11 تیر 1404 ساعت 16:20
مرکز فرماندهی وزارت دفاع ایالات متحده آمریکا موسوم به پنتاگون، توسعه و ساخت جنگنده نسل ششم F47 را اولویت اصلی نیروی هوایی این کشور قرار داد.
به نظر می‌رسد که اولویت‌های دفاعی ایالات متحده با تغییراتی مواجه شده و بودجه پیشنهادی وزارت دفاع این کشور برای سال مالی ۲۰۲۶ میلادی، تمرکز کامل خود را بر پروژه جنگنده رادارگریز نسل ششم F47 معطوف کرده است. این تخصیص بودجه عملاً برنامه بلندپروازانه نیروی دریایی آمریکا برای توسعه جنگنده نسل بعدی ناونشین با کد F/A-XX را با توقف مواجه ساخته است.
مقامات ارشد پنتاگون در تشریح این تصمیم، به نگرانی‌های جدی در خصوص توانمندی پایگاه صنعتی و فناورانه ایالات متحده در زمینه توسعه و تولید همزمان دو پروژه عظیم و فوق‌پیشرفته جنگنده رادارگریز اشاره کرده‌اند. آن‌ها معتقدند که تلاش برای پیشبرد همزمان هر دو پروژه F47 و F/A-XX، می‌تواند فشار غیرقابل تحملی بر زنجیره‌های تأمین، مراکز تحقیق و توسعه، و ظرفیت‌های تولیدی وارد کند و احتمال شکست یا تأخیر در هر دو برنامه را افزایش دهد.
بر اساس آخرین اخبار نظامی، در راستای این بازنگری برنامه خرید جنگنده اف ۳۵ نیز شاهد کاهش چشمگیری خواهد بود و پیش‌بینی می‌شود که میزان خرید این جنگنده‌ها به بیش از نصف کاهش یابد.
تخصیص بودجه ۳.۵ میلیارد دلاری به جنگنده نسل ششم F47
یک مقام ارشد نظامی آمریکا جزئیات تازه‌ای را در خصوص بودجه تخصیص یافته به برنامه‌های کلیدی جنگنده‌های نسل آینده فاش کرده است. بر اساس این اظهارات، پروژه توسعه جنگنده نسل ششم F47 با بودجه‌ای بالغ بر ۳.۵ میلیارد دلار پیش می‌رود. این تخصیص بودجه پس از اتخاذ تصمیمی حیاتی از سوی رئیس‌جمهور ترامپ در ماه مارس سال ۲۰۲۵ میلادی صورت گرفت که طی آن، ادامه توسعه این پروژه به شرکت بوئینگ محول شد.
در همین راستا، برنامه نیروی دریایی آمریکا برای توسعه جنگنده نسل بعدی ناونشین با کد F/A-XX با بودجه‌ای بسیار محدود و حداقلی ادامه خواهد یافت. به گفته مقام نظامی آمریکایی، هدف از این رویکرد حفظ قابلیت بهره‌برداری از دستاوردهای فنی و فناورانه حاصل از پروژه F47 در برنامه نیروی دریایی و همچنین جلوگیری از تحمیل فشار مضاعف و غیرقابل تحمل بر مهندسان و ظرفیت‌های موجود در پایگاه صنعتی دفاعی کشور است.
جزئیات این بودجه کلان برای اولین بار توسط «پیت هگست»، وزیر دفاع وقت آمریکا در جلسه‌ای که اوایل ماه جاری میلادی با اعضای کنگره برگزار شد، اعلام گردید. یک مقام ارشد دیگر در حوزه دفاعی آمریکا با تأکید بر جنبه استراتژیک این تصمیم، افزود: «ما به یک تصمیم استراتژیک رسیده‌ایم که تمام تمرکز خود را بر روی پروژه F47 معطوف کنیم. دلیل این تمرکز بر این باور استوار است که پایگاه صنعتی دفاعی ما در شرایط فعلی تنها قادر است با سرعت و کارایی بالا، یک برنامه توسعه جنگنده پیشرفته را پیش ببرد. اولویت اصلی رئیس‌جمهور نیز، اطمینان از اجرای صحیح و موفقیت‌آمیز برنامه F47 است.»
جدال بوئینگ و پنتاگون بر سر ظرفیت تولید جنگنده‌های نسل آینده
در حالی که مقامات ارشد دفاعی آمریکا بر ناتوانی پایگاه صنعتی این کشور در توسعه همزمان دو پروژه عظیم جنگنده‌های نسل آینده تأکید دارند، اظهارات متفاوتی از سوی مدیران صنایع دفاعی مطرح شده است. اخیراً «استیو پارکر»، مدیرعامل بخش دفاع و هوافضای شرکت بوئینگ، به طور صریح با این ایده که پایگاه صنعتی آمریکا قادر به پیشبرد همزمان پروژه جنگنده نسل ششم F47 و برنامه F/A-XX نیروی دریایی نیست، مخالفت کرده است.
نکته قابل توجه دیگر، وضعیت رقابت برای پروژه F/A-XX نیروی دریایی است. پس از آنکه شرکت نورث‌روپ گرومن در سال ۲۰۲۳ از رقابت برای جنگنده نسل بعدی نیروی هوایی کنار کشید، برای پروژه F/A-XX در رقابت باقی ماند. با این حال، گزارش‌ها حاکی از آن است که شرکت لاکهید مارتین در ماه مارس گذشته از فرایند رقابت برای پروژه جنگنده نسل بعدی نیروی دریایی حذف شده است.
اما برنامه F/A-XX نیروی دریایی ایالات متحده ماه‌هاست که در وضعیت بلاتکلیفی به سر می‌برد و آینده آن نامشخص است. در همین راستا، گزارشی که اوایل ماه جاری توسط خبرگزاری بلومبرگ منتشر شد، اعلام کرد که پنتاگون در حال انتقال مبلغ قابل توجهی معادل ۵۰۰ میلیون دلار از بودجه اختصاص یافته به برنامه F/A-XX به سمت پروژه F47 است.
کاهش خرید F-35 توسط پنتاگون
با اینکه انتظار می‌رفت جنگنده‌های نسل ششم آینده، یعنی F47 و F/A-XX در مأموریت‌های کلی خود اشتراکات زیادی داشته باشند، اما الزامات طراحی و عملیاتی یک جنگنده زمین‌پایه در مقایسه با یک جنگنده ناونشین تفاوت‌های بنیادین و قابل توجهی را ایجاب می‌کند. این تفاوت‌ها در مهندسی و ساختار هواپیما، منجر به اشتراک اندک قطعات بین نسخه‌های مختلف می‌شود.
نمونه بارز این موضوع، جنگنده نسل پنجم F-35 است. با وجود شباهت ظاهری قابل توجه بین مدل‌های مختلف F-35، تنها حدود ۲۰ درصد از قطعات آن‌ها در نسخه‌های زمین‌پایه (F-35A)، ناونشین (F-35C) و نسخه عمودپرواز (F-35B) مشترک هستند. این نسبت پایین اشتراک قطعات، پیچیدگی‌های مهندسی و هزینه‌های بالای توسعه و تولید جنگنده‌های دریایی را در مقایسه با نسخه‌های زمینی آشکار می‌سازد و می‌تواند یکی از دلایل اصلی توقف برنامه F/A-XX نیروی دریایی در کنار اولویت‌دهی به F47 باشد.
در همین راستا، یک مقام ارشد نظامی آمریکا اعلام کرد که برنامه خرید جنگنده‌های F-35 از ۷۴ فروند به ۴۷ فروند کاهش یافته است. اگرچه این مقام جزئیات دقیقی از تفکیک مدل‌ها در این کاهش ارائه نداده است، اما گزارش‌های قبلی حاکی از آن است که این کاهش عمدتاً مربوط به مدل F-35A نیروی هوایی می‌شود.
این کاهش خرید به پنتاگون اجازه می‌دهد تا بودجه قابل توجهی را به مدرن‌سازی بسته ارتقایی «بلوک ۴» برای F-35 اختصاص دهد. همچنین، حدود یک میلیارد دلار سرمایه‌گذاری برای تأمین قطعات یدکی در نظر گرفته شده است تا چالش‌های مربوط به پایداری عملیاتی و آمادگی پروازی ناوگان موجود F-35 که در سال‌های اخیر مورد انتقاد بوده است، برطرف گردد. بسته ارتقای بلوک ۴ شامل بهبودهای چشمگیری برای تمامی مدل‌های F-35، از جمله نصب رادارهای جدید، قابلیت‌های پیشرفته‌تر جنگ الکترونیک و گسترش زرادخانه تسلیحات است.
source