با علائم بیماری گواتر آشنا شوید!

گواتر به بزرگ شدن غیرطبیعی غده تیروئید در ناحیه گردن گفته می‌شود. کمبود ید یکی از علل اصلی گواتر در بسیاری از مناطق جهان است، به ویژه در مناطقی که خاک و آب آن‌ها ید کافی ندارند. درمان گواتر با توجه به علت می‌تواند شامل مصرف ید، دارو یا جراحی باشد.

علائم بیماری گواتر

علائم بیماری گواتر، که به طور کلی به بزرگ شدن غیرطبیعی غده تیروئید اشاره دارد و می‌تواند شامل موارد زیر باشد.

تورم گردن: یکی از شایع‌ترین علائم، تورم قابل مشاهده در ناحیه گردن می‌باشد که ممکن است به صورت برآمدگی یا گره قابل لمس باشد.

مشکلات بلع: بزرگ شدن غده تیروئید می‌تواند به فشار بر مری و ایجاد مشکل در بلع منجر شود.

مشکلات تنفسی: گواتر بزرگ ممکن است باعث فشار بر نای و مشکلات تنفسی مانند تنگی نفس یا احساس فشار در ناحیه گردن گردد.

تغییرات در میزان انرژی: علایم متغیر در انرژی و خستگی ممکن است به علت تغییرات در عملکرد تیروئید ایجاد شود.

علایم مرتبط با اختلالات تیروئید: بسته به اینکه گواتر به دلیل پرکاری یا کم‌کاری تیروئید باشد، علائمی مانند کاهش وزن یا افزایش وزن، تعریق زیاد، یا تغییرات در ضربان قلب نیز دارد.

علل گواتر (بیماری گواتر ناشی از کمبود چیست؟)

گواترمی‌تواند به دلایل مختلفی نظیر کمبود ید، اختلالات تیروئید، بیماری‌های هورمونی، داروهای خاص، بیماری‌های ژنتیکی، عوامل محیطی و تغذیه‌ای، سوءتغذیه و وجود تومور یا کیست ایجاد شود.

• کمبود ید: یکی از علل اصلی گواتر، کمبود ید است. ید برای تولید هورمون‌های تیروئید ضروری است و کمبود آن باعث بزرگ شدن غده تیروئید می‌شود.
• اختلالات تیروئید: اختلالات خودایمنی مانند بیماری‌هایی که منجر به پرکاری تیروئید می‌شود و بیماری‌هایی که به کم‌کاری تیروئید منجر می‌شود.
• بیماری‌های هورمونی: عدم تعادل هورمون‌های تیروئید، از جمله تولید بیش از حد یا کمبود هورمون‌ها
• درمان با داروهای خاص: برخی داروها، مانند لیتیوم، که برای درمان اختلالات روانی
• بیماری‌های ژنتیکی: بعضی از اختلالات ژنتیکی نیز منجر به رشد غیرطبیعی تیروئید و گواتر می‌شود.
• عوامل محیطی و تغذیه‌ای: عواملی مانند مصرف زیاد بعضی غذاها می‌تواند عملکرد تیروئید را تحت تأثیر قرار دهد.
• سوءتغذیه: کمبود سایر مواد معدنی و ویتامین‌ها، مانند سلنیوم و روی، می‌تواند بر عملکرد تیروئید تأثیر بگذارد و به گواتر منجر شود.
• وجود تومور یا کیست: وجود تومورها یا کیست‌ها در غده تیروئید نیز می‌تواند باعث بزرگ شدن آن و ایجاد گواتر گردد.

پیشگیری از گواتر

پیشگیری از گواتر معمولاً شامل اقداماتی است که به حفظ سلامت تیروئید و جلوگیری از مشکلات مرتبط با آن کمک می‌کند. این اقدامات شامل موارد زیر است.

مصرف ید کافی

استفاده از نمک یددار و مصرف غذاهای غنی از ید مانند ماهی، لبنیات و برخی سبزیجات، برای تأمین نیاز روزانه ید و جلوگیری از کمبود آن ضروری است.

تغذیه مناسب

مصرف مواد غذایی حاوی ویتامین‌ها و مواد معدنی مورد نیاز برای سلامت تیروئید، مانند سلنیوم، روی، و ویتامین‌های گروه B، می‌تواند به حفظ عملکرد صحیح غده تیروئید کمک کند.

پرهیز از مواد غذایی گواترژنیک

در صورتی که در معرض خطر گواتر هستید، کاهش مصرف غذاهای گواترژنیک مانند کلم، بروکلی و گل‌کلم (به ویژه در حالت خام) که می‌توانند جذب ید را مختل کنند، مفید است.

آگاهی و معاینه‌های دوره‌ای

مراجعه منظم به پزشک و انجام معاینه‌های تیروئید، به ویژه در صورت وجود علائم یا سابقه خانوادگی مشکلات تیروئید، برای شناسایی زودهنگام و درمان به موقع مشکلات تیروئید مهم است.

مدیریت استرس

کاهش استرس و حفظ سبک زندگی سالم می‌تواند به سلامت کلی و عملکرد بهتر سیستم‌های بدن، از جمله تیروئید، کمک کند.

اجتناب از مصرف داروهای تحریک‌کننده تیروئید

برخی داروها ممکن است تأثیر منفی بر تیروئید بگذارند، بنابراین استفاده از داروها تحت نظر پزشک و اطلاع از تأثیرات جانبی آن‌ها مهم است.

با رعایت این اقدامات، می‌توان به پیشگیری از گواتر و مشکلات مرتبط با آن کمک کرد و سلامت تیروئید را حفظ نمود.

درمان گواتر

درمان گواتر بستگی به علت زمینه‌ای آن و شدت بیماری دارد. در مواردی که گواتر به دلیل کمبود ید ایجاد شده است، مصرف نمک یددار و غذاهای غنی از ید می‌تواند به کاهش اندازه گواتر و بهبود عملکرد تیروئید کمک کند. در برخی موارد، ممکن است نیاز به مکمل‌های ید نیز باشد. برای درمان گواتر ناشی از اختلالات تیروئید مانند پرکاری یا کم‌کاری تیروئید، ممکن است داروهای خاصی تجویز شود. این داروها می‌توانند شامل هورمون‌های تیروئید مصنوعی برای کم‌کاری یا داروهای ضد تیروئید برای پرکاری تیروئید باشد.

همچنین  برای درمان پرکاری تیروئید و گواتر می‌توان از ید رادیواکتیو استفاده کرد. این روش به کوچک کردن غده تیروئید و کاهش تولید هورمون‌های تیروئید کمک می‌کند. در مواردی که گواتر به دلیل تومور، کیست یا بزرگ شدن بسیار شدید باشد، ممکن است جراحی برای برداشتن بخشی از غده تیروئید یا کل آن نیاز باشد. این روش در مواقعی که سایر روش‌ها مؤثر نیست، استفاده می‌شود. در برخی موارد نیز درمان با هورمون‌های تیروئید برای تنظیم عملکرد تیروئید و کاهش اندازه گواتر مورد استفاده قرار می‌گیرد.

در کل درمان مناسب باید تحت نظر پزشک و بر اساس ارزیابی کامل وضعیت فرد انجام شود. در نظر گرفتن علت دقیق گواتر و انتخاب روش درمانی مناسب برای بهبود سلامت تیروئید و کاهش علائم مهم است.

علایم پرکاری و کم کاری غده پاراتیروئید