کوه یخ غول‌پیکر A23a نزدیک سه دهه در بستر اقیانوس گیر کرده بود، اما حالا به‌نظر می‌رسد که کم‌کم حرکت خود را از سر گرفته است. A23a در سال 1986 از ساحل جنوبگان جدا و کمی بعد در دریای وِدِل گرفتار شد. حرکت این کوه بزرگ که اندازه آن حدود سه‌برابر شهر نیویورک است، می‌تواند گونه‌های زیستی مختلفی را تهدید کند.

سال گذشته، این کوه یخ جابه‌جایی‌های کوچکی را از خود نشان داده بود و حالا در آستانه خروج از آب‌های جنوبگان قرار دارد. مساحت این کوه یخ تقریباً 4000 کیلومترمربع است؛ یعنی 2 برابر لندن. ضخامت آن نیز به 400 متر می‌رسد.

این کوه یخ در گذشته محل یکی از ایستگاه‌های تحقیقاتی شوروی بود. روس‌ها می‌خواستند تجهیزات خود را از روی آن نجات دهند، بااین‌حال این کوه خیلی سریع در بستر گل‌آلود دریای ودل لنگر انداخت و از آن زمان همان‌جا ثابت مانده است.

پیش‌تر دانشمندان پیش‌بینی کرده بودند که اندازه این کوه یخ کوچک‌تر و درنهایت از بستر خود آزاد می‌شود. «اندرو فلمینگ» (Andrew Fleming)، نقشه‌بردار بریتانیایی جنوبگان، اولین حرکات A23a را در سال 2020 مشاهده کرد.

در ماه‌های اخیر، کوه یخ A23a تحت تأثیر امواج و بادها جابه‌جا شده و حالا در آستانه خروج از نوک شمالی شبه‌جزیره جنوبگان است. احتمالاً A23a نیز مسیر اکثر کوه‌های یخ دریای ودل را دنبال کند و از طریق جریان پیراقطبی جنوبگان به جنوب اقیانوس اطلس برسد.

این احتمال وجود دارد که A23a دوباره در اطراف جزیره جورجیای جنوبی به دام بیفتد. اما در این صورت مشکل بزرگی ایجاد خواهد کرد. بسیاری از فک‌ها، پنگوئن‌ها و پرندگان دریایی دیگر برای تولیدمثل و یافتن غذا به این مسیر متکی هستند. اندازه بزرگ این کوه یخ می‌تواند یک مانع در مسیر و تهدیدی برای بقای آن‌ها باشد.

علت آزادشدن کوه یخ A23a

جنوبگان خانه کوه‌های یخ زیادی است. این کوه‌ها نقش مهمی در پویایی اکوسیستم‌های منطقه ایفا می‌کنند و یکی از نشانگرهای مهم تغییر اقلیم هستند. شکل‌گیری و حرکت این کوه‌های یخ تحت تأثیر تغییرات دما است.

این تغییرات فرایندی طبیعی هستند، اما افزایش دمای هوا و آب بر اثر عامل انسانی تغییر اقلیم می‌تواند این فرایند را سرعت دهد. از قرن نوزدهم، دمای میانگین زمین یک درجه سلسیوس بالا رفته است. جنوبگان یکی از آسیب‌پذیرترین نقاط زمین در برابر گرمایش جهانی است و همین یک درجه کافی است تا شاهد افزایش نرخ زایش و ذوب کوه‌های یخ باشیم.

البته به‌نظر می‌رسد که کوه یخ A23a درواقع تا سال 2021 بزرگ‌ترین کوه یخ زمین بوده است. در آن سال، کوه یخی بسیار بزرگی از لبه جنوبی جنوبگان جدا شد. این کوه یخ که A-76 نام دارد، اکنون به‌عنوان بزرگ‌ترین کوه یخ زمین شناخته می‌شود.