درصد یکی از مفاهیم کاربردی درس ریاضی است که برای بیان نسبت، مقایسه و تحلیل داده‌های عددی بکار می‌رود. این کلمه از عبارت لاتین Per Centum گرفته شده است که به معنی «از صد» یا «در هر صد» است. به این ترتیب درصد روشی است برای نمایش یک عدد به صورت کسری از 100100. به عنوان مثال، وقتی می‌گوییم 40%40 %، منظور ما 4040 واحد از 100100 واحد کل است. در این مطلب از مجله فرادرس توضیح می‌دهیم نحوه محاسبه درصد چگونه است.

آنچه در این مطلب می‌آموزید:

  • یاد می‌گیرید نحوه محاسبه درصد در حالت‌های مختلف چگونه است.

  • با روش تبدیل درصد به کسر متعارفی و برعکس آشنا می‌شوید.

  • می‌آموزید چگونه می‌توان درصد را به عدد اعشاری تبدیل کرد.

  • با مفهوم و فرمول‌های درصد تغییرات آشنا می‌شوید.

  • نحوه محاسبه درصد را با حل سوالات متنوع تمرین خواهید کرد.

  • فرآیند محاسبه درصد در اکسل را می‌آموزید.

فهرست مطالب این نوشته
997696

پس از اینکه در اولین بخش نشان دادیم درصد چگونه محاسبه می‌شود، ابتدا مروری داریم بر حالت‌های مختلفی که ممکن است در محاسبات درصد با آن‌ها روبرو شویم. سپس به تعریف درصد، اهمیت و کاربرد آن در ریاضیات خواهیم پرداخت و ارتباط آن را با کسر متعارفی یا اعداد اعشاری توضیح می‌دهیم. همچنین به نحوه محاسبه درصد با اکسل اشاره کوتاهی داریم و در نهایت با حل مثال‌ها و تمرین‌های متنوع، به شما کمک می‌کنیم تا به این موضوع کاملا مسلط شوید.

نحوه محاسبه درصد چگونه است؟

اگر چند عدد داشته باشیم که مجموع آن‌ها برابر با 100100 باشد، هر عدد مستقیما نشان‌دهنده مقدار درصدی نیز هست. در غیر این صورت نحوه محاسبه درصد به این صورت است که ابتدا هر مقدار جزئی را بر مجموع اعداد یا مقدار کل تقسیم می‌کنیم تا یک کسر متعارفی تشکیل شود. سپس این کسر را در عدد 100100 ضرب می‌کنیم تا درصد هر عدد به‌دست آید.

بنابراین درصد به کسر یا نسبتی گفته می‌شود که در آن مخرج یا مقدار کل 100100 است. برای مثال، اگر سام در امتحان ریاضی خود نمره 30%30 % کسب کرده باشد، به این معنی است که نمره او از مقدار کل 100100 عددی برابر با 3030 شده است.

فرمول نحوه محاسبه درصد

جدول زیر فرمول‌ درصد را به شکل دقیق‌تری نشان می‌دهد:

محاسبه درصد aa، اگر مقدار aa از dd را داشته باشیم ad×100frac{a}{d} times 100
محاسبه درصد aa، اگر a+b+c=da + b + c = d ad×100frac{a}{d} times 100

فهرست زیر چند مثال‌ از نحوه محاسبه درصد و تبدیل آن به کسر متعارفی یا عدد اعشاری را نشان می‌دهد:

  • 10%=10100=110=0.110 % = frac{10}{100} = frac{1}{10} = 0.1
  • 25%=25100=14=0.2525 % = frac{25}{100} = frac{1}{4} = 0.25
  • 12.5%=12.5100=18=0.12512.5 % = frac{12.5}{100} = frac{1}{8} = 0.125
  • 50%=50100=12=0.550 % = frac{50}{100} = frac{1}{2} = 0.5
تگ تخفیف چهل درصدی سبز رنگ در زمینه سبز - نحوه محاسبه درصد

محاسبه درصد یعنی یافتن سهم یا نسبت یک مقدار از مقدار کلی که بر پایه عدد 100100 تعریف می‌شود. برای محاسبه درصد، دو روش به نام تبدیل مخرج کسر به 100100 و روش واحدی (روش تناسب ساده) وجود دارد که در ادامه هر کدام را توضیح می‌دهیم. همچنین ممکن است با مواردی مواجه شویم که مجموع دو یا چند عدد داده شده برابر با عدد 100100 باشد (یا نباشد) که برای هر کدام از این دو حالت نیز نحوه محاسبه درصد متفاوت است.

محاسبه درصد با تبدیل مخرج کسر به ۱۰۰

اگر در صورت سوال یک کسر متعارفی داشته باشیم و بخواهیم معادل درصدی آن را پیدا کنیم، بهتر است از این روش استفاده کنیم. ابتدا باید مخرج کسر داده شده را طوری بنویسیم که مخرج آن به 100100 تبدیل شود. در این صورت، عددی که در صورت قرار دارد همان مقدار درصدی است.

برای مثال، اگر بخواهیم بدانیم کسر 425frac{4}{25}

425=4×425×4=16100frac{4}{25} = frac{4 times 4 }{25 times 4 } = frac{16}{100}

به محض اینکه مخرج کسر داده شده به 100100 تبدیل شد، صورت آن همان مقدار درصدی موردنظر است:

425=16100=16%frac{4}{25} = frac{16}{100} = 16%

دقت کنید کاربرد این روش در مواردی که مخرج کسر یکی از عوامل عدد 100100 نباشد، توصیه نمی‌شود. در این شرایط بهتر است از روش دوم یعنی روش واحدی استفاده شود.

محاسبه درصد با روش واحدی (روش تناسب ساده)

روش دیگری که نحوه محاسبه درصد را آسان می‌کند، روش واحدی یا روش تناسب ساده است. در این روش هم مانند روش قبل، یک کسر متعارفی داریم و می‌خواهیم ببینیم معادل درصدی آن چیست. کافی است کسر را مستقیما در عدد 100100 ضرب کنیم تا درصد به‌دست آید.

برای نمونه، درصد مربوط به کسر 425frac{4}{25}

425×100=16%frac{4}{25} times 100 = 16%

محاسبه درصد زمانی که مجموع کل برابر ۱۰۰ باشد

علاوه‌بر موقعیت‌های گفته شده، ممکن است دو یا چند عدد داشته باشیم که جمع آن‌ها دقیقا برابر با 100100 است. در چنین شرایطی درصد هر مقدار نسبت به کل، برابر با خود آن عدد است. برای مثال، سارا کاشی‌هایی با سه رنگ مختلف برای خانه‌اش خریده است. جزئیات این خرید در جدول زیر نشان داده شده است:

رنگ تعداد کاشی‌ها
زرد 3939
سبز 2626
قرمز 3535

اگر دقت کنید مجموع تعداد کاشی‌ها با رنگ‌ها مختلف برابر است با 100100:

39+26+35=10039 + 26 + 35 =100

بنابراگر اگر بخواهیم بدانیم چند درصد از کاشی‌های سارا سبز است، کافی است به جدول نگاه کنیم و بگوییم 26%26 %.

محاسبه درصد زمانی که مجموع کل برابر ۱۰۰ نباشد

در مقایسه با بخش قبل، حالتی را در نظر بگیرید که مجموعه اعداد داده شده 100100 نشود. می‌خواهیم ببینیم در این حالت نحوه محاسبه درصد چگونه است. در چنین شرایطی بهتر است از روش واحدی (تناسب) استفاده کنیم. برای نمونه، فرض کنید الهام دستبندی دارد که شامل 88 مهره قرمز و 1212 مهره آبی است. واضح است که مجموع مهره‌های دستبند الهام برابر است با 2020 نه 100100.

حالا اگر بخواهیم بدانیم چند درصد از مهره‌های دستبند الهام قرمز و چند درصد آبی است، کافی است ابتدا کسر متناسب با این دو مورد را بنویسیم. سپس طبق روش واحدی، کسر به‌دست آمده را در عدد 100100 ضرب کنیم:

  • 40%40 % دستبند قرمز است: 820×100=40%frac{8}{20} times 100 = 40%
  • 60%60 % دستبند آبی است: 1220×100=60%frac{12}{20} times 100 = 60%

یادگیری محاسبات ریاضی با فرادرس

در بخش قبل آموختیم که درصد یک ابزار قدرتمند و انعطاف‌پذیر در بیان و تحلیل مقادیر نسبی است. تسلط بر مفهوم درصد و نحوه محاسبه و تفسیر آن نه‌تنها برای دانش‌آموزان و دانشجویان، بلکه برای هر فردی در زندگی روزمره و محیط کار ضروری است. یادگیری این مفهوم پایه‌گذار مهارت‌های تحلیلی و تصمیم‌گیری‌های بهتر در بسیاری از زمینه‌ها خواهد بود. در کنار این مفهوم، تسلط به کلیه محاسبات ریاضی نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. در ادامه چند فیلم آموزشی از مجموعه فرادرس در همین زمینه به شما معرفی می‌شود:

مجموعه آموزش دروس متوسطه دوم و کنکور – درس، تمرین، حل مثال و تست فرادرس
برای مشاهده مجموعه فیلم آموزش دروس متوسطه دوم و کنکور – درس، تمرین، حل مثال و تست فرادرس، روی تصویر کلیک کنید.

همچنین یکی از سریع‌ترین و دقیق‌ترین روش‌های محاسبه درصد استفاده از اکسل (Excel) است. در بخش‌های بعد راجع‌به این موضوع توضیحات کوتاهی ارائه می‌شود. در این زمینه علاوه‌بر اینکه می‌توانید به مطلب «تبدیل عدد به درصد در اکسل – به زبان ساده» از مجله فرادرس مراجعه کنید، مشاهده فیلم‌های آموزش رایگان فرادرس نیز به شما کمک خواهد کرد:

ارتباط درصد با کسر متعارفی و اعداد اعشاری

همان‌طور که در نحوه محاسبه درصد نشان داده شد، درصد شکل خاصی از یک کسر است که مخرج آن همیشه 100100 است. به‌علاوه این امکان وجود دارد تا درصد را به عدد اعشاری نیز تبدیل کنیم و برعکس. این ویژگی درصد را به یک ابزار قدرتمند در محاسبات عددی تبدیل کرده است، چرا که به راحتی می‌توان آن را در معادلات، تحلیل‌ها و مدل‌سازی‌های ریاضی بکار گرفت.

تبدیلات بین درصد و عدد اعشاری

نماد %% همواره می‌تواند با تقسیم بر صد یا 1100frac{1}{100}

  • برای تبدیل درصد به اعشار، کافی است علامت %% را با تقسیم بر صد یا 1100frac{1}{100}
  • برای تبدیل عدد اعشاری به درصد، کافی است آن را در 100100 ضرب کنیم.

به عنوان مثال اگر بخواهیم 40%40% را به یک عدد اعشاری تبدیل کنیم، با جایگزین کردن 1100frac{1}{100}

40%=40×1100 =0.440% = 40 times frac{1}{100} =0.4

این در حالی است که برای حالت دوم، می‌توانیم بگوییم عدد 0.40.4 معادل 0.4×100=40%0.4 times 100 = 40 %

تبدیلات بین درصد و کسر متعارفی

درصد و کسر هر دو روش‌هایی برای نمایش اعداد و نسبت‌هایشان هستند. درصد را می‌توان به عنوان کسری با مخرج ثابت و برابر با 100100 تعریف کرد. می‌دانیم کسر متعارفی رابطه‌ای بین یک جزء (pp) و یک کل (qq) است که به صورت pqfrac{p}{q}

برای تبدیل درصد به کسر ابتدا باید نماد درصد (%%) را حذف کنید. سپس عدد داده شده را بر 100100 تقسیم کنید تا یک کسر متعارفی تشکیل شود. در نهایت کسر به دست آمده را به کوچک‌ترین اجزای آن کاهش دهید. به مثال زیر در این زمینه توجه کنید:

اگر بخواهیم 12.5%12.5% را به کسر تبدیل کنیم، با حذف علامت درصد و ضرب این عدد در 1100frac{1}{100}

12.5×1100=1251000=1812.5 times frac{1}{100} = frac{125}{1000} = frac{1}{8}

دقت کنید برای اینکه ساده‌سازی راحتتری داشته باشیم، صورت و مخرج کسر اولیه را در ده ضرب کرده‌ایم. اما عکس این تبدیل یعنی تبدیل کسر به درصد به معنای تبدیل عدد کل یا مخرج به 100100 و یافتن تعداد بخش‌های 100100 است. به عنوان مثال اگر بخواهیم تبدیل کسر به درصد را انجام دهیم، کافی است کسر 35frac{3}{5}

35×100=60%frac{3}{5} times 100 = 60%

حل مثال از نحوه محاسبه درصد

در این قسمت راه‌حل چند مثال را با هم بررسی می‌کنیم تا بهتر متوجه شوید نحوه محاسبه درصد در مسائل مختلف چگونه است.

مثال ۱

اگر نمره دانش‌آموزی در درس ریاضی از 4040 مقدار 3535 شده باشد، چگونه درصد آن را محاسبه می‌کنیم؟

پاسخ

در این سوال فقط یک عدد داده شده است. پس برای محاسبه درصد کافی است از روش تناسب ساده استفاده کنیم. ابتدا کسر متعارفی متناسب با این سوال را که به شکل 3535 از 4040 است می‌نویسیم و سپس آن را در 100100 ضرب می‌کنیم تا درصد این نمره محاسبه شود:

3540×100=87.5%frac{35}{40} times 100 = 87.5 %

مثال ۲

اگر بدانیم در یک کلاس 4040 نفری 1010 دختر وجود دارد، چند درصد این کلاس پسر هستند؟

پاسخ

طبق صورت سوال از تعداد 4040 نفر دانش‌آموز در یک کلاس، 1010 نفر دختر هستند. پس تعداد پسران این کلاس برابر است با:

4010=3040 – 10 = 30

بنابراین نحوه محاسبه درصد پسران این کلاس به شکل زیر است:

3040×100=75%frac{30}{40} times 100 = 75 %

پس 75%75 % این کلاس را پسرها تشکیل می‌دهند. اگر در این سوال درصد دختران نیز خواسته شده بود، می‌توانستیم به یکی از دو روش زیر این درصد را محاسبه کنیم:

1040×100=25%frac{10}{40} times 100 = 25 %

یا

100%75%=25%100% – 75% = 25%

مثال ۳

یک محلول شکر یک لیتری حاوی 0.8%0.8% شکر است. چه کسری از این محلول شکر است؟

پاسخ

برای یافتن پاسخ، باید 0.8%0.8% را به کسر تبدیل کنیم. گفتیم در تبدیل درصد به کسر، درصد داده شده را پس از حذف علامت درصد بر 100100 تقسیم می‌کنیم:

85.5×1100=8551000=17120085.5 times frac{1}{100} = frac{855}{1000} = frac{171}{200}

0.8×1100=81000=11250.8 times frac{1}{100} = frac{8}{1000} = frac{1}{125}

درصد تغییر چیست و چه فرمولی دارد؟

یکی از مفاهیم مهم در مبحث درصد، درصد تغییرات است. این مفهوم برای محاسبه میزان افزایش یا کاهش یک مقدار نسبت به مقدار اولیه بکار می‌رود. درصد تغییر می‌تواند مثبت (نشان‌دهنده افزایش) یا منفی (نشان‌دهنده کاهش) باشد و معادل است با تغییرات مقدار یک کمیت در یک دوره زمانی که بر حسب درصد نوشته شده است. این کمیت در تحلیل‌های اقتصادی، آماری و مدیریت مالی بسیار کاربرد دارد. معادل دیگر این مفهوم در ریاضیات آهنگ تغییرات است.

درصد تغییر مثبت

درصد تغییر مثبت به درصد تغییر در مقدار اشاره دارد، زمانی که در یک دوره زمانی افزایش می‌یابد. افزایش جمعیت، افزایش تعداد باکتری‌ها روی یک سطح و … نمونه مثال‌هایی از این روند است. درصد تغییر مثبت را می‌توان با استفاده از فرمول زیر محاسبه کرد:

 ۱۰۰ × مقدار اولیه / (مقدار اولیه – مقدار افزایش یافته) = درصد تغییر مثبت

برای نمونه، فرض کنید قیمت یک ژاکت از 100100 دلار به 150150 دلار افزایش پیدا کرده است و می‌خواهیم ببینیم چند درصد افزایش قیمت داشته‌ایم. کافی است فرمول بالا را بکار ببریم تا درصد تغییر مشخص شود:

150100100×100=50%frac{150 – 100}{100} times 100 = 50%

دو پیکان با رنگ سبز و قرمز و علامت درصد

درصد تغییر منفی

کاهش درصد تغییر یا درصد تغییر منفی به درصد تغییر در مقدار اشاره دارد، زمانی که در یک دوره زمانی کاهش می‌یابد. کاهش سطح بارندگی، کاهش تعداد بیماران کووید و … نمونه‌ مثال‌های مرسوم در این بخش هستند. محاسبه درصد تغییر منفی توسط فرمول زیر انجام می‌شود:

 ۱۰۰ × مقدار اولیه / (مقدار اولیه – مقدار کاهش یافته) = درصد تغییر منفی

برای مثال، فرض کنید نرخ بارندگی از 127127 میلی‌متر به 103103 میلی‌متر کاهش یافته است و می‌خواهیم ببینیم درصد تغییر متناظر با این کاهش چقدر است. کافی است فرمول بالا را بنویسیم:

103127127×100=18.9%frac{103 – 127}{127} times 100 = – 18.9%

ملاحظه می‌کنید که حاصل عددی منفی شد. البته دقت کنید ممکن است در برخی از منابع فرمول درصد تغییر در این شرایط به شکل زیر نوشته شود که نتیجه آن یک عدد مثبت است. در این حالت نیز نباید فراموش کنید که تغییرات روند کاهشی داشته است نه افزایشی:

 ۱۰۰ × مقدار اولیه / (مقدار کاهش یافته – مقدار اولیه) = درصد تغییر کاهشی

حل مثال از محاسبه درصد تغییر

در بخش قبل آموختیم که درصد تغییر چیست و از چه فرمول‌هایی برای محاسبه آن می‌توان استفاده کرد. در این قسمت با حل چند مثال روش استفاده از این فرمول‌ها را تمرین خواهید کرد.

مثال ۱

اگر قیمت یک کتاب از 2020 دلار به 2525 دلار افزایش پیدا کرده باشد، درصد تغییرات قیمت آن چقدر است؟

پاسخ

در این سوال تغییرات قیمت روند افزایشی داشته است. پس لازم است از فرمول درصد تغییر مثبت به شکل زیر استفاده کنیم:

 ۱۰۰ × مقدار اولیه / (مقدار اولیه – مقدار افزایش یافته) = درصد تغییر مثبت

اگر درصد تغییر مثبت را با xx نشان دهیم، خواهیم داشت:

=252020×100=520×100=25%= frac{25 – 20}{20} times 100 = frac{5}{20} times 100 = 25%

مثال ۲

اگر تعداد استخدامی‌های یک شرکت از 500500 نفر به 450450 نفر کاهش پیدا کرده باشد، نرخ استخدام این شرکت چند درصد تغییر کرده است؟

پاسخ

در این سوال همان‌طور که از صورت سوال پیدا است، کاهش تعداد استخدامی‌ها را داریم. پس از فرمول درصد تغییر منفی استفاده می‌کنیم:

 ۱۰۰ × مقدار اولیه / (مقدار اولیه – مقدار کاهش یافته) = درصد تغییر منفی

=450500500×100=50500×100=10%= frac{450 – 500}{500} times 100 = frac{-50}{500} times 100 = -10%

علامت منفی به‌دست آمده نشان‌دهنده کاهش نرخ استخدام در این شرکت است.

مثال ۳

اگر قیمت یک خانه طی سه سال از 60006000 دلار ابتدا به اندازه 20%20% افزایش و سپس به اندازه 25%25% کاهش پیدا کند، درصد تغییرات قیمت این خانه در کل این سه سال چقدر بوده است؟

پاسخ

برای اینکه بتوانیم درصد تغییرات را در طول این سه سال پیدا کنیم، لازم است ابتدا ببینیم قیمت خانه پس از افزایش بیست درصدی چقدر می‌شود. سپس بیست و پنج درصد کاهش را روی قیمت نهایی به‌دست آمده از مرحله قبل اعمال کنیم تا در نهایت مشخص شود قیمت خانه پس از عبور از این دو تغییر چقدر شده است.

با داشتن این مقدار و مقدار اولیه 60006000 دلار درصد تغییر در طول این سه سال محاسبه خواهد شد. دقت کنید اینکه مجموع تغییرات را به شکل 20%25%=5%20% – 25% = -5%

20%=x60006000×100Rightarrow 20% = frac{x -6000}{6000} times 100

20100=x60006000Rightarrow frac{20}{100} = frac{x – 6000}{6000}

x6000=20×6000100=100Rightarrow x-6000 = frac{20times 6000}{100} = 100

x=6000+1200=7200Rightarrow x = 6000 +1200 = 7200

در مرحله دوم بیست و پنج درصد کاهش قیمت روی این قیمت جدید اعمال می‌شود. دقت کنید چون در این حالت درصد تغییر منفی است، باید حتما علامت منفی را در محاسبات خود در نظر بگیریم. پس داریم:

25%=x72007200×100Rightarrow -25% = frac{x -7200}{7200} times 100

25100=x72007200Rightarrow frac{-25}{100} = frac{x -7200}{7200}

7200x=25×7200100=1800Rightarrow 7200-x = frac{25times 7200}{100} = 1800

x=72001800=5400Rightarrow x = 7200 -1800 = 5400

حالا با توجه به اینکه قیمت نهایی طی این دو مرحله افزایشی و کاهشی به‌دست آمده است، می‌توانیم درصد تغییرات کلی در این دو فرآیند را حساب کنیم. اما برای اینکه بتوانیم تشخیص دهیم از کدام فرمول باید استفاده کنیم (درصد تغییر مثبت یا منفی)، کافی است مقادیر اولیه و نهایی قیمت این خانه را با هم مقایسه کنیم. قیمت خانه در طول این سه سال از 60006000 دلار به 54005400 دلار کاهش پیدا کرده است. پس لازم است فرمول درصد تغییر منفی نوشته شود:

۱۰۰ × مقدار اولیه / (مقدار اولیه – مقدار کاهش یافته) = درصد تغییر منفی

=540060006000×100=6006000×100=10%= frac{5400 -6000}{6000} times 100 = frac{-600}{6000} times 100 = -10%

به این ترتیب قیمت این خانه در طول این سه سال ده درصد کاهش یافته است.

درصد چیست و یادگیری آن چه اهمیت و کاربردی دارد؟

برای اینکه بتوانیم درصد را به‌درستی محاسبه کنیم، ابتدا باید ببینیم درصد چیست و تسلط بر آن چه اهمیت و کاربردی دارد. درصد کسری است که مخرج آن برابر با عدد 100100 است. در واقع درصد رابطه‌ای است بین جزء و کل که در آن مقدار کل همیشه عدد 100100 در نظر گرفته می‌شود.

نحوه محاسبه درصد به این شکل است که ابتدا عدد موردنظر را نسبت به مقدار کل محاسبه کرده و سپس حاصل را در 100100 ضرب می‌کنیم. این عملیات باعث می‌شود که عدد نهایی به‌صورتی استاندارد و قابل‌فهم برای عموم تبدیل شود.

علامت درصد روی کف دست در زمینه قرمز

برای مثال، اگر نمرات یک دانش‌آموز در درس ریاضی برابر با 1515 از 5050 باشد، در این صورت درصد متناسب با این نسبت بر اساس کسری محاسبه می‌شود که رابطه بین جزء (نمرات کسب شده) و کل (نمره کل) را توصیف می‌کند. سپس باید این کسر در 100100 ضرب شود تا فرم درصد را داشته باشیم:

1550×100=30%frac{15}{50} times 100 = 30 %

همچنین این عدد در شکل کسری خود به‌صورت 30100frac{30}{100}

درصد به دلیل سادگی و قابلیت درک بالا، در حوزه‌های مختلفی از جمله مسائل علمی، مالی، تجاری و آماری بکار برده می‌شود. این مفهوم امکان مقایسه‌ آسان بین مقادیر مختلف را فراهم می‌کند، به‌ویژه زمانی که مقیاس‌ها متفاوت هستند. از مقایسه نرخ تورم و سود بانکی گرفته تا تحلیل نتایج آزمون‌ها و سهم بازار شرکت‌ها، همه و همه به کمک درصد ساده‌تر و دقیق‌تر انجام می‌شوند.

البته کاربرد درصد فقط محدود به ریاضیات و مباحث پیشرفته نیست، بلکه در زندگی روزمره نیز به‌طور گسترده‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرد. درصد در تعیین تخفیف‌ها، مالیات، بهره‌های بانکی، رشد یا کاهش جمعیت، شاخص‌های اقتصادی و حتی در علوم طبیعی مانند شیمی و زیست‌شناسی نیز نقش بسیار مهمی دارد. در حوزه آموزش نیز از درصدها برای بیان نمره، درصد موفقیت و تحلیل نتایج دانش‌آموزان استفاده می‌شود. لیست زیر بخشی از این کاربردها را به‌صورت جزئی‌تر نشان می‌دهد:

  • در ریاضیات و مدرسه برای محاسبه نمرات
  • در اقتصاد برای محاسبه بازده سرمایه، تورم، کاهش یا افزایش قیمت‌ها
  • در علوم طبیعی برای بررسی ترکیب گازها یا عناصر در نمونه‌ای از مواد
  • در سلامت برای محاسبه درصد چربی بدن یا میزان اکسیژن خون
  • درک عمیق‌تر کسرها و اعداد اعشاری
  • سرعت و دقت بیشتر در کار با حجم زیادی از داده
  • سهولت انجام مقایسه‌ بین گروه‌های مختلف با مقیاس‌های متفاوت (برای مثال درمقایسه نمرات، بودجه، یا بازده شغلی)

نحوه محاسبه درصد با اکسل

در بخش‌‌ قبل نحوه محاسبه درصد را همراه با حل مثال و تمرین کاملا یاد گرفتیم. در این بخش به‌صورت کوتاه اشاره‌ای داریم به روش محاسبه درصد در اکسل. چنانچه تمایل دارید اشراف بیشتری نسبت به این موضوع داشته باشید، پیشنهاد ما مشاهده فیلم آموزش رایگان محاسبه درصد در اکسل + مثال‌های عملی فرادرس است که لینک آن نیز در ادامه برای شما قرار داده شده است:

برای محاسبه درصد در اکسل طبق آنچه در بخش‌های قبل گفتیم، چند روش ساده وجود دارد که عبارت‌اند از:

  • محاسبه درصد یک عدد از عدد دیگر
  • محاسبه درصد تغییر (درصد افزایش یا کاهش)
  • محاسبه مقدار بر اساس درصد

برای مثال، در حالت اول اگر بخواهیم بدانیم که عدد 2020 چند درصد از 8080 است، کافی است در یک سلول از اکسل فرمول =20/80  را بنویسیم. بلافاصله نتیجه 0.25 را در همان سلول خواهیم داشت. حالا برای اینکه مقدار درصدی این عدد را داشته باشیم، ابتدا این سلول را انتخاب می‌کنیم. سپس از تب Home در نوار بالای محیط اکسل، گزینه Number را پیدا کرده و روی علامت درصد یا گزینه Percent Style کلیک می‌کنیم. در این صورت عدد به‌دست آمده به 25% تبدیل خواهد شد.

در روش دوم و با هدف محاسبه درصد تغییر، برای نمونه فرض کنید عدد اولیه 5050 را داریم که تا 8080 افزایش یافته است و می‌‌خواهیم درصد افزایش آن را حساب کنیم. ابتدا فرمول =(80-50)/50 را در یک سلول از اکسل می‌نویسیم. سپس مانند روش قبل با کلیک روی گزینه Percent Style حاصل این محاسبه به شکل درصدی در سلول نمایش داده می‌شود که برابر است با 60%.

در سومین بخش برای مثال فرض کنید می‌خواهیم 25%25% از 200200 را حساب کنیم. فرمول =25% * 200 را در یک سلول از اکسل می‌نویسیم و بلافاصله نتیجه محاسبه شده در همان سلول ظاهر می‌شود که برابر است با =(80-50)/50.

یادگیری صفر تا صد کسرها با فرادرس

همان‌طور که در بخش‌های قبل ملاحظه کردید، مفهوم کسر به معنای نسبت یا بخشی از کل به مفهوم درصد و کاربرد‌های آن بسیار نزدیک است. به همین دلیل در این بخش قصد داریم چند فیلم‌ آموزشی رایگان در زمینه مباحث مختلف مربوط به کسرها مانند تساوی، مقایسه، ساده‌سازی، جمع، ضرب، مخرج مشترک گرفتن، کسرهای مساوی و بزرگتر از واحد، کسرهای مخلوط و تبدیل کسر به اعشار را به شما معرفی کنیم. مشاهده این فیلم‌‌های آموزشی فرادرس به شما کمک می‌کند تا کاملا به مبحث کسرها در ریاضیات مسلط شوید:

مجموعه آموزش مفاهیم پایه ریاضی و هندسه – به زبان ساده فرادرس
برای دسترسی به مجموعه فیلم آموزش مفاهیم پایه ریاضی و هندسه در فرادرس، روی عکس کلیک کنید

آزمون نحوه محاسبه درصد

در انتهای این مطلب از مجله فرادرس برای اینکه به نحوه محاسبه درصد کاملا مسلط شوید و میزان یادگیری خود را بیازمایید، ده سوال چهار‌ گزینه‌ای برای شما در نظر گرفته‌ایم. پس از اینکه به تمام سوالات پاسخ دادید، با کلیک روی گزینه «دریافت نتیجه آزمون» نمره نهایی شما قابل مشاهده است. پیش از شروع، خلاصه‌ای از مهم‌ترین نکات مربوط به محاسبات درصد به‌صورت زیر برای شما خلاصه شده است:

  • برای محاسبه درصد یک عدد کافی‌ است از فرمول «۱۰۰ × عدد کل (یا مجموع اعداد) / عدد» استفاده کنید.
  • افزایش یا کاهش هر کمیتی را می‌توان به‌صورت درصد و در قالب کمیتی به نام «درصد تغییر» بیان کرد.
  • یک کسر را می‌توان به درصد و برعکس تبدیل کرد.
  • برای تبدیل کسر به درصد آن را در عدد 100100 ضرب و برای تبدیل درصد به کسر آن را بر عدد 100100 تقسیم کنید.
  • درصدها معکوس‌پذیر‌اند، برای مثال 50%50% از 6060 برابر است با 60%60% از 5050.

اگر بدانیم حقوق علی 5%5% افزایش یافته، در حالی که حقوق فعلی او 7000070000 دلار است. حقوق علی پس از ارتقا چقدر است؟

گزینه اول صحیح است. این سوال مربوط به مبحث درصد تغییر است. با توجه به اینکه حقوق افزایش داشته، پس فرمول درصد تغییر مثبت را به شکل زیر می‌نویسیم:

۱۰۰ × مقدار اولیه / (مقدار اولیه – مقدار افزایش یافته) = درصد تغییر مثبت

اگر حقوق دریافتی پس از افزایش را با xx نشان دهیم، خواهیم داشت:

5%=x7000070000×100Rightarrow 5% = frac{x – 70000}{70000} times 100

5100=x7000070000Rightarrow frac{5}{100} = frac{x – 70000}{70000}

x70000=5×70000100=3500Rightarrow x – 70000 = frac{5 times 70000}{100} = 3500

x=3500+70000=735000Rightarrow x = 3500 + 70000 = 735000

نیل یک تلفن همراه جدید به قیمت 9090 دلار خریده است. اگر بدانیم ارزش تلفن هر سال 3%3% از قیمت اولیه‌اش کاهش می‌یابد، قیمت تلفن همراه او پس از دو سال چقدر است؟

گزینه اول درست است. در این سوال باید از فرمول درصد تغییر کاهشی یا درصد تغییر منفی استفاده کنیم:

۱۰۰ × مقدار اولیه / (مقدار اولیه – مقدار کاهش یافته) = درصد تغییر منفی

اگر قیمت نهایی تلفن در انتهای سال اول را با xx نشان دهیم، خواهیم داشت:

3%=x9090×100Rightarrow -3% = frac{x – 90}{90} times 100

دقت کنید حتما باید علامت منفی را برای درصد تغییر در نظر بگیریم تا به پاسخ درستی برسیم:

3100=x9090Rightarrow -frac{3}{100} = frac{x – 90}{90}

90x=3×90100=2.7Rightarrow 90-x = frac{3 times 90}{100} = 2.7

x=902.7=87.3Rightarrow x = 90 – 2.7 = 87.3

مریم روزانه 120120 دقیقه مطالعه می‌کند. او 6060 دقیقه از این زمان را به مطالعه و تمرین ریاضی، 3030 دقیقه را به علوم و 3030 دقیقه را به مطالعات اجتماعی اختصاص می‌دهد. کدام گزینه در مورد زمان‌بندی مطالعاتی او صحیح است؟

50%50% زمان به درس ریاضی اختصاص داده شده است.

25%25% زمان به درس علوم اختصاص داده شده است.

25%25% زمان به درس مطالعات اجتماعی اختصاص داده شده است.

تمام گزینه‌های بالا درست هستند.

گزینه آخر درست است. در این سوال سه موضوع مطالعاتی داریم که برای هر کدام مدت زمان مشخصی از زمان کل 120120 دقیقه اختصاص داده شده است. بنابراین چون مجموع کل بازه‌های زمانی برابر 100100 نیست، لازم است به روش تناسب ساده یا روش واحدی پیش برویم:

  • 50%50% زمان به درس ریاضی اختصاص داده شده است: 60120×100=50%frac{60}{120} times 100 = 50%
  • 25%25% زمان به درس علوم اختصاص داده شده است: 30120×100=25%frac{30}{120} times 100 = 25%
  • 25%25% زمان به درس مطالعات اجتماعی اختصاص داده شده است: 30120×100=25%frac{30}{120} times 100 = 25%

40%40% از 8080 برابر است با:

گزینه دوم درست است. کافی است 40%40% را به شکل کسر بنویسیم و در 8080 ضرب کنیم:

40100×80=32frac{40}{100} times 80 = 32

85.5%85.5% برابر است با:

171200frac{171}{200}

171100frac{171}{100}

85.51000frac{85.5}{1000}

85100frac{85}{100}

مشاهده پاسخ تشریحی برخی از سوالات، نیاز به عضویت در مجله فرادرس و ورود به آن دارد.

مینا می‌خواهد کسر 4860frac{48}{60}

مشاهده پاسخ تشریحی برخی از سوالات، نیاز به عضویت در مجله فرادرس و ورود به آن دارد.

اگر دمای هوا از 2525 درجه به 1818 درجه کاهش پیدا کند، درصد تغییرات متناظر با این تغییر برابر است با:

مشاهده پاسخ تشریحی برخی از سوالات، نیاز به عضویت در مجله فرادرس و ورود به آن دارد.

اگر حجم آب مخزنی طی یک فرآیند از 500500 لیتر به اندازه 20%20% افزایش پیدا کند و سپس در فرآیند دیگری نیز به میزان 10%10% مجددا افزایش یابد، درصد تغییرات کلی آب این مخزن برابر با کدام گزینه است؟

مشاهده پاسخ تشریحی برخی از سوالات، نیاز به عضویت در مجله فرادرس و ورود به آن دارد.

تعداد افرادی که به نگهداری زنبور در یک کشور مشغول‌اند از سال ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۳ از 1500015000 نفر به 2900029000 نفر افزایش پیدا کرده است. اگر بدانیم این تعداد از سال ۲۰۱۳ تا کنون 52%52% افزایش داشته است، در حال حاضر چند نفر به نگهداری زنبور در این کشور مشغول‌ هستند و درصد تغییرات نهایی از سال ۲۰۰۸ تا ۲۰۲۵ چقدر است؟

4408044080 و 193.8%193.8%

4408044080 و 52%52%

2900029000 و 193.8%193.8%

4408044080 و 54%54%

مشاهده پاسخ تشریحی برخی از سوالات، نیاز به عضویت در مجله فرادرس و ورود به آن دارد.

فرض کنید قیمت خرید یک مدل تلویزیون خاص طی مدت زمان دو سال از 500500 دلار به اندازه 10%10% کاهش پیدا کرده است. اگر طی دو هفته مجددا کاهش قیمت 10%10% برای این مدل تلویزیون داشته باشیم، قیمت نهایی و درصد تغییرات کل قیمت این کالا در انتهای این مدت به ترتیب برابراند با:

450450 و 19%-19%

405405 و 19%-19%

مشاهده پاسخ تشریحی برخی از سوالات، نیاز به عضویت در مجله فرادرس و ورود به آن دارد.

source

توسط expressjs.ir