08 مرداد 1404 ساعت 11:12
چین موفق به کشف ذخایر عظیم زیرکونیوم شده است. این کشف می‌تواند صنایع نظامی و فناوری‌های پیشرفته چین را متحول کند و پکن را در رقابت جهانی قدرتمندتر سازد.
زیرکونیوم، فلزی است که از ماده معدنی زیرکن (zircon) استخراج می‌شود و به دلیل کاربردهای آن در فناوری‌های فراصوتی، هسته‌ای و سایر فناوری‌ها، در سطح جهانی با تقاضای بالایی مواجه است.
چین به ذخایر بزرگ زیرکونیوم دست یافت
در حالی که کشورهای مختلف در تلاش برای تأمین زیرکونیوم مورد نیاز خود جهت توسعه فناوری هستند، چین ظاهراً موفق به کشف ذخایر عظیمی از این فلز کمیاب شده است. زمین‌شناسان چینی در ناحیه شمالی حوضه تاریم در منطقه سین‌کیانگ، مقادیر بسیار زیادی از این فلز کمیاب را شناسایی کرده‌اند که حجمی در حدود چهار برابر کل ذخایر شناخته‌شده قبلی چین دارد.
این ذخایر در ناحیه‌ای عمدتاً خشک و بی‌حاصل کشف شده‌اند و ممکن است در آینده نزدیک برای استخراج زیرکونیوم مورد بهره‌برداری قرار گیرند. بر اساس گزارشی از روزنامه ساوث چاینا مورنینگ، این نخستین‌بار است که یک منبع بزرگ زیرکونیوم در خشکی در چین یافت می‌شود. این ذخایر در لایه‌های رسوبی متعلق به دوران‌های پالئوژن و نئوژن کشف شده‌اند.
زیرکونیوم در طبیعت به صورت فلز آزاد وجود ندارد، بلکه همواره به‌صورت ترکیب شیمیایی با سایر عناصر یافت می‌شود. رایج‌ترین منبع این عنصر، ماده معدنی زیرکن است که در ماسه‌های ساحلی، بستر رودخانه‌ها و سایر رسوبات ته‌نشستی یافت می‌شود.
مواد معدنی دیگری مانند بادلییت (Baddeleyite) نیز جزو منابع زیرکونیوم به‌شمار می‌روند. این عنصر از نظر فراوانی، هجدهمین عنصر پوسته زمین محسوب می‌شود و در سنگ‌های آذرین و دگرگونی نیز به‌طور متداول یافت می‌شود.
با این حال، در سطح جهانی، استخراج زیرکونیوم عمدتاً از زیرکن موجود در ماسه‌های سواحل انجام می‌شود. چین در حال حاضر یکی از تولیدکنندگان اصلی این فلز است و در کنار کشورهایی چون استرالیا، اندونزی، آفریقای جنوبی و اوکراین فعالیت دارد.
زیرکونیوم و چالش‌های مربوط به استخراج و استفاده از آن
اگرچه زیرکونیوم به نسبت فراوان است، اما فرآیند دشوار تصفیه و جداسازی آن از ماده معدنی، موجب افزایش قابل توجه هزینه‌های استخراج می‌شود. این فلز به‌دلیل مقاومت بالایش در برابر خوردگی و دما و همچنین جذب بسیار اندک نوترون‌ها در واکنش‌های شکافت هسته‌ای، ماده‌ای حیاتی در ساخت نیروگاه‌های هسته‌ای به شمار می‌رود؛ به‌ویژه برای پوشش میله‌های سوختی استوانه‌ای در داخل راکتورهای هسته‌ای کاربرد دارد.
علاوه بر این، ترکیبات زیرکونیوم نیز به دلیل ویژگی ضدخوردگی خود در ساخت موتورهای جت و قطعات شاتل‌های فضایی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
کشف ذخایر جدید در چین و رقابت در حوزه فناوری فراصوت
بر پایه گزارش ساوٍث چاینا مورنینگ، ذخایر جدید کشف‌شده در چین تقریباً چهار برابر کل ذخایر فعلی زیرکونیوم این کشور برآورد شده است. این کشف می‌تواند مزیتی چشمگیر برای چین در رقابت جهانی در زمینه تولید پرنده‌ها و موشک‌های فراصوتی محسوب شود.
ایالات متحده و روسیه نیز در حال توسعه پهپاد و موشک‌های فراصوت هستند و دستیابی چین به این منبع جدید، تسلط آن بر زنجیره تأمین جهانی این فلز را تقویت خواهد کرد. بر اساس مطالعات زمین‌شناسی، این ذخیره توسط سیستم‌های رودخانه‌ای و دریاچه‌ای باستانی تشکیل شده که زیرکن را از منابع سنگ‌های قلیایی از فاصله‌های بسیار دور منتقل کرده‌اند. این مواد در لایه‌های رسوبی قاره‌ای مربوط به دوران سنوزوئیک ته‌نشین شده‌اند.
این کشف همچنین دیدگاه پیشین مبنی بر اینکه زیرکونیوم تنها در نزدیکی دریاها به‌صورت انبوه یافت می‌شود را زیر سؤال می‌برد و چشم‌اندازهای جدیدی برای زمین‌شناسان به‌منظور جست‌وجوی ذخایر زمینی ایجاد می‌کند. مطالعه انجام‌شده نشان می‌دهد که متوسط عیار این منبع بیش از 0.2 درصد زیرکن است و می‌توان آن را با فرآیندهای کم‌مصرف‌تر از نظر انرژی استخراج کرد.
source