چین برنامه‌ای جامع و ملی را برای حل یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های صنعت خودروهای برقی آغاز کرده است: سرنوشت باتری‌ها پس از پایان عمرشان چیست؟ دولت این کشور با تدوین مجموعه‌ای از استانداردهای ملی جدید در تلاش است تا یک صنعت قدرتمند و کارآمد در زمینه بازیافت باتری‌های خودروهای الکتریکی ایجاد کند. نتایج اولیه از پروژه‌های آزمایشی نشان می‌دهد که این سیستم جدید می‌تواند به طرز چشمگیری مؤثر باشد و تقریباً تمام مواد ارزشمند موجود در باتری‌های فرسوده را بازیابی کند.

بر اساس گزارش‌ها، شرکت‌هایی که در مرحله آزمایشی شرکت داشته‌اند موفق به دستیابی به نرخ بازیافت ۹۹.۶ درصدی برای فلزات حیاتی مانند نیکل، کبالت و منگنز شده‌اند. همچنین حدود ۹۶.۵ درصد از لیتیوم موجود نیز بازیابی شده است. این عناصر گران‌قیمت‌ترین و حیاتی‌ترین اجزای تشکیل‌دهنده یک باتری خودروی برقی هستند، و توانایی بازیافت آن‌ها با چنین دقتی، دیدگاه سنتی مبنی بر «یک‌بار مصرف بودن باتری‌های خودروهای برقی» را کاملاً به چالش می‌کشد.

ساختار جدید برای بازیافت سراسری باتری‌ها در چین

دولت چین در حال تدوین مجموعه‌ای از قوانین سفت‌وسخت ملی برای کنترل کل فرایند بازیافت است. سازمان نظارت بر بازار (General Administration of Market Supervision) اخیراً پنج استاندارد جدید را تصویب کرده و بدین ترتیب تعداد کل استانداردهای ملی در این زمینه به ۲۲ مورد رسیده است.

این استانداردها تمام مراحل بازیافت را پوشش می‌دهند — از مدیریت باتری‌های بازنشسته گرفته تا روش‌های دقیق و ایمن جداسازی آن‌ها. یکی از این مقررات، تحت عنوان «استاندارد بازیافت و جداسازی باتری‌های خودروهای الکتریکی»، هم‌اکنون در صنایع مرتبط در حال اجراست و به ایجاد رویه‌ای یکپارچه در سراسر کشور کمک می‌کند.

ایجاد کمیته ملی فنی برای نظارت بر فرایند

به‌منظور اجرای دقیق این طرح، دولت چین تشکیل یک کمیته فنی ملی جدید را در دستور کار قرار داده است. این کمیته شامل کارشناسان تمام مراحل زنجیره عمر باتری می‌شود — از تأمین‌کنندگان مواد اولیه گرفته تا تولیدکنندگان باتری و شرکت‌های بازیافت. همچنین متخصصان شیمی و کارشناسان بازفرآوری مواد نیز در این گروه حضور دارند تا نیازهای مرتبط با بازیافت باتری‌های خودروهای الکتریکی را برآورده کنند.

افزون بر آن، این کمیته در زمینه تدوین استانداردهایی برای باتری‌های مورد استفاده در کشتی‌ها و سامانه‌های ذخیره‌سازی انرژی در مقیاس بزرگ نیز فعالیت خواهد داشت.

حضور فعال چین در تعیین استانداردهای جهانی

چین علاوه بر اجرای این طرح در داخل کشور، به‌طور جدی در مذاکرات بین‌المللی برای تدوین استانداردهای جهانی بازیافت باتری نیز مشارکت دارد. کارشناسان چینی در نگارش مقررات جدید جهانی درباره ارزیابی عملکرد باتری‌های «دومین عمر» (Second-Life Batteries) نقش فعالی ایفا می‌کنند. یکی از پیشنهادات ارائه‌شده از سوی چین با عنوان «راهنمای کلی برای تخلیه عمیق در بازیافت و استفاده مجدد از باتری‌ها»، اخیراً به‌عنوان یک پروژه جدید در کمیسیون بین‌المللی الکتروتکنیک (IEC) به تصویب رسیده است.

تمرکز بر ایمنی و جلوگیری از استفاده نادرست

یکی از محورهای مهم این طرح، افزایش ایمنی در حوزه باتری‌های لیتیومی است. دولت چین استانداردهای ایمنی اجباری جدیدی را برای تمام باتری‌های لیتیوم‌یونی وضع کرده است. بر اساس یکی از این مقررات، با عنوان «مشخصات فنی ایمنی برای باتری‌های لیتیوم‌یونی در دوچرخه‌های برقی»، استفاده از باتری‌های فرسوده خودروهای برقی در دوچرخه‌های برقی به‌طور کامل ممنوع شده است.

نتایج اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی گسترده

این رویکرد سازمان‌یافته و مبتنی بر استاندارد، نه‌تنها از نظر اقتصادی ارزش بالایی دارد — زیرا مواد گران‌قیمت را بازیابی و دوباره وارد چرخه تولید می‌کند — بلکه مزایای اجتماعی از طریق ایجاد یک صنعت پیشرفته و نوآورانه به همراه دارد. افزون بر آن، این اقدام تأثیرات زیست‌محیطی چشمگیری نیز ایجاد می‌کند، زیرا نیاز به استخراج مواد معدنی جدید را به‌طور قابل‌توجهی کاهش می‌دهد.

در نهایت، این طرح پاسخی قاطع به منتقدانی است که ادعا می‌کنند خودروهای برقی به اندازه استخراج نفت آلاینده هستند. با دستیابی به نرخ بازیافت نزدیک به ۱۰۰ درصد، چین نشان می‌دهد که آینده صنعت خودروهای برقی می‌تواند پایدار، اقتصادی و دوستدار محیط‌ زیست باشد.