18 مرداد 1404 ساعت 17:12
بر اساس گزارش انجمن بلاکچین ایران، شرکت تتر 2700 کیف پول ایرانی را در جریان جنگ با اسرائیل و بدون اطلاع کاربران مسدود کرده است.
با عنایت به آخرین اخبار داخلی، انجمن بلاکچین ایران در سند اخیر خود با عنوان «ضرورت استفاده از ساختار غیرمتمرکز در تبادل و نگهداری رمزدارایی‌ها و بررسی شیوه‌های حفظ ارزش و ثبات آن‌ها»، به موضوعی حیاتی پرداخته است که می‌تواند تبعات گسترده‌ای برای کاربران ایرانی و آینده اکوسیستم رمز ارز در کشور داشته باشد.
بر اساس تحقیقات این نهاد، تعداد چشمگیری از کیف پول‌های دیجیتالی متعلق به کاربران ایرانی، دقیقاً همزمان با اوج‌گیری درگیری‌ها و تنش‌های نظامی میان اسرائیل و ایران، توسط شرکت تتر (Tether)، صادرکننده بزرگترین استیبل‌کوین جهان، مسدود شده‌اند. جزئیات منتشر شده توسط انجمن بلاکچین ایران نشان می‌دهد که این مسدودسازی، محدود به تعداد کمی از حساب‌ها نیست، بلکه دست‌کم ۲۷۰۰ کیف پول ایرانی به صورت همزمان هدف این اقدام قرار گرفته‌اند.
ریشه‌یابی مسدودسازی ۲۷۰۰ کیف پول ایرانی
گزارش انجمن بلاکچین ایران از مسدودسازی ۲۷۰۰ کیف پول ایرانی توسط شرکت تتر در اوج تنش‌های اخیر منطقه‌ای، شوکی جدی به جامعه کریپتو وارد کرد. نکته قابل تأمل اینجاست که این اقدام، حتی کیف‌پول‌هایی با مبالغ اندک را نیز شامل می‌شود. جراید معتبر فعال در حوزه کریپتو از جمله کوین تلگراف، ریشه این واقعه را به قرارگیری آدرس‌های مربوطه در لیست کشورهای تحریمی نسبت می‌دهند.
با توجه به اینکه شرکت تتر به عنوان یک نهاد متمرکز که تحت قوانین و مقررات بین‌المللی فعالیت می‌کند، ناگزیر به اجرای این دستورالعمل‌ها از ترس جریمه‌های سنگین است. این شرکت برای حفظ موجودیت و ادامه فعالیت خود در بازارهای جهانی، مجبور به رعایت قوانین وضع شده است.
از سویی دیگر تتر به عنوان صادرکننده بزرگترین استیبل‌کوین جهان، ممکن است بر اساس لیست‌ها و دستورالعمل‌های اعلامی توسط دفتر کنترل دارایی‌های خارجی آمریکا (OFAC)، اقدام به مسدودسازی آدرس‌های مشخصی کند. این لیست‌ها می‌توانند شامل اشخاص، نهادها و یا حتی آدرس‌های بلاکچینی مرتبط با فعالیت‌های تحریمی باشند.
یکی دیگر از ابعاد مهم فریز شدن 2700 کیف پول ایرانی، نقش شرکت‌های تحلیل بلاکچین است. شرکت‌هایی نظیر TRM Labs، Elliptic، SlowMist MistTrack و Chainalysis با استفاده از الگوریتم‌های پیچیده اقدام به تگ‌گذاری یا برچسب‌گذاری بر روی آدرس‌های مشکوک می‌کنند. این برچسب‌ها می‌توانند نشان‌دهنده ارتباط یک آدرس با فعالیت‌های غیرقانونی یا تحریمی باشند و تتر نیز با استفاده از اطلاعات فراهم شده توسط این شرکت‌ها، اقدام به شناسایی و فریز کردن آدرس‌های برچسب‌گذاری شده می‌کند. نکته قابل تأمل‌تر اینجاست که در برخی موارد، حتی ارتباط غیرمستقیم یک آدرس با معیارهای فوق نیز کافی بوده تا آن آدرس مسدود شود.
توکن‌های فریز شده کجا هستند؟
بررسی‌های جامعی که توسط انجمن بلاکچین ایران بر روی گزارشات پایگاه‌های خبری معتبر و داده‌های آن‌چین صورت گرفته، نشان می‌دهد که آدرس‌هایی با «الگوی تراکنشی خاص و مرتبط با کاربران ایرانی» در این بازه زمانی توسط شرکت تتر در لیست سیاه قرار گرفته‌اند. اما شاید سوال اساسی این باشد که این دارایی‌ها اکنون کجا نگهداری می‌شوند؟ آیا برای همیشه از دست رفته‌اند یا قابل بازیابی‌اند؟
از منظر فنی، پاسخ کمی پیچیده است. توکن‌های فریز شده همچنان در همان آدرس‌های اصلی خود باقی مانده‌اند. این بدان معنا نیست که تتر آن‌ها را ضبط کرده و به کیف پول‌های خود انتقال داده است؛ بلکه به دلیل فریز، هیچ کاربری امکان انتقال یا استفاده از آن‌ها را ندارد. این دارایی‌ها در یک وضعیت تعلیق قرار گرفته‌اند و حق تصرف از آن سلب شده است. این اقدام با استفاده از یک تابع خاص در قرارداد هوشمند تتر انجام می‌شود. نام این تابع blacklistAddress است. هنگامی که یک آدرس به لیست سیاه تتر اضافه می‌شود، این تابع فعال شده و هرگونه تراکنش خروجی از آن آدرس را متوقف می‌کند.
آیا تجربه برجام برای دارایی‌های دیجیتال تکرار می‌شود؟
با وجود وسعت و پیامدهای احتمالی این اقدام، شرکت تتر تا این لحظه سکوت اختیار کرده و هیچ‌گونه موضع‌گیری رسمی یا شفاف‌سازی عمومی نسبت به این مسدودسازی عظیم وجوه منتشر نکرده است. این سکوت، برخلاف رویه‌های معمول در مواردی نظیر مسدودسازی دارایی‌های مرتبط با جرائم سایبری یا نهادهای تحت تحریم‌های بین‌المللی که معمولاً با اطلاعیه‌های عمومی همراه است، خود گمانه‌زنی‌ها و نگرانی‌ها را به شدت افزایش می‌دهد.
برای فهم عمیق‌تر این وضعیت، می‌توان به تجربه تاریخی ایران در دوره اجرای برجام بین سال‌های ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۸ رجوع کرد. در آن مقطع زمانی، با کاهش برخی محدودیت‌های مالی و بانکی علیه ایران توسط ایالات متحده آمریکا، بخش‌هایی از دارایی‌های بلوکه شده ایران در بانک‌ها و مؤسسات مالی خارجی به تدریج آزاد و به کشور بازگردانده شد. این آزادسازی عمدتاً شامل منابع ارزی مسدود شده در بانک‌های اروپایی و آسیایی بود که پس از سال‌ها به چرخه اقتصادی ایران بازگشتند.
با این حال تمامی وجوه و دارایی‌ها آزاد نشدند و بخش قابل توجهی از آن‌ها همچنان تحت تحریم‌های ثانویه باقی ماندند و امکان برداشت از آن‌ها فراهم نبود. متاسفانه، پس از خروج یک‌جانبه آمریکا از برجام در سال ۲۰۱۸ و اعمال سیاست فشار حداکثری، اکثر این گشایش‌ها لغو شد و تحریم‌ها با شدت بیشتری بازگشتند. بنابراین می‌توان گفت رفع بلوکی از وجوه کاربران ایرانی حتی در حوزه رمزارز می‌تواند امکان‌پذیر باشد؛ زیرا اگر در آن دوره پیچیده سیاسی و اقتصادی چنین رخدادی ممکن شد، در آینده نیز با تغییر شرایط می‌توان به رفع فریز دارایی‌های رمزارزی نیز امیدوار بود.
از دیدگاه حقوق بین‌الملل و قواعد جاری در اکوسیستم رمزارزی، رفع فریز دارایی‌ها توسط تتر تنها در صورتی ممکن است که این شرکت مجوز رسمی و صریح از وزارت خزانه‌داری آمریکا (OFAC) دریافت کند. به عبارت دیگر، تا زمانی که OFAC چراغ سبز نشان ندهد، تتر به دلیل بیم از جریمه‌های سنگین و تبعات حقوقی، اقدامی نخواهد کرد. مسیر حقوقی برای آزادسازی این دارایی‌ها، ابتدا نیازمند احراز هویت دقیق مالکان دارایی‌ها است. به این معنا که هر فردی که دارایی مسدود شده دارد باید به طور کامل هویت خود را اثبات کند.
بزرگترین فریز دارایی رمزارزی تاریخ ایران
به عنوان یک اقدام مقدماتی، نیاز است تا فراخوانی برای جمع‌آوری لیست آدرس‌های بلوکه شده منتشر شود. این فراخوان می‌تواند به ایجاد یک پایگاه داده جامع از آدرس‌های آسیب‌دیده کمک کند و با تجمیع این اطلاعات می‌توان در قالب یک درخواست حقوقی واحد موضوع را به صورت سازمان‌یافته با تتر و OFAC پیگیری کرد.
ادعای انجمن بلاکچین ایران مبنی بر مسدودسازی ۷۰۰ میلیون تتر از وجوه ایرانیان، نه تنها یک عدد خیره‌کننده است، بلکه به خودی خود هشداری جدی درباره خطرات نگهداری سرمایه در استیبل‌کوین‌های متمرکز محسوب می‌شود. استیبل‌کوین‌هایی مانند تتر، با وجود محبوبیت و کارایی بالا، به دلیل ماهیت متمرکز خود در نهایت تابع قوانین و تصمیمات شرکت‌های صادرکننده و نهادهای نظارتی هستند که این تمرکز، آن‌ها را در برابر فشارهای سیاسی و تحریمی آسیب‌پذیر می‌کند.
تا زمانی که شفاف‌سازی رسمی و مستندی از سوی شرکت تتر منتشر نشود، این ادعا در حد یک هشدار پرمخاطره باقی خواهد ماند؛ اما اگر صحت این میزان از فریز دارایی‌ها تأیید شود، بی‌تردید باید آن را بزرگترین فریز دارایی در تاریخ رمزارز ایران نامید.
source