازمانها برای بقا و پیشرفت به کارمندانی باانگیزه و متخصص نیاز دارند. آموزشهای سازمانی راهکاری هوشمندانه برای پاسخ به این نیاز هستند. در این فرایند، سازمانها با برگزاری برنامههای آموزشی ویژه، کارکنان خود را برای انجام هرچه بهتر وظایف و دستیابی به اهداف سازمان آماده میکنند. خدمات آموزش سازمانی و کاربردهای آن طیف گستردهای از برنامههای آموزشی را در برمیگیرند. ازجمله این خدمات میتوان به نیازسنجی آموزشی و مهارتی سازمان، تدوین، توسعه و اجرای انواع برنامههای آموزشی از آشناسازی و توسعه مهارتهای نرم تا مهارتهای تخصصی و رفتار سازمانی اشاره کرد. در این مطلب از مجله فرادرس پس از تعریف آموزش سازمانی و دلایل اهمیت آموزش در محیط کار، مهمترین خدمات و کاربردهای آموزش سازمانی برای سازمانها را معرفی میکنیم. در ادامه در مورد انواع شیوههای آموزش کارکنان در سازمان و مزایای هرکدام بحث میکنیم.
آموزش سازمانی چیست و خدمات آن کدام اند؟
«آموزش سازمانی» یا «آموزش در محیط کار» (Corporate Training | Workplace Learning | Organizational Training) به فرایند آموزش کارکنان در محیط سازمان با هدف ارتقای مهارتها، دانش و صلاحیت آنها در انجام وظایف گفته میشود. این برنامههای آموزشی با بهبود عملکرد، بهرهوری و رضایتمندی شغلی کارکنان یک سازمان، شرایط توسعه فردی آنها را فراهم و به سازمان در دستیابی هرچه بیشتر به اهداف خود کمک میکنند.
فیلم آموزش توانمندسازی کارکنان در فرادرس نکات مهمی را در مورد آموزش سازمانی و روشهای پیادهسازی آن بیان میکند که پیشنهاد میکنیم حتما آن را ببینید. لینک این فیلم آموزشی در زیر آورده شده است:
در جدول زیر به اصلیترین خدمات آموزش سازمانی اشاره کردهایم که مشاهده آن همین ابتدای کار دید پیشزمینه ذهنی مناسبی در اختیار شما قرار میدهد:
برنامههای آموزش در سازمان صرفنظر از هزینهها، منافع بسیاری برای سازمان به همراه دارند. قبل از هرچیز، باید این نکته را بپذیریم که کارکنان هر سازمان، ارزشمندترین دارایی آن هستند و سرمایهگذاری روی رشد شغلی و توسعه مهارتهای آنها در حقیقت نوعی سرمایهگذاری سودآور برای خود سازمان است. از سوی دیگر از طریق برگزاری این برنامهها میتوان صلاحیت و توانمندی تمام کارکنان سازمان را چه در جایگاههای مدیریتی و چه در ردههای کارمندی، در مقیاس شخصی، تیمی و سازمانی بهبود داد.
به این موضوع این مزیت را هم اضافه کنید که آموزش سازمانی در حقیقت بستر و فضای مناسب برای رشد کارکنان را در محیط سازمان برای آنها فراهم میکند که این موضوع نقش بسیار مهمی در بهبود بهرهوری، بالا رفتن عملکرد، خلاقیت بیشتر و حفظ آنها در سازمان دارد.
انواع برنامههای آموزش سازمانی
آموزشهای سازمانی را میتوان در مورد موضوعات مختلف و با اهداف مختلفی انجام داد. در فهرست زیر به متداولترین انواع برنامههای آموزش در محیط کار اشاره کردهایم:
- آموزش مهارتهای فنی و تخصصی
- آموزش مهارتهای نرم و توسعه فردی
- آموزش آشنایی نیروی جدید با محیط کار
- آموزش آشنایی با محصول یا خدمت
- آموزش رهبری و مدیریت
- آموزش قوانین و مقررات سازمانی
- آموزش نکات امنیتی در محیط کار
در مطلب زیر از مجله فرادرس، بهطور کامل در مورد تعاریف و مفاهیم مهم آموزش سازمانی بحث و دلایل اهمیت آن را بهطور کامل بیان کردهایم:
خدمات آموزش سازمانی
همانطور که در بخشهای قبل توضیح دادیم، آموزش سازمانی در حقیقت به فرایند انتقال دانش و مهارت به کارکنان گفته میشود. با وجود این تعریف ساده، آموزش سازمانی مفهومی گسترده است و خدمات متنوعی زیر مجموعه آن قرار میگیرند. برای آشنایی با نکات بیشتر در مورد آموزش سازمانی، پیشنهاد میکنیم مجموعه فیلمهای آموزش توسعه فردی و مهارت سازمانی فرادرس را مشاهده کنید. لینک این فیلمها در ادامه آورده شده است.
در فهرست زیر به مهمترین این خدمات و کاربردها اشاره کردهایم:
- نیازسنجی آموزشی و مهارتی سازمان
- بهبود مهارتهای حرفهای
- تقویت همکاریهای درون سازمان و ارتباطات
- ارتقای مهارت هدفگذاری سازمانی
- توسعه مهارتهای حل تعارض
- ارتقای مهارتهای تطبیقپذیری در سازمان
- بهبود مدیریت زمان و بهرهوری
- خدمات و آموزشهای چند تخصصی
- تقویت مهارتهای رهبری و مدیریت
- تقویت خلاقیت و تفکر انتقادی
در ادامه، در مورد خدمات آموزش سازمانی در حوزههای بالا توضیح میدهیم و مثالهایی از هرکدام را بررسی میکنیم.
شناسایی و تحلیل نیازهای آموزشی سازمان
اگر خدمات آموزش سازمانی را فقط به مرحله اجرای این آموزشها در حوزههای مختلف مهارتی و تخصصی محدود نکنیم، این خدمات در حقیقت قبل از هر چیزی با نیازسنجی آموزشی و مهارتی در محیط کار آغاز میشود. در این فرایند متخصصان منابع انسانی و کسب و کارهای ارائهدهنده این خدمات، با روشهای مختلف شکافها و خلاهای مهارتی و دانشی سازمان را شناسایی و تجزیه و تحلیل میکنند.
نیازسنجی مهارتی در سه سطح دانش، مهارت و توانمندی و با استفاده از روشهای زیر انجام میشود که البته هر سازمان باید آن را با توجه ویژگیها و شرایط خود انتخاب کند. در فهرست زیر به این روشها اشاره کردهایم:
- استفاده از پرسشنامه و خودگزارشی (با وجود غیرقابل اطمینان بودن)
- مشاهده مستقیم و زیرنظر گرفتن منظم و و دور از تنبیه کارکنان
- مصاحبه و آشنایی با دیدگاه افراد مختلف در سازمان
- بررسی میزان انطباق کار با مهارتها و کیفیت موردانتظار از کارکنان
- تشکیل گروه تمرکز و برگزاری جلسات بحث و گفتگوی سازنده با مدیران و سهامداران
- ارزیابی دقیق مهارتها و توانمندیهای کارکنان از طریق نظرسنجیها و ارزشیابیهای آنلاین
- بررسی عملکرد کارکنان از طریق رصد مداوم شاخصهای عملکردی
- بررسی بازخوردهای مشتریان
نیازسنجی آموزشی کمک میکند سازمانها قبل از برنامهریزی و تدوین و توسعه هرگونه برنامه و فعالیت آموزشی، از هماهنگی آن با نیاز و چالشهای واقعی کارکنان در انجام وظایف مطمئن شوند. به این ترتیب برنامههای آموزشی هدفمندتری در ادامه مسیر توسعه داده میشوند که قطعا اثربخشی بالاتری هم خواهند داشت.
خدمات آموزش سازمانی در ارتقای مهارت حرفه ای
پرسنل یک سازمان، قبل از هر توانایی دیگری باید روی مهارتهای موردنیاز برای انجام وظایف و مسئولیتهای روزمره خود تسلط کافی داشته باشند. نیرویی را که وارد یک سازمان جدید میشود در نظر بگیرید. این فرد پس از آشنایی اولیه با سازمان، لازم است با فعالیتهای آموزشی منظم درگیر شود تا مهارتهای اساسی برای انجام کارها را یاد بگیرد یا تقویت کند.
ازآنجایی که آموزش این مهارتها به فرد وظیفه سازمان است، مهمترین خدمت آموزش سازمانی را میتوان تقویت و ارتقای مهارتهای حرفهای در نظر گرفت. در فهرست زیر به چند نمونه متداول از فعالیتهای آموزش داخل سازمان در توسعه مهارتهای حرفهای اشاره کردهایم:
- آموزش مهارتهای فنی و تخصصی: برگزاری دورهها و کارگاههای مهارتی کار با نرمافزارها و ابزارهای مخصوص شغل
- آموزشهای تقویت مهارتهای نرم: برگزاری دورهها و کارگاههای مهارتی سخنرانی و ارائه در جمع، مذاکره و ارتباط با مشتری
- برگزاری دوره با ارائه گواهینامه: اعطای گواهینامههای معتبر سازمانی برای افزایش اعتبار برنامههای آموزشی
- برگزاری دورههای آموزشی مدیریت پروژه: آموزش متدلوژی اسکرام، اجایل یا PMP (بسته به نیاز سازمان)
- آموزش با ایفای نقش: برگزاری آموزشهای مبتنی بر ایفای نقش برای ارتقای مهارتهای حل مسئله و تصمیمگیری در محیطی امن
همچنین لازم است به این نکته توجه کنیم که پیشرفت تکنولوژی و تحول روشهای انجام کارها هم اهمیت دریافت این آموزشها را چه برای کارکنان جدید و چه کارکنان قدیمی بیشتر میکند.
خدمات آموزش در سازمان در آشناسازی و جهت دهی به نیروها
فرایند «آشناسازی نیروها با محیط جدید» (Onboarding) به مجموعه فعالیتهایی گفته میشود که با هدف ادغام نیروهای جدید در سازمان و آماده کردن آنها برای انجام وظایف شغلی انجام میشوند. آنبوردینگ در اغلب موارد از زمان استخدام نیرو در سازمان تا هفتهها و حتی ماههای ابتدایی ورود او به سازمان طول میکشد.
در این فرایند دانش و مهارتهای ضروری و منابع موردنیاز برای انجام کار در اختیار فرد قرار میگیرد تا علاوه بر آشنایی هرچه بیشتر او با محیط و فرهنگ سازمانی، تصور و برداشت اولیه خوبی از کار در سازمان در ذهن او ایجاد شود. در فهرست زیر به چند مورد از اصلیترین خدمات آموزش سازمانی در فرایند آشنایی نیروهای جدید با سازمان اشاره کردهایم:
- ارائه پکیجهای خوشآمدگویی
- معرفی نیروی جدید به مدیر و سرپرست مستقیم
- برگزاری فعالیتهای تیمی برای آشنایی بیشتر نیرو با همکاران جدید
- برگزاری جلسات منظم بازخورد
- آموزش مهارتها و دانش لازم برای انجام کارها
- بازدید از بخشهای مختلف شرکت
خدمات آموزشی در بهبود ارتباطات سازمانی
مهارت همکاری و برقراری ارتباطات سازنده یکی از مهارتهای بسیار ضروری در سازمانهای بزرگ است به خصوص برای کارکنانی که بهصورت تیمی در کنار یکدیگر فعالیت میکنند. بنابراین ترغیب پرسنل سازمان به تقویت کردن این مهارتها، باعث میشود افراد ارتباطات بهتری با یکدیگر شکل دهند. این موضوع بهطور مستقیم باعث ایجاد جریان فعال اطلاعات در سازمان و ایجاد دیالوگهای مفید بین کارکنان میشود که در نهایت به خلاقیت بیشتر اعضای تیم منتهی میشود.
فیلم آموزش موفقیت در کار تیمی فرادرس، نکات جالبی را در مورد بهبود ارتباطات سازمانی بیان میکند که پیشنهاد میکنیم حتما آن را ببینید. لینک این فیلم آموزشی در ادامه آورده شده است:
مهارتهای ارتباطی زبانی و نوشتاری در کنار مهارت گوش دادن فعال و مهارتهای بین فردی ازجمله مرتبطترین این مهارتها هستند. در فهرست زیر به چند مورد از خدمات آموزش سازمانی در حوزه توسعه همکاری و ارتباطات سازمانی اشاره کردهایم:
- اردوهای تفریحی تیمسازی: برگزاری برنامههای خارج از سازمان با تمرکز بر اعتمادسازی بین اعضای تیم و انجام فعالیتهای تیمی
- پروژههای بین بخشی: برگزاری برنامههای مشترک بین دپارتمانهای مختلف با هدف حل یک مسئله یا چالش مشترک
- کارگاههای ارتباط موثر: برگزاری کارگاه با هدف آموزش تکنیکهای ارتباطات قاطعانه، مهارت گوش دادن فعال و …
- آموزش کار با ابزارهای همکاری مجازی: برنامههای آموزشی با محوریت کار با ابزارهایی مانند Slack، مجموعه ابزارهای خانواده مایکروسافت، آسانا و …
- آموزشها و سناریوهای حل تعارض: تمرین کردن در محیط و شرایط واقعی برای بهبود روند گفتگوها و افزایش درک متقابل میان اعضای تیم
خدمات آموزش سازمانی در هدف گذاری و برنامه ریزی
در یک سازمان کارکنانی که میتوانند ذهن و محیط کار خود را بهتر سازماندهی کنند، اغب موفقترند و بهرهوری بالاتری هم از خود نشان میدهند. بنابراین اگر اعضای یک سازمان بتوانند بهتر و حرفهایتر هدفگذاری کنند و به اهداف خود برسند، در دستیابی به اهداف سازمان هم موفق و موثر خواهند بود.
به همین دلیل است که آموزشهای سازمانی آموزشهای مرتبط با مهارت هدفگذاری مانند مدیریت زمان و برنامهریزی، «چند وظیفگی» (Multitasking)، اولویتبندی وظایف و بهرهوری را نیز در برمیگیرند. به این ترتیب سازمان کارکنان مستقلتر، کماسترستر و با کارآیی بالاتری خواهد داشت. در فهرست زیر به چند مورد از آموزشهای توسعه سازمانی در مورد این مهارتها اشاره کردهایم:
- کارگاههای هدفگذاری به روش SMART: آموزش ایجاد اهداف مشخص، قابلاندازهگیری، قابلدستیابی، مرتبط و مبتنی بر زمان
- سمینارهای «بلوکبندی زمانی» (Time-Blocking): آموزش تکنیکهای سازماندهی موثرتر ساعات کاری
- برگزاری جلسات برنامهریزی OKR فصلی: آموزش تعیین نقاط عطف و مشخص کردن دستاوردها در بازههای زمانی سه ماهه
- برنامههای توسعه فردی: جلسات کوچینگ جداگانه برای کارکنان با هدف مشخص کردن و برنامهریزی برای اهداف فردی آموزشی
- کارگاههای کانبان یا اجایل: برگزاری آموزشهای استفاده از متدولوژیهای کانبان و اجایل برای مدیریت و سازماندهی بهتر تسکها
فیلم آموزش هدفگذاری حرفهای و فیلم آموزش سلف کوچینگ از فرادرس، نکات مهمی را در مورد تکنیکهای این بخش بیان میکنند که پیشنهاد میکنیم حتما آنها را ببینید.
آموزش سازمانی برای حل تعارض
تعارض و اختلاف عوض جداییناپذیر فعالیتهای تیمی هستند و رخ دادن آنها در بازههای زمانی مختلف اجتنابناپذیر است. کلید حل این اختلافات هم در مهارتهای ارتباطی و هم در حرفهایگری و همدردی نهفته است. بنابراین تقویت مهارتهای حل تعارض از طریق برنامههای آموزش سازمانی روشی است که به کمک آن میتوان کارکنان و مدیران را در شناسایی تعارضات، کاهش تنش، بهبود اخلاق حرفهای و تیمسازی بهتر هدایت کرد.
مدیریت استرس، آگاهی از احساسات، گوش دادن فعال و تمرین صبر ازجمله مهارتهای بسیار مهم در این خصوص هستند که در فیلم آموزش مدیریت تعارض فرادرس بهطور کامل آنها پرداخته شده است. لینک این فیلم نیز در ادامه آورده شده است:
در فهرست زیر به خدمات آموزش سازمانی مرتبط با حل تعارض اشاره کردهایم:
- آموزش میانجیگری: برنامههای آموزش تکنیکهای میانجیگری بیطرفانه برای حل اختلافات
- کارگاههای گوش دادن فعال: برنامههای تمرینی متمرکز بر بهبود مهارتهای گوش دادن برای حل بهتر تعارضها
- شبیهسازی آموزشی مدیریت بحران: فعالیتهای ایفای نقش در سناریوهای بحرانی واقعی برای درک بهتر استراتژیهای حل مشکل
- دورههای هوش هیجانی: برنامههای آموزشی شناخت و مدیریت احساسات و هیجانات خود و دیگران
- جلسات بازخورددهی باز: برگزاری جلسات منظم با حضور کارکنان با هدف بحث سازنده در مورد اختلافات
در مطلب زیر از مجله فرادرس، در مورد مهارت حل تعارض و روشهای تقویت آن بهطور کامل بحث کردهایم:
خدمات بهبود تطبیق پذیری در سازمان
پیشرفت تکنولوژی محیطهای کاری را بهطور فزایندهای پویا کرده و به همین علت است که همه سازمانها به کارمندان چابک و تطبیقپذیری نیاز دارند که بتوانند موقعیتهای پیچیده را بهخوبی مدیریت کنند و در زمان رو به رو شدن با چالشها همچنان بازدهی بالایی داشته باشند. ازجمله مهارتهای مهم در این زمینه میتوان به مهارتهای یادگیری، بداههپردازی و اقدام مستقیم اشاره کرد.
در فهرست زیر به مهمترین خدمات آموزش سازمانی در بهبود تطبیقپذیری سازمان اشاره کردهایم:
- کارگاههای آمادگی برای تغییر مدیریت: برنامههای آموزشی برای آماده کردن کارکنان برای رویایی با تغییرات در سازمان
- برنامهریزی برای سناریوهای احتمالی آینده: جلسات پیشبینی و سناریوسازی برای سازگاری و آمادگی بیشتر نسبت به رویدادهای آینده
- آموزشهای چندمهارتی: یادگیری مهارتهای پایه نقشهای سازمانی دیگر برای سازگاری بیشتر با تغییرات داخلی سازمان
- فعالیتهای تقویت تابآوری: دورههای آموزشی برای مدیریت استرس و استراتژیهای مدارا کردن
- آزمایشگاههای نوآوری: فضاهایی برای بهکارگیری آزمایشی تکنولوژیها و روشهای جدید با ریسک پایین
خدمات ارتقای بهره وری و مدیریت زمان
«بهرهوری» (Productivity) یکی از جنبههای مهم در توسعه و پیشرفت کارکنان است چون به همه جنبههای کاری مربوط میشود و در نهایت موفقیت سازمان را تعیین میکند. بهبود مهارتهای مرتبط با بهرهوری هم باعث درگیری بیشتر و رضایت شغلی بالاتر کارکنان میشود و هم به سازمان در دستیابی به اهداف کمک زیادی میکند. مدیریت زمان، مهارت برنامهریزی و آگاهی از خود ازجمله تواناییهای اثرگذاری در میزان بهرهوری هستند.
در فهرست زیر به مهمترین خدمات آموزش سازمانی در این حوزه اشاره کردهایم:
- آموزش تکنیک پومودورو: یادگیری هنر و مهارت انجام کار متمرکز در کنار وقفههای زمانی کوتاه
- سمینارهای آموزش دستهبندی وظایف: یادگیری روش گروهبندی وظایف برای کاهش بار کاری و مشغولیت ذهنی
- کارگاههای ذهنآگاهی: یادگیری مهارتهای حضور در لحظه برای بهبود تمرکز
- آموزشهای خودکارسازی وظایف: یادگیری کار با نرمافزارهای مختلف برای انجام خودکار کارهای تکراری و خالی کردن زمان برای انجام کارهای دارای اهمیت بالاتر
- جلسات کوتاه روزانه: برگزاری جلسات کوتاه روزانه برای اولویتبندی و مدیریت وظایف روزانه
خدمات آموزش سازمانی در انتقال دانش چند تخصصی
یکی دیگر از خدمات آموزش سازمانی، آموزش مهارتهای تخصصی خارج از حیطه وظایف و مسئولیتها به کارکنان است. یادگیری این مهارتها به کارکنان کمک میکند در مورد چالشهای سازمان اطلاعات جدیدی یاد بگیرند و برای پذیرفتن وظایف و مسئولیتهای جدید در آینده آماده شوند. این آموزشها در زمانهایی بیشتر اهمیت پیدا میکند که جایگاههای شغلی کارکنان زیادی در سازمان خالی است و لازم است کارمندان باقیمانده وظایف آنها را برعهده بگیرند.
ازجمله مهارتهای کاربردی در انتقال دانش چندتخصصه به کارکنان میتوان به روشهای اجایل، ارتباطات و دانش فنی و تخصصی موردنیاز اشاره کرد. در فهرست زیر به چند مورد از خدمات آموزش سازمانی در خصوص دانش چند تخصصی اشاره کردهایم:
- برنامههای چرخشی شغلی: حضور یافتن کارکنان در دپارتمانهای دیگر سازمان برای درک موقعیتهای شغلی مختلف
- کارگاههای آموزش چندجانبه: جلسات آموزشی با حضور متخصصان در دپارتمانهای مختلف
- برگزاری «هکاتون» (Hackathons): رویدادهای مشارکتی با حضور اعضای چند دپارتمان برای بحث و گفتگو و حل چالشهای سازمانی
- جلسات ناهار و یادگیری: جلسات غیررسمی برای آشنایی کارکنان با جنبههای مختلف سازمان
- آموزشهای مرتبط با محصول یا خدمت: بیان ویژگیها و قابلیتهای محصولات و خدمات، نیاز و ویژگیهای پرسونای خریدار
خدمات آموزش سازمانی در تقویت مهارت رهبری
تقویت مهارتهای رهبری فقط محدود به مدیران رده بالای سازمان نیست و همه پرسنل سازمان لازم است این مهارت را تقویت کنند. بهبود مهارت رهبری کمک میکند افراد بهتر با یکدیگر ارتباط برقرار کنند و توانایی حل مسئله و واگذاری اختیار بهتری خواهند داشت. اگر به یادگیری اصولی این مبحث علاقهمند هستید، پیشنهاد میکنیم فیلمهای مجموعه آموزش رهبری و مدیریت در فرادرس را مشاهده کنید.
ازجمله مهمترین کاربردها و خدمات آموزش سازمانی در تقویت مهارتهای رهبری میتوان به موارد فهرست زیر اشاره کرد:
- برنامههای آموزش رهبری: دورههای متمرکز در مورد نظریههای رهبری سازمان و تمرین آن
- برنامههای «مربیگری» (Mentorship): همکاری دوتایی کارمندان کمتجربه و مدیران باتجربه
- بازخوردهای ۳۶۰ درجه: دریافت بازخوردهای گسترده از اعضای گروه، سرپرست و افراد زیردست
- شبیهسازی موقعیتهای نیازمند به تصمیمگیری: اجرای سناریوهای واقعی برای تمرین و تقویت مهارت تصمیمگیری
- کارگاههای توانمندسازی مالی: یادگیری بودجهبندی، پیشبینی و دیگر مهارتهای مالی مرتبط با مدیریت
خدمات آموزش در سازمان در خلاقیت و تفکر انتقادی
«تفکر انتقادی» (Critical Thinking) از آن دسته مهارتهایی است که تقویت آن میتواند بر همه جنبههای کاری سازمان اثرگذار باشد. با این مهارت پرسنل سازمان میتوانند چالشهای کاری را با روشهای خلاقانهتری حل کنند و سازمان را در شرایط دائما در حال تغییر بازار در رقابت حفظ کنند. مهارت تشخیص الگوها، تقویت قوه تصویر و اعتمادبهنفس ازجمله مهارتهای مرتبط با تفکر انتقادی هستند.
در فهرست زیر چند مورد از خدمات آموزش سازمانی را در این حوزه بیان کردهایم:
- کارگاههای «تفکر طراحی» (Design Thinking): یادگیری متدولوژی حل مسئله و نوآوری
- جلسات بارش فکری: فعالیتهای گروهی تسهیلشده برای تولید ایدههای جدید
- سمینارهای تحلیل انتقادی: تمرین تقسیم مشکلات پیچیده و بزرگ به مشکلات کوچک قابلحل کردن
- مسابقههای رقابتی خلاقیت: برگزاری رقابتهای داخل سازمانی برای توسعه محصول یا خدمات جدید
- تمرینهای نوشتن خلاقانه: یادگیری بیان ایدهها در قالب متنهای جذاب و درگیرکننده
فیلم آموزش تفکر نقادانه در فرادرس منابع بسیار خوبی برای یادگیری اصول این شیوه تفکر است که پیشنهاد میکنیم از آن غافل نشوید.
در مطلب زیر بهطور کامل در مورد فرایند آموزش در محیط کار و مراحل مختلف آن بحث کردهایم:
معرفی پنل آموزش سازمانی فرادرس
صاحبان کسب و کار همیشه سعی دارند که علاوه بر جذب نیروهایی متخصص و بکارگیری آنها در وظایف تخصصی، آنها را برای وظایف آینده و چالشهای پیشِ رو نیز آماده کنند. از اینرو، شرکتها همواره تلاش میکنند تا آموزشهایی مرتبط با حوزه کاری و تخصصی را به همکاران خود ارائه کنند. این آموزشها اگر با آموزشهای مهارت های نرم همراه باشند نیز تأثیر بیشتری دارد.
البته فراهم کردن چنین فرصتی برای آموزش، نیازمند صرف هزینه برای برگزاری کلاسهای آموزشی، تهیه دورههای آموزشی یا بهرهگیری از استادان باتجربه است. پلتفرم آموزش سازمانی فرادرس این امکان را دارد تا با وجود هزاران ساعت آموزش در حوزههای مختلف، امکان دسترسی آنی و همیشگی به این آموزشها را با کمترین هزینه و همراه با کیفیت تضمین شده به سازمانها و مؤسسهها ارائه کند تا از این طریق، شغلهای مختلف، برای یادگیری، با جامعه میلیونی فرادرس همراه شوند.
برای کسب اطلاعات بیشتر در رابطه با پلتفرم آموزش سازمانی فرادرس و ثبت درخواست دموی رایگان + اینجا کلیک کنید.
انواع روش های آموزش کارکنان
آموزش و توانمندسازی نیروی انسانی سازمان با شیوههای مختلفی قابلانجام است و گسترش آموزشهای آنلاین و مجازی هم این روشها را متنوعتر کرده است. آشنایی بیشتر با این شیوهها و مزایا و معایب هرکدام، به مدیران و کارشناسان منابع انسانی سازمان کمک میکند بهترین روش آموزش در محیط سازمان را برای آمادهسازی نیروهای جدید و ارتقای مهارتهای نیروهای قدیمی سازمان به کار بگیرند.
برای یادگیری کامل مفاهیم مرتبط با توسعه فردی و سازمانی، پیشنهاد میکنیم از مجموعه فیلمهای آموزش توسعه مهارت فردی و مهارت سازمانی فرادرس کمک بگیرید. لینک این فیلم آموزشی در زیر آورده شده است:
در فهرست زیر به ۱۰ مورد از اصلیترین روشهای آموزش کارکنان در سازمانها اشاره کردهایم:
- آموزش تحت نظارت مربی
- آموزش آنلاین
- آموزش در حین انجام کار
- آموزش تعاملی
- آموزش با استفاده از روشهای مدرن
- آموزش از طریق گروههای بحث و گفتگو
- آموزش رهبری
- آموزش کارکنان با استفاده از شبیهسازی
- آموزش از طریق ایفای نقش
- آموزش از طریق مطالعه موردی یا دیگر منابع مطالعاتی
در ادامه در مورد موارد فهرست بالا توضیح میدهیم.
آموزش تحت نظارت مربی
در «آموزش تحت نظارت مربی» (Instructure-led Training | ILT)، یک مدرس یا مربی آموزش گروهی از کارکنان را برعهده میگیرد و جریان برنامه آموزشی را از ابتدا تا انتها هدایت میکند. آموزش تحت نظارت مربی را میتوان به صورت حضوری و آنلاین برگزار کرد. نکته مهم در مورد این شیوه آموزش سازمانی این است که شرکتکنندگان در برنامه آموزشی باید به مدرس یا مربی دوره دسترسی سریعی داشته باشند تا در صورت لزوم از او بازخورد دریافت کرده یا در مورد مواد آموزشی با او بحث کنند.
ازجمله مزایای این روش هم میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- بهترین تکنیک برای آموزش پرسنل سازمان بهویژه در موضوعات پیچیده
- امکان پاسخ مستقیم مدرس به سوالات خاص کارکنان و معرفی منابع مفید به آنها
- امکان تنظیم و تعیین دقیق سطح و سبک آموزش توسط مربی
- کمک به تقویت و توسعه رابطه بین شرکتکنندگان و مدرس
- تقویت رابطه بین کارکنان شرکتکننده در برنامه آموزشی با یکدیگر
آموزش آنلاین
«آموزش آنلاین» یا «آموزش الکترونیک» (Online Training | e-Learning) در سالهای اخیر بهعنوان یکی از متداولترین و اثربخشترین روشهای آموزش سازمانی جای خود را در بین روشهای دیگر باز کرده است. در این روش محتوای آموزشی از طریق برگزاری وبینار، ویدیوها و فیلمهای آموزشی و … در اختیار کارکنان سازمان قرار میگیرد. خوبی آموزش آنلاین در آن است که شرکتکنندگان میتوانند بهراحتی از طریق تلفنهای هوشمند یا کامپیوترهای محل کار به آموزش دسترسی داشته باشند.
مزایای آموزش آنلاین عبارتاند از:
- یکی از مناسبترین روشها برای آموزش گروههای پرجمعیت کارکنان
- امکان استفاده برای کارکنان دورکار یا کسانی که نرخ جابهجایی بالایی دارند.
- امکان شرکت در آموزشها در زمانها و مکانهای مختلف
- امکان استفاده از عناصر تعاملی مانند بازی یا عناصر گیمیفیکیشن، آزمون، فیلم و … برای درگیر کردن بیشتر شرکتکنندگان
آموزش در حین انجام کار
در «آموزش در زمان انجام کار» یا «یادگیری کنشی» (On-The-Job Training | Hands-on Training) کارکنان بیشتر از آنکه به محتوای آموزشی گوش کنند یا منبع خاصی را مطالعه کنند در زمان انجام کار و در عمل آن را یاد میگیرند. این روش بیشتر روی آموزش مهارتهای پایه به کارکنان تمرکز دارد و برای آشنا کردن کارمندان جدید با محیط کار و وظایف شغلی استفاده میشود.
در اغلب موارد و در صورت نیاز به تجربه و دانش در فرایند آموزشی، یکی از سرپرستان یا کارکنان قدیمی سازمان مسئولیت ارائه آموزش را برعهده میگیرد. در فهرست زیر به چند مورد از مزایای این روش اشاره کردهایم:
- موثرترین روش آموزش سازمانی
- امکان یادگیری بسیار سریع و تسلط بر وظایف بهدلیل قرار گرفتن در موقعیتهای واقعی
آموزش تعاملی
«آموزش تعاملی» (Interactive Training) شامل فعالیتها و تمرینهای گروهی، بازی کردن، برگزاری آزمون و کوییز، ارزیابی و امتیازدهی و هر نوع فعالیت دیگری است که پرسنل سازمان را در طول فرایند یادگیری درگیر نگه میدارد. خوبی بزرگ تکنیکهای آموزش تعاملی، اطمینان از حضور فعال شرکتکنندگان در فرایند آموزش است. هرچه شرکتکنندگان بیشتر درگیر فرایند آموزشی شوند، بیشتر انگیزه گرفته و ارزش شرکت در آموزش را درک میکنند.
از مهمترین مزایای این شیوه آموزش سازمانی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- وجود امکان اشتباه و خطا و یادگیری بهتر و دقیقتر
- درگیر کردن بیشتر کارکنان با روند آموزش و همهجانبه بودن آن
- امکان ارزیابی روش انجام کار توسط کارکنان و معرفی روشهای جدید برای دریافت نتایج متفاوت
- لذتبخشتر بودن یادگیری در طول جلسات آموزش تعاملی
آموزش با استفاده از روش های مدرن
در دنیای پیشرفته امروز کسب و کارها صرفنظر از قدیمی یا جدید بودن میتوانند با بهرهگیری از روشهای آموزش سازمانی مدرن، اثربخشی این آموزشها را بیشتر کنند. این روش بیشتر برای سازمانهایی که کارکنان دورکار زیاد یا از فرهنگهای مختلف دارند، کاربرد دارد. در فهرست زیر به مزایای آموزش با استفاده از روشهای مدرن اشاره کردهایم:
- کاربرد زیاد در زمان نیاز به آموزش در موقعیتهای مکانی مختلف
- مقرونبهصرفه بودن به دلیل نبود هزینههای سفر
- امکان بهروزرسانی آسان
- موثر برای یادگیری وابسته به خود
آموزش با استفاده از روشهای مدرن اغلب شامل دو تکنیک «یادگیری اجتماعی» (Social Learning) و «آموزش آنلاین» (Online Training) است. در ادامه در مورد هرکدام توضیح میدهیم.
یادگیری اجتماعی
در یادگیری اجتماعی، کارکنان از طریق مشاهده، تقلید رفتار و الگوبرداری از آنها آموزش میبینند. یادگیری اجتماعی بهعنوان یکی از روشهای آموزشی بینالمللی هم شناخته میشود. این روش اگرچه به دلیل مدیریت، ارزیابی و اجرای سختی که دارد کمتر مورد استفاده سازمانها قرار میگیرد ولی از نظر تقویت مهارت ایدهپردازی و حل مسئله کارایی بالایی دارد چون افراد را از دایره محدود وظایف شغلی خارج و امکان پیدا کردن ایدههای جدیدی در اختیارشان قرار میدهد.
آموزش آنلاین
آموزش آنلاین نیز یکی از موثرترین شیوهها برای برنامههای آموزش سازمانی است که با وبینار، ویدیو و دیگر رسانهها محتوای آموزشی را در زمانها و مکانهای مختلف در اختیار پرنسل سازمان قرار میدهد.
آموزش از طریق بحث و گفتگو
آموزش از طریق بحثها و فعالیتهای گروهی یکی از روشهای موثر برای آموزش به تیمها یا گروههای خاصی از پرسنل سازمان است. این جلسات آموزشی بحث و گفتگومحور میتوانند توسط مدرس یا مربی هدایت شوند یا به کمک پاسخهای سریع آنلاین پشتیبانی شوند و بعد از برگزاری توسط سرپرست آموزشی بررسی شوند.
در فهرست زیر به مزایای آموزش سازمانی از طریق بحث و گفتگو اشاره کردهایم:
- بهترین شیوه آموزش در محیط سازمان برای موقعیتهای نیازمند به همکاری و موضوعات پیچیده
- امکان مشارکت چند شرکتکننده به صورت همزمان
- آموزش کارکنان در فضای دپارتمان یا گروه محل کار
- تقویت خلاقیت و ریسکپذیری کارکنان
آموزش رهبری
«آموزش رهبری» (Leadership Training) برای تقویت مهارتهای رهبری پرنسل سازمان ارائه میشوند. برگزاری این آموزشها برای مدیران ردهبالای سازمان روش بسیار مناسبی برای تجدید انرژی آنها و بهروزرسانی طرز فکر آنها است. این آموزشها برای کارکنان عادی سازمان هم کاربردی هستند و به آنها کمک میکنند جایگاه شغلی فعلی خود را در سازمان بهتر درک کنند و یاد بگیرند در آینده به رهبران موفقی تبدیل شوند.
برای یادگیری نکات بیشتر در مورد موضوعات این آموزشها، پیشنهاد میکنیم مجموعه فیلمهای آموزش رهبری و مدیریت در فرادرس را ببینید. در فهرست زیر به مهمترین مزایای این شیوه آموزشی اشاره کردهایم:
- ارتقای اخلاق حرفهای و حفظ کارکنان در سازمان
- تقویت مهارتهای تصمیمگیری
- تقویت مهارتهای تیمسازی و کار تیمی
- بهبود سبک مدیریت و رهبری
آموزش با استفاده از شبیه سازی
«آموزش کارکنان با شبیهسازی» (Simulation Employee Training) اغلب از طریق کامپیوتر، «واقعیت مجازی» (Virtual Reality) یا تجهیزات «واقعیت افزوده» (Augmented Reality) انجام میشوند. صرفنظر از هزینههای نسبتا بالای خریداری و راهاندازی این تکنولوژیها در سازمان، آموزش کارکنان با کمک شبیهسازی یکی از شیوههای ضروری برای کارکنانی است که در مناطق پرخطر یا با ریسک بالا کار میکنند.
آموزش پزشکان و خلبانها اغلب از طریق شبیهسازی انجام میشود اما این شیوه برای مشاغل دیگر هم کاربرد دارد. از مهمترین مزایای این روش هم میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- یادگیری عملی و مستقل
- امکان رشد منظم کارکنان و یادگیری با سرعت مناسب آنها
- امکان حل مشکلات و چالشهای واقعی کار برای کارکنان
آموزش از طریق ایفای نقش
«آموزش از طریق ایفای نقش» (Role-playing Training) یکی از روشهای یادگیری فعال برای آموزش سازمانی است که در آن شرکتکنندگان نقشهای واقعی را در سازمان برعهده میگیرند و زیر نظر یک مدرس یا تسهیلگر، سناریوهایی را برای تقویت مهارتها، حل مسئله و کسب تجربه برعهده میگیرند. این نقشآفرینی فعال باعث میشود کارکنان خود را در تجربه آموزشی غرق کنند، بهتر با آن همراه شوند و درنهایت برای انجام کارها روی پای خودشان بایستند.
از آموزش به شیوه نقشآفرینی بیشتر برای یادگیری موضوعات و فرایندهای پیچیده استفاده میشود. این روش با کمک به اثربخشی هرچه بیشتر آموزش سازمانی چند مزیت اصلی دارد:
- اثربخشی بالا مشاغل نیازمند به مشتری و برقراری ارتباط با مشتری
- کمک به یادگیری حل چالشها و مشکلات در زمان انجام کار واقعی
- کمک به تقویت مهارتهای نرم
آموزش از طریق مطالعه موردی یا یا منابع مطالعاتی دیگر
«مطالعه موردی» یا «کیس استادی» (Case Study) یکی از بهترین ابزارهای آموزشی در سازمانها است که مهارتهای تحلیلی و حل مسئله کارکنان را بهبود میدهد. در این روش، کارکنان با سناریوهای واقعی یا غیرواقعی روبهرو میشوند که شرایط و مسائل عادی محیط کار را برای آنها توضیح میدهد. در ادامه مسیر آموزشی، از شرکتکنندگان خواسته میشود بهصورت جداگانه یا گروهی چالشهای مطرحشده را حل کنند و راهکارهای مناسبی را برای حل مسائل توسعه دهند.
ازجمله مزایای این شیوه آموزش در سازمان میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- بهبود مهارتهای تحلیل و حل مسئله
- آموزش مدیریت بهتر وظایف به کارکنان
- درگیری بالاتری کارکنان با محتوای آموزش
آشنایی با فرهنگ و رفتار سازمانی با فرادرس
در مطلب «اهداف آموزش سازمانی چه هستند و چطور محقق می شوند؟» از مجله فرادرس بهطور مفصل توضیح دادیم سازمانها آموزشهای سازمانی را با چه اهدافی برگزار میکنند و یک برنامه آموزشی سازمانی موفق لازم است چه ویژگیهایی داشته باشد.
واقعیت این است که قوانین مشخصی برای این فعالیتهای آموزشی وجود ندارد و هر سازمان باید با توجه به تعداد کارکنان و ویژگیهای آنها، حوزه فعالیت و سرمایهای که قادر است هزینه کند، بهترین شیوههای آموزشی را انتخاب کند.
با وجود ثابت نبودن قوانین، یادگیری اصول آموزش سازمانی، فرایند آن و بهطور کلی روند انتقال دانش بین کارکنان سازمان برای اثربخشی بالاتر این آموزشها ضروری است و هم مدیران و هم کارشناسان منابع انسانی لازم است با این مفاهیم آشنایی کامل داشته باشند. اگر به یادگیری این مبحث علاقهمند هستید، پیشنهاد میکنیم از مجموعه فیلمهای آموزش توسعه فردی و مهارت سازمانی و مدیریت منابع انسانی فرادرس کمک بگیرید. در فهرست زیر لینک چند مورد از این دورههای آموزشی را آوردهایم:
البته موارد بالا فقط بخشی از فیلمهای آموزشی فرادرس در حوزه آموزش سازمانی هستند که هم از طریق وبسایت و هم از طریق پلتفرم آموزش سازمانی فرادرس میتوانید به آنها دسترسی داشته باشید. برای دسترسی به آموزشهای بیشتر، پیشنهاد میکنیم از مجموعه آموزشهای زیر دیدن کنید:
مزایای استفاده از برنامه های آموزش سازمانی
کارکنان یک سازمان اصلیترین سرمایه و از عوامل تأثیرگذار در موفقیت آن هستند. آموزش سازمانی رویکردی کاملا هوشمندانه برای سرمایهگذاری روی نیروی انسانی است. به همین دلیل است که در همه سازمانهای موفق همیشه ردپایی از آموزش سازمانی اصولی وجود دارد.
در فهرست زیر به مهمترین مزایای بهکارگیری آموزش سازمانی در رشد و توسعه کلی سازمان اشاره کردهایم:
- برآورده کردن نیازهای مهارتی و تخصصی نیروی کار
- ترویج فرهنگ یادگیری مستمر
- افزایش وفاداری و تعهد کارکنان نسبت به سازمان
- افزایش سازگاری و تغییرپذیری سازمان
در ادامه در مورد هریک از مزایای بالا توضیح میدهیم تا اثربخشی آموزش سازمانی را در رشد و بهبود سازمان بهتر درک کنید.
برآورده کردن نیازهای مهارتی و تخصصی نیروی کار
با پیشرفت و گسترش صنایع و معرفی تکنولوژیهای مختلف، نیاز کارکنان به یادگیری مهارتها و تخصصهای جدید برای انجام بهتر وظایف هم بیشتر شده است. مهمترین مزیت برنامههای آموزش سازمانی، شناسایی نیازها و شکافهای آموزشی در کارکنان و برآورده کردن آنها است.
به بیان بهتر، آموزشهای سازمانی در حقیقت بستری برای ارتقای مهارت و دانش کارکنان در اختیار آنها قرار میدهند که کمک میکند با تغییرات و نیازهای روز حوزه کاری بیشتر هماهنگ شوند.
در فرایند اصولی آموزش سازمانی، ابتدا شکافهای مهارتی و آموزشی سازمان شناسایی میشوند. در ادامه این مسیر، سازمان آموزشهای هدفمندی را بر اساس این نیازها، برگزار میکند. به این ترتیب میتوان از هماهنگی کامل موضوع و محتوای برنامههای آموزشی با نیاز کارکنان مطمئن شد.
ترویج فرهنگ یادگیری مستمر
یکی از ویژگیهای اصلی سازمانهای موفق، وجود فرهنگ غنی یادگیری در آنها است. برنامههای آموزش سازمانی، با تقویت و ترویج هرچه بیشتر این فرهنگ، روی اهمیت ارتقای و بهبود مهارتهای فردی و حرفهای تمرکز میکند. زمانی که فرهنگ یادگیری در یک سازمان وجود داشته باشد، کارکنان بیشتر ترغیب میشوند با فرصتهای یادگیری سازمان تعامل کنند.
به این ترتیب همه اعضای سازمان با گذشت زمان در جستجوی دانش و تقویت مهارتهای خود خواهند بود. البته وجود و جریان داشتن فرهنگ یادگیری در سازمان مزیت دیگری هم دارد و آن ارتقای خلاقیت و نوآوری در داخل سازمان است.
به این ترتیب کارکنان تمایل بیشتری به تجربه ایدهها و رویکردهای جدید دارند به خصوص اگر احساس کنند در مسیر یادگیری خود از طرف سازمان حمایت میشوند. این موضوع در گذر زمان باعث میشود راهحلهای خلاقانهتری برای حل چالشهای سازمان ارائه کنند.
افزایش وفاداری و تعهد کارکنان نسبت به سازمان
سرمایهگذاری در حوزههای توسعه و پیشرفت کارکنان نشاندهنده تعهد سازمان نسبت به رشد و موفقیت آنها است. این موضوع باعث میشود کارکنان تعامل و رضایتمندی بیشتری نسبت به انجام وظایف خود داشته باشند.
کارکنان یک سازمان زمانی که حس کنند سازمان برای آنها ارزش قائل است و فرصتهای رشد را در محیط سازمان برای آنها فراهم میکند انگیزه و تعهد بیشتری هم نسبت به انجام کار پیدا میکنند.
افزایش وفادار و تعهد کارکنان نسبت به سازمان، باعث میشود مدت زمان بیشتری در سازمان بمانند چون مسیر پیشرفت خود را کاملا هموار میبینند. به همین دلیل است که کارکنان سازمانهای موفق اغلب به دنبال فرصتهای شغلی خارجی در سازمانهای دیگر نمیگردند چون حس پیشرفت و راکد نبودن همیشه با آنها همراه است.
کمک به سازگاری بیشتر سازمان نسبت به تغییرات
در دنیای به سرعت در حال تغییر کسب و کارهای امروزی، توانایی سازگار شدن و تطابقپذیری برای پیشرفت و بقای سازمانها ضروری است. برنامههای آموزش سازمانی با مجهز کردن کارکنان به دانش و مهارتهای روز، آنها را نسبت به چالشهای جدید وفقپذیر میکند.
در زمان برگزاری این آموزشها، کارکنان تخصص و مهارتهای جدید را یاد میگیرند و آنها را در پروژههای واقعی کارهای خود پیادهسازی میکنند. سازگاری بالای کارکنان باعث میشود سازمان در مجموع نسبت به تغییرات بازار، پیشرفتهای روز حوزه تکنولوژی و آخرین ترندهای روز به درستی پاسخ دهد.
مطلبی که در بالا مطالعه کردید بخشی از مجموعه مطالب «آموزش سازمانی – از الفبا تا پیاده سازی» است. در ادامه، میتوانید فهرست این مطالب را ببینید:
source