شایانیوز– در روزهایی که شبکه‌های اجتماعی و کاربرانشان در موج خبر صدور حکم اعدام برای امیر تتلو غوطه‌ور شده‌اند. فارغ از اینکه جرائم پشت این حکم چه هستند، جنجال‌ها و نظرات گوناگون فرصتی شد برای بازخوانی یک دغدغه فرهنگی مهم: آیا الفاظ رکیک، خشونت کلامی و محتواهای جنجالی در موسیقی، فقط در ایران حساسیت‌برانگیزند؟ یا در غرب هم، که مدعی آزادی بیان است، چنین تولیداتی با چالش‌های فرهنگی و تربیتی مواجه‌اند؟
به بهانه همین خبر، بررسی می‌کنیم که فحش و ناسزا در موسیقی (به ویژه سبک رپ) در آمریکا و کشورهای غربی چگونه دیده می‌شود. آیا آنها هم مانند ما این نوع موسیقی را تهدیدی برای نسل جوان می‌دانند؟ یا با آن برخورد متفاوتی دارند؟ و اساساً نقش خانواده، قانون و جامعه در مواجهه با این پدیده چیست؟
آوای معترضان
رپ، هنری برخاسته از درد، اعتراض و بیان بی‌پرده واقعیت‌های تلخ اجتماعی است. در بستر جوامع گوناگون، این سبک موسیقی، فرم، محتوا و محدودیت‌های متفاوتی پیدا کرده است. در ایران، ظهور خوانندگانی چون امیر تتلو با سبک خاص و الفاظ تند، واکنش‌های شدیدی به‌دنبال داشت. در غرب، به ویژه ایالات متحده، رپ به بخشی جدایی‌ناپذیر از فرهنگ عامه تبدیل شده، اما حتی در آنجا نیز درباره مرزهای اخلاقی و تربیتی این سبک موسیقی بحث‌های جدی وجود دارد.
واژگان رکیک، نماد اعتراض یا بی‌اخلاقی؟
امیر تتلو، از معدود چهره‌هایی بود که از موسیقی پاپ به رپ و سپس به فضای تاریک‌تری از اعتراض و عصیان وارد شد. او با استفاده از کلمات رکیک، ترویج خشونت، و بعضاً لحن زن‌ستیزانه، همواره در مرکز توجه قرار گرفته بود و جنجال می‌آفرید. آنچه موجب حساسیت بیشتر شد، دسترسی نوجوانان و کودکان به آثار او بود. در جامعه‌ای که محدودیت‌های قانونی مشخصی برای سانسور وجود ندارد اما نهادهای نظارتی رسمی و سنتی بر فرهنگ عمومی تاثیرگذارند، تتلو نوعی بحران فرهنگی ایجاد کرد: او مرزهای زبان را شکست، بی‌آنکه بستری تربیتی یا فرهنگی برای درک یا مهار آن فراهم شده باشد.
رپ آمریکایی و ناسزاگویی
در ایالات متحده، موسیقی رپ نیز مملو از اصطلاحات توهین‌آمیز، اشارات جنسی، و الفاظ رکیک است. از N.W.A و توپاک شکور گرفته تا امینم و نسل جدید مانند تراویس اسکات و کاردی بی، بسیاری از هنرمندان از رپ برای بیان خشونت، خشم، تبعیض نژادی و تجربه‌های شخصی بی‌پرده استفاده کرده‌اند.
اما تفاوت اصلی در ساختار فرهنگی-اجتماعی آمریکاست. در آمریکا:
– برچسب‌گذاری محتوایی وجود دارد. آثار دارای الفاظ رکیک با برچسب «Parental Advisory – Explicit Content» محتوای مشخص می‌شوند.
– پلتفرم‌ها مانند Spotify یا Apple Music به والدین امکان کنترل محتوا را می‌دهند.
– مدارس و خانواده‌ها، در بسیاری موارد، با کودکان درباره تفاوت بین «زبان هنری» و «زبان اجتماعی» گفتگو می‌کنند.
در نتیجه، مسئولیت تربیتی عمدتاً بر دوش خانواده است نه دولت.
به بیان دیگر، جامعه آمریکایی استفاده از الفاظ رکیک را الزماً تأیید نمی‌کند، اما آن را در بستر آزادی بیان بررسی می‌کند و کنترل آن را به والدین می‌سپارد.
والدین آمریکایی و رپ، نظارت یا بی‌تفاوتی؟
تحقیقات انجام‌شده توسط Common Sense Media و دانشگاه‌های مختلف نشان می‌دهد که:
بسیاری از والدین آمریکایی، به ویژه در طبقه متوسط و تحصیل‌کرده، نگران تاثیر رپ با محتوای خشن بر فرزندان خود هستند.
برخی والدین، گوش دادن به رپ را منوط به سن فرزند و بلوغ فکری او می‌دانند.
والدینی نیز هستند که با فرزندان خود درباره محتوای آهنگ‌ها گفتگو می‌کنند و به جای ممنوع کردن، فرزاندانشان را آگاه می‌کنند و توانایی تحلیل به آنها می‌بخشند تا خودشان محتوایی که قرار است ببینند و بشنوند را با موازین درست بسنجند و تحلیل کنند.
درنتیجه، برخلاف تصور رایج، هیچ‌کس در آمریکا به فرزندانش نمی‌گوید «برو فحش گوش بده»، بلکه اگر ناسزایی هم در آهنگی هست، در چارچوبی خاص و با نظارت والدین یا در سن خاصی پذیرفته می‌شود. این تفاوت فرهنگی، بخش مهمی از تحلیل است.
فراتر رفتن از هنجارهای اخلاقی نتیجه تقلید کورکورانه از غرب
تتلو، آواز فروخورده یک نسل است. نسلی که بدون اطلاعات کافی و شناخت همه جانبه از سبک موسیقی رپ و چارچوب‌های تعیین شده در محیط فرهنگی غربی، صرفاً از یک بعد تقلید می‌کند بدون دانستن ابعاد دیگر و بدون اطلاع از قوانین و هنجارهایی که حتی در اروپا و امریکا هم محتواهای فرهنگی-هنری را کنترل می‌کند. او فراتر از یک خواننده، به پدیده‌ای تبدیل شد که از شکاف‌های فرهنگی و تربیتی جامعه بهره برد. در نبود گفت‌وگوی باز، آموزش سواد رسانه‌ای و ابزارهای کنترلی در فضای مجازی، آثارش برای نوجوانانی که هیچ فیلتر فکری نداشتند به الگویی ساختارشکن تبدیل شد و آسیب‌های روانی و اجتماعی بسیاری به بار آورد. اما یک پرسش سرنوشت‌ساز باقی می‌ماند: آیا مقصر تتلو بود؟ یا جامعه‌ای که او را به جای هدایت به مسیر درست، یا قهرمان کرد یا طرد؟ اما در این میان یک نکته مسلم است: صدای مطالبه و اعتراض به خصوص در عالم هنر اگر از طریق مجرای درست شنیده نشده و نادیده گرفته شود، به اشکال دیگر به گوش مردم خواهد رسید. صدای اعتراض هرگز ساکت نخواهد ماند. آن را بشنویم قبل از آنکه تبدیل به ناسزا شود.
source