راهاندازی کسب و کار فعالیت کوچکی نیست و کارآفرینان از خلق ایده تا اجرایی کردن آن سفری طولانی و پرچالشی را دارند. یکی از ابزارهای حیاتی این مسیر، تامین منابع مالی است که سرمایهگذاران نقش مهمی در آن ایفا میکنند. با این حال، آنها رویکردهای متفاوتی در ازای تامین مالی فعالیت کسب و کارها در پیش میگیرند. برخی از سرمایهگذاران علاوه بر کسب سهام، در مدیریت و راهبری فعالیت نقش دارند، اما برخی دیگر تنها به بازدهی مالی خود فکر میکنند. در این مطلب از مجله فرادرس پس از بررسی اینکه سرمایه گذار چیست، انواع افراد و نهادهای سرمایهگذار، نقش آنها در موفقیت یا شکست استارت آپها و وظایف اصلی سرمایهگذار را مورد بررسی قرار میدهیم. در انتهای بحث نیز به نحوه گفتگو و عقد قرارداد و نکات مهمی که کارآفرین باید در بحث سرمایهگذاری به آن توجه کند، میپردازیم.
سرمایه گذار چیست ؟
سرمایهگذار، شخص یا نهادی مانند شرکت یا صندوقهای سرمایهگذاری مشترک است که مبلغی را در ازای دریافت بازده مالی در اختیار فرد، کسب و کارها یا استارتآپ قرار میدهد. در این میان، طیف گستردهای از ابزارهای سرمایهگذاری از جمله سهام، اوراق قرضه، صندوقهای تامین مالی مشترک و ارز خارجی مورد استفاده قرار میگیرد. سرمایهگذاران میتوانند فرصتها را از زوایای مختلف تجزیه و تحلیل کنند و بهطور کلی ترجیح میدهند از طریق به حداقل رساندن ریسک، بازدهی مالی خود را به حداکثر برسانند. آنها معمولا با بکارگیری سرمایه در قالب سهام یا بدهی، بازدهی مالی خود را تضمین میکنند.
سرمایهگذاری سهام از طریق مالکیت فرد در شرکت یا کسب و کار بهوجود میآید که علاوه بر ایجاد سود سرمایه، میتواند سود سهام را نیز برای وی در پی داشته باشد. تامین منابع مالی مبتنی بر بدهی نیز به شکل در اختیار گذاردن وام به افراد یا کسب و کارها است. البته در برخی موارد که میزان تامین نقدینگی مورد نیاز افراد یا سازمانها در سطحی بالا باشد، سرمایهگذاری به صورت خرید اوراق قرضه صادر شده توسط دولت یا شرکتها انجام میگیرد.
انواع سرمایه گذار چیست ؟
کارآفرینان هنگام تامین منابع مالی با انواع مختلفی از سرمایهگذار روبرو میشوند که درک آنها، میتواند در تصمیمگیری برای فعالیتهای آتی کسب و کار بسیار اهمیت داشته باشد.
بر این اساس پنج نوع مختلف و متداول از سرمایهگذار به شرح زیر وجود دارد.
۱. سرمایهگذاران فرشته
۲. سرمایهگذاران خطرپذیر
۳. وامدهی همتا به همتا
۴. سرمایهگذاران شخصی
۵. موسسات سرمایهگذار
هر یک از این سرمایهگذاران تفاوتهایی از لحاظ ساختار و نوع در اختیار گذاردن منابع مالی دارند که در این مطلب از مجله فرادرس آنها را مورد بررسی قرار میدهیم.
۱. سرمایه گذار فرشته چیست؟
«سرمایهگذار فرشته» یا (Angel Investor) یک شخص حقیقی یا گروهی از افراد با سرمایه خالص بالا هستند که منابع مالی خود را در اختیار استارتآپها یا کارآفرینان قرار میدهند. این سرمایه اغلب در ازای دریافت سهام از شرکت و بدون دخالت فرد در مدیریت کسب و کار واگذار میشود. این نوع سرمایهگذاران میتوانند تنها یکبار یا به شکل مداوم منابع مالی کسب و کار را تامین کنند. از طرفی معمولا فعالیت تامین سرمایه در مراحل اولیه کسب و کار نوپا و زمانیکه ریسک فعالیت اقتصادی بالا است، انجام میگیرد.
۲. سرمایه گذار خطرپذیر چیست؟
«سرمایهگذاران خطر پذیر» یا (Venture Capital Investors)، سرمایهگذاران خصوصی هستند که معمولا در قالب یک شرکت تامین منابع مالی استارتآپها یا کسب و کارهای کوچک را انجام میدهند. بر خلاف سرمایهگذاران فرشته، آنها در راهاندازی و مراحل اولیه فعالیت استارتآپها، کمک نمیکنند، بلکه بهدنبال کسب و کارهایی هستند که در مراحل رشد قرار دارند. بهعبارتی شرکتهای هدف آنها، دستههایی هستند که برای توسعه و رشد فعالیت خود ابزار و منابع مالی لازم را ندارند. در ازای فعالیت سرمایهگذاری نیز بخشی از سهام شرکت را در اختیار میگیرند که امکان دارد بعد از مدتی آن را برای کسب سود به فروش برسانند.
۳. وام دهی همتا به همتا
«وامدهی همتا به همتا» یا (P2P : Peer to Peer) شکلی از تامین مالی است که در آن افراد، جایگزین واسطههای سنتی مانند بانکها برای دریافت وام میشوند. معروفترین نمونه این نوع وامدهی، پلتفرمهای آنلاین سرمایهگذاری جمعی یا «Crowdfunding» است که در آن کسب و کارها با ارائه فعالیت خود بر بستر وب، از طریق افراد مختلف نسبت به تامین سرمایه اقدام میکنند.
۴. سرمایه گذاران شخصی
سرمایهگذار شخصی، فردی است که به تنهایی سرمایه خود را در قالب سهام، اوراق قرضه، صندوق سرمایهگذاری مشترک و صندوقهای قابل معامله در بورس در اختیار کسب و کارها قرار میدهد. این دسته، معمولا افرادی حرفهای در این زمینه نیستند و فقط بهدنبال دریافت بازدهی مالی بالاتری از سرمایه در اختیار خود نسبت به ابزارهای ساده سرمایهگذاری مانند بانکها یا گواهی سپرده هستند.
۵. موسسات سرمایه گذار
این دسته، شامل سازمانهایی هستند که پول دریافتی از افراد را در فعالیتهای اقتصادی مختلف سرمایهگذاری میکنند. صندوقهای سرمایهگذاری مشترک، صندوقهای قابل معامله در بورس، صندوقهای تامین اجتماعی و بازنشستگی از انواع موسسات تامین منابع مالی کسب و کارها بهحساب میآیند.
از آنجایی که این موسسات سرمایه بسیاری را از طریق افراد جمعآوری میکنند، قادر به خریداری داراییهای شرکتها و بخش بزرگی از سهام آنها هستند. از طرفی موسسات سرمایهگذار ساختاری بزرگ و پیچیده دارند و میتوانند با قدرت بالای خود، بر قیمت داراییهای یک شرکت نیز تاثیر بگذارند.
اصلی ترین وظایف و مسئولیت های سرمایه گذار چیست؟
زمانیکه سرمایهگذار منابع مالی کسب و کار و استارتآپ را فراهم میکند، به بخشی از سفر پرچالش بنیانگذاران و اعضای تیم تبدیل میشود. تجربه سرمایهگذارهای حرفهای و راهنماییهای مفید آنها میتواند مدل کسب و کاری قوی و پایدار را در طولانی مدت ایجاد کند. هر چند پیشنهادهای غیرمسئولانه و مخرب وی نیز به همان اندازه میتواند مسیر رشد را متوقف یا با شکست مواجه سازد. بر همین اساس سرمایهگذار وظایف اصلی و مهمی به شرح موارد زیر را دارد.
۱. پشتیبانی از چشم انداز و اهداف بنیان گذاران کسب و کار
سرمایهگذاری نوعی اعتماد دو طرفه است. هر مالک کسب و کاری، بهخصوص در مراحل اولیه فعالیت، ابزار و آمار متقاعد کنندهای برای پشتیبانی از فرضیات و آرزوهای خود ندارد. این ابزار میتواند تنها یک کمینه محصول قابل ارائه به بازار یا طرح کسب و کاری مدون باشد. با این حال همه این موارد در بازار رقابتی واقعی مورد آزمایش قرار نگرفتهاند. در چنین شرایطی، اعتماد سرمایهگذار به پتانسیل و چشمانداز بنیانگذاران کسب و کار بسیار اهمیت دارد. او باید بدون در پیش گرفتن رویکرد محدود کننده، با تمرکز بر خلاقیت و نوآوری اعضای کسب و کار به شکوفا شدن و رشد آن کمک کند.
البته از آنجا که سرمایهگذار، فرد یا سازمانی باتجربه در زمینههای مختلف است، کاملا توجیهپذیر و طبیعی خواهد بود که با دقیق شدن در کسب و کار بخواهد اهداف و چشمانداز مد نظر وی نیز در نظر گرفته شود. بنابراین در هر فرایند تامین منابع مالی ضروری است تعادل کاملی بین اهداف، منطق و تجربه سرمایهگذار با رویکرد نوآورانه و اهداف بنیانگذار کسب و کار برقرار شود. یک سرمایهگذار مسئول باید فراتر از باورها و نظرات خود تا حد معقول و منطقی از چشمانداز و اهداف بنیانگذاران استارتاپ حمایت کند. از طرفی با ارائه پیشنهادات سازنده بهعنوان موتور محرک و نه محدود کننده عمل کند. هر عملکردی خارج از این چارچوب کسب و کار و همچنین بازدهی مالی سرمایهگذار را با چالش و خطر شکست مواجه میکند. بنابراین حمایت مسئولانه و مثبت در کنار راهنماییهای سازنده از طرف سرمایهگذار در حدی منطقی و متعادل از وظایف اصلی وی در ارتباط دو طرفه با کسب و کارها است.
۲. ارائه توصیههای منطقی در مدیریت سرمایه
یکی از مهمترین مسائل در فضای استارتآپی، گرفتار شدن در تله رشد نا آگاهانه بدون برنامه و ارزشگذاریهای نادرست محصول مانند قیمتگذاریهای بالا بدون توجه به ظرفیت بازار است. در اینجا هدایت و راهنمایی سرمایهگذار نقش موثری در شکلگیری سلامت مالی کسب و کار دارد. متاسفانه بسیاری از استارتآپها در مسیر رشد خود قربانی نظریه «احمق بزرگتر» میشوند. به این معنا که سرمایهگذار قیمت محصول یا خدمت را بر اساس باورهای غیر منطقی و نه ارزش اصلی آنها تعیین میکند. این حباب قیمتی هر چند بر روی کاغذ بسیار جذاب بهنظر میرسد، اما در نهایت منجر به مدیریت ضعیف سرمایه، طرح ناپایدار رشد و از دست رفتن منابع مالی میشود. بنابراین، یک سرمایهگذار باتجربه باید کسب و کار را به سمت رویکرد پایدار مدیریت سرمایه هدایت کند. بهعبارتی در عوض ارزشگذاریهای غیر واقعی، مسیری منطقی را به بنیانگذاران نشان دهد. در هر حال، سرمایهگذار بخش مهمی از داستان رشد استارتآپ است و همفکری مسئولانه او در موفقیت درازمدت فعالیت نقش مهمی دارد.
۳. نشان دادن حسن نیت به بنیان گذاران
تصمیم سرمایهگذار به تامین منابع مالی کسب و کار، به معنای در اختیار گرفتن بخشی از مالکیت آن است. در حقیقت کلیه تصمیمها و فعالیتهای وی بهعنوان سهامدار، در موفقیت استارتآپ نقش دارد. بنابراین در بسیاری از موارد، بنیانگذاران کسب و کارها به اعتبار و حسن نیت سرمایهگذار بسیار توجه میکنند. بر همین اساس، یکی از مهمترین وظایف سرمایهگذار، نشان دادن علاقهمندی و حسن نیت خود به مدیران استارتآپ بهعنوان همراه و مشارکت کننده در سود و زیان آنها است. کمک به شبکهسازی و ایفای نقش حامی برای مطرح شدن فعالیت در بازار توسط سرمایهگذار میتواند یکی از قدمهای اصلی وی در این راه باشد. زیرا در بیشتر اوقات، کسب و کارها تنها متکی به پشتیبانان خود هستند و اتصال به شرکای با نفوذ میتواند برای آنها مسیری بسیار مهم و جذاب بهحساب آید.
۴. جلب اعتماد مدیران کسب و کار
معمولا سرمایهگذاران با انواع طرح ها و آمارهای مالی از کسب و کارهای مختلف با ایدههایی نوآورانه برای درخواست تامین منابع مالی روبرو هستند. بنابراین محرمانه دانستن این اطلاعات و خودداری از اشتراک گذاری آنها با دیگران یکی از وظایف اصلی سرمایهگذاران مورد اعتماد بهحساب میآید. در ضمن آنها باید همواره آگاهی کاملی نسبت به محصولات و خدماتی که پیش از این در آن سرمایهگذاری کردهاند داشته باشند. این دقت نظر باعث میشود تا آنها سرمایهگذاری جدیدی در شرکتهای رقیب یا هر کسب و کاری که تداخلی با فعالیتهای قبلی دارد، انجام ندهند.
انواع رویکرد سرمایه گذاران در کسب و کارها چیست؟
با وجود وظایف و نقشهای اصلی که یک سرمایهگذار بر عهده دارد، با این حال ممکن است هر فرد یا سازمانی روش متفاوتی را در ازای تامین مالی کسب و کار دنبال کند. در حقیقت آنها بر اساس اهداف مد نظر خود در کسب و کار، رویکرد خاصی را برای موفقیت در حوزه رقابتی فعالیت مد نظر قرار میدهند. در ادامه مطلب سرمایه گذار چیست به بررسی دو رویکرد متداول در این خصوص میپردازیم.
۱. رویکرد فعال در سرمایه گذاری
در این روش، سرمایهگذار علاوه بر تامین منابع مالی، نقشی موثر و فعال در فرایندهای اجرایی و روزانه استارتآپ دارد. بهعنوان مثال میتواند با ارائه مشاوره و راهنمایی بر اساس تخصص و تجربه خود، در تصمیمگیریها نیز نقش داشته باشد. معمولا این نوع رویکرد، در موفقیت استارتآپ تاثیر بیشتری میگذارد.
۲. رویکرد غیر فعال در سرمایه گذاری
در رویکرد غیر فعال، سرمایهگذار بعد از تامین منابع مالی، به کارآفرین اجازه میدهد که خود، به شکل مستقل فعالیتهای اجرایی کسب و کار را هدایت کند. البته هر چند سرمایهگذار نقشی در فعالیت اجرایی کسب و کار ندارد، با این حال انتظار دارد بازده مالی مناسبی را از سرمایهگذاری خود بهدست آورد. در این نوع تامین منابع مالی، سرمایهگذار تنها بر بازدهی بلند مدت سرمایه متمرکز است. بنابراین بعد از در اختیار گذاردن مبلغ، آن را به شکل منظم بررسی نمیکند. زیرا مطمئن است که در طول زمان رشد سرمایه خود را شاهد خواهد بود.
چالش های همکاری با سرمایه گذار چیست؟
هر چند تامین منابع مالی، فعالیتی حیاتی و جذاب برای هر کسب و کار است، اما شاید این سوال پیش آید که چالشهای موجود بر سر راه همکاری با سرمایه گذار چیست. بهعبارتی هر فرد کارآفرین در این مسیر لازم است چه نکاتی را مورد توجه قرار دهد. البته بسیاری از این چالشها میتواند از طریق انعقاد قراردادهای سرمایهگذاری دقیق و مشاوره وکلای مورد اعتماد برطرف شود، با این حال بهتر است پیش از هر فعالیتی، آگاهی کاملی نسبت به همه جوانب آن داشت.
چالش اول: از دست دادن کنترل کسب و کار
یکی از بزرگترین خطرات کار با سرمایهگذاران، در رویکرد فعال، از دست دادن کنترل کسب و کار توسط مدیران است. در این حالت اگر سرمایهگذار نقش فعالی در تصمیمگیری داشته باشد، کارآفرین ممکن است به مرور متوجه شود که اختیاری از خود ندارد و نقش خود را در کسب و کار کمرنگتر خواهد دید.
چالش دوم: تضاد منافع
ممکن است سرمایهگذاران اهداف و علائق خاص خود را داشته باشند که با منافع کارآفرین همسو نباشد. این موضوع میتواند منجر به اختلاف نظرهایی شود که حل آنها بسیار دشوار است.
چالش سوم: کاهش مالکیت کسب و کار
در صورت افزایش سرمایه استارتآپها بعد از رشد، ممکن است موضوع در اختیار گذاردن سهام جدید به سرمایهگذار پیش آید. در نتیجه میتواند منجر به کمرنگ شدن فعالیت کارآفرین و کاهش سهم مالکیت وی در کسب و کار شود.
چالش چهارم: وقتگیر بودن همکاری مشترک
همکاری با سرمایهگذار میتواند در برخی موارد فرایندی زمانبر برای کارآفرین بهحساب آید. در این حالت حتی مدیران کسب و کار ممکن است متوجه شوند که در عوض رسیدگی به فعالیتهای مهمتر، زمان زیادی را صرف مذاکره با سرمایهگذار کردهاند.
مراحل مختلف همکاری با سرمایه گذار چیست؟
فرایند سرمایهگذاری میتواند برای کارآفرینانی که ابتدای مسیر راهاندازی کسب و کار خود هستند، سخت و گیج کننده باشد. با این حال اطلاع از اینکه فرایند و مراحل سرمایه گذاری چیست و چگونه میتوان آن را به جلو پیش برد، قدم بزرگی برای موفقیت است. در این مطلب از مجله فرادرس توضیح سادهای در مورد آنچه باید هنگام کار با سرمایه گذار انتظار داشت را مورد بررسی قرار میدهیم.
مرحله اول: آمادهسازی
در اینجا لازم است کارآفرین اطمینان حاصل کند که طرح کسب و کار قوی با پیشبینیهای مالی نزدیک به واقعیت و درک روشنی از بازار هدف و رقابت در آن را در اختیار دارد.
مرحله دوم: برقراری ارتباط با سرمایه گذار
قدم بعدی، برقراری ارتباط با سرمایهگذاران بالقوه است. این کار را میتوان از طریق شبکهسازی یا شرکت در رویدادهای مختلف انجام داد. در حقیقت کارآفرین باید آماده باشد تا کسب و کار خود را به شکلی قوی ارائه کند و به سوالات سرمایهگذار در خصوص چشمانداز، برنامهها و پیشبینی مالی پاسخ مناسبی دهد.
مرحله سوم: ارزیابی توسط سرمایه گذار
در اینجا اگر سرمایهگذار علاقهمندی خود را اعلام کند، معمولا او بررسی لازم برای پایداری کسب و کار را انجام میدهد. این موضوع میتواند شامل ارزیابی پیشبینیهای مالی، طرحهای کسب و کار، تحلیل بازار و مذاکره با شرکا باشد. برای روشن شدن بیشتر، مجموعه فعالیتهایی را که سرمایهگذار در این مرحله بررسی میکند را به شکل جزئیتر در شش گام تشریح میکنیم.
۱. بررسی اطلاعات مالی
سرمایهگذاران معمولا دادههای مالی کسب و کار شامل صورتهای مالی، پیشبینیها و بودجه را بررسی میکنند. این موضوع به آنها کمک میکند تا سلامت مالی فعالیت و پتانسیل رشد آن را مورد ارزیابی قرار دهند.
۲. تجزیه و تحلیل بازار
این تحلیل با هدف درک بازار هدف، میزان رقابت و پتانسیل رشد توسط سرمایهگذار انجام میگیرد. البته میتواند شامل مذاکراتی با مشتریان، رقبا و متخصصان هم شود.
۳. ارزیابی تیم مدیریتی
بررسی تیم مدیریتی کسب و کار از لحاظ تجربه، مهارت، سابقه به سرمایهگذار کمک میکند تا تشخیص دهد آیا آنها قادر به اجرای برنامهها و رشد فعالیت اقتصادی خود هستند یا خیر.
۴. ارزیابی فرایند کسب و کار
سرمایهگذاران در این بخش فرایندهای کسب و کار از جمله تولید، کانالهای توزیع و زنجیره تامین را ارزیابی خواهند کرد. این موضوع به آنها کمک میکند تا با درک نقاط قوت و ضعف فعالیت، پتانسیل رشد آن را مورد بررسی قرار دهند.
۵. ارزیابی حقوقی
به منظور اطمینان از تطابق فعالیت کسب و کار با کلیه قوانین و مقررات مربوط، سرمایهگذار بررسی قانونی لازم را در این مرحله انجام میدهد. این موضوع میتواند شامل بررسی قراردادها، مجوزها و حقوق مالکیت معنوی محصول شود.
۶. تدوین گزارش
بعد از اتمام بررسی، بیشتر سرمایهگذاران برای مستند کردن نتایج، نظرات و پیشنهادات خود را در قالب یک گزارش تدوین میکنند. البته این مرحله ممکن است کمی زمانبر باشد، اما با این فعالیت، وی میتواند تصمیمهای آگاهانهای در مورد انجام سرمایهگذاری بگیرد و ریسک خود را به حداقل برساند. البته کارآفرین هم باید برای مشارکت در تدوین این گزارش آماده باشد و برای ایجاد اعتماد نزد سرمایهگذار اطلاعات لازم را در اختیار وی قرار دهد.
مرحله چهارم: ارائه توافقنامه همکاری
در صورت جلب توجه و رضایت سرمایهگذار از مستندات کارآفرین، توافقنامه اولیهای بین دو طرف تنظیم میشود. در این توافقنامه، سرمایهگذار شرایط و ضوابط سرمایهگذاری، میزان سرمایه، ارزشگذاری کسب و کار و ساختار مالکیتی را ارائه میکند.
مرحله پنجم: امضای قرارداد رسمی
بعد از بحث و مذاکره در مورد توافقنامه اولیه، در صورتیکه هر دو طرف از شرایط راضی باشند، گام بعدی انعقاد قرارداد سرمایهگذاری و انتقال مبالغ است.
مرحله ششم: نظارت
در نهایت، سرمایهگذار معمولا روند پیشرفت کسب و کار را مورد ارزیابی و نظارت دورهای قرار میدهد. این موضوع میتواند بررسیهای منظم، شرکت در جلسات هیئت مدیره و ارزیابی شاخصهای مالی و عملیاتی را در بر گیرد.
نکات مهم در مذاکره با سرمایه گذار چیست؟
مذاکره در مورد شرایط سرمایهگذاری یکی دیگر از چالشهای کارآفرینان است. اما میتوان با درک کامل از برخی انتظارات و توجه به آنها این فرایند را سادهتر کرد. بهطور کلی در این فرایند لازم است پنج نکته را مورد توجه قرار داد.
۱. درک ارزش کسب و کار
قبل از ورود به مذاکره با سرمایهگذار لازم است هر کارآفرین درک روشنی از ارزش کسب و کار خود داشته باشد. این موضوع میتواند مواردی مانند ارزیابی پیشبینیهای مالی، پتانسیل بازار و رقابت را در بر گیرد.
۲. درک انتظارات سرمایه گذاران
در این بخش باید مدیر کسب و کار درک کاملی از نوع و میزان سرمایهگذاری، سطح مشارکت و دخالت مدیریتی سرمایهگذار داشته باشد.
۳. ارزشگذاری در مذاکره
در طول مذاکره، ارزشگذاری کسب و کار یکی از مهمترین و چالشبرانگیزترین موضوعات است. کارآفرین باید آماده دفاع از ارزش تعیین شده توسط تیم خود باشد و مستندات لازم را برای اثبات این موضوع به سرمایهگذار ارائه دهد.
۴. شرایط مذاکره
علاوه بر مذاکره در مورد میزان ارزشگذاری، کارآفرین باید از پیش، خود را آماده گفتگو در مورد میزان سرمایه مورد نیاز، ساختار مالکیت کسب و کار با ورود سرمایهگذار و سطح مشارکت وی در آن کند.
۵. ملاحظات قانونی
کارآفرینان باید از ملاحظات قانونی هنگام مذاکره در مورد شرایط و ارزشگذاریها آگاه باشند. این موضوع شامل آشنایی کامل و درک شرایط قرارداد سرمایهگذاری، حقوق و مسئولیتهای سرمایهگذار و کسب و کار و همچنین پیامدهای مالیاتی سرمایهگذاری است.
جمعبندی پایانی
سرمایهگذاران نقش مهمی در موفقیت استارتآپها دارند و علاوه بر تامین منابع مالی، راهنمایی و پشتیبانی فکری آنها میتواند بسیار موثر باشد. بنابراین درک نقش این افراد برای کارآفرینانی که بهدنبال جذب سرمایه هستند، بسیار اهمیت دارد. در این مطلب از مجله فرادرس مروری جامع بر مفهوم اینکه سرمایه گذار چیست و چه وظایف اصلی را در پیشبرد اهداف کسب و کارها دارد، انجام گرفت. با توجه به این نکات و درک کامل نقش سرمایهگذار، بنیانگذاران و مدیران استارتآپها میتوانند آگاهانه در خصوص فرد یا سازمان مد نظر خود برای تامین منابع مالی تصمیمگیری کنند.
source