10 تیر 1404 ساعت 11:13
اصطلاح داگ فایت یا نبرد جنگنده‌ها نزدیک به یک قرن است که استفاده می‌شود، اما چرا و چطور این واژه وارد دنیای هوانوردی شد؟
در فرهنگ لغت جنگ، اصطلاحات متنوع و گوناگونی وجود دارد که به داستان‌های عجیب و جالب توجهی اشاره دارند. یکی از این اصطلاحات، داگ فایت است که به احتمال زیاد بارها نام آن را شنیده‌اید. ترجمه لغت به لغت داگ فایت برابر با نبرد سگ است، اما چرا باید به تقابل دو جنگنده، Dogfights گفته شود؟
اصطلاح عامیانه داگ فایت برای توصیف هر گونه نبرد هوایی نزدیک میان هواپیماهای نظامی به کار می‌رود و به جنگ جهانی اول نسبت داده می‌شود. در آن زمان از این اصطلاح به صورت مکتوب در یک روزنامه بریتانیایی استفاده شد و عمدتا به نبردهای هوایی 1918 میلادی اشاره داشت. در آن گزارش، به چگونگی کشته شدن مانفرد فون ریختوفن، معروف به بارون سرخ و یکی از افسانه‌ای‌ترین خلبانان جنگی تاریخ در جریان یک داگ فایت اشاره شده بود.
نبرد جنگنده‌ها یا داگ فایت
واژه داگ فایت در واقع قدمت بسیار بیشتری از کاربرد آن در نبردهای هوایی دارد و به اواسط قرن هفدهم میلادی باز می‌گردد و معنای اولیه آن همان چیزی است که به ذهن می‌رسد: نبرد میان سگ‌ها.
براساس گزارش‌های واصله از اخبار نظامی، این واژه به خاطر ماهیت آشفته و درهم ریخته نبردهای هوایی اولیه به دنیای هوانوردی راه یافت، چرا که چنین نبردهایی از نظر بصری و تاکتیکی شباهت‌های زیادی به درگیری سگ‌ها داشتند. حتی براساس یک نظریه عجیب، به درگیری بین زنان کت فایت یا نبرد گربه‌ای گفته می‌شده و به همین خاطر به درگیری خلبانان در آن دوره که فقط مردان بودند، نبرد سگ‌ها گفته می‌شد. (نوعی تحقیر مردان جنگی در قرن بیستم)
به هر حال مهم نیست که چرا و چطور این اصطلاح به دنیای هوانوردی وارد شده، بلکه مهم است بدانیم در اثنای جنگ جهانی دوم، به طور گسترده‌ای رواج پیدا کرد و یکی از اصطلاحات رایج آن زمان و امروز شد.
امروزه جنگنده‌های مدرن و پیشرفته می‌توانند با سرعت‌هایی فراتر از 1 ماخ پرواز کنند و این پیشرفت، باورنکردنی و شگفت انگیز است. با پیشرفت‌های روزافزون فناوری و افزایش توانمندی‌های سیستم‌های رزمی، نبردهای هوایی کوتاه برد یا همان داگ‌فایت‌ها (بر خلاف آنچه در فیلم‌هایی چون تاپ گان به تصویر کشیده می‌شود) دیگر به ندرت رخ می‌دهند و بسیار متفاوت از درگیری‌های درهم و فشرده گذشته هستند.
با این حال، خلبانان همچنان باید برای برتری در نبرد هوایی و چیره شدن بر دشمن، یکدیگر را در مانورهای تاکتیکی پیچیده هوایی شکست دهند. این حرکات با هدف دستیابی به موقعیتی بهتر برای شلیک مؤثر انجام می‌شود.
آغاز نبردهای داگ فایت
سروکله نبردهای داگ فایت تقریبا از همان آغاز پیدایش هواپیماها پیدا شد. قطع به یقین پیش از اختراع جت‌ها، چنین نبردهای هوایی وجود داشته است. با این حال، درباره اینکه نخستین داگ فایت واقعی دقیقا چه زمانی اتفاق افتاد، اختلاف نظرهایی وجود دارد. برخی منابع مدعی هستند که اولین نبرد هوایی در جریان انقلاب مکزیک در سال 1913 میلادی رخ داده است. در آن دوران، هواپیماها بسیار شکننده، گران قیمت و محدود به مأموریت‌های شناسایی یا انداختن بمب و نارنجک به صورت دستی بودند.
در جریان انقلاب مکزیک، دو مزدور آمریکایی به نام‌های دین آیون لمب (Dean Ivan Lamb) و فیل ریدر (Phil Rader) که با یکدیگر دوست صمیمی بودند به خدمت دو جناح متخاصم درآمدند تا مأموریت‌های شناسایی هوایی انجام دهند. گفته می‌شود که آن‌ها در جریان یکی از پروازها با یکدیگر روبه‌رو شده و وارد نوعی درگیری هوایی اولیه شدند که بعدها به عنوان یکی از اولین نمونه‌های داگ فایت شناخته شد.
زمانی که دین آیون لمب با یک هواپیمای دوباله در حال پرواز بود، در آسمان با فیل ریدر رو در رو شد. آن‌ها با تپانچه‌های خود به سمت یکدیگر شلیک کردند تا جایی که مهماتشان تمام شد. سپس برای هم دست تکان دادند و هر یک به سمت جناح خود بازگشتند. این درگیری هوایی که به عنوان نخستین داگ فایت شناخته می‌شود، در واقع چیزی بیشتر از یک دوئل هوایی با تپانچه نبود.
با این حال، منابع دیگر نخستین نمونه واقعی از شلیک مؤثر به یک هواپیمای دشمن را به سال 1914 و یک سال بعد از رخداد فوق نسبت می‌دهند. در 25 اوت 1914، دو خلبان فرانسوی به نام‌های رولان گاروس (Roland Garros) و ستوان برنیس (Lt. de Bernis)، سوار بر یک هواپیمای Morane Parasol، به سمت یک هواپیمای آلمانی شلیک کردند و موفق شدند به آن آسیب بزنند.
دو هفته بعد و در 7 سپتامبر، خلبان روسی پیوتر نستروف (Pyotr Nesterov) واقعا موفق شد یکی از هواپیماهای دشمن را نابود کند و از این رو، نخستین کسی شد که در یک نبرد هوایی، یک هواپیمای دشمن را ساقط می‌کند. البته این پیروزی به قیمت جانش تمام شد و متاسفانه در جریان درگیری، با هواپیمای Morane خود عمدا به یک هواپیمای Albatros اتریشی کوبید و هر دو هواپیما سقوط کردند. در این حادثه همه سرنشینان کشته شدند.
تقریبا یک ماه بعد و در 5 اکتبر 1914، نخستین پیروزی رسمی ثبت شده در نبرد هوایی به وقوع پیوست. در این رویداد، خلبان فرانسوی سروان ژوزف فرانس (Sgt. Joseph Frantz) به همراه مکانیک و تیربارچی خود لویی کنو (Louis Quénault)، یک هواپیمای دوباله آلمانی را در نزدیکی رمس (Reims) سرنگون کردند و این بار سالم به پایگاه بازگشتند.
source