روانشناسی ترید در بازارهای مالی به جنبه‌های ذهنی و احساسی افراد اشاره می‌کند که بر تصمیم‌های یک معامله‌گر تاثیرگذار است. احساساتی مانند ترس، طمع و اعتماد‌به‌نفس کاذب می‌توانند منجر به تصمیم‌های غیرمنطقی شوند. با تسلط بر این عوامل روانی، معامله‌گران می‌‌توانند عملکرد خود را بهبود دهند و در بلندمدت موفقیت‌های پایداری به‌دست آورند. در این مطلب از مجله فرادرس به این موضوع می‌پردازیم که روانشناسی ترید در بازارهای مالی چیست و قوانین مربوطه را بررسی می‌کنیم. سوگیری‌های رفتاری را شرح می‌دهیم و اشتباهات رایج نادیده گرفتن اهمیت روانشناسی ترید را بیان می‌کنیم.

روانشناسی ترید در بازارهای مالی چیست؟

روانشناسی ترید به احساسات و حالات ذهنی گفته می‌شود که نقش مهمی در موفقیت یا شکست فرد در معاملات مالی دارند. این مفهوم، بخش‌های گوناگونی از ویژگی‌های شخصیتی و رفتاری معامله‌گر را در بر می‌گیرد که بر تصمیم‌ها و عملکرد او در بازار تاثیر می‌گذارند. روانشناسی ترید از نظر اهمیت می‌تواند هم‌سطح عواملی مانند دانش، تجربه و مهارت در تعیین موفقیت معاملاتی باشد.

انضباط و ریسک‌پذیری از مهم‌ترین جنبه‌های روانشناسی ترید هستند. زیرا نحوه اجرای آن‌ها توسط معامله‌گر، نقش تعیین‌کننده‌ای در موفقیت برنامه معاملاتی تریدر دارد. احساساتی مانند ترس و طمع معمولا بیش از سایر موارد با روانشناسی ترید در ارتباط هستند، هر چند امید و پشیمانی نیز در رفتار معاملاتی نقش قابل‌توجهی ایفا می‌کنند.

اجزای اصلی روانشناسی ترید

روانشناسی ترید را می‌توان مجموعه‌ای از احساسات و رفتارهای انسانی دانست که معمولا محرک تصمیم‌گیری تریدرها هستند. در بازارهای مالی رفتارهای احساسی اغلب به دو احساس اصلی طمع و ترس نسبت داده می‌شوند. طمع به معنای تمایل بیش از اندازه به کسب سود و ثروت است. تمایلی که گاهی باعث می‌شود منطق و قضاوت درست معامله‌گر تحت تاثیر قرار بگیرد.

• روانشناسی طمع در ترید
• روانشناسی ترس در ترید

روانشناسی طمع در ترید

بررسی و کنترل طمع در ترید یکی از دو احساس اصلی است که در روانشناسی ترید بازارهای مالی مطرح می‌شود. طمع ممکن است فرد را به سمت تصمیم‌های نادرست زیر بکشاند.

• انجام معاملات پرریسک
• خرید سهام شرکت‌های ناشناخته فقط به‌خاطر رشد سریع قیمت
• سرمایه‌گذاری بدون بررسی کافی

در برخی موارد طمع باعث می‌شود تا معامله‌گر بیش از اندازه در معامله‌ای سودده باقی بماند، تا سود بیشتری به‌دست آورد. علاوه بر این طمع باعث می‌شود تریدرها وارد پوزیشن‌های معاملاتی بسیار بزرگ و پرریسک شوند. این رفتار معمولا در اواخر بازارهای صعودی دیده می‌شود، زمانی که هیجان زیاد باعث می‌‌شود سرمایه‌گذاران احتیاط را کنار بگذارند.

روانشناسی ترس در ترید

ترس احساسی است که موجب می‌‌شود معامله‌گر خیلی زود از معامله خارج شود یا اصلا وارد بازار نشود. چون از ضرر احتمالی می‌ترسد. ترس در بازارهای نزولی به‌وضوح دیده می‌شود و معمولا باعث می‌شود معامله‌گران تصمیم‌های شتاب‌زده و غیرمنطقی بگیرند تا هرچه سریع‌تر از بازار خارج شوند. گاهی ترس به وحشت تبدیل می‌شود و همین عامل فروش‌های گسترده در بازارهای مالی را ایجاد می‌کند.

احساس پشیمانی نیز می‌تواند روی رفتار معامله‌گر تاثیرگذار باشد. برای مثال وقتی فردی فرصت خرید سهامی را از دست می‌دهد و بعد تنها به‌دلیل ترس از عقب‌ماندن از سود، دیرتر وارد معامله می‌شود. این نوع تصمیم‌گیری معمولا برخلاف انضباط معاملاتی است و اغلب منجر به ضرر می‌شود. زیرا خرید در قیمت‌های بالا و پس از اوج‌گیری بازار انجام شده است.

چرا روانشناسی ترید در بازارهای مالی اهمیت دارد؟

عملکرد یک معامله‌گر در بازار، به‌طور مستقیم به تصمیم‌های سرمایه‌گذاری او وابسته است. تصمیم‌هایی که خودشان تحت‌تاثیر احساسات، تمایلات ذهنی و فرآیندهای فکری معامله‌گر قرار دارند. معامله‌گران برای تصمیم‌گیری معمولا از دو رویکرد تحلیلی استفاده می‌کنند.

• تحلیل بنیادی: این تحلیل داده‌های مالی شرکت‌ها، صورت‌های مالی و وضعیت اقتصاد کلان را بررسی می‌کند.
• تحلیل تکنیکال: مربوط به تحلیل داده‌های تاریخی قیمت و حجم معاملات برای پیش‌بینی روندهای آینده است. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره تحلیل تکنیکال می‌توانید مطلب تحلیل تکنیکال چیست و چگونه آن را یاد بگیریم را از مجله فرادرس مطالعه کنید.

اما صرف‌نظر از اینکه از کدام روش استفاده شود، ذهن انسان پر از «سوگیری‌ها» (Biases) و «میان‌برهای ذهنی ناخودآگاه» (Heuristics) است. این الگوهای ذهنی می‌توانند باعث شوند فرد داده‌ها را اشتباه تفسیر کند یا در تصمیم‌گیری دچار خطا شود. این موضوع در نهایت منجر به عملکرد ضعیف در سبد سرمایه‌گذاری افراد می‌شود.

ارتباط روانشناسی ترید و مالی رفتاری

یکی از بخش‌های مهم در روانشناسی ترید درک این موضوع است که چرا انسان‌ها در بازار رفتارهای غیرمنطقی نشان می‌دهند. برای درک این موضوع، مفهوم «مالی رفتاری» (Behavioral Finance) مطرح می‌شود. شاخه‌ای از علم اقتصاد رفتاری که به بررسی تاثیر احساسات و سوگیری‌‌های ذهنی بر تصمیم‌های مالی می‌پردازد.

مالی رفتاری توضیح می‌دهد که چرا در بازارهای مالی گاهی شاهد افزایش یا کاهش غیرعادی قیمت‌ها هستیم. این نظریه نشان می‌‌دهد که احساساتی مانند ترس، طمع، اعتماد بیش از حد، یا پیروی از جمع می‌توانند منجر به تصمیم‌های اشتباه و حتی ایجاد حباب‌های قیمتی شوند.

در گذشته نظریه‌ای به نام «فرضیه بازار کارا» (Efficient Market Hypothesis) باور داشت که سرمایه‌گذاران، منطقی هستند و بازارها همیشه کارا عمل می‌کنند. اما مالی رفتاری این دیدگاه را به چالش کشید و نشان داد که معامله‌گران اغلب تحت تاثیر هیجانات و سوگیری‌های ذهنی قرار دارند و همین عامل باعث می‌شود تصمیم‌هایشان از منطق فاصله بگیرد. در واقع مالی رفتاری تلاش می‌کند به این پرسش‌ها پاسخ دهد که چرا انسان‌ها تصمیم‌های مالی اشتباه می‌گیرند و این تصمیم‌ها چگونه بر رفتار کل بازارهای مالی اثر می‌گذارد.

برای آشنایی با نحوه تحلیل روان‌شناختی معامله‌گران می‌توانید فیلم آموزش تحلیل روانشناختی معامله گران از تصمیم‌گیری تا مدیریت ریسک فرادرس را مشاهده کنید.

یادگیری روانشناسی ترید با فرادرس

یادگیری ترید در بازارهای مالی تنها به شناخت نمودارها و استراتژی‌ها معاملاتی محدود نمی‌شود. بلکه تسلط بر روانشناسی ترید یکی از مهم‌ترین عوامل موفقیت است. درک احساساتی مانند ترس، طمع، اضطراب و هیجان می‌تواند به معامله‌گر کمک کند تصمیم‌های منطقی‌تری بگیرد.

اولین گام شناخت واکنش‌های احساسی تریدر در شرایط سود یا زیان است. استفاده از دفتر ثبت معاملات به شما کمک می‌کند الگوهای رفتاری‌تان را شناسایی کنید. تمرین ذهن‌آگاهی و داشتن برنامه معاملاتی دقیق نیز باعث می‌‌شود از تصمیم‌های عجولانه جلوگیری کنید. بنابراین برای یادگیری ترید در بازارهای مالی لازم است تا به مبحث روانشناسی معاملات نیز توجه ویژه‌ای داشته باشیم و در انتخاب منابع آموزشی به این نکته نیز توجه کنیم.

برای یادگیری ترید در بازارهای مالی می‌توانید از مجموعه فیلم‌های آموزشی فرادرس در حوزه ترید و بازارهای مالی استفاده کنید. در ادامه فهرست برخی از این آموزش‌ها را مشاهده می‌کنید.

برای مشاهده فیلم‌های آموزشی بیشتر در حوزه آموزش ترید می‌توانید به لینک زیر مراجعه کنید.

قوانین طلایی روانشناسی ترید

رعایت برخی از قوانین و اصول برای کنترل احساسات در زمان انجام ترید باعث می‌شود تا معامله‌گران بتوانند تصمیمات بهتری برای انجام معاملات اتخاذ کنند. با توجه به این موضوع در ادامه ۷ قانون طلایی در حوزه روانشناسی ترید در بازارهای مالی را توضیح می‌دهیم.

۱. قانون کنترل احساسات در ترید

قانون کنترل احساسات در روانشناسی ترید در بازارهای مالی به مدیریت احساساتی نظیر ترس، طمع و هیجان مربوط می‌شود. با کسب مهارت در کنترل احساسات می‌توانید بدون توجه به شرایط بازار هیجانات خود را کنترل کرده و بر روی معاملات خود تمرکز کنید. در ادامه چند راهکار برای افزایش کنترل احساسات در ترید را ذکر می‌کنیم.

• ذهن‌آگاهی: برای اینکه بتوانید تمرکز خود را بر روی لحظه حال حفظ کنید می‌توانید از تکنیک‌های مربوط به ذهن‌آگاهی استفاده کنید.
• پیروی از برنامه منظم روزانه: برای جلوگیری از تاثیر خستگی در ترید بهتر است برنامه روزانه منظمی برای ترید داشته باشید و در آن زمان‌هایی را برای استراحت درنظر بگیرید.
• انجام بازنگری: بعد از اتمام ترید روزانه بهتر است هیجانات و احساسات خود را در ژورنال معاملاتی ثبت و اثرات آن‌‌ها را بر روی معاملات تحلیل کنید.

۲. قانون صبر و انضباط

برای اینکه بتوانیم از برنامه‌ معاملاتی خود پیروی و از فرصت‌های ترید به نحو مطلوبی استفاده کنیم، لازم است تا در ترید صبور و منظم باشیم. همواره به یاد داشته باشیم که تصمیم‌‌گیری‌های هیجانی و آنی اغلب باعث انجام تریدهای ناموفق می‌شود. برای رعایت قانون صبر و انضباط در ترید می‌توانیم راهکارهای اجرایی زیر را درنظر بگیریم.

• برنامه معاملاتی: سعی کنید برنامه معاملاتی جامعی داشته باشید که در آن شرایط ورود به معامله، خروج از معامله، شرایط مدیریت ریسک و اهداف معاملاتی خود را قید کرده و به آن‌ها پایبند بمانید.
• پیروی از قوانین: قوانین مشخصی را برای ترید داشته باشید که در آن‌ها مشخص کنید که تحت چه شرایطی به معامله ورود می‌کنید و از آن‌ها خارج می‌شوید. اجازه ندهید احساسات و هیجانات در زمان ترید شما را از رعایت این قوانین بازدارد.
• منتظر فرصت مناسب بمانید: صبور باشید و منتظر بمانید تا موقعیت مناسب معاملاتی مطابق با استراتژی انتخابی در نمودار ظاهر شود و از ترید بدون استراتژی و ستاپ معاملاتی مناسب پرهیز کنید.

۳. قانون مدیریت ریسک

مدیریت ریسک موثر از سرمایه تریدرها محافظت و از زیان‌های احتمالی در معاملات جلوگیری می‌کند. مدیریت ریسک شامل استفاده از سفارشات حد ضرر و کنترل اندازه پوزیشن معاملاتی می‌شود. در ادامه برخی از راهکارهای اجرای مدیریت ریسک در انجام معاملات را شرح می‌دهیم.

• سفارشات حد ضرر: برای محدود کردن زیان‌های احتمالی در معاملات همواره قبل از باز کردن پوزیشن معاملاتی سفارش حد ضرر خود را در ترید مربوطه تنظیم کنید.
• اندازه پوزیشن معاملاتی: بر اساس میزان تحمل ریسک در معاملات می‌توانید اندازه پوزیشن معاملاتی خود را تنظیم کنید.
• ایجاد تنوع: با انتخاب ابزارهای معاملاتی متنوع سعی کنید ریسک موجود در انجام معاملات را بین دارایی‌ها و ابزارهای معاملاتی متنوع توزیع کنید.

برای یادگیری مدیریت سرمایه، روانشناسی معامله‌گری و مدیریت ریسک می‌توانید فیلم آموزش معامله‌گری در بازارهای مالی از تحلیل تکنیکال تا روانشناسی و مدیریت سرمایه فرادرس را مشاهده کنید.

۴. قانون یادگیری مستمر

با توجه به اینکه بازارهای مالی پویا هستند، بنابراین لازم است تا همواره خود را به‌روز نگه دارید و مهارت‌های خود را افزایش دهید. تریدرهای موفق همواره سعی می‌کنند تا آموخته‌های خود را به‌روز نگه دارند و خود را با شرایط جدید بازار تطبیق دهند. در ادامه سعی می‌کنیم با ارائه برخی از راهکارهای اجرایی نحوه پیاده‌سازی قانون یادگیری مستمر را شرح دهیم.

• یادگیری: شرکت در وبینارهای آموزشی، مطالعه کتاب‌، شرکت در جوامع تریدرها به شما کمک می‌کند تا با استراتژی‌های جدید اشنا شوید و همواره خود را به‌روز نگه دارید.
• اجرای بک‌تست: همواره از استراتژی‌های معاملاتی خود بر روی تاریخچه قیمتی در بازار موردنظر بک‌تست بگیرید تا مطمئن شوید استراتژی مربوطه موثر است.
• دریافت مشاوره: از تریدرهای مجرب مشاوره بگیرید تا از دیدگاه‌ها و تجربیات آن‌ها در معاملات استفاده کنید و از نظر آن‌ها درباره نحوه انجام معاملات خود آگاه شوید.

۵. قانون ژورنال‌نویسی ترید

ژورنال نویسی در ترید به معامله‌‌گران کمک می‌کند تا با ثبت جزئیات معاملات و حالات روحی خود در زمان ترید، از نحوه تاثیر احساسات و هیجانات در شکل‌گیری تصمیم‌های معاملاتی آگاه شوند و بتوانند با تحلیل آن‌ها کاستی‌ها و دلایل عدم موفقیت در ترید را شناسایی کنند. از سویی دیگر ژورنال‌نویسی با شناسایی نقاط قوت تریدرها به شکل‌گیری استراتژی‌های کارآمد در معاملات نیز کمک می‌کند. برای رعایت و پیاده‌سازی قانون ژورنال‌نویسی در ترید می‌توانیم موارد زیر را انجام دهیم.

• ثبت معاملات: در ژورنال‌نویسی ترید لازم است تا تمامی معاملات را با جزئیات مربوطه ثبت کنیم. برای مثال قیمت‌های ورود به معامله و خروج از آن به همراه دلیل انتخاب این قیمت‌ها و نتیجه انجام معامله مربوطه را قید کنیم.
• ثبت حالات روحی: ثبت وضعیت روحی قبل از معامله، در حین معامله و بعد از آن در ژورنال ترید. با این کار الگوهایی که حالات روحی و احساسات بر روی نحوه تصمیم‌گیری در معاملات تاثیر می‌گذارند را شناسایی می‌کنیم.
• مرور منظم: پس از ثبت جزئیات معاملات و حالات روحی در ژورنال معاملاتی، لازم است تا ژورنال مربوطه را همواره مرور کنیم تا بتوانیم نقاط قوت و ضعف خود را به یاد داشته باشیم و با توجه به آن‌ها تغییرات لازم را در معاملات خود انجام دهیم.

۶. قانون هدف‌گذاری منطقی

قانون هدف‌گذاری منطقی در رواشناسی ترید در بازارهای مالی همانند محرکی برای تریدرها برای حرکت در مسیری مشخص عمل می‌کند. هدف‌گذاری منطقی در ترید باعث می‌شود تا معامله‌گران تمرکز خود را در ادامه مسیر حفظ کنند و بتوانند میزان پیشرفت خود را اندازه‌گیری کنند. در ادامه نحوه پیاده‌سازی قانون هدف‌گذاری منطقی را شرح می‌دهیم.

• تعیین اهداف کوتاه‌مدت: با توجه به اهداف دست‌یافتنی مانند رسیدن به تعداد مشخصی از تریدهای سودده، اهداف روزانه و هفتگی خود را تنظیم کنید.
• تعیین اهداف بلندمدت: اهداف بلندمدتی مانند رساندن موجودی حساب ترید به مبلغی مشخص یا رسیدن به سودآوری پایدار در ترید.
• بررسی و تنظیم دوباره: لازم است تا همواره اهداف خود را مرور و بررسی کنیم تا بتوانیم با توجه به تغییر شرایط و میزان پیشرفت‌مان آن‌ها را مورد بازبینی قرار دهیم.

۷. قانون اجرای مدیریت استرس

برای اینکه بتوانیم ذهن خود را باز نگه داریم و تصمیم‌‌های منطقی برای معاملات اتخاذ کنیم، باید استرس خود را مدیریت کنیم. با توجه به اینکه استرس باعث انجام تریدهای احساسی و عملکرد ضعیف می‌شود، بنابراین می‌بایست تکنیک‌های زیر را برای کنترل و مدیریت استرس انجام دهیم.

• انجام فعالیت‌های ورزشی: انجام فعالیت‌‌های منظم ورزشی باعث کاهش استرس و افزایش سلامت عمومی جسم و روان می‌شود.
• استراحت کاری: قرار دادن بازه‌های زمانی مشخص برای استراحت بین جلسات معاملاتی باعث آرامش و کسب انرژی برای ادامه فعالیت معاملاتی می‌شود.
• تفریح کافی: برای اینکه سبک زندگی متعادلی داشته باشیم باید در کنار ترید به تفریحاتی مورد علاقه خود نیز بپردازیم.

سوگیری‌های رفتاری در روانشناسی ترید

در حوزه «مالی رفتاری» (Behavioral Finance) مفهوم مهمی به نام «سوگیری‌های رفتاری» (Behavioral Biases) وجود دارد. این سوگیری‌ها همان الگوهای ذهنی و هیجانی هستند که باعث می‌شوند معامله‌گران و سرمایه‌گذاران تصمیم‌هایی بگیرند که با منطق اقتصادی سازگار نیستند. در ادامه با مهم‌ترین سوگیری‌های رفتاری آشنا می‌شویم.

روانشناسی حسابداری ذهنی در ترید

«حسابداری ذهنی» (Mental Accounting) یعنی تمایل انسان به تقسیم پول خود به دسته‌بندی‌های ذهنی مختلف، به‌جای آنکه تمام پول را به‌طور یکسان ببیند. برای مثال بسیاری از سرمایه‌گذاران زمانی که به پول نقد نیاز دارند، ترجیح می‌دهند سهام سودده خود را بفروشند، نه سهامی که در ضرر است.

درحالی‌که از نظر منطقی و مالی، فروش سهام زیان‌ده به دلیل حذف سرمایه ضعیف‌تر می‌تواند تصمیم بهتری باشد. اما ذهن انسان معمولا برنده‌ها را از بازنده‌ها جدا می‌بیند و از قبول ضرر بیزار است. پدیده‌ای که به آن «گریز از زیان» (Loss Aversion) می‌گویند.

اعتماد به‌ نفس بیش از حد در ترید

سوگیری «اعتماد به نفس بیش‌ از حد» (Overconfidence) زمانی اتفاق می‌افتد که معامله‌گر توانایی، دانش یا مهارت خود را بیش از حد واقعی ارزیابی می‌کند. بسیاری از تریدرها تصور می‌کنند از بقیه باهوش‌تر یا حرفه‌ای‌ترند، درحالی‌که از نظر آماری، اکثریت نمی‌توانند بالاتر از میانگین باشند. نتیجه اعتماد‌به‌نفس بیش از حد را می‌توانیم در موارد زیر خلاصه کنیم.

• انجام «معاملات بیش‌ از حد» (Overtrading)
• هزینه‌های معاملاتی بالا
• ریسک‌پذیری هیجانی و عملکرد ضعیف در بلندمدت

تحقیقات نشان داده‌اند که این افراد معمولا پیش‌بینی‌های خود را دقیق‌تر از واقع می‌پندارند و همین موضوع باعث رفتارهای احساسی و تصمیم‌های پرخطر می‌شود.

روانشناسی ترید رفتار گله‌ای در بازارهای مالی

«رفتار گله‌ای» (Herd Behavior) به این موضوع می‌پردازد که انسان‌ها ذاتا دوست دارند بخشی از جمع باشند. این تمایل گاهی باعث می‌شود سرمایه‌گذاران از رفتار دیگران تقلید کنند و بدون تحلیل شخصی، وارد مسیر جمع شوند. مثلا زمانی که همه در حال خرید سهام خاصی هستند، فرد احساس می‌کند اگر در جهت مخالف حرکت کند، مسیر اشتباهی را انتخاب کرده است. در نتیجه وارد همان بازار می‌شود، بدون اینکه تحقیق مستقلی انجام دهد.

این رفتار گله‌ای معمولا عامل رشد یا سقوط‌های شدید قیمتی در بازار است. نمونه مشهور آن حباب دات‌کام بود که سرمایه‌گذاران بدون بررسی، سهام شرکت‌های اینترنتی را فقط به امید سودهای نجومی خریدند، اما در نهایت بازار سقوط کرد.

شکاف احساسی در روانشناسی ترید

«شکاف احساسی» (Emotional Gap) به تصمیم‌گیری‌هایی اشاره دارد که تحت‌تاثیر هیجانات شدید مانند اضطراب، ترس، خشم یا هیجان گرفته می‌شوند. این احساسات باعث می‌شوند انسان‌ به‌جای منطق با واکنش‌های غریزی تصمیم بگیرد. احساساتی مثل ترس و طمع از اصلی‌ترین محرک‌های بازار هستند، آن‌ها می‌توانند باعث رفتارهای «بیش واکنشی» (Overreaction) شوند. یعنی سرمایه‌گذار یا بیش از حد خوش‌بین می‌شود یا بیش از حد می‌ترسد. در حالت خوش‌بینی بیش از حد حباب‌های قیمتی ایجاد می‌‌شود و در حالت ترس شدید فروش‌های هیجانی در بازار روی می‌دهد.

تاثیر لنگر ذهنی در روانشناسی ترید

«لنگر ذهنی» (Anchoring) یعنی وابستگی تصمیم مالی به یک عدد یا نقطه مرجع بی‌ارتباط. برای مثال یک سرمایه‌گذار ممکن است تصمیم بگیرد سهمی را فقط بر اساس قیمت خرید اولیه‌اش نگه دارد، حتی اگر ارزش آن کاهش پیدا کرده باشد. سرمایه‌گذار در ذهنش قیمت خرید را به‌عنوان لنگر در نظر گرفته و تا زمانی که سهم به آن قیمت برنگردد، حاضر به فروش نیست، حتی اگر آینده سهم مربوطه مطلوب نباشد.

روانشناسی خود اسنادی در ترید

روانشناسی «خود اسنادی» (Self-Attribution) در ترید بازارهای مالی به تمایل معامله‌گر برای نسبت دادن موفقیت‌ها به توانایی‌های شخصی خود و مقصر دانستن عوامل بیرونی در شکست‌ها اشاره دارد. این سوگیری معمولا از نوعی اعتماد‌به‌نفس ذاتی در یک حوزه خاص سرچشمه می‌گیرد.

افراد دارای این ویژگی معمولا دانش و مهارت خود را بالاتر از دیگران ارزیابی می‌کنند. حتی اگر در واقعیت چنین نباشد. در نتیجه یک سرمایه‌گذار ممکن است عملکرد موفق خود را نتیجه مهارت و تصمیم‌گیری برتر خود بداند، اما وقتی عملکرد ضعیفی دارد آن را به بدشانسی یا شرایط بازار نسبت می‌‌دهد، نه به اشتباهات خودش. این طرز فکر باعث می‌شود تا فرد از اشتباهاتش درس نگیرد و در مسیر رشد حرفه‌ای خود دچار مشکل شود.

روانشناسی گریز از زیان در ترید

«گریز از زیان» (Loss Aversion) یکی از شناخته‌شده‌ترین خطاهای روانی در ترید است. گریز از زیان یعنی درد ضرر، از لذت سود قوی‌تر است. به همین دلیل بیشتر سرمایه‌گذاران ترجیح می‌دهند از ضرر اجتناب کنند تا اینکه سود جدیدی به دست آورند. این حالت باعث می‌شود تا افراد از انجام سرمایه‌گذاری‌های منطقی صرف‌نظر کنند یا برای جبران ضررهای قبلی، تصمیم‌های پرریسکی اتخاذ کنند.

سوگیری‌های رفتاری ترید در بازارهای مالی

به‌طور کلی معامله‌گران با دو نوع اصلی از «سوگیری‌های رفتاری» (Behavioral Biases) روبه‌رو هستند که در ادامه هر کدام را شرح می‌‌دهیم.

• «سوگیری شناختی» (Cognitive Biases)
• «سوگیری احساسی» (Emotional Biases)

سوگیری شناختی ترید در بازارهای مالی

سوگیری‌های شناختی، الگوهای ذهنی اشتباه یا نقاط کور در تفکر انسان هستند که از فرآیندهای ناخودآگاه ذهن ناشی می‌شوند. این خطاهای ذهنی باعث می‌شوند افراد اطلاعات را نادرست درک یا تحلیل کنند. نمونه‌هایی از سوگیری‌های شناختی را در زیر آورده‌ایم.

• اعتمادبه‌نفس بیش‌ازحد
• حسابداری ذهنی
• سوگیری لنگر ذهنی

سوگیری‌های احساسی در ترید

سوگیری‌های احساسی، انحراف از منطق و عقلانیت به دلیل احساسات و حالات روحی هستند. این سوگیری‌ها معمولا ریشه در هیجاناتی مانند ترس، طمع، یا احساس تعلق به جمع دارند. از جمله نمونه‌های مهم آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

• رفتار گله‌ای
• گریز از زیان
• تاثیرات احساسی ناشی از ترس و طمع

هر دو نوع سوگیری‌های شناختی و احساسی می‌توانند منجر به تصمیم‌گیری‌های غیرمنطقی و خطا در قضاوت‌های مالی شوند.

نحوه کنترل سوگیری‌های رفتاری در ترید

برای غلبه بر سوگیری‌های رفتاری در ترید معامله‌گران می‌توانند از چند راهکار موثر استفاده کنند که در ادامه آن‌ها را شرح می‌دهیم.

• افزایش دانش در حوزه مالی رفتاری: آشنایی با اصول مالی رفتاری و درک نحوه عملکرد ذهن در شرایط تصمیم‌گیری، موجب افزایش خودآگاهی و بهبود کیفیت تصمیم‌ها می‌شود.
• طراحی و پایبندی به برنامه معاملاتی: داشتن برنامه معاملاتی و قوانین مدیریت ریسک باعث می‌شود تصمیم‌گیری‌ها بر اساس ساختار و منطق انجام شوند و از تاثیر احساسات لحظه‌ای جلوگیری می‌شود.
• انجام تحلیل مستقل: پیش از هر تصمیم‌گیری لازم است تا معامله‌گر خودش تحلیل بنیادی یا تکنیکال انجام دهد و داده‌ها را از منابع مختلف بررسی کند. بهتر است دیدگاه‌های مخالف یا متضاد نیز بررسی شوند تا از رفتار گله‌ای و باورهای اشتباه جلوگیری شود.

اشتباهات رایج نادیده گرفتن روانشناسی ترید

زمانی که معامله‌گران به جنبه‌های روانی و رفتاری خود توجه نکنند، معمولا دچار خطاهای تکراری در تصمیم‌گیری می‌شوند. برخی از رایج‌ترین این خطاها را در ادامه ذکر می‌کنیم.

• فروش زودهنگام معاملات سودده در حالی که معاملات زیان‌ده را به امید بازگشت قیمت برای مدت طولانی نگه می‌دارند.
• تقلید از جمع و خرید دارایی‌هایی که اخیرا عملکرد خوبی داشته‌اند، بدون تحلیل شخصی یا بررسی آینده آن‌ها.
• تصمیم‌گیری عجولانه بر اساس اطلاعات جدید تنها به دلیل اعتماد‌به‌نفس بیش از حد نسبت به توانایی خود در تحلیل بازار.
• معامله بیش از اندازه و نادیده گرفتن میزان ریسک واقعی.
• عدم تنوع‌بخشی در سبد سرمایه‌گذاری و تمرکز روی دارایی‌‌های محدود.
• واکنش احساسی به ترس یا طمع در زمان نوسانات شدید بازار که اغلب باعث تصمیم‌های هیجانی می‌شود.

درک مفاهمی روانشناسی ترید در بازارهای مالی به معامله‌گران کمک می‌کند تا تصمیم‌های آگاهانه‌تر و منطقی‌تری بگیرند و از اشتباهات ذهنی دور بمانند.

یادگیری ترید کریپتو با فرادرس

برای یادگیری ترید در بازار ارزهای دیجیتال باید در کنار توجه به تحلیل‌های تکنیکال و بنیادی به نحوه کنترل احساسات در انجام معاملات نیز توجه کنیم. برای یادگیری ترید در بازار رمزارزها در ابتدا باید نحوه کار با صرافی‌های رمزارزی را بیاموزیم. در ادامه می‌بایست نحوه پیدا کردن توکن‌های مناسب و مستعد رشد در بازار کریپتو را یاد بگیریم. نحوه استفاده از کیف پول‌های رمزارزی مانند تراست والت و متامسک نیز دارای اهمیت است.

سپس یادگیری تحلیل تکنیکال و شناسایی الگوهای شمعی و قیمتی به معامله‌گران کمک می‌کند تا بتوانند نواحی مناسبی را برای ورود به معامله و خروج از آن در نمودار قیمت شناسایی کنند. در کنار این موارد همواره لازم است تا قوانین و اصول مربوط به روانشناسی ترید در بازارهای مالی را نیز برای معاملات در بازار کریپتو رعایت کنیم.

برای یادگیری ترید کریپتو می‌توانید از فیلم‌های آموزشی فرادرس استفاده کنید. در ادامه فهرستی از برخی از این آموزش‌ها را مشاهده می‌کنید.

برای مشاهده فیلم‌های آموزشی بیشتر درباره بازار ارزهای دیجیتال می‌توانید از لینک زیر استفاده کنید.

جمع‌بندی

در ابتدای این مطلب از مجله فرادرس به این موضوع پرداختیم که روانشناسی ترید در بازارهای مالی چیست. برای این منظور توضیح دادیم که روانشناسی ترید شامل چه مواردی است و روانشناسی طمع و ترس را شرح دادیم. اهمیت روانشناسی ترید را بیان کردیم و قوانین طلایی مربوط به روانشناسی در بازارهای مالی را توضیح دادیم. در ادامه سوگیری‌های رفتاری در روانشناسی ترید را شرح دادیم.

بنابراین موضوعاتی نظیر روانشناسی حسابداری ذهنی در ترید، اعتماد به نفس بیش از حد در ترید، روانشناسی رفتار گله‌ای در ترید، تاثیر لنگر ذهنی و سایر موارد مرتبط با سوگیری‌های رفتاری در روانشناسی معاملاتی را شرح دادیم. در پایان نیز درباره اشتباهات رایج نادیده گرفتن روانشناسی ترید توضیحاتی ارائه کردیم.