1

رسانه‌های اسپانیا گزارشی از پژوهشی منتشر کردند که می‌تواند زمان دقیق مرگ را حتی چندین ماه پس از وقوع آن تعیین کند. این تحقیق نشان می‌دهد که بررسی مراحل رشد لاروهای مگس روی جسد، راهی علمی و دقیق برای تخمین زمان مرگ است.

مگس‌هایی که مرگ را پیش‌بینی می‌کنند

بر اساس این گزارش، مشخص شده است که مگس‌های خانواده Calliphoridae می‌توانند حتی چند دقیقه پیش از مرگ، غیرفعال شدن سلول‌های بدن را تشخیص دهند. این یافته شگفت‌آور نشان می‌دهد که:

• مگس‌های سبز و براق (که با نام علمی Calliphoridae شناخته می‌شوند)، توقف فعالیت سلولی را از کیلومترها دورتر حس می‌کنند.
• بدن این حشرات با موهای ریز مجهز به گیرنده‌های شیمیایی فوق‌العاده حساس پوشیده شده است که بدون دخالت انسان، اولین نشانه‌های مرگ را دریافت می‌کنند.
• این گیرنده‌ها عملاً «شاهدان خاموش مرگ» محسوب می‌شوند.

رفتار مگس‌ها پس از مرگ

مگس‌ها معمولاً مناطق گرم و مرطوب بدن مانند سوراخ بینی را برای تخم‌گذاری انتخاب می‌کنند.
در حالی که یک انسان زنده می‌تواند آن‌ها را به راحتی دور کند، یک بدن بی‌حرکت فرصت مناسبی برای این حشرات فراهم می‌کند تا صدها تخم بگذارند.

• طی چند روز، لاروها از تخم خارج می‌شوند.
• شروع به تغذیه از بافت بدن می‌کنند و سپس برای تبدیل شدن به شفیره (pupa) مهاجرت می‌کنند.
• پس از هفته‌ها بی‌حرکتی، به مگس بالغ تبدیل می‌شوند و برای یافتن اجساد جدید به حرکت درمی‌آیند.

نقش این چرخه در علوم جنایی

گرچه این فرآیند ممکن است ترسناک به نظر برسد، اما اهمیت بالایی در علم جنایی دارد.
پژوهشگران آرژانتینی، مویرا باتان و آنا پریرا که هر دو حشره‌شناس و کارشناس رسمی در CONICET هستند، نقش این حشرات در تعیین زمان مرگ را بررسی می‌کنند.

پریرا توضیح می‌دهد: «حشرات قبل از تخم‌گذاری، سطح بدن را بررسی می‌کنند و وقتی مکان مناسب را یافتند، به سرعت شروع به تخم‌گذاری می‌کنند.»

بر اساس یافته‌های این پژوهش:

• این خانواده از مگس‌ها لحظه توقف فعالیت سلولی را تشخیص می‌دهند و تقریباً بلافاصله جسد را کلونی می‌کنند.
• بررسی مراحل رشد لاروها به دانشمندان امکان می‌دهد تا مدت زمان گذشته از مرگ را با دقت بالا تخمین بزنند.
• باتان توضیح می‌دهد که لاروها سه مرحله رشدی را طی می‌کنند و پس از کامل شدن تغذیه به حالت شفیره می‌روند و درون یک پوشش شیمیایی بی‌حرکت باقی می‌مانند.

مگس‌هایی که به موجود زنده هم حمله می‌کنند

برخی گونه‌های مگس منتظر مرگ بافت نمی‌مانند؛ حتی یک زخم کوچک نیز آن‌ها را جذب می‌کند.
نمونه معروف این موضوع، مرگ یک توریست در سال ۲۰۲۰ در ایالت کوردوبای آرژانتین است که در بستر رودخانه کم‌عمقی غرق شد.

• لاروها قبل از مرگ زن وارد زخم‌های او شده و شروع به تغذیه کرده بودند.
• گونه Cochliomyia hominivorax می‌تواند تا ۵۰۰ تخم در یک زخم بگذارد.
• این لاروها برای جلوگیری از مرگ ناشی از گرسنگی در ۲۴ ساعت نخست، به‌طور مداوم تغذیه می‌کنند.

پریرا تأکید می‌کند که در چنین مواردی، «بایونتوفاژ»ها (گونه‌های تغذیه‌کننده از بافت زنده و مرده) باید در تحقیقات جنایی مدنظر قرار گیرند تا زمان مرگ به اشتباه تخمین زده نشود.

تعیین فصل مرگ با کمک حشرات

جالب‌تر این‌که حشرات می‌توانند فصل وقوع مرگ را هم مشخص کنند.
پریرا در یک پرونده تحقیقاتی نشان داد که:

• گونه Calliphora vicina در ابتدا روی جسد تخم‌گذاری کرده بود.
• پس از دفن شدن جسد، شفیره‌ها مردند و بعدها گونه‌های دیگر وارد شدند.
• تحلیل این دگرگونی‌ها به پژوهشگران کمک کرد تا زمان و حتی فصل مرگ را شناسایی کنند.

نتیجه‌گیری

پژوهشگران تأکید می‌کنند که بررسی دقیق چرخه زندگی هر گونه و شرایط محیطی، کلید حل بسیاری از پرونده‌های پیچیده است.

«ترکیب علم و فرآیندهای قضایی به ما امکان می‌دهد حتی یک جسد فراموش‌شده هم تاریخ و شرایط مرگ خود را فاش کند.»

اگر به علوم جنایی، حشرات‌شناسی و کشفیات علمی علاقه‌مند هستید، این مقاله را با دوستان خود به اشتراک بگذارید و نظر خود را درباره نقش حشرات در تحقیقات جنایی برای ما بنویسید.