کدام غول‌های آهنی آسمان لقب مرگبارترین جنگنده‌های جهان را یدک می‌کشند؟ راز قدرت آن‌ها تنها در سرعت و رادارگریزی خلاصه نمی‌شود، بلکه در توانایی حمل زرادخانه‌ای عظیم نهفته است.

جنگنده‌های امروزی از هواپیماهای مسلسل‌دار جنگ‌های جهانی فراتر رفته و به ابزارهای هوایی چندمنظوره تبدیل شده‌اند. این پرنده‌های آهنی دیگر فقط برای نبردهای هوایی نزدیک (داگ‌فایت) ساخته نمی‌شوند، بلکه برای ماموریت‌های بمباران، نظارت و جنگ الکترونیک نیز به کار می‌روند. با این حال، ظرفیت حمل تسلیحات همچنان یک شاخص کلیدی برای سنجش برتری هوایی و قدرت بازدارندگی یک جنگنده است.

راز قدرت مرگبارترین جنگنده‌های جهان چیست؟

در رقابت برای ساخت بهترین جنگنده، هر کیلوگرم ظرفیت حمل مهمات، یک مزیت استراتژیک نظامی محسوب می‌شود. در این میان، برخی از جنگنده‌ها با توانایی حمل محموله‌های تسلیحاتی شگفت‌انگیز، خود را از دیگران متمایز کرده‌اند. در ادامه با ۱۳ مورد از این جنگنده‌های قدرتمند، از کمترین به بیشترین ظرفیت، آشنا می‌شویم.

ساب ۳۷ ویگن (Saab 37 Viggen): شکارچی سوئدی که بلک‌برد را به دام انداخت

جنگنده ساب ۳۷ ویگن که تولید آن از دهه ۱۹۷۰ آغاز شد، تا دهه ۲۰۰۰ یکی از ابزارهای اصلی ارتش سوئد بود. این جنگنده که اولین پرواز خود را در سال ۱۹۶۷ تجربه کرد، به لطف طراحی منحصربه‌فرد کانارد (بالچه‌های کوچک جلویی) توانایی برخاست و فرود در باندهای کوتاه (STOL) را داشت و به همین دلیل حتی امروز نیز ظاهری متمایز دارد.

ویگن با ظرفیت حمل ۶ تن (۶۰۰۰ کیلوگرم) تسلیحات، در انتهای این لیست قرار می‌گیرد. اما شهرت اصلی آن نه برای نبردهای هوایی، بلکه برای یک توانایی باورنکردنی دیگر است. جنگنده‌های ویگن بارها موفق شدند هواپیماهای جاسوسی افسانه‌ای SR-71 Blackbird آمریکا را در مسیر معروف به «اکسپرس بالتیک» رهگیری کنند؛ شاهکاری که هر هواپیمای قادر به انجام آن را در تاریخ هوانوردی جاودانه می‌کند.

یوروفایتر تایفون (Eurofighter Typhoon): محصول مشترک و پیشرفته اروپا

یوروفایتر تایفون یک جنگنده پنهان‌کار و چندمنظوره است که با همکاری چهار کشور ایتالیا، آلمان، بریتانیا و اسپانیا طراحی و ساخته شده است. این پروژه با مشارکت بیش از ۴۰۰ شرکت خصوصی، یکی از پیشرفته‌ترین جنگنده‌های جهان را به ارمغان آورده است که از سال ۲۰۰۳ وارد خدمت شده است.

این جنگنده نسل پنجم با بهره‌گیری از مجموعه‌ای از سنسورهای پیشرفته، تصویری جامع از میدان نبرد ارائه می‌دهد. تایفون می‌تواند تا ۷.۵ تن (۷۵۰۰ کیلوگرم) مهمات را در ۱۳ جایگاه حمل کند و با حداکثر سرعت ۲۵۰۰ کیلومتر بر ساعت و سقف پروازی نزدیک به ۲۰ هزار متر، یک گزینه رقابتی و کارآمد برای ماموریت‌های مختلف است.

سوخو-۳۰ فلانکر (Sukhoi Su-30 Flanker): جنگنده چندمنظوره روسی

سوخو-۳۰ که در ناتو با نام «فلانکر» شناخته می‌شود، یک جنگنده دو سرنشینه است که در نیروی هوایی و دریایی روسیه و چندین کشور دیگر از جمله چین، هند و الجزایر خدمت می‌کند. این جنگنده به لطف اویونیک پیشرفته، تجربه‌ای مدرن را برای خلبانان خود فراهم می‌کند.

مهم‌ترین سلاح این جنگنده، موشک‌های مافوق صوت روسی «اونیکس» است که توانایی حمله به اهداف دریایی و زمینی را در فاصله ۳۰۰ کیلومتری دارند. سوخو-۳۰ در مجموع می‌تواند تا ۸ تن (۸۰۰۰ کیلوگرم) تسلیحات شامل موشک، بمب و توپ را حمل کند و همچنین برای عملیات جنگ الکترونیک نیز تجهیز می‌شود.

نگاهی به ماشین‌های جنگی آمریکا و متحدانش

ایالات متحده و متحدانش دهه‌هاست که در طراحی و تولید جنگنده‌های پیشرفته پیشرو بوده‌اند. هواپیماهایی که در این بخش معرفی می‌شوند، نه تنها قدرت آتش بالایی دارند، بلکه ستون فقرات بسیاری از نیروهای هوایی جهان را تشکیل می‌دهند.

بوئینگ اف/ای-۱۸ سوپر هورنت (F/A-18 Super Hornet): ستون فقرات نیروی دریایی آمریکا

اف/ای-۱۸ سوپر هورنت که در سال ۱۹۹۹ معرفی شد، یک نسخه کاملاً به‌روزرسانی‌شده از مدل قدیمی «هورنت» است. این مدل جدید دارای موتورهای قوی‌تر، اویونیک بهبودیافته و البته ظرفیت حمل تسلیحات بیشتر است. این جنگنده به عنوان یک هواپیمای ناوپایه، در نیروی دریایی آمریکا برای ماموریت‌های تهاجمی، جنگ الکترونیک و شناسایی به کار می‌رود.

سوپر هورنت می‌تواند کمی بیش از ۸ تن (۸۰۵۰ کیلوگرم) تسلیحات خارجی را حمل کند و همچنین دارای جایگاه‌های داخلی برای موشک‌ها و بمب‌های هدایت لیزری است. این جنگنده نسبت به نسخه قبلی خود ۴۱ درصد برد عملیاتی بیشتر و ۵۰ درصد مداومت پروازی بالاتری دارد که آن را به یک ابزار حیاتی برای نیروی دریایی تبدیل کرده است.

میتسوبیشی اف-۲ وایپر زیرو (Mitsubishi F-2 Viper Zero): سامورایی ژاپنی بر پایه اف-۱۶

این جنگنده ژاپنی بر اساس پلتفرم بسیار موفق اف-۱۶ ساخته شده است. اف-۲ با استفاده از ساختار بال تخصصی و سبک‌تر و اویونیک پیشرفته، یک جنگنده توانمند است که می‌تواند در شرایط مختلف رزمی عملکرد خوبی از خود نشان دهد. این هواپیما که از سال ۲۰۰۰ در خدمت است، به طور انحصاری توسط نیروی دفاع هوایی ژاپن استفاده می‌شود.

نام مستعار این جنگنده ترکیبی از «وایپر» (لقب اف-۱۶) و «میتسوبیشی زیرو» (شناخته‌شده‌ترین جنگنده تاریخی ژاپن) است. میتسوبیشی اف-۲ قادر است محموله تسلیحاتی به وزن حدود ۸.۱ تن (۸۰۸۰ کیلوگرم) را با خود حمل کند.

لاکهید مارتین اف-۳۵ لایتنینگ ۲ (F-35 Lightning II): کامپیوتر پرنده و مرگبار

نام اف-۳۵ لایتنینگ ۲ تقریباً در هر لیستی از برترین جنگنده‌ها دیده می‌شود. این جنگنده نسل جدید ارتش آمریکا، اگرچه به دلیل فرآیند طولانی و پرهزینه تولیدش بحث‌برانگیز بوده، اما یک جهش فناوری انکارناپذیر در مهندسی هوافضا به شمار می‌رود.

برتری اصلی اف-۳۵ در حجم عظیم فناوری‌های پردازش داده و آگاهی از میدان نبرد است که به آن برتری بی‌نظیری در برابر هر حریفی می‌دهد. با وجود ظرفیت حمل تسلیحات ۸.۱ تنی (۸۱۶۵ کیلوگرم) که آن را در میانه این لیست قرار می‌دهد، اف-۳۵ به لطف فناوری‌های برتر خود، یکی از مرگبارترین هواپیماهای جهان محسوب می‌شود.

مک‌دانل داگلاس اف-۴ فانتوم ۲ (F-4 Phantom II): افسانه‌ای که هنوز پرواز می‌کند

نزدیک به ۵۲۰۰ فروند از جنگنده اف-۴ فانتوم ۲ بین سال‌های ۱۹۵۸ تا ۱۹۸۱ ساخته شد و این هواپیما به لطف طراحی فوق‌العاده و عملکرد بی‌نظیرش هنوز هم در برخی کشورها در حال خدمت است. این جنگنده می‌تواند به سرعت خیره‌کننده ۲.۲ ماخ (بیش از ۲۳۰۰ کیلومتر بر ساعت) دست یابد.

فانتوم با توانایی حمل ۸.۴ تن (۸۴۰۰ کیلوگرم) مهمات شامل انواع موشک‌ها و بمب‌ها، یکی از بازیگران اصلی جنگ ویتنام بود. این جنگنده مسلح و سریع، اولین هواپیمایی بود که به طور همزمان توسط نیروی دریایی، تفنگداران دریایی و نیروی هوایی آمریکا استفاده شد.

چرا جنگنده‌های مدرن چین و روسیه معادلات را تغییر می‌دهند؟

در سال‌های اخیر، چین و روسیه با سرمایه‌گذاری هنگفت در فناوری‌های نظامی، جنگنده‌هایی را توسعه داده‌اند که می‌توانند برتری هوایی غرب را به چالش بکشند. این هواپیماها با تمرکز بر رادارگریزی، مانورپذیری و قدرت آتش بالا، معادلات قدرت در آسمان را تغییر داده‌اند.

شنیانگ جی-۳۵ (Shenyang J-35): پاسخ پنهان‌کار چین به جنگنده‌های نسل پنجم

شنیانگ جی-۳۵ جدیدترین جنگنده نسل پنجم چین است که اخیراً برای خدمت در نیروی دریایی این کشور تحویل داده شده است. این جنگنده برنامه هواپیماهای نسل پنجم چین را ارتقا داده و آن را به سطح رقبای آمریکایی خود نزدیک‌تر کرده است.

جی-۳۵ مجهز به موشک‌های کوتاه‌برد و دوربرد است و می‌تواند ماموریت‌های بمباران یا حمله به اهداف دریایی را نیز انجام دهد. این جنگنده پنهان‌کار با ظرفیت حمل تسلیحات حدود ۸.۱ تنی (۸۱۶۵ کیلوگرم) در جایگاه‌های داخلی و خارجی، یک رقیب جدی برای جنگنده‌های غربی به شمار می‌رود.

میگ-۳۱ فاکس‌هاوند (MiG-31 Foxhound): رهگیر مافوق صوت و سریع‌ترین در جهان

میگ-۳۱ که از سال ۱۹۸۱ در خدمت است، یکی از سریع‌ترین جنگنده‌های رهگیر جهان به شمار می‌رود. این هواپیما می‌تواند به سرعت شگفت‌انگیز ۳۰۰۰ کیلومتر بر ساعت (۲.۸ ماخ) برسد و محموله تسلیحاتی به وزن ۹ تن (۹۰۷۰ کیلوگرم) را حمل کند.

این جنگنده برای پرواز در ارتفاعات پایین و سرعت‌های مافوق صوت بهینه‌سازی شده و اولین هواپیمایی بود که به رادار آرایه فازی مجهز شد. این رادار می‌توانست تا ۱۰ هدف را به طور همزمان در فاصله ۲۰۰ کیلومتری ردیابی کند؛ یک پیشرفت بزرگ در زمان خود.

داسو رافال (Dassault Rafale): جنگنده همه‌کاره فرانسوی

جنگنده فرانسوی داسو رافال می‌تواند ۹.۵ تن (۹۵۲۵ کیلوگرم) تسلیحات را با خود به آسمان ببرد. این هواپیما که از سال ۲۰۰۴ وارد خدمت شده، توسط سازنده‌اش یک جنگنده «همه‌کاره» توصیف می‌شود که می‌تواند هم از پایگاه‌های زمینی و هم از روی ناوهای هواپیمابر عملیات انجام دهد.

رافال با سقف پروازی بیش از ۱۵ هزار متر و سرعت ۱.۸ ماخ، به یک محصول صادراتی موفق تبدیل شده و سفارش‌های خارجی آن از سفارش‌های داخلی فرانسه پیشی گرفته است. این جنگنده با تجهیزات پیشرفته خود می‌تواند قبل از هرگونه درگیری نزدیک، دشمن را شناسایی کرده و بر آن غلبه کند.

سوخو-۵۷ فلون (Su-57 Felon): نمایش قدرت مانور روسیه با فناوری بحث‌برانگیز

سوخو-۵۷ که اولین پرواز خود را در سال ۲۰۱۰ انجام داد، پلتفرم جنگنده چندمنظوره نسل پنجم روسیه است. این هواپیما می‌تواند محموله تسلیحاتی به وزن ۱۰ تن (۱۰۰۰۰ کیلوگرم) را حمل کند. با این حال، سوخو-۵۷ یک هواپیمای بحث‌برانگیز است، زیرا برخی کارشناسان معتقدند سطح پنهان‌کاری آن قابل مقایسه با جنگنده‌های نسل پنجم آمریکا و چین نیست.

نقطه قوت اصلی این جنگنده، «ابرمانورپذیری» آن است. سوخو-۵۷ یکی از معدود هواپیماهایی است که می‌تواند مانور معروف «کبرای پوگاچف» را اجرا کند. این قابلیت آن را به یک حریف ترسناک در نبردهای هوایی نزدیک تبدیل می‌کند، اما ممکن است در تقابل‌های دوربرد با فناوری‌های پیشرفته‌تر دچار چالش شود.

مرگبارترین جنگنده‌های جهان در صدر لیست

در نهایت، به دو جنگنده‌ای می‌رسیم که از نظر ظرفیت حمل تسلیحات در جایگاهی بی‌رقیب قرار دارند. این دو هواپیما که نماینده اوج فناوری نظامی چین و آمریکا هستند، تعریف جدیدی از قدرت آتش هوایی ارائه می‌دهند.

چنگدو جی-۲۰ اژدهای توانمند (J-20 Mighty Dragon): جهش بزرگ فناوری چین

چنگدو جی-۲۰، پیشرفته‌ترین جنگنده پنهان‌کار چین، نماد پیشرفت سریع این کشور در فناوری‌های نظامی است. این جنگنده نسل پنجم با بهره‌گیری از آخرین دستاوردهای چین در زمینه نیمه‌هادی‌ها، به طور مداوم در حال ارتقا است. جدیدترین به‌روزرسانی‌ها، برد شناسایی و قابلیت‌های هدف‌گیری موشکی آن را به شکل چشمگیری افزایش داده است.

این جنگنده با ظرفیت حمل تسلیحات خیره‌کننده ۱۱.۸ تن (۱۱۸۰۰ کیلوگرم) در رتبه دوم این لیست قرار می‌گیرد. اگرچه جی-۲۰ ممکن است به سرعت برخی رقبای آمریکایی خود نباشد، اما تسلیحات دوربرد، تمرکز بر سیستم‌های شناسایی و تعداد ناوگان آن که حدود ۳۰۰ فروند تخمین زده می‌شود، آن را به یک تهدید جدی تبدیل کرده است.

بوئینگ اف-۱۵ ایگل ۲ (F-15EX Eagle II): پادشاه بی‌رقیب حمل تسلیحات

در صدر این لیست، بوئینگ اف-۱۵ ایگل ۲ قرار دارد؛ یک شگفتی در آسمان که بیشترین ظرفیت حمل تسلیحات را در میان تمام جنگنده‌های جهان دارد. این هواپیما با سیستم‌های راداری پیشرفته و سازگاری با سلاح‌های مافوق صوت، یک هیولای واقعی است. اف-۱۵ ایگل ۲ حتی با بار کامل مهمات، ویژگی‌های پنهان‌کاری خود را حفظ می‌کند.

ظرفیت حمل تسلیحات این جنگنده به رقم حیرت‌انگیز ۱۳.۴ تن (۱۳۳۸۰ کیلوگرم) می‌رسد. جالب اینجاست که اف-۱۵ ایگل ۲ یک پلتفرم نسل ۴.۵ است که با تلفیق فناوری‌های نسل پنجم، شکاف بین جنگنده‌های قدیمی و جدید را پر کرده و به یک دارایی استراتژیک برای نیروی هوایی آمریکا تبدیل شده است.

بیشتر بخوانید