همایون دارابی، در گفت و گو با «صدای بورس» در رابطه با تجدید ارزیابی شرکت ها گفت: با توجه به این که در ایران تورم بسیار بالایی وجو دارد مساله تجدید ارزیابی به این موضوع بازمی گردد به طوری که در چند سال اخیر نرخ تورم به ۵۰ درصد رسیده و به این معناست که هرساله ارزش دارایی شرکت ها به صورت معنا داری تغییر میکند.
کارشناس بازار سرمایه با بیان اینکه در ترازنامه شرکت ها دارایی ها بر اساس قیمت اسمی ثبت میشوند.افزود: برای مثال ۲۰ سال پیش شرکتی زمینی را متری ۱۰ هزار تومان خریده و هم اکنون ارزش آن زمین به متری ۵ میلیون تومان رسیده است. باید گفت در صورت های مالی آن شرکت همچنان رقم ۱۰ هزار تومان در ج می شود. این اتفاق برای سرمایه گذاران بسیارسخت است چرا که باید ارزش دارایی را به قیمت روز در ترازنامه لحاظ کنند تا بتوانند ارزش شرکت را به دست بیاورند.
وی عمده‌ترین دلیل توجه سهامداران به افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی را شفاف شدن ارزش واقعی شرکت دانست و ادامه داد:تجدید ارزیابی یک مساله حسابداری است یعنی مازاد ارزش دارایی های شرکت را که به عنوان زمین یا ساختمان است را به سرمایه منتقل می کنند، در این مرحله قیمت به طرز قابل توجهی افت می کند و قیمت تعادلی به کمتر از قیمت اسمی می رسد که این موضوع باعث اقبال سهامداران به سهم های ارزان می شود.
مدیر عامل شرکت سبدگردان داریوش در رابطه با استهلاک بنگاه هادر زنجیره تجدید ارزیابی ها گفت: درحال حاضر در شرکت ها هزینه استهلاک واقعی دریافت نمیشود. همچنین قیمت ماشین آلات و دارایی شرکت هابر مبنای قیمت اسمی است. وقتی استهلاک دریافت نشود به این معناست که بخشی از سودی که به سهامداران تلعق میگیرد واقعی نیست.
دارابی ادامه داد: یک شرکت در سال های گذشته با دلار هزار تومانی ساخته شده است اگر مثلا دارای یک میلیون دلار ماشین‌آلات باشد، ثبت دفتری این دارایی با دلار هزار تومانی معادل یک میلیارد تومان شده و براساس این ارزش استهلاک برای ماشین‌آلات منظور میشود. طبیعی است که در حال حاضر نمی تواند هزینه های جایگزینی ماشین‌آلات فرسوده شده را پوشش دهد.
کارشناس بازار سرمایه تصریح کرد : باید توجه داشت بخشی از سودی که از ماشین آلات دریافت میشود می بایست صرف هزینه نگهداری و جایگزینی ماشین آلات شود که در حال حاضر وقتی با قیمت ۱ میلیارد تومان آن را مستهلک میکنید این اتفاق رخ نمیدهد.همچنین اگر ماشین آلات دچار مشکل شوند دیگر نمیتوان بنگاه را سرپا نگه داشت به این معنی که پول کافی برای اینکه عملا ماشین را جایگزین کرد وجود ندارد و این اتفاق ضربه شدیدی به سهامداران وارد میکند.
وی تاکید کرد: به روز شدن قیمت دارایی ها کمک میکند هزینه استهلاک واقعی باشد تا بتوان ماشین آلات را جایگزین و سود واقعی را تقسیم کرد. بنابراین تجدید ارزیابی با واقعی‌سازی هزینه استهلاک تداوم حیات واحد تجاری را ایجاد میکند.
همایون دارابی در رابطه با تفاوت دارایی ها از منظر تجدید ارزیابی ادامه داد: آن دسته از شرکت هایی که دارایی زمین دارند تجدید ارزیابی بر سود و زیانشان تاثیر نمی‌گذارد. به همین دلیل خیلی از شرکت ها از محل زمین تجدید ارزیابی دارند. همچنین تجدید ارزیابی از محل ماشین آلات و ساختمان ها بر حساب استهلاک تاثیر میگذارد و سود را کاهش میدهد که این موضوع به ضرر سهامدار خرد است. به همین دلیل است که سهامدار خرد با تجدید ارزیابی از محل دارایی استهلاک پذیر موافق نیست.
مدیر عامل شرکت سبدگردان داریوش اظهارات خود درباره قیمت گذاری دستوری را اینگونه بیان کرد: دولت با قیمت گذاری دستوری و فشار به بنگاه ها از طریق ارز غیر واقعی باعث شد تا بنگاه ها سود واقعی نداشته باشند و تجدید ارزیابی از بخش دارایی استهلاک پذیر صورت بگیرد که ضربه قابل ملاحظه ای به سود شرکت وارد میکند به همین خاطر سهامداران تا حد امکان تلاش میکنند از طریق دارایی های غیر استهلاک پذیر مانند زمین تجدید ارزیابی صورت بگیرد.
وی درمورد تجدید ارزیابی ایرانخودرو و سایپا گفت: باتوجه به اینکه این شرکت ها به صورت مداوم افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارند به نظر میرسد این تجدید ارزیابی ها نتواند مشکلات دو خودروساز را حل کند. متاسفانه قیمت گذاری دستوری آسیب جدی به ایرانخودرو و سایپا وارد و آن هارا زیانده کرده است که این امر باعث شد این شرکت ها با زیان انباشته بسیار قادر به پرداخت تسهیلات نباشند.
دارابی گفت: تجدید ارزیابی هیچ تاثیری بر روی زیاندهی شرکت ندارد بلکه صورت های مالی خودروسازان را به نحوی اصلاح می کند که خودروسازان قادر به دریافت تسهیلات بانکی شوند.
وی افزود: در چند روز گذشته بانک مرکزی برای شرکت های ایرانخودرو و سایپا فرصت داد تا این شرکت ها بدون در نظر گرفتن بدهی های پرداخت نشده از بانک ها وام دریافت کنند که بانک ها در این راستا تمایلی نشان ندادند و باعث شد ضربه سنگینی به صنعت خودرو وارد شود.
مدیر عامل شرکت سبدگردان داریوش در رابطه با فرصت هایی که در راستای تجدید ارزیابی بر صنایع و شرکت های بورسی وارد میشود، گفت: در واقع فرصتی که درراستای تجدید ارزیابی در اختیار شرکت ها قرا میگیرد این است که بتوانند استهلاک شان را واقعی کند. برای اینکه شرکت ها وضعیت خوبی پیدا کنند باید مشکلات اساسی تری مانند قیمت گذاری دستوری، نرخ بهره، نرخ ارز و مسایل کلان حل شود تا بنگاه ها بتوانند وضعیت بهتری را پیدا کنند.