بهار مثل دختری زیبا با پیراهن سبز است که شکوفه‌های سفید کوچکی روی پیراهنش نشسته‌اند. دختر در دشت‌ها می‌دود و به هر جا پا می‌گذارد سبزه‌ها بلند می‌شوند و با گل دادن به او سلام می‌کنند.

بعد از نه ماه از شکم مادرم بیرون آمدم. یک جفت دست و یک آدم که سرتاپایش سبز بود، من را به دنیا آورد. بعد من را که خیلی کوچک و ضعیف بودم، گذاشتند روی یک میز فلزی سرد و معاینه‌ام کردند. شانس آوردم که آن یک جفت دست، مرا از شکم مادرم بیرون آورد وگرنه آنقدر بزرگ می‌شدم که دیگر نمی‌توانستم آنجا زندگی کنم. باید یادم بماند که حتماً از او تشکر کنم.

دوستان و ثروت خیلی شبیه به هم هستند. مثلاً خیلی وقت‌ها از دست دادن دوستان صمیمی، شبیه به از دست دادن ثروتی بزرگ ما را آزار می‌دهد. از جهتی دیگر، اگر ثروت خوبی داشته باشی و مشکلی در زندگی‌ات پیش بیاید، آرام‌تر هستی زیرا راحت‌تر می‌توانی مشکلت را حل کنی. گاهی اوقات داشتن دوست‌های واقعی نیز در زمان مشکلات و سختی‌ها، درست به اندازه داشتن ثروت و حتی بیشتر از آن، اطمینان‌دهنده است.

دریا خانه من است. من همیشه همینجا زندگی کرده‌‌ام. هیچوقت یادم نمی‌آید که جای دیگری بوده باشم یا وطن دیگری داشته باشم. من و همه دوست‌هایم هر روز و هرشب همینجا هستیم. همه ما توی همین دریا به دنیا آمدیم. کار همیشگی ما این است که از وسط دریا با سرعت به سمت ساحل می‌رویم. بعضی از ما عقب‌تر و بعضی دیگرمان جلوتر و به ساحل نزدیک‌تر هستیم. گاهی آرامیم و گاهی خیلی تند. بستگی به هوا و سرعت و جهت وزش باد دارد. هرچه‌قدر باد شدیدتر باشد، ما هم تندتریم. وای از روزها و شب‌های طوفانی: آنچنان تند و آزاد حرکت می‌کنیم که گاهی خودمان هم از همدیگر می‌ترسیم.

آدم‌ها شبیه میوه‌ها هستند. بعضی از میوه‌ها سبزند، بعضی‌ها قرمز، بعضی‌ها زرد و… مثل آدم‌ها که هرکدام یک نژاد دارند. بعضی از میوه‌ها فقط در آب‌وهوای مرطوب رشد می‌کنند، برخی‌ها فقط توی هوای گرم به عمل می‌آیند، برخی دیگر باید حتماً در خاک حاصلخیز و آب فراوان برویند اما بعضی دیگر نیز با هر آب و هوایی می‌سازند و در آن رشد می‌کنند. درست شبیه آدم‌ها: بعضی‌هایمان سخت‌گیریم و بعضی دیگر از ما نه. برخی از ما باید حتماً در شرایطی خاص باشیم تا بتوانیم پیشرفت کنیم اما برخی دیگر در هر شرایطی رشد می‌کنیم. بعضی میوه‌ها کرم‌خورده‌اند. دیگر نمی‌توانیم آن‌ها را بخوریم یا حتی از آن‌ها برای ساخت محصولاتی مانند مربا، لواشک و… استفاده کنیم. درست مثل آدم‌ها، بعضی‌هاشان آنقدر بد و بی‌مصرف‌اند که هیچ‌جوره نمی‌توانی در زندگی‌ات نگهشان داری. اگر توی زندگی‌ات بمانند، مثل کرم‌های میوه‌ها که از یک میوه به میوه‌های کناری‌اش می‌روند، بدی‌هایشان می‌رود توی وجود تو. آن‌وقت تو می‌مانی و روحی کرم خورده.

همه ما گاهی دچار غم می‌شویم. اگر کمی فکر کنی حتماً یادت می‌آید که در هفته گذشته، ماه گذشته و سال گذشته و حتی در زمانی دورتر از آن، احساس ناراحتی عمیق و غمگین بودن داشته‌ای. مثلاً انسان‌ها در فقدان عزیزانشان غم زیادی را تجربه می‌کنند یا موفق نشدن در آزمون‌ها می‌تواند آن‌ها را غمگین کند. حتی همه ما روزهایی را به خاطر می‌آوریم که بدون آنکه اتفاق یا حادثه‌ای خاص پیش آمده باشد، غمگین بوده‌ایم.
شدت غم برای هر فرد و برای هر موضوعی متفاوت است. یعنی ممکن است موفق نشدن در امتحانات دانشگاه برای من بسیار غمگین‌کنند باشد اما اگر همین اتفاق برای برادر من بیفتد، او ناراحت نشود. ممکن است از بین رفتن یک رابطه دوستانه یکی از طرفین را بسیار غمگین کند اما طرف دیگر، تنها کمی اندوهگین شود.
احساس شادی با اینکه درست مفهومی برعکس غم دارد، اما بسیار به آن شبیه است. همه ما شادی را نیز به شکل‌ها و درجات مختلفی در زندگی خود تجربه کرده‌ایم. در مراسم‌های جشن، در موفقیت‌ها و در زمان‌هایی که از موقعیتی غم‌انگیز عبور می‌کنیم، شادی و خوشحالی را تجربه می‌کنیم. هر انسانی شادی را در چیزهای مخصوص به خو پیدا می‌کند و شدت و اندازه این احساس نیز برای هرکس متفاوت است.
غم و شادی هر دو از احساسات مهم انسان هستند و اگر هرکدام از آن‌ها نباشند مشکلاتی جدی در جسم و روح و زندگی انسان‌ها پدید می‌آید. همانقدر که شادی و تجربه این احساس برای ما لازم است، اگر غم را نپذیریم و تجربه‌اش نکنیم، بخش مهمی از انسان بودن خود را تجربه نکرده‌ایم و باید در خود به دنبال اختلالات روحی جدی بگردیم.

در تقویم ما ایرانیان، پاییز سومین فصل از سال است. از نظر تغییرات دمایی، دمای هوا در این فصل نسبت به فصل پیشین یعنی تابستان، کمتر می‌شود و میزان بارندگی‌ها نیز در پاییز رو به افزایش می‌رود. در همین فصل از سال است که در ایران و کشورهای دیگری که در این منطقه جغرافیایی قرار دارند، کم‌کم ساعات بیشتری از شبانه‌روز جزء شب و ساعات کمتری از آن، جزءروز است. مردم کشور ما، ایران، از زمان باستان تا کنون آخرین شب از فصل پاییز که بلندترین شب سال است را جشن می‌گیرند. نام این جشن، یلدا است. از تغییرات مهم درختان و گیاهان در فصل پاییز باید به زرد شدن و خشک شدن آن‌ها اشاره کنیم. این روند تا جایی ادامه پیدا می‌کند که در فصل زمستان به طور کلی خشک می‌شوند تا برای رویش مجدد در فصل بهار آماده شوند.

پاییز شبیه غم است: همانقدر زرد و نارنجی و افسرده. یکدفعه می‌آید و کم‌کم می‌رود. مادربزرگ همیشه می‌گفت: «غم خروار خروار میاد، مثقال مثقال می‌ره.». درست مثل پاییز که یک روز صبح از خواب بیدار می‌شوی، می‌روی توی خیابان، می‌بینی بعضی از برگ‌های درخت‌ها که تا همین دیروز سبز بود، زرد شده. فردا می‌بینی برگ‌های بیشتری زرد و نارنجی شده‌اند. بعد، یک روز می‌روی و می‌بینی همه برگ‌های درخت که زرد و نارنجی شده بودند، حالا ریخته‌اند روی زمین. انگاری درخت بی‌کس شده است. شبیه آدم که در غم تنها است. خودش را از جمع‌ها و آدم‌ها می‌کشد کنار چون غم سراغش را گرفته است. پاییز سرما دارد و خورشیدش بی‌جان است. آدم دلش می‌خواهد با دست‌هایش خودش را بغل کند تا آغوش گرمش کند. شبیه وقتی که غم دارد و دلش می‌خواهد آغوشی او را از غم جدا کند. اما بالاخره پاییز هم هربار تمام می‌شود، درست مثل غم.

من آسمانم. خانه پرنده‌ها و ابرها. حتی انسان‌ها هم گاهی به من سر می‌زنند. توی یک وسیله عظیم الجثه بالدار که شبیه پرنده‌هاست اما پرنده نیست می‌نشینند و می‌آیند این بالا پیش من. فکر می‌کنم دوستم دارند. خیلی وقت‌ها می‌بینم که دارند نگاهم می‌کنند. گاهی خوش‌اند و گاهی آنقدر غصه در چشمانشان است که دلم می‌خواهد بروم پایین، کنارشان بشینم و در آغوش بگیرمشان.
نمی‌دانم شما کی مرا بیشتر دوست دارید. خودم عاشق روزهای بهارم که پرستوها در من پرواز می‌کنند و آدم‌ها از روی زمین پرستوهای در حال پرواز در من را به هم نشان می‌دهند. وقتی ابرها شبیه شکل‌های جالب می‌شوند را هم خیلی دوست دارم. بچه‌ها و حتی آدم‌بزرگ‌ها ابرهای مرا می‌بینند و به هم می‌گویند که این یکی شبیه اسب است و آن یکی شبیه خرگوش، آن که دورتر است شبیه یک زن است و این که از همه نزدیک‌تر است شبیه یک بچه‌گربه است.
گاهی تمام هوایم پر از کثیفی می‌شود. کثیفی دود کارخانه‌ها، کثیفی دود اگزوزها، کثیفی سوخت‌های آلوده، نفسم تنگ می‌شود. بدخلق می‌شوم و انگار هر لحظه در حال خفه شدن باشم. دیگر پرنده‌ها هم دوست ندارند در آغوشم باشند. حتی از آن بالا خوب می‌بینم که آدم‌ها هم حالشان خوب نیست. سرفه می‌کنند و از چشم‌هایشان اشک می‌آید. وقتی نگاهم می‌کنند غمگین و عصبانی می‌شوند و دیگر نگاهم نمی‌کنند.
اما می‌دانی کی از همیشه بیشتر احساس زیبایی می‌کنم؟ وقتی باران می‌بارد. قطره‌های باران از صورت من رد می‌شوند و می‌آیند و می‌نشینند روی صورت آدم‌ها، گل‌ها و خاک. بارا‌ن‌های آرام و بدون رعد و برق را بیشتر هم دوست دارم. نه اینکه خودم بترسم اما بعضی از حیوان‌های کوچک و آدم‌کوچک‌ها خیلی وحشت می‌کنند.
راستی یادم رفت از باد و خوشید و ماه حرف بزنم. باد خانه‌ای ندارد و مثل کولی‌ها آواره و رها است اما همیشه برمی‌گردد پیش خودم. خورشید روزها مهمان من است. صبح زود کم‌کم از طرف شرق می‌آید بالا و همه جا را روشن می‌کند، ظهر که می‌شود قشنگ توی دل من خانه می‌کند و باز کم‌کم می‌رود به سمت غرب و آن‌قدر می‌رود پایین که ناپدید می‌شود. بعد هم که نوبت ماه می‌رسد.
خلاصه من همه شما آدم‌ها، همه حیوان‌های کوچک و بزرگ، همه گیاهان و همه و همه را دوست دارم و باد و خورشید و ماه و ابرها هم عاشق همه شما موجودات کوچک و بزرگند و همه ما دلمان می‌خواهد شما خوشحال باشید و با خوشحالی به من نگاه کنید.

کتاب‌ها مثل دوست‌های ما هستند. همین حالا برو و به ظاهر کتاب‌های توی کتابخانه‌ات نگاه کن. می‌بینی که هرکدامشان یک اندازه و یک رنگ متفاوت دارند؟ حالا به موضوعات هرکدام توجه کن. یکی از آن‌ها تاریخی است، دیگری داستان کوتاه است، آن‌یکی دیوان شعر است و هزار جور دیگر. اسم نویسنده‌ها را با دقت بخوان. یکی ایرانی است، یکی روسی، یکی زن و دیگری مرد. حالا به دوست‌هایت فکر کن. هرکدام از آن‌ها یک شکل خاص دارد. لباس پوشیدن هرکدامشان با دیگری متفاوت است. حتی عقاید و باورهایشان، خانواده‌هایشان و فرهنگ و تفکرات هرکدام با دیگر دوست‌هایت تفاوت دارد.
می‌دانم که بعضی از کتاب‌هایت را بیشتر از بقیه دوست داری. مثلاً ممکن است یک رمان را چندبار خوانده باشی و باز هم دلت بخواهد که بخوانی. بعضی کتاب‌ها اما یک بار خواندنشان کافی است. درست شبیه روابط دوستانه‌ات. بعضی از آن‌ها را بیشتر دوست داری و دلت می‌خواهد هر روز با هم حرف بزنید یا ببینی‌اشان اما بعضی دیگر را اگر ماهی یا سالی یکبار ببینی هم برایت کافی است. کمتر دلتنگشان می‌شوی.
حتی گاهی کتاب‌هایی را می‌خری که به خاطر نویسنده، شکل ظاهری، مترجم یا موضوعی که دارند، جذاب به نظر می‌رسند اما وقتی شروع به خواندن می‌کنی، یکهو می‌بینی که وای! چه‌قدر با آن چیزی که فکر می‌کردی فرق دارد و چه کتاب بدی است. حالا به یاد بیاور که تا به حال چند بار با آدم‌هایی آشنا شده‌ای که به خاطر تحصیلات، ظاهر و قیافه، خانواده یا حتی رفتار ظاهری آن‌ها فکر کرده‌ای که آدم‌های خوبی هستند و می‌توانی یک رابطه دوستانه خیلی خوب را با آن‌ها بسازی اما به محض آنکه بیشتر به هم نزدیک شدید و آن‌ها را بهتر شناختی، متوجه می‌شوی که چه اشتباه بزرگی در انتخاب آن‌ها کرده بودی.
اما مهم این است که هرچقدر هم کتاب بد و بی‌فایده در دنیا باشد، ده‌ها برابرش کتاب خوب هم در همین دنیا وجود دارد که می‌توانی از خواندشان کیف کنی و به خودت افتخار کنی که آن‌ها را خوانده‌ای. پس هرچه‌قدر هم روابط دوستانه بدی را تجربه کرده باشی، مطمئن باش که هنوز هم آدم‌هایی هستند که می‌توانند دوست‌های خیلی خوبی برای تو باشند.

یک بار از مادرم پرسیدم روزی که من به دنیا آمدم را یادش هست یا نه. او هم گفت که درست آن لحظه‌ای که دکتر مهربانی که مرا به دنیا آورده‌ بود، من را گذاشته بود در آغوشش را یادش می‌آید. می‌گفت که من گریه می‌کردم و وقتی رفتم توی آغوشش، یکباره آرام آرام شدم. انگار نه انگار که تا همین چند لحظه پیش، مثل ابر بهار اشک می‌ریختم.
من بزرگ شدم، به مدرسه و دانشگاه رفتم، کار کردم، ازدواج کردم و یک روز خودم هم مادر شدم.
وقتی پسرم به دنیا آمد، آن لحظه که صدای گریه‌هایش را شنیدم، یاد حرف‌های مادرم افتادم و با خودم فکر می‌کردم که مثل او می‌توانم کودک کوچکم را آرام کنم یا نه. توی دلم خدا خدا می‌کردم که وقتی آمد توی بغلم آرام شود. دکتر مهربان پسرم را گذاشت توی بغلم و چند ثانیه بعد، او آرام و ساکت شد. حالا من گریه‌ام گرفته بود و داشتم اشک شوق می‌ریختم.
پسرم ده ساله بود که مادرم را از دست دادم. مرگ او برایم سخت‌ترین لحظه زندگی بود. وقتی دیگر نمی‌توانستم در آغوش بگیرم، مطمئن شدم که دیگر هیچ‌کس نه دوست‌هایم، نه همکارهایم و نه حتی هیچ‌کدام از بقیه اعضای خانوداه‌ام، نمی‌توانند جای خالی او را برای من پر کنند. فکر می‌کردم زندگی و همه چیز به پایان رسیده است.
تا اینکه یک روز پسرم از مدرسه برگشت و گفت امروز در زنگ نگارش، انشایی درباره مرگ و زندگی نوشته است و بعد از خواندن انشایش همه او را تشویق کرده‌اند. گفتم: «چه عالی عزیزم. انشایت را برای من هم بخوان.» و او شروع به خواندن کرد: «همه ما روزی متولد می‌شویم و روزی می‌میریم. زندگی همه ما با تولد آغاز می‌شود و با مرگ به انتها می‌رسد…» دیگر صدایش را نشنیدم. فقط به این فکر کردم که پسر ده ساله من دریافته که زندگی و مرگ انقدر شبیه و نزدیک به هم‌اند پس من هم باید بپذیرم و ادامه بدهم.
فکر می‌کنم اگر روز مرگم برسد، دوستان و خانواد‌ام خیلی ناراحت می‌شوند و حتماً کلی اشک می‌ریزند. مثل اشک‌هایی که من زمان به دنیا آمدنم و بعد از فوت مادرم می‌ریختم. اما امیدوارم یادشان باشد که من از روزی که به این دنیا آمدم تا زمانی که از این دنیا رفتم، همه‌اشان را دوست داشتم و می‌دانم که آن‌ها هم مرا دوست داشتند و تنها همین است که اهمیت دارد چون زندگی و مرگ دو روی یک سکه‌اند.