سامانه‌های موشکی کانتینری با توان استتار بالا و قدرت تخریب غیرمنتظره، تهدیدی نوظهور در میدان نبرد مدرن به شمار می‌روند.

با وجود تمرکز رسانه‌ها بر قدرت مرگبار موشک‌ها، کمتر کسی به سکوی پرتاب آن‌ها توجه دارد. معمولاً هر موشک نیازمند پرتاب‌گر اختصاصی است، اما برخی سامانه‌ها از قابلیت شلیک چندنوع موشک برخوردارند و برخی موشک‌ها نیز از سکوهای مختلف قابل پرتاب هستند. در این میان، نوعی سیستم پرتاب به نام «سامانه موشکی کانتینری» (Containerized Missile System یا CMS) توجه تحلیلگران نظامی را به خود جلب کرده است. اگر تاکنون نامی از این سامانه نشنیده‌اید، احتمالاً به‌زودی خواهید شنید، چرا که استفاده از آن‌ها در حال گسترش است.

مفهوم سامانه موشکی کانتینری

سامانه موشکی کانتینری، نوعی پرتاب‌گر است که در داخل یک کانتینر استاندارد حمل‌ونقل نصب می‌شود. دلیل اصلی این طراحی، سهولت در جابه‌جایی سامانه و موشک‌هاست، اما جنبه پنهان‌کارانه این فناوری، آن را به ابزاری خطرناک تبدیل کرده است. از آنجا که ظاهر این کانتینرها تفاوتی با نمونه‌های معمول غیرنظامی ندارند، می‌توانند بدون جلب توجه، سلاح‌های مرگبار را در خود جای دهند.

شاید تصور شود این نوع سامانه‌ها بیشتر در اختیار گروه‌های تروریستی یا کشورهای یاغی است، اما واقعیت پیچیده‌تر است. برای مثال، ارتش ایالات متحده از سیستم Typhon در قالب سامانه Mid-Range Fires بهره می‌برد که یک نمونه عملیاتی از CMS به شمار می‌رود.

سامانه Typhon؛ قدرت متحرک ارتش آمریکا

سامانه Typhon متعلق به ارتش ایالات متحده، نمونه‌ای پیشرفته از سامانه موشکی کانتینری است. این سامانه با هدف افزایش تحرک‌پذیری طراحی شده و می‌توان آن را با هواپیمای ترابری بوئینگ C-17 یا کامیون‌های زمینی به راحتی جابه‌جا کرد. همین ویژگی جابه‌جایی آسان، خطر واقعی را پنهان می‌سازد، چرا که تنها در لحظه‌ای که کانتینر باز می‌شود، پرتاب‌گر برافراشته شده و موشک شلیک می‌شود، تهدید عیان می‌گردد.

درحالی‌که Typhon در کانتینر جای گرفته، اما به‌سادگی قابل استتار نیست، چرا که برای عملکرد، به مجموعه‌ای از خودروها و تجهیزات نیاز دارد. این سامانه دارای پرتاب‌گر عمودی SM-6 Tomahawk بوده و چهار واحد پرتابگر Mark 41 را در یک کانتینر ۱۲ متری جای می‌دهد.

هر واحد SMRF شامل چهار پرتابگر، مرکز فرماندهی، ژنراتورها و تجهیزات پشتیبانی است. در مجموع، این سامانه می‌تواند ۱۶ موشک کروز تاماهاوک را پرتاب کند. با اینکه پرتابگر آن قابلیت شلیک موشک پاتریوت PAC-3 را نیز دارد، اما ارتش آمریکا ترجیح می‌دهد این سامانه صرفاً برای تاماهاوک باقی بماند، چرا که از قبل برای سامانه پاتریوت، پرتابگرهای اختصاصی دارد.

قابلیت تحرک بالای سامانه Typhon امکان استقرار آن را در نقاط مختلف جهان فراهم کرده است. این سامانه تاکنون در فیلیپین مستقر شده و احتمال استقرار در ژاپن نیز مطرح است. طبق برنامه، در سال ۲۰۲۶، یک واحد از این سامانه در آلمان مستقر خواهد شد تا برد عملیاتی سامانه‌های زمینی کنونی در اروپا را افزایش دهد. موشک‌های تاماهاوک توان هدف قرار دادن اهدافی در فاصله بیش از ۱۶۰۰ کیلومتری را دارند.

سامانه Club-K؛ سلاح مخفی روسیه

علاوه بر ایالات متحده و متحدانی چون بریتانیا، روسیه نیز سامانه موشکی کانتینری خاص خود به نام Club-K را توسعه داده است. برخلاف سامانه Typhon که بر تحرک‌پذیری تمرکز دارد، Club-K با هدف پنهان‌سازی طراحی شده است. این سامانه توان شلیک انواع موشک‌های هدایت‌شونده ماهواره‌ای، به‌ویژه موشک‌های ضدکشتی را دارد؛ موضوعی که تهدیدی جدی برای ناوگان‌های غربی محسوب می‌شود.

کانتینرهایی که میزبان Club-K هستند، به راحتی می‌توانند روی کشتی‌های تجاری نصب شوند. در صورت استفاده، این سامانه قادر است یک ناو هواپیمابر را بدون هشدار قبلی نابود کند. همین قابلیت استتار تا لحظه شلیک، آن را به سلاحی بسیار خطرناک تبدیل کرده است.

نقل‌قولی از رابرت هیوسون، سردبیر نشریه Jane’s Air-Launched Weapons، به خوبی ماهیت این تهدید را نشان می‌دهد: «این‌که بتوان یک سامانه موشکی را درون یک جعبه پنهان کرد و بدون اینکه کسی متوجه شود آن را جابه‌جا کرد، ایده‌ای تازه است. هیچ‌کس پیش‌تر چنین کاری نکرده بود.»

خطر واقعی نه تنها از سوی روسیه، بلکه از احتمال انتقال این فناوری به کشورهایی چون کره شمالی و ایران ناشی می‌شود. چنین انتقالی می‌تواند منجر به حملاتی بدون هشدار و افزایش تنش‌ها در دریاهای آزاد شود.

بیشتر بخوانید