اگر قبل از «ادات استثناء» جمله منفی قرار بگیرد و مستثنی‌منه از جمله حذف شود، «اسلوب حصر» ساخته می‌شود. به‌طور مثال، در جمله «ما ذَهَبَ إلّا أَحمد.» از این اسلوب استفاده شده است. هرگاه بخواهیم اختصاصی و انحصاری بودن یک موضوع را در مورد شخصی یا چیزی نشان بدهیم، از اسلوب حصر استفاده می‌کنیم. برای دانستن اینکه اسلوب حصر چیست و چه قواعدی دارد، باید به‌خوبی با ساختار اسلوب استثناء نیز آشنا باشیم. در ادامه این مطلب از مجله فرادرس، هم اسلوب استثناء و هم ساختار اسلوب حصر را با مثال آموزش می‌دهیم. در بخش آخر نیز تمرین‌‌هایی را برای یادگیری بهتر این مبحث ارائه می‌کنیم.
اسلوب حصر چیست؟
اگر در جمله‌ای از ادات استثناء استفاده شده باشد، به‌طوری‌که جمله قبل از آن منفی باشد و مستثنی‌منه نیز از جمله حذف شده باشد، «اسلوب حصر» ساخته می‌شود. به عبارت دیگر، برای ساخته شدن اسلوب حصر وجود سه شرط زیر لازم است:
- در جمله باید از ادات استثناء استفاده شده باشد.
- جمله قبل از ادات استثناء باید منفی باشد.
- مستثنی‌منه باید از جمله حذف شده باشد.
در مورد اینکه کاربرد اصلی اسلوب حصر چیست باید بگوییم که اختصاص داشتن یک موضوع یا ویژگی خاص را به کسی یا چیزی نشان می‌دهد. مثلاً در جمله «ما قامَ إِلّا زَیدٌ.» از اسلوب حصر استفاده شده است. در این جمله نشان داده‌ایم که «فقط زید برخاسته است». به عبارت دیگر، عمل «برخاستن» فقط به «زید» اختصاص دارد. اسلوب حصر و کاربرد آن را با دقت به مثال زیر بهتر یاد می‌گیرید. البته در این مورد می‌توانید از فیلم آموزش زبان قرآن ۳ رشته ادبیات و علوم انسانی فرادرس نیز کمک بگیرید. لینک دسترسی به این فیلم آموزشی را در ادامه آورده‌ایم.
مثال اسلوب حصر
در جمله زیر از ادات استثناء «إِلّا» استفاده شده است. اگر کمی بیشتر دقت کنیم، می‌بینیم که جمله قبل از «إِلّا» منفی شده است. از طرف دیگر، مستثنی‌منه جمله نیز حذف شده است. با توجه به این نکته‌ها، نتیجه می‌گیریم که در این جمله، اسلوب حصر به کار رفته است.
ما رَأَیْتُ في الشّارِع إِلّا رَجُلاً.
در خیابان فقط یک مرد را دیدم.
در جمله بالا، «دیده شدن» فقط به «رَجُلاً» اختصاص پیدا کرده است. در واقع، گوینده با این جمله نشان می‌دهد که فقط «یک مرد» را دیده است و هیچ‌کس دیگری جز او را در خیابان ملاقات نکرده است.
نحوه تشخیص اسلوب حصر چیست؟
برای اینکه بتوانیم اسلوب حصر را به‌راحتی تشخیص بدهیم لازم است به سه نکته زیر دقت کنیم:
- در جمله حتماً باید ادات استثناء به کار رفته است.
- جمله قبل از ادات استثناء باید بهصورت منفی آمده باشد.
- مستثنی‌منه باید از جمله حذف شده باشد.
با دقت به مثال زیر یاد می‌گیرید چطور این نکته‌ها را حین تشخیص اسلوب حصر به کار ببرید.
لا یوجَدُ إلّا بَیتٌ في القَریَةِ.
در روستا فقط یک خانه وجود دارد.
با دقت به این مثال، متوجه نکته‌های زیر می‌شویم:
- در این جمله ادات استثناء «إلّا» به کار رفته است.
- جمله قبل از «إِلّا» با استفاده از حرف «لا» منفی شده است.
- در این جمله مستثنی‌منه حذف شده است، زیرا مشخص نیست که «بَیْتٌ» دقیقاً از چه چیزی مستثنی شده است.
با توجه به این سه نکته، مطمئن می‌شویم که در مثال بالا، اسلوب حصر به کار رفته است. برای آشنایی بیشتر با اسلوب حصر و قواعد آن توصیه می‌کنیم به فیلم آموزش زبان قرآن ۳ رشته ادبیات و علوم انسانی فرادرس مراجعه کنید.
روش ترجمه اسلوب حصر
برای ترجمه اسلوب حصر، می‌توانیم از دو روش استفاده کنیم که عبارتند از:
- ترجمه مثبت و مؤکّد
- ترجمه منفی و بدون تأکید
در ادامه، با مثال توضیح می‌دهیم که دو روش اصلی ترجمه اسلوب حصر چیست و هرکدام را چگونه می‌توان به کار برد.
ترجمه مثبت و مؤکّد
برای این نوع ترجمه، به نکته‌های زیر توجه داشته باشید:
- جمله منفی قبل از «إِلّا» را بهصورت مثبت ترجمه می‌کنیم.
- در جمله از کلمه‌های «فقط» یا «تنها» استفاده می‌کنیم که مفهوم «تأکید» و «حصر» را نشان بدهیم.
برای اینکه روش ترجمه اسلوب حصر را بهتر یاد بگیرید، به مثال زیر دقت کنید. همان‌طور که مشاهده می‌کنید، جمله منفی «ما سَمِعْتُ» را بهصورت مثبت ترجمه کرده‌ایم و کلمه «فقط» را برای نشان دادن حصر در جمله آورده‌ایم.
ما سَمِعْتُ إِلّا صَوتَ العَصافیر.
فقط صدای گنجشکان را شنیدم.
ترجمه منفی و بدون تأکید
در این حالت، جمله منفی قبل از ادات استثناء را بهصورت منفی ترجمه می‌کنیم. همچنین برای نشان دادن انحصار، از کلمه‌هایی مانند «به‌جز، جز، به غیر از و…» استفاده می‌کنیم. توجه داشته باشید که در این روش ترجمه، باید مستثنی‌منه محذوف را نیز ترجمه کنیم. اگر مستثنی‌منه محذوف، انسان بود، آن را بهصورت «هیچ‌کس، کسی و…» ترجمه می‌کنیم. چنانچه مستثنی‌منه محذوف نوعی شیء یا پدیده غیرجاندار بود، آن را بهصورت «هیچ‌چیز، چیزی و…» معنی می‌کنیم.
با دقت به مثال زیر، این روش را بهتر یاد می‌گیرید.
ما سَمِعْتُ إِلّا صَوتَ العَصافیر.
چیزی جز صدای گنجشک‌ها را نشنیدم.
یادگیری قواعد عربی با ویدئوهای آموزشی فرادرس
هر کلمهای که در زبان عربی به کار می‌رود و هر جمله‌ای که به این زبان ساخته می‌شود، از قواعد صرفی و نحوی خاصی تبعیت می‌کند. بخش‌های اصلی این قواعد در کتاب‌های دوره متوسطه به دانش‌آموزان رشته‌های مختلف تدریس می‌شوند. در این مطلب، به یکی از مهم‌‌‌ترین بخش‌های این قواعد، یعنی اسلوب حصر اشاره کردیم و قواعد آن را نشان دادیم. اگر می‌خواهید سایر قواعد این زبان را هم یاد بگیرید، مشاهده فیلم‌های آموزشی زیر در فرادرس حتماً برایتان مفید خواهد بود.
البته علاوه‌بر فیلم‌های آموزشی فهرست بالا، ویدئوهای آموزشی دیگری نیز در فرادرس تهیه شده‌اند که با مشاهده آن‌ها می‌توانید قواعد عربی را از صفر تا صد یاد بگیرید. این فیلم‌ها در قالب مجموعه‌های آموزشی زیر منتشر شده‌اند و با کلیک روی لینک‌های زیر می‌توانید به آن‌ها دسترسی داشته باشید.
مثال برای حصر در عربی
در این بخش، مثال‌های بیشتری از اسلوب حصر و روش ترجمه آن را ارائه می‌کنیم. با دقت به مثال‌های این بخش، هم به‌خوبی یاد می‌گیرید که اسلوب حصر چیست و هم با روش تشخیص آن آشنا می‌شوید. در این مورد، مشاهده فیلم آموزش زبان قرآن ۳ رشته‌های تجربی و ریاضی فرادرس نیز بسیار مفید خواهد بود. برای دسترسی به این ویدئوی آموزشی، روی لینک زیر کلیک کنید.
مثال اول
در مثال زیر، جمله «ما جاءَ» قبل از ادات استثناء آمده است و حالت منفی دارد. از سوی دیگر، مستثنی‌منه این جمله محذوف است. بنابراین، در این جمله از اسلوب حصر استفاده شده است. این جمله را می‌توانستیم بهصورت «کسی جز نرگس نیامد.» نیز ترجمه کنیم.
ما جاءَ إلّا نَرجِسُ.
فقط نرگس آمد.
اجزای این اسلوب حصر عبارتند از:
- ادات استثناء: إلّا
- مستثنی: نَرجِسُ
مثال دوم
مشاهده می‌کنید که در مثال زیر، جمله منفی «ما فازَ» قبل از اسلوب استثناء آمده است. از سوی دیگر، مستثنی‌منه نیز از جمله حذف شده است. با توجه به این نکته‌ها متوجه می‌شویم که در این جمله، اسلوب حصر به کار رفته است. این جمله را می‌توان بهصورت «کسی جز انسان تلاش‌گر پیروز نمی‌شود.» هم ترجمه کرد.
ما فازَ إلّا مُجْتَهِدٌ.
فقط انسان تلاش‌گر پیروز می‌شود.
در ادامه، اجزای اصلی این اسلوب حصر را مشاهده می‌کنید.
- ادات استثناء: إلّا
- مستثنی: مُجْتَهِدٌ
مثال سوم اسلوب حصر در عربی
با دقت به جمله زیر متوجه دو نکته می‌شویم: اول اینکه قبل از ادات استثناء از جمله منفی «ما قَرَأتُ» استفاده شده است. نکته دیگر اینکه مستثنی‌منه در این جمله محذوف است. بر اساس همین دو نکته نتیجه می‌گیریم که در مثال زیر، اسلوب حصر به کار رفته است. این جمله را می‌توانستیم بهصورت «هیچ درسی را جز درس دوم نخواندم.» نیز ترجمه کنیم.
ما قَرَأتُ سِوَی الدَّرسِ الثّاني.
فقط درس دوم را خواندم.
در ادامه، اجزای اصلی این اسلوب حصر را معرفی کرده‌ایم.
- ادات استثناء: سِوَی
- مستثنی: الدَّرسَ
مثال چهارم
در این مثال، جمله قبل از ادات شرط، یعنی «الطَّفْلُ لا یَأْکُلُ» منفی است. از طرف دیگر، مستثنی‌منه از جمله حذف شده است. به همین علت، مطمئن می‌شویم که در جمله زیر از اسلوب حصر استفاده شده است. برای ترجمه این مثال از جمله «کودک چیزی جز شیر را نمی‌خورد.» نیز می‌توان استفاده کرد.
الطَّفْلُ لا یَأْکُلُ غَیرَ الحَلیبِ.
کودک فقط شیر می‌نوشد.
در این اسلوب حصر، از اجزای اصلی زیر استفاده شده است:
- ادات استثناء: غَیرَ
- مستثنی: الحَلیبِ
مثال پنجم
در این مثال، «ما کَتَبَ الواجِباتِ» جمله‌ای منفی است که قبل از ادات شرط قرار دارد. در مثال زیر، مستثنی‌منه حذف شده است. با توجه به این دو نکته، نتیجه می‌گیریم که در جمله زیر، اسلوب حصر به کار رفته است. برای ترجمه این جمله می‌توان از «هیچ‌کس جز یک دانش‌آموز تکالیف را ننوشت.» استفاده کرد.
ما کَتَبَ الواجِباتِ إلّا طالِبٌ.
فقط یک دانش‌آموز تکالیف را نوشت.
برای ساخت این اسلوب حصر، اجزای زیر به کار رفته‌اند:
- ادات استثناء: إلّا
- مستثنی: طالِبٌ
مثال ششم اسلوب حصر در عربی
در این مثال، جمله منفی «لا نَقولُ» قبل از ادات استثناء آمده است. مشاهده می‌کنید که در این جمله، مستثنی‌منه حذف شده است. با دقت به همین دو نکته مطمئن می‌شویم که در مثال زیر از اسلوب حصر استفاده شده است. این مثال را می‌توانیم بهصورت «چیزی جز سخن حق را نمی‌گویم.» ترجمه کنیم.
لا نَقولُ إلّا الحَقَّ.
فقط سخن حق را می‌گوییم.
اجزای این اسلوب حصر را در ادامه مشخص کرده‌ایم:
- ادات استثناء: إلّا
- مستثنی: الحَقَّ
مثال هفتم
«لا تَذْهَبْ» نوعی جمله منفی است که در مثال زیر، قبل از ادات استثناء قرار دارد. در این مثال، مستثنی‌منه حذف شده است. همین دو نکته نشان می‌دهد که در این مثال از اسلوب حصر استفاده شده است. این جمله را می‌توانیم بهصورت «هیچوقت، به‌جز بعد از طلوع خورشید نرو.» نیز ترجمه کنیم.
لا تَذْهَبْ إلّا بَعْدَ الْفَجْرِ.
فقط بعد از طلوع خورشید برو.
اجزای زیر در این اسلوب حصر به کار رفته‌اند:
- ادات استثناء: إلّا
- مستثنی: بَعْدَ
مثال هشتم
در مثال زیر از اسلوب حصر استفاده شده است. این نکته را با توجه به وجود جمله منفی «ما نَجَحَ» قبل از ادات شرط و حذف مستثنی‌منه از جمله زیر متوجه می‌شویم. علاوه‌بر ترجمه‌ای که در کادر زیر آورده‌ایم، می‌توانیم آن را بهصورت «هیچ‌کس جز طارق در امتحانات موفق نشد.» نیز ترجمه کنیم.
ما نَجَحَ في الإِمْتحاناتِ إلّا طارِقٌ.
فقط طارق در امتحانات موفق شد.
این اسلوب حصر با استفاده از اجزای زیر ساخته شده است:
- ادات استثناء: إلّا
- مستثنی: طارِقٌ
مثال نهم اسلوب حصر در عربی
مشاهده می‌کنید که در مثال زیر، جمله منفی «اَلْیَومَ ما قَرَأَ» قبل از ادات استثناء آمده است. نکته دیگر اینکه مستثنی‌منه از جمله حذف شده است. بنابراین، نتیجه می‌گیریم که در این مثال، اسلوب حصر به کار رفته است. برای ترجمه این جمله می‌توانیم از «امروز، پدرم هیچ‌چیز جز روزنامه‌ای را نخواند.» استفاده کرد.
اَلْیَومَ ما قَرَأَ أَبي إِلّا صَحیفَةً.
امروز، پدرم فقط روزنامه‌ای را خواند.
در این اسلوب حصر، اجزای زیر به کار رفته‌اند:
- ادات استثناء: إِلّا
- مستثنی: صَحیفَةً
مثال دهم
در این مثال، قبل از ادات استثناء از جمله منفی «لا آکُلُ» استفاده شده است. از سوی دیگر، مستثنی‌منه جمله حذف شده است. همین دو نکته کافی است تا نتیجه بگیریم در این مثال، اسلوب استثناء به کار رفته است. علاوه‌بر ترجمه‌ای که در کادر زیر مشاهده می‌کنید، این جمله را می‌توانیم بهصورت «هیچ‌چیز جز غذای گیاهی نمی‌خورم.» نیز معنی کنیم.
لا آکُلُ إلّا الطّعامَ النَّباتي.
فقط غذای گیاهی می‌خورم.
این اسلوب حصر از اجزای اصلی زیر تشکیل شده است:
- ادات استثناء: إلّا
- مستثنی: الطّعامَ
برای اینکه بتوانید مستثنی را به‌خوبی تشخیص بدهید و حتی مستثنی‌منه محذوف را بشناسید، لازم است به‌طور کلی با مستثنی و مستثنی‌منه آشنا باشید. این مبحث، موضوع اصلی مطلب «مستثنی و مستثنی‌منه در عربی» از مجله فرادرس است. در این مطلب، روش شناخت مستثنی و مستثنی‌منه را با مثال و تمرین آموزش داده‌ایم.
آشنایی با اسلوب استثنا در عربی
برای اینکه به‌طور کامل یاد بگیرید اسلوب حصر چیست و چه قواعدی دارد، باید اسلوب استثناء را به‌خوبی بیاموزید. در این بخش، اسلوب استثناء را به‌طور خلاصه آموزش می‌دهیم و قواعد آن را بررسی می‌کنیم. اسلوب استثناء به این معنی است که ابتدا یک حکم کلی را بیان کنیم، سپس شیء یا فردی را از آن حکم کلی خارج کرده و آن را مستثنی کنیم. اسلوب استثناء سه بخش اصلی دارد که آن‌ها را در کادر زیر نشان داده‌ایم.
مستثنی‌منه + ادات استثناء + مستثنیٰ
مثال: زُرْتُ أًسْرَتي إلّا أَبي. (خانواده‌ام را به‌جز پدرم، ملاقات کردم.)
در مثال بالا، حکم کلی (ملاقات کردن) در مورد گروهی از افراد (أًسْرَة) بیان شده است. سپس «أَبي» از این حکم خارج شده است. «أًسْرَة» مستثنی‌منه است. «إلّا» نقش ادات استثناء را به عهده دارد و «أَب» نیز مستثنی جمله است.
در فیلم آموزش زبان قرآن ۳ رشته ادبیات و علوم انسانی فرادرس، اسلوب استثناء و قواعد آن به‌طور کامل تدریس شده است. با کلیک روی لینک زیر به این آموزشی دسترسی خواهید داشت.
نکته های مهم در مورد اسلوب استثناء
برای یادگیری بهتر اسلوب استثناء به نکته‌های زیر دقت کنید:
- «مستثنی‌منه» کلمهای است که حکم کلی در مورد آن صدق می‌کند.
- «ادات استثناء» کلمهای است که وجود استثناء را در جمله نشان می‌دهد.
- «مستثنی» کلمهای است که از حکم کلی خارج می‌شود.
- گاهی ممکن است «مستثنی‌منه» از جمله حذف شود.
- معمولاً «مستثنی‌منه» قبل از «ادات استثناء» می‌آید و «مستثنی» نیز بعد از «ادات استثناء» می‌آید.
- «مستثنی‌منه» هر اعرابی می‌تواند داشته باشد. به عبارت دیگر، متناسب با نقشی که در جمله دارد، می‌تواند بهصورت «منصوب»، «مرفوع» یا مجرور» بیاید.
- اعراب «مستثنی» به نوع «ادات استثناء» بستگی دارد. اگر ادات استثناء «إِلّا» باشد، مستثنی منصوب می‌شود اما اگر ادات استثناء «سِوی» یا «غَیْر» باشد، مستثنی مجرور می‌شود.
- اگر «مستثنی‌منه» از جمله حذف شده باشد، «مستثنی» اعراب مستثنی‌منه محذوف را می‌گیرد. مثلاً اگر مستثنی‌منه فاعل جمله و محذوف باشد، مستثنی باید بهصورت مرفوع بیاید، چون فاعل‌ها معمولاً مرفوع هستند.
هر کلمهای می‌تواند نقش «مستثنی» و «مستثنی‌منه» را به عهده داشته باشد اما «ادات استثناء» انگشت‌شمار هستند. اگر «ادات استثناء» را به ذهن بسپارید، با دیدن آن‌ها در هر جمله‌ای، به‌راحتی می‌توانید تشخیص بدهید که در جمله مورد نظر از اسلوب استثناء استفاده شده است. در ادامه، این مبحث را با جزئیات بیشتری توضیح می‌دهیم.
ادات استثناء در عربی
معمولاً از سه کلمه «إلّا»، «سِوی» و «غَیْر» به‌عنوان ادات استثناء استفاده می‌شود. انواع ادات استثناء و ویژگی‌های آن‌ها را با دقت به جدول زیر بهتر می‌آموزید.
| ادوات استثناء | جنس کلمه | اعراب کلمه بعد از آن‌ها |
| إلّا | حرف | منصوب |
| سِوی | اسم | مجرور |
| غَیْر |
برای اینکه انواع ادوات استثناء را بیشتر یاد بگیرید، به نکته‌های تکمیلی زیر توجه کنید:
- هر سه ادوات استثناء بهصورت «مگر، غیر از، به‌جز، به غیر از و…» ترجمه می‌شوند.
- کلمهای که بعد از ادوات استثناء می‌آید «مستثنی» است. اگر در جمله از «إِلّا» استفاده شده باشد، «مستثنی» منصوب می‌شود اما اگر «سِوی» و «غَیْر» در جمله آمده باشند، «مستثنی‌منه» مضاف‌الیه آن‌ها محسوب می‌شود و بهصورت مجرور می‌آید.
- اگر در جمله «إلّا» آمده باشد اما مستثنی‌منه حذف شده باشد، اعراب «مستثنی» با توجه به اعراب مستثنی‌منه تعیین می‌شود. به عبارت دیگر، مستثنی اعراب مستثنی‌منه محذوف را می‌گیرد.
سؤالات متداول
در ادامه، به برخی از سؤالات رایج در مورد اسلوب حصر اشاره می‌کنیم و به آن‌ها پاسخ می‌دهیم.
حصر در عربی یعنی چه؟
«حصر» یعنی نشان بدهیم که یک موضوع یا نکته خاص فقط به یک فرد یا شیء ارتباط دارد. در اسلوب حصر، جمله قبل از ادات استثناء بهصورت منفی می‌آید و مستثنی‌منه حذف می‌شود.
ادات حصر چیست؟
«إِلّا»، «سِوی» و «غَیْر» سه کلمهای هستند که معمولاً نقش ادات حصر را به عهده دارند.
اسلوب حصر حذف شده چگونه است؟
در اسلوب حصر، یکی از اجزاء استثناء، یعنی «مستثنی‌منه» حذف می‌شود.
تمرین اسلوب حصر
در این بخش، ۱۰ تمرین چهارگزینه‌ای را در مورد اسلوب حصر ارائه می‌کنیم. با پاسخ دادن به این تمرین‌ها هم به‌طور کامل یاد می‌گیرید که اسلوب حصر چیست و هم سطح یادگیری خود را ارزیابی می‌کنید. برای جواب دادن به هر سؤال، باید یکی از گزینه‌ها را علامت بزنید. با کلیک روی گزینه «مشاهده گزینه صحیح»، پاسخ درست هر سؤال نشان داده می‌شود. با کلیک روی گزینه «پاسخ تشریحی» هم می‌توانید جواب تشریحی سؤال‌ها را مشاهده کنید.
بعد از اینکه به همه سؤال‌ها جواب دادید، گزینه «دریافت نتیجه آزمون» نشان داده می‌شود که با کلیک روی آن می‌توانید تعداد امتیازهای خود را در این آزمون ببینید.
۱- در کدام گزینه از اسلوب حصر استفاده شده است؟
دَرَّسَ الْمُعَلِّمُ کُلَّ الدروسِ إلّا الدَّرسَ الرّابِع.
دَرَّسَ الْمُعَلِّمُ کُلَّ الدروسِ إلّا الرّابِع.
دَرَّسَ الْمُعَلِّمُ کُلَّ الدروسِ سِوَی الدَّرسِ الرّابِع.
ما دَرَّسَ الْمُعَلِّمُ إلّا الدَّرسَ الرّابِع.
برای ایجاد اسلوب استثناء، جمله قبل از ادات شرط باید منفی باشد و مستثنی‌منه هم باید حذف شده باشد. این دو شرط فقط در گزینه چهارم به چشم می‌خورند.
۲- جمله زیر چگونه ترجمه می‌شود؟
«لا أُسافِرُ إلّا بالقِطارِ.»
با قطار مسافرت نمی‌کنم.
هرگز با قطار مسافرت نخواهم کرد.
فقط با قطار مسافرت می‌کنم.
فقط با قطار مسافرت نمی‌کنم.
این جمله دارای اسلوب حصر است. در این حالت باید جمله را بهصورت مثبت و با استفاده از «فقط» یا «تنها» ترجمه کنیم.
۳- کدام گزینه در مورد جمله زیر درست است؟
«ما کَتَبْتُ إِلّا رِسالَة.»
«رِسالَة» مرفوع است.
جمله قبل از ادات استثناء منفی شده است.
این جمله بهصورت «فقط نامه ننوشتم» ترجمه می‌شود.
«رِسالَة» مستثنی‌منه جمله است.
۴- کدام گزینه در مورد اسلوب حصر نادرست است؟
در این اسلوب، مستثنی‌منه از جمله حذف می‌شود.
در اسلوب حصر، جمله قبل از ادات استثنا، باید منفی باشد.
اسلوب حصر، اختصاص داشتن چیزی را به کسی یا چیزی دیگر نشان می‌دهد.
اسلوب حصر را باید بهصورت «منفی» و «مؤکد» ترجمه کنیم.
اسلوب حصر را می‌توان بهصورت جمله «مثبت» نیز ترجمه کرد.
۵- اعراب «مُصْطَفیٰ» در جمله زیر چیست؟
«ما سافَرَ إلّا مُصْطَفیٰ.»
محلی از اعراب ندارد.
مشاهده پاسخ تشریحی برخی از سوالات، نیاز به عضویت در مجله فرادرس و ورود به آن دارد.
۶- مستثنی‌منه را در جمله زیر مشخص کنید.
«الأَطْفالُ یَلْعَبونَ إِلّا خالِد.»
مستثنی‌منه محذوف است.
۷- کدام گزینه بهصورت «فقط فیلمی کمدی می‌بینم.» ترجمه می‌شود؟
لا أُشاهِدُ إِلّا فِلماً کومیدياً.
أُشاهِدُ إِلّا فِلماً کومیدياً.
ما شاهَدْتُ إِلّا فِلماً کومیدياً.
شاهَدْتُ إِلّا فِلماً کومیدياً.
۸- اعراب «بَیْضَة» در جمله زیر چگونه است؟
«ما أَکَلْتُ لِلْفَطورِ إِلَا بَیْضَة.»
محلی از اعراب ندارد.
مشاهده پاسخ تشریحی برخی از سوالات، نیاز به عضویت در مجله فرادرس و ورود به آن دارد.
۹- کدام گزینه در مورد جمله زیر نادرست است؟
«ما إِشْتَرَیتُ إلّا فَواکِه.»
جمله قبل از «إلّا» منفی است.
«ما» مستثنی‌منه جمله است.
«فَواکِه» مستثنی جمله است.
«فَواکِه» منصوب است.
مشاهده پاسخ تشریحی برخی از سوالات، نیاز به عضویت در مجله فرادرس و ورود به آن دارد.
۱۰- مستثنی را در جمله زیر نشان دهید.
«لا أُحَبِّ إلّا أَخْضَر.»
مستثنی حذف شده است.
خلاصه ای از مبحث اسلوب حصر
اینکه اسلوب حصر چیست و چه قواعدی دارد، یکی از موضوع‌های اصلی عربی دوازدهم است. در این مطلب از مجله فرادرس، به همین مبحث پرداختیم و قواعد آن را با مثال‌های متنوع آموزش دادیم. خلاصه‌ای از این قواعد را در جدول زیر مشاهده می‌کنید.
| کاربرد اسلوب حصر | نشان دادن انحصاری و اختصاصی بودن موضوع |
| شرایط اسلوب حصر | وجود ادات استثناء (إِلّا، سِوَی، غَیْر) |
| جمله منفی قبل از ادات استثناء | |
| حذف مستثنی‌منه | |
| روش ترجمه | مثبت و مؤکّد |
| منفی و غیرمؤکّد |
source