1

نتایج این پژوهش نشان داد نوجوانان مبتلا به چاقی که میزان بیشتری از PFHpA در خونشان داشتند، بیشتر در معرض ابتلا به بیماری کبد چرب متابولیک (MASLD) قرار داشتند، به‌ویژه در مراحل پیشرفته‌تر و خطرناک‌تر آن.

مطالعه‌ای از دانشگاه کِک کالیفرنیای جنوبی

این پژوهش توسط دانشکده پزشکی کِک از دانشگاه USC و مرکز تحقیقاتی Southern California Superfund Research and Training Program for PFAS Assessment, Remediation and Prevention (مرکز ShARP) انجام شد.

ویژگی متمایز این پژوهش، انجام آزمایش‌های پیگیری بر روی مدل‌های سه‌بعدی کبد بود. این مدل‌ها با دوزهای واقعی PFAS در محیط آزمایش شدند و همان نوع آسیب‌های کبدی مشاهده شد، که حلقه ارتباط بین قرارگیری در معرض مواد شیمیایی و بروز آسیب سلولی را کامل می‌کند.

ماده‌ای پنهان با آسیب واقعی

پژوهشگران نمونه خون ۱۳۷ نوجوان را که در بزرگ‌ترین مطالعه جراحی کاهش وزن نوجوانان در آمریکا شرکت داشتند، بررسی کردند. نتایج نشان داد نوجوانانی که سطح PFHpA خونشان دو برابر بیشتر بود، تا ۸۰ درصد بیشتر احتمال داشت به MASLD مبتلا شوند.

افرادی با سطوح بالاتر این ماده، نشانه‌هایی از التهاب و فیبروز کبدی نیز نشان دادند، تغییراتی که در طول سال‌ها می‌تواند به سیروز، نارسایی کبدی یا سرطان منجر شود.

«PFHpA به اندازه PFASهای قدیمی مانند PFOA یا PFOS شناخته‌شده نیست، اما یافته‌های ما نشان می‌دهد که خطرات مشابهی برای سلامت انسان دارد.» — دکتر لیدا چاتزی، مدیر مرکز ShARP

این هشدار در شرایطی مطرح می‌شود که مواد PFAS تقریباً در همه‌جا یافت می‌شوند — از پوشش‌ها و بسته‌بندی‌های غذایی گرفته تا لوازم آرایشی، ظروف نچسب و حتی آب آشامیدنی. تخمین زده می‌شود تقریباً نیمی از شبکه‌های آبرسانی آمریکا دارای سطوح قابل تشخیص PFAS باشند.

از علائم بالینی تا آزمایش‌های سلولی

به گفته دکتر بریتنی او. بامرت، نویسنده اصلی پژوهش، این تحقیق صرفاً بر همبستگی‌های آماری تکیه ندارد بلکه با استفاده از رویکرد علمی ترجمانی، پل ارتباطی بین علوم آزمایشگاهی و اپیدمیولوژی برقرار می‌کند تا نحوه تأثیر این مواد بر زیست‌شناسی سلولی کبد را روشن سازد.

برای این منظور، تیم تحقیقاتی سفروئیدهای سه‌بعدی کبد — مدل‌های کوچکی از بافت کبد — را ایجاد کرد و آنها را در معرض دوزهایی از PFAS قرار داد که مشابه میزان واقعی قرارگیری انسان است.

نتایج نشان داد PFHpA منجر به سه آسیب اصلی می‌شود:

• التهاب (Inflammation)
• استرس اکسیداتیو (Oxidative Stress)
• اختلال در متابولیسم چربی‌ها (Lipid Metabolism)

سلول‌های کبدی در این آزمایش‌ها مانند کبد نوجوانان چاق واکنش نشان دادند — دچار استرس، التهاب و انباشت چربی.

نقشه‌برداری از مسیرهای آسیب PFAS

به گفته دکتر آنا مارتی‌میرا، رهبر بخش آزمایشگاهی پژوهش، «با شناسایی مسیرهایی که PFAS درون سلول‌های کبد فعال می‌کند، می‌توان اهداف درمانی بالقوه‌ای برای توقف پیشرفت بیماری کبدی ناشی از این مواد یافت.»

تشدید اثرات چاقی بر کبد

بیماری MASLD — که قبلاً به نام NAFLD شناخته می‌شد — خود ناشی از تجمع بیش از حد چربی در کبد است. هنگامی که عامل محیطی خطرناکی مانند PFHpA به آن اضافه شود، روند التهاب و فیبروز سرعت می‌گیرد و آسیب‌های کبدی شدیدتر می‌شود.

از آنجا که این بیماری در نوجوانان رخ می‌دهد، بازه زمانی برای بروز آسیب بسیار طولانی‌تر است. به عنوان مثال، نوجوانی ۱۶ ساله که به کبد چرب و قرارگیری در معرض PFAS دچار است، ممکن است در دهه ۳۰ زندگی با بیماری کبدی مزمن مواجه شود.

لزوم تنظیم مقررات برای کل گروه PFAS

این مطالعه بخشی از روند گسترده‌تر در حوزه سلامت محیطی است که نشان می‌دهد ترکیبات جایگزین PFAS لزوماً ایمن‌تر از ترکیبات قدیمی‌تر نیستند. پژوهشگران خواستار آن هستند که مقررات محدودکننده برای کل گروه PFAS اعمال شود نه برای هر ترکیب به‌صورت جداگانه.

پژوهشی در خدمت سلامت عمومی

این کار بخشی از برنامه تحقیقاتی Superfund دانشگاه USC است که با حمایت مؤسسه ملی علوم سلامت محیطی (NIEHS) انجام می‌شود. هدف این برنامه، شناسایی مواد شیمیایی خطرناک و تبدیل یافته‌های علمی به سیاست‌های پیشگیرانه است.

گام‌های بعدی در مرکز ShARP شامل:

• توسعه فناوری‌های بهتر برای تصفیه PFAS
• همکاری با جوامع محلی برای شناسایی مسیرهای تماس
• آموزش پژوهشگران جوان برای تلفیق سلامت عمومی با علم محیط‌زیست

هدف نهایی این برنامه، سلامت محیطی دقیق و هدفمند است — یعنی تشخیص اینکه چه نوع قرارگیری در معرض مواد برای چه افرادی خطرناک‌تر است و چه مداخلاتی می‌تواند مؤثر باشد.

چگونه از نوجوانان در برابر PFAS محافظت کنیم؟

سه نتیجه مهم از این تحقیق به دست می‌آید:

• PFHpA هرچند کمتر شناخته‌شده است، اما بی‌خطر نیست.
• ترکیب چاقی و تماس با مواد شیمیایی محیطی، خطر بیماری کبدی در کودکان را چندبرابر می‌کند.
• اتصال پژوهش‌های اپیدمیولوژیک به آزمایش‌های سلولی، راهی مؤثر برای تبدیل داده‌های آماری به دانش زیستی قابل اقدام است.

این مطالعه نشان می‌دهد که اکنون دانش کافی برای تشدید قوانین محدودکننده PFAS وجود دارد، به‌ویژه در مورد ترکیبات جدیدی که کمتر درباره‌شان می‌دانیم. با ابزارهای مناسب، می‌توان مشکلات را در مراحل اولیه شناسایی و از گروه‌های آسیب‌پذیر محافظت کرد.

نتایج کامل این پژوهش در مجله Communications Medicine منتشر شده است.

نتیجه‌گیری

مواد شیمیایی ماندگار مانند PFHpA تهدیدی جدی برای سلامت نوجوانان محسوب می‌شوند. در شرایطی که چاقی در میان کودکان رو به افزایش است، این یافته‌ها زنگ خطری برای خانواده‌ها و سیاست‌گذاران است تا نسبت به تنظیم دقیق‌تر قوانین و افزایش آگاهی عمومی اقدام کنند.

اگر سلامت محیط‌زیست و نسل آینده برایتان اهمیت دارد، این مقاله را به اشتراک بگذارید و نظرتان را درباره تأثیر مواد شیمیایی بر سلامت نوجوانان بنویسید.