گروهی از باستان شناسان بین‌المللی موفق به کشف محل نبرد قادسیه که یکی از مهم‌ترین جنگ‌ها بین اعراب با ایرانیان بوده، شده‌اند.

یکی از جنگ‌های مهم میان اعراب با ایران در دوران حکومت ساسانیان رخ داده است. نبرد قادسیه که به فرماندهی سعد ابن ابی وقاص از سپاه عمر بن خطاب و سپاه ساسانی به فرماندهی رستم فرخزاد آغاز شد، به نفع اعراب خاتمه یافت و این نبرد تاریخی را برای همیشه در اوراق تاریخی ثبت کرد.

درفش کاویانی که یکی از نمادهای مهم ما ایرانی‌هاست و در شاهنامه فردوسی به آن اشاره شده، در همین نبرد به دست اعراب افتاد و غنائم دیگری هم به مسلمانان رسید. اطلاعات بحث برانگیزی پیرامون مکان و نحوه مبارزه اعراب با ایرانیان وجود دارد که مهم‌ترین آن‌ها مربوط به مکان برپایی این جنگ بوده است.

کشف محل نبرد قادسیه

اخیرا گروهی از باستان شناسان بین المللی با ترکیب تصاویر ماهواره‌ای و متون تاریخی و کمک گرفتن از پژوهشگران دیگر، مکان وقوع این نبرد را کشف کرده‌اند. ظاهرا تصاویری جاسوسی از عراق به دست باستان شناسان رسیده و با اتکا به همین مدارک، میدان نبرد قادسیه مشخص شده است. پیروزی مسلمانان عرب در این نبرد، راه را برای فتح بین النهرین و ایران اسلامی هموار کرد.

باستان شناسان دانشگاه دورهام و دانشگاه القادسیه عراق، ادعا می‌کنند که محل نبرد قادسیه را کشف کرده‌اند. این درگیری اهمیت بسیاری برای تاریخ شناسان دارد، چرا که کمک بزرگی به اعراب کرد. این تیم با اتخاذ رویکردی میان‌رشته‌ای، مکان موردبحث را با توجه به متون تاریخی، تصاویر هوایی پیشرفته، شواهد زمینی و تصاویر ماهواره‌ای جاسوسی آمریکا در دهه 1970 پیدا کرده‌اند. نتایج این مطالعه در مجله Antiquity منتشر شده است.

به گفته ویلیام ددمن از دانشگاه دورهام، این کشف بزرگ، موقعیت جغرافیایی نبردی را فراهم می‌کند که یکی از مهم‌ترین روایت‌های گسترش اسلام به عراق امروزی، ایران و فراتر از آن است. نبرد قادسیه بین مسلمانان عرب و امپراتوری ساسانی ایران در دهه 630 میلادی رخ داد.

براساس این مطالعه، مسلمانان عرب پیروز شدند و موفقیت آن‌ها راه را برای فتح اسلامی بین النهرین، ایران و فراتر از آن هموار کرد. با این حال تا همین اواخر، مکان دقیق این نبرد حیاتی و سرنوشت ساز یک راز بود. گروه باستان شناسان به سرپرستی ددمن، در ابتدا به دنبال کشف مکان این نبرد نبودند و با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای مسیر سفر حج معروف به درب زبیده را بررسی می‌کردند که بخشی از روند بررسی مسیر یاد شده برای ثبت به عنوان میراث جهانی یونسکو بود.

جاده زیارتی و درب زبیده کمک بزرگی به پژوهشگران کرد

آن‌ها به کمک بررسی این جاده زیارتی تاریخی که بین کوفه در عراق و مکه در عربستان سعودی واقع شده، مکان فرضی را پیدا کردند. تصاویر هوایی از گوگل ارث و بینگ مپز یک دیواره دوجداره 6.2 مایلی (10 کیلومتری) را بین یک قلعه مربع شکل در حاشیه کویر و یک سکونتگاه بزرگ در مرز دشت سیلابی جنوب بین النهرین نشان می‌داد. تیم کاوشگران به سرپرستی ددمن، تصاویر ماهواره‌ای جاسوسی طبقه‌بندی شده آمریکا را بررسی کردند و به نتایج جدیدی رسیدند. محققان در این مطالعه نوشتند:

این تصاویر که در سال 1973 گرفته شده، منطقه‌ای را قبل از توسعه کشاورزی و شهری مدرن نشان می‌دهد.

به عبارت بهتر، مکان‌هایی که در تصاویر ماهواره‌ای قدیمی دیده می‌شدند، واضح بودند. باستان شناسان دانشگاه القادسیه عراق هم با بررسی شواهد زمینی به نتایج مشابهی رسیدند. پژوهشگران به کمک این داده‌ها، مشاهدات باستان شناسی خود را با توضیحات منابع قرون 9، 10 و 14 میلادی مقایسه کردند و به این نتیجه رسیدند که قلعه و شهرک ممکن است دو ایستگاه ناشناخته در امتداد درب زبیده باشند که به ترتیب العذیب و القادسیه نامیده می‌شوند.

به گفته محققان، همخوانی بین ارجاعات متنی به مکان‌های القادسیه و العذیب با شواهد باستان شناسی از تصاویر هوایی قابل توجه است. در نهایت ددمن به کمک سرنخ‌هایی که به آن‌ها اشاره کردیم، مزرعه‌ای کشاورزی پیدا کرد که با توصیفات ذکر شده در متون تاریخی و تصاویر مطابقت داشت. در نتیجه این مزرعه یافته‌ها را تأیید کرد و پژوهشگران موفق شدند دیواری 10 کیلومتری و همچنین خندقی واقع در شمال شهر را که در متون تاریخی به آن‌ها اشاره شده بود، شناسایی کنند.

در گجت نیوز بخوانید: قوانین فوق‌العاده عجیبی که فرعون توت عنخ آمون برای مردم مصر در نظر گرفت قوانین فوق‌العاده عجیبی که فرعون توت عنخ آمون برای مردم مصر در نظر گرفت شمشیرهای باستانی ایرانی دزدیده و دستکاری شدند لوح گلی ۳ هزار ساله مکان به گل نشستن کشتی نوح را فاش کرد