مفصل زانو بزرگ‌ترین و پیچیده‌ترین مفصل موجود در بدن انسان است که مانند یک لولا عمل می‌کند و به ما این امکان را می‌دهد تا پای خود را حرکت بدهیم. در بررسی ساختار این مفصل اجزای زیادی، از قبیل استخوان‌ها، ماهیچه‌ها، غضروف و رباط‌ها را می‌بینیم که همکاری بسیار دقیقی با یکدیگر دارند و عملکرد هر یک بر فعالیت کلی زانو تاثیری بسیار چشم‌گیر دارد. در این مطلب از مجله فرادرس قصد آشنایی با آناتومی زانو را داریم.

به همین منظور در ابتدا توضیحی مختصر در مورد آناتومی زانو ارائه می‌دهیم، سپس بخش به بخش پیش رفته و مواردی مانند استخوان‌های سازنده این مفصل، سطوح مفصلی، کپسول زانو، ماهیچه‌های اطراف زانو و شیوه عصب‌رسانی به آن را یاد می‌گیریم. سپس به بررسی حرکات مختلف این مفصل و انواع اختلالات اجزای مختلف آن می‌پردازیم که می‌توانند بیماری‌هایی از قبیل آتروز را ایجاد کنند.

آناتومی زانو

زانو بزرگ‌ترین و پیچیده‌ترین مفصل موجود در بدن انسان است که ران پا را به ساق پا متصل می‌کند. مفصل زانو مانند دیگر مفصل‌هایی که در بدن وجود دارند، بخشی از سیستم اسکلت بدن به حساب می‌آیند و در ساختار آن اجزای متفاوتی وجود دارند که در ادامه آن‌ها را نام می‌بریم.

زانو ضمن تحمل وزن بدن به پاها این امکان را می‌دهد که خم شوند و حرکت کنند، اهمیت این فعالیت به حدی زیاد است که می‌توان به طور تقریبی گفت که هر حرکتی که پاها انجام می‌دهند وابسته به زانوها است. زانوی سالم می‌تواند دامنه حرکتی از صفر درجه تا ۱۵۰ درجه داشته باشد که در حالت اول پا به طور کامل صاف است، در حالی که در حالت دوم کف پا به پشت ران پا می‌رسد.

یادگیری آناتومی یکی از مباحثی است که نیازمند ارائه توضیحات بر اساس عکس‌های مختلف است که همین موضوع اهمیت استفاده از فیلم‌های آموزشی را به ما نشان می‌دهد. در صورتی که قصد دارید تا بر نکات مربوط به آناتومی عمومی بدن مسلط شوید، پیشنهاد می‌دهیم از فیلم آموزش آناتومی عمومی بدن انسان فرادرس استفاده کنید که لینک دسترسی به آن در کادر زیر درج شده است.

مفصل‌ها به طور کلی بر اساس دو مؤلفه دسته‌بندی می‌شوند.

1. ساختار
2. عملکرد

با در نظر گرفتن این دو عامل باید بگوییم که زانو در گروه «مفصل‌های سینوویال» (Synovial Joint) قرار می‌گیرد که بیشترین دامنه حرکتی را دارند. این مفصل‌ها به این صورت شکل می‌گیرند که یک استخوان در حفره موجود در استخوانی دیگر جای می‌گیرد. برای درک بهتر ماهیت مفصل‌های سینوویال به تصویر زیر توجه کنید.

انتهای استخوان‌های سازنده مفصل زانو توسط پوشش غضروف شیشه‌ای یا «غضروف هیالین» (Hyaline Cartilage) که ساختاری لغزنده دارد، پوشیده می‌شود. به منظور کاهش اصطکاک میان استخوان‌ها، فضای میان دو استخوان با غشایی پوشیده می‌شود که به آن «غشای زلالی» یا «غشای سینوویال» (Synovial Membrane) می‌گوییم. این غشا در حقیقت کیسه‌ای است که مایعی خاص با قابلیت محافظت از مفصل زانو در آن وجود دارد.

با توجه به فعالیت زانو باید گفت که مفصل زانو در دسته «مفاصل لولایی» (Hinge Joints) قرار دارد. برای درک بهتر نحوه فعالیت این مفصل‌ها یک در را در چهارچوب خود در نظر بگیرید. برخی از قسمت‌های در ثابت هستند در حالی که بعضی قسمت‌ها در جهتی خاص باز و بسته می‌شوند. مفصل زانو و دیگر مفصل‌های لولایی نیز از همین قاعده ساده پیروی می‌کنند، آن‌ها در یک جهت باز و بسته می‌شوند.

مفصل چیست؟

«مفصل» (Joint) به ناحیه‌ای در بدن گفته می‌شود که دو یا چند استخوان به یکدیگر می‌رسند. بیشتر مفصل‌ها متحرک هستند و به همین دلیل استخوان‌ها نیز اجازه تحرک دارند. ساختار مفصل‌ها از اجزای مختلفی ایجاد شده است که در ادامه آن‌ها را نام می‌بریم.

1. غضروف
2. غشای سینوویال
3. رباط‌ها
4. تاندون‌ها
5. بورس‌ها
6. مایع سینوویال
7. مینسک‌ها

مفصل زانو که بزرگ‌ترین مفصل بدن است نیز دارای تمام این اجزای ساختاری است، بنابراین در ادامه مطلب با تمام این موارد به طور کامل آشنا می‌شویم؛ اما در صورتی که تمایل دارید تا اطلاعات بهتر و کامل‌تری در مورد مفصل‌ها، انواع آن‌ها و بیماری‌های مرتبط به مفاصل مختلف بدن کسب کنید، مطالعه مطلب «مفصل چیست؟ – انواع مفاصل، آسیب ها و درمان آنها – هر آنچه باید بدانید» از مجله فرادرس را به شما پیشنهاد می‌دهیم.

یادگیری سیستم اسکلتی-عضلانی با فرادرس

سیستم اسکلتی-عضلانی بدن انسان سیستمی پیچیده از استخوان‌ها، عضلات، مفصل‌ها و عصب‌ها است که به ما قابلیت حرکت و جابه‌جایی را می‌دهد، بنابراین می‌توان گفت که این سیستم به واسطه همکاری دقیق بافت‌های مختلف با یکدیگر شکل گرفته است و برای شناخت دامنه فعالیت‌های گسترده این چهارچوب کلی بدن باید با این بافت‌ها، سلول‌های سازنده و ویژگی‌های متمایز آن‌ها آشنا شد. یادگیری چنین نکاتی در شاخه‌های مختلف علوم پزشکی و زیست‌شناسی مانند آناتومی، فیزیولوژی، زیست‌شناسی سلولی و مولکولی و بافت‌شناسی انجام می‌شود.

یکی از بهترین روش‌ها برای شروع یادگیری و تسلط بر تمام نکات مهم استفاده از فیلم‌های آموزشی است که طبق برنامه‌ریزی اصولی به آموزش تمام جنبه‌های حیاتی یک مبحث پرداخته باشند. فرادرس با در نظر گرفتن تمام موارد مهم برای طراحی برنامه آموزشی استاندارد، فیلم‌های آموزشی متنوعی را تولید و منتشر کرده است که تعدادی از آن‌ها را در ادامه به شما معرفی می‌کنیم.

استخوان‌‌های زانو

با بررسی آناتومی زانو متوجه می‌شویم که مفصل زانو از سه استخوان ساخته شده است.

• استخوان ران یا فمور
• استخوان درشت نی یا تیبیا
• کشکک یا پاتلا

در انتهای استخوان ران دو سطح مفصلی گرد وجود دارند که به آن «کوندیل» (Condyle) می‌‌گوییم. کوندیل‌های استخوان ران در مقابل دو سطح مفصلی روی استخوان درشت‌نی قرار دارند که به نسبت صاف به نظر می‌رسد اما در حقیقت اندکی مقعر است. رباط‌های صلیبی که یکی از انواع رباط‌های مفصل زانو هستند از فاصله بین دو کوندیل می‌گذرند و به دو برجستگی کوچک متصل می‌شوند که بین کوندیل‌های استخوان ران و استخوان درشت نی قرار دارند.

کشکک زانو در بخش جلویی استخوان ران قرار دارد و به کمک تاندون زانو یا «تاندون کشککی» (Patellar Tendon) که با عنوان رباط کشکی نیز شناخته می‌شود، به درشت‌نی متصل می‌شود. سطح داخلی کشکک زانو گُوِه‌ای شکل است و با غضروف مفصلی پوشیده شده است؛ این سطح در حین خم یا صاف شدن زانو در امتداد شیاری که روی استخوان ران وجود دارد، می‌لغزد. استخوان کشکک زانو مانع از لغزش جانبی تاندون می‌شود، همچنین می‌تواند اثر استخوان ران به عنوان یک اهرم را افزایش دهد که نتیجه آن تقویت انتقال نیرو است.

سطوح مفصلی

مفصل زانو دارای سه بخش است که در آن‌ها سطوح مفصلی استخوان ران، استخوان درشت‌نی و پشت استخوان کشکک زانو به یکدیگر می‌رسند. در ادامه با این سه بخش آشنا می‌شویم.

• مفصل بین استخوان ران و درشت‌نی در سطح داخلی زانو
• مفصل بین استخوان ران و درشت‌نی در سطح بیرونی زانو
• مفصل بین کشکک و شیار موجود روی استخوان ران

همانطور که می‌بینیم دو بخش اول مربوط به ارتباط استخوان‌های ران و درشت نی هستند، بنابراین بررسی آناتومی زانو به ما نشان می‌دهد که زانو از دو مفصل ساخته شده است که آن‌ها را با عناوین زیر می‌شناسیم.

1. مفصل تیبیوفمورال: مفصل بین استخوان ران و درشت‌نی
2. مفصل پاتلوفمورال: مفصل بین کشکک و استخوان ران

بررسی سطوح مفصلی برای به دست آوردن درکی درست از آناتومی زانو ضروری است، بنابراین در ادامه با جزئیات ساختاری دو سطح مفصل نام برده شده بیشتر آشنا می‌شویم.

سطوح مفصلی با غضروف شیشه‌ای پوشانده می‌شوند که سطحی لغزنده و صاف دارد و به حرکت روان استخوان‌ها در مفاصل کمک می‌کنند. این دسته از غضروف‌ها را در انتهای استخوان‌هایی می‌بینیم که در تشکیل ساختار مفاصل همکاری می‌کنند. ضخامت غضروف مفصلی بین ۱ تا ۶ میلی‌متر است و در ساختار آن رگ خونی وجود ندارد. مایع سینوویال موجود در کپسول مفصلی مسئولیت رساندن مواد مغذی را به بافت غضروف بر عهده دارد؛ برای ورود این مایع به غضروف و خروج مواد زائد از آن، مفصل زانو باید حرکت کند و تحت فشار قرار گیرد.

هنگامی که به زانو فشار وارد می‌شود، مواد زائد از غضروف خارج می‌شوند و با کاهش فشار غضروف فرصت جذب مواد مغذی از مایع مفصلی را پیدا می‌کند؛ با توجه به این توضیحات باید گفت که حرکت زانو برای حفظ سلامت غضروف آن ضروری است.

مفصل تیبیوفمورال

«مفصل تیبیوفمورال» (Tibiofemoral Joint) مفصلی است که بین کوندیل‌های داخلی و خارجی انتهای دیستال فمور (استخوان ران) و «صفحه‌های تیبیا» (Tibial Plateaus) قرار دارد. سطح هر دو استخوان شرکت کننده در این ساختار با لایه‌ای ضخیم از غضروف هیالین پوشیده شده است.

کوندیل‌های داخلی و خارجی دو برآمدگی استخوانی با سطحی محدب و صاف هستند که در انتهای دیستال فمور قرار دارند. این دو کوندیل در بخش عقبی توسط شیاری عمیق به نام «حفره بین‌کوندیلی» (Intercondylar Fossa) از یکدیگر جدا شده‌اند «کوندیل داخلی» (Medial Condyle) بزرگ‌تر، باریک‌تر و برجسته‌تر از کوندیل خارجی است. تفاوت اندازه بین این دو کوندیل باعث ایجاد زاویه‌ای بین فمور و درشت نی یا «تیبیا» (Tibia) می‌شود. سطوح خارجی کوندیل‌ها را که ظاهری زبر دارند، با عناوین «اپی‌کوندیل خارجی» و «اپی‌کوندیل داخلی» می‌شناسیم.

صفحه‌های تیبیا سطوح فوقانی کوندیل‌ها هستند که یکی از ویژگی‌های خاص آن‌ها این است که کمی مقعر هستند. این دو صفحه در انتهای پرگزیمال تیبیا یا درشت‌نی قرار دارند و توسط برآمدگی استخوانی از یکدیگر جدا می‌شوند که آن را با نام «برآمدگی بین‌کوندیلی» (Intercondylar Eminence) می‌شناسیم. سطوح داخلی مفصل درشت‌نی ظاهی بیضی‌شکل دارد، اما سطح مفصل خارجی ظاهری کروی‌تر دارد.

به طور معمول سطوح مفصلی موجود در مفصل تیبیوفمورال نامتجانس یا ناهمجور هستند، به همین دلیل برای آن که تطابق بهتری ایجاد شود، شاهد حضور منیسک‌های داخلی و خارجی هستیم. منیسک‌ها ساختارهایی «فیبروغضروفی» (Fibrocartilaginous) هستند که ظاهری هلالی‌شکل دارند و وظیفه آن‌ها توزیع یکنواخت فشار فمور روی تیبیا (درشت‌نی) است.

مفصل پاتلوفمورال

«مفصل پاتلوفمورال» (Patellofemoral Joint) یک مفصل مسطح است که به دلیل اتصال سطح کشککی استخوان ران به سطح پشتی استخوان کشکک ایجاد شده است. سطح کشککی استخوان ران در اصل یک شیار در قسمت جلویی انتهای استخوان ران است که به سمت پشت ادامه می‌یابد تا به داخل حفره موجود میان کوندیل‌ها برسد. «کشکک» (patella) استخوانی مثلثی‌شکل است که بخش‌های تحتانی و راسی آن ظاهری متفاوت دارند.

• بخش تحتانی: خمیده
• بخش راسی: تیز

مفصل استخوان کشکک دارای دو سطح درونی و بیرونی است هر دو سطح ظاهری مقعر دارند و با لایه‌ای ضخیم از غضروف شیشه‌ای نیز پوشیده شده‌اند. سطح بیرونی و درونی توسط یک تیغه عمودی از یکدیگر جدا شده‌اند.

استخوان کشکک در اصل از دسته استخوان‌های کنجدی یا «استخوان‌های سزاموئید» (Sesamoid Bones) است. استخوان‌های کنجدی، استخوان‌هایی کوچک هستند که در نزدیکی سطوح مفصل در میان یک ماهیچه یا تاندون قرار دارند. با توجه به این ویژگی باید بگوییم که استخوان کشکک درون تاندون ماهیچه چهارسر ران جا گرفته است و محکم در جای خود نگه داشته شده است. در بخش انتهایی یا دیستال کشکک، شاهد گسترش یافتگی تاندون چهارسر راه هستیم که در نهایت نوار مرکزی محکمی به نام «رباط کشککی» را می‌سازد.

کپسول مفصل

کپسول مفصل زانو ماهیتی مرکب دارد که به طور عمده از تاندون ماهیچه‌ها تشکیل شده است. گسترش تاندون‌های ماهیچه‌ای باعث ساخت یک غلاف رباطی ضخیم در اطراف مفصل می‌شود. این کپسول که به حاشیه‌های سطوح مفصلی استخوان‌های ران و درشت نی متصل می‌شود، از لحاظ ساختاری به نسبت ضعیف به حساب می‌آید.

ساختار مفصل زانو را می‌توان به دو بخش تقسیم کرد که در ادامه با آن‌ها آشنا می‌شویم.

1. لایه فیبری خارجی: این لایه پیوسته به تاندون‌های مجاور است.
2. غشای سینوویال داخلی: این بخش مسئول روان‌سازی سطوح مفصلی، کاهش اصطکاک بین آن‌ها و تامین مواد مغذی مورد نیاز غضروف‌ها است.

کپسول مفصل چندین ساختار کیسه‌ای ایجاد می‌کند که مملو از مایع هستند و «بورس» (Bursae) نام دارند. بورس‌ها اصطکاک درونی مفصل زانو را کاهش می‌دهند. در ادامه با چهار بورس شاخص موجود در آناتومی مفصل زانو بیشتر آشنا می‌شویم.

• «بورس سوپراپاتلار» (Suprapatellar Bursa): در بالای کشکک بین استخوان ران و تاندون ماهیچه چهارسر ران قرار دارد.
• «بورس پره پاتلار» (Prepatellar Bursa): در جلوی کشکک بین این استخوان و پوست قرار گرفته است.
• «بورس اینفراپاتلار» (Infrapatellar Bursa): زیر کشکک بین رباط کشککی و استخوان درشت‌نی واقع شده است.
• بورس نیم‌غشایی یا «بورس سمی‌ممبرانوس» (Semimembranosus Bursa): در پشت مفصل زانو، بین ماهیچه نیم‌غشایی و سر داخلی ماهیچه دوقلو قرار دارد.

غضروف زانو

هر دو استخوان ران و درشت‌نی دارای غضروف‌های مفصلی کوچک و سفید هستند که در روان‌سازی حرکات آن‌ها نقشی اساسی دارند. این غضروف‌ها باعث می‌شوند که مفصل زانو حرکتی روان و فعالیتی مناسب داشته باشد، به همین دلیل می‌توان گفت که یکی از مولفه‌های مفصلی سالم و طبیعی، داشتن غضروف‌هایی سالم است. آسیب‌های غضروفی می‌توانند به دلایل مختلفی ایجاد شوند که در ادامه به چند مورد از آن‌ها اشاره می‌کنیم.

• فعالیت‌های ورزشی
• آسیب در حین چرخاندن زانو
• آسیب در حین خم کردن زیاد زانو
• تخریب ناشی از افزایش سن

آسیب غضروفی می‌تواند منجر به ایجاد علائم کوتاه‌مدتی مانند درد، تورم، علائم قفل‌شدگی، و علائم بلندمدت آرتروز شود که ریشه این علائم کاهش عملکرد غضروف به عنوان ضربه‌گیر است.

آناتومی رباط‌های زانو

با بررسی آناتومی زانو متوجه می‌شویم که رباط‌های مفصل زانو به دو دسته تقسیم می‌شوند که آن‌ها را با عنوان‌های زیر می‌شناسیم.

1. «رباط‌های خارج کپسولی» (Extracapsular Ligaments)
2. «رباط‌های داخل کپسولی» (Intracapsular Ligaments)

این رباط‌ها ضمن متصل کردن فمور یا استخوان ران را به تیبیا یا درشت‌نی ، آن ها را در جای خود نگه می‌دارند و از جابه‌جا شدن موقعیت مکانی این استخوان‌ها جلوگیری می‌کنند، بنابراین می‌توان گفت حفظ ثبات مفصل زانو برعهده رباط‌ها است. رباط‌های خارج‌کپسولی در بخش خارجی کپسول مفصل دیده می‌شوند و شامل رباط‌های زیر هستند.

• «رباط کشککی» (Patellar Ligament)
• «رباط طرفی خارجی» (Lateral collateral Ligament | LCL)
• «رباط طرفی داخلی» (Medial collateral Ligaments | MCL)
• «رباط پوپلیتئال مایل» (Oblique popliteal Ligament)
• «رباط پوپلیتئال قوسی» (Arcuate popliteal Ligament)

رباط‌های داخل کپسولی در بخش داخلی کپسول مفصلی قرار دارند و معروف‌ترین آن‌ها «رباط‌های صلیبی» (Cruciate Ligaments) هستند. در ادامه با هر یک از این رباط‌ها در بخش‌هایی مجزا بیشتر آشنا می‌شویم.

رباط کشککی

رباط کشککی نواری فیبری است که از ادامه بخش انتهایی تاندون عضله چهارسر ران ایجاد می‌شود. این رباط ضخیم و مقاوم در بخش سطحی یا جلویی بورس زیرکشککی دیده می‌شود. به طور دقیق‌تر می‌توان گفت که محدوده مربوط به رباط کشککی از نوک کشکک آغاز شده و تا «برجستگی استخوان درشت نی» (Tibial Tuberosity) ادامه می‌یابد. رباط کشککی نقش مهمی در تثبیت کشکک و جلوگیری از جابجایی آن ایفا می‌کند.

رباط کشککی در حاشیه‌های خارجی خود به «پاتلار رتیناکولا» (Patellar Retinacula) داخلی و خارجی می‌پیوندد. این دو پاتلار رتیناکولا حاصل امتداد دو ماهیچه و بافت همبند فوقانی هستند که در ادامه هر ماهیچه و پاتلار رتیناکولای متناظر آن را معرفی می‌کنیم.

• ماهیچه پهن میانی: پاتلار رتیناکولای میانی
• ماهیچه پهن خارجی: پاتلار رتیناکولای جانبی
  

  

رباط طرفی خارجی

رباط طرفی خارجی یا رباط فیبولار جانبی، رباطی قوی است که از اپی‌کوندیل جانبی استخوان ران منشأ گرفته است. این رباط به سمت پایین حرکت می‌کند تا به سطح جانبی سر استخوان نازک‌نی یا «فیبولا» (Fibula) متصل شود.

رباط طرفی داخلی

رباط طرفی داخلی یا رباط جانبی داخلی، رباطی قوی و تخت در بخش داخلی مفصل زانو است. این رباط همراه با رباط طرفی خارجی فعالیتی مشترک با هدف تثبیت مفصل زانو و جلوگیری از حرکت جانبی بیش‌ از حد دارند. این رباط‌ها برای محدودسازی حرکت جانبی زانو، چرخش خارجی و داخلی زانو را در حالت کشیده محدود می‌کنند و به این ترتیب مطمئن می‌شوند که زانو آسیبی نبیند. این رباط را گاهی به دو بخش سطحی و عمقی تقسیم می‌کنند که در ادامه با ویژگی‌های هر بخش آشنا می‌شویم.

بخش سطحی

این بخش از بالای اپی‌کوندیل میانی استخوان فمور شروع می‌شود و دو نقطه اتصال دارد.

1. اتصال پروگزیمال (ابتدایی) به کوندیل درونی استخوان درشت‌نی
2. اتصال دیستال (انتهایی) به قسمت میانی استخوان درشت‌نی

بخش عمقی

این بخش از انتهای استخوان فمور منشأ می‌گیرد، به منیسک داخلی متصل می‌شود و در نهایت به ناحیه ابتدایی استخوان درشت‌نی ختم می‌شود.

رباط پوپلیتئال مایل

رباط پوپلیتئال مایل که به نام «رباط بورژری» (Bourgery Ligament) نیز شناخته می‌شود، حاصل گسترش تاندون نیم‌غشایی است. این رباط از ناحیه پشتی کوندیل داخلی درشت‌نی منشأ می‌گیرد و به صورت مایل به سمت بالا و خارج کشیده می‌شود تا به کوندیل خارجی استخوان فمور متصل شود. این رباط با عبور از حفره بین کوندیلی قادر به تقویت بخش پشتی کپسول مفصل است. در نهایت رباط پوپلیتئال مایل به بخش مرکزی کپسول مفصل می پیوندد.

رباط پوپلیتئال قوسی

رباط پوپلیتئال قوسی نواری ضخیم و فیبری است که از بخش پشتی سر استخوان نازک‌نی منشأ می‌گیرد و به صورت قوسی به سمت بالا و داخل حرکت می‌کند تا به بخش پشتی کپسول مفصل زانو متصل شود. این رباط بخش جانبی پشت کپسول مفصل زانو را تقویت می‌کند و همراه با رباط پوپلیتئال مایل، از کشیدگی بیش از حد مفصل زانو جلوگیری می‌کند.

رباط‌های صلیبی

رباط‌های صلیبی زانو در حقیقت دو رباطی هستند که به صورت اُریب از یکدیگر عبور می‌کنند و به همین دلیل به صورت یک صلیب یا حرف «X» انگلیسی، در درون مفصل به نظر می‌آیند. با وجود آن که تقاطع این دو رباط در درون کپسول مفصلی است، آن‌ها وارد حفره سینوویال نمی‌شوند و در خارج از آن قرار دارند. هر یک از این دو رباط صلیبی را با نامی به خصوص می‌شناسیم که در ادامه با آن‌ها آشنا می‌شویم.

1. «رباط صلیبی جلویی» (Anterior Cruciate Ligament | ACL)
2. «رباط صلیبی پشتی» (Posterior Cruciate Ligament | PCL)

در ادامه بخش‌هایی مجزا را به این دو رباط درونی زانو اختصاص می‌دهیم تا با نکات مرتبط با آن‌ها بهتر آشنا شویم.

رباط صلیبی جلویی

رباط صلیبی جلویی از ناحیه بین کوندیلی جلویی استخوان درشت نی، در پشت محل اتصال منیسک داخلی، منشأ می‌گیرد، سپس به سمت بالا و بیرون پیشروی می‌کند تا به بخش پشتی سطح داخلی کوندیل خارجی استخوان ران متصل شود.

این رباط در حین گذر از مفصل زانو و رفتن به سمت دیگر، از زیر «رباط عرضی» می‌گذرد و سپس به شاخ جلویی منیسک خارجی می‌پیوندد. رباط صلیبی جلویی نقش مهمی در جلوگیری از چرخش و جابه‌جایی پشتی کوندیل‌ استخوان ران در حین خم کردن زانو دارد؛ علاوه بر این، رباط صلیبی اجازه «کشش بیش از حد» (Hyperextension) مفصل زانو را نیز نمی‌دهد.

رباط صلیبی پشتی

رباط صلیبی پشتی از ناحیه بین کوندیلی پشتی استخوان درشت‌نی منشا می‌گیرد و به سمت جلویی و میانی پیشروی می‌کند تا به بخش جلویی سطح خارجی کوندیل داخلی استخوان ران متصل شود. در مقام مقایسه باید گفت که رباط صلیبی پشتی نسبت به رباط صلیبی جلویی دو ویژگی دارد.

1. دو برابر قوی‌تر است.
2. بهتر خون‌رسانی می‌شود.

عملکرد رباط صلیبی پشتی مخالف فعالیت رباط صلیبی جلویی است، این رباط مسئول جلوگیری از چرخش به سمت جلو و جابه‌جایی استخوان ران در حین باز کردن زانو است. رباط صلیبی پشتی مانع «خم شدن بیش از حد» (Hyperflexion) مفصل زانو نیز می‌شود.

رباط‌های نگه‌دارنده منیسک‌های زانو

رباط‌های زانو به مواردی که تا اینجا یاد گرفتیم محدود نمی‌شوند. در بررسی آناتومی زانو با رباط‌هایی مواجه می‌شویم که مسئولیت حفظ موقعیت مکانی منیسک‌های زانو را برعهده دارد. در ادامه بخشی خاص را به آشنایی با منیسک‌ها اختصاص می‌دهیم، اما به طور کلی باید گفت که آن‌ها ساختارهایی در سطوح مفصلی هستند که در تطابق مفاصل دو استخوان فمور و درشت نی و ضربه‌گیری نقش دارند. رباط‌هایی که منیسک‌ها را در جای خود نگه می‌دارند، شامل موارد زیر هستند.

• «رباط عرضی» (Transverse Ligament)
• «رباط‌های منیسکوفمورال» (Meniscofemoral Ligaments)
• «رباط‌های منیسکوتیبیال» (Meniscotibial Ligaments)

این رباط‌ها با تثبیت منیسک‌ها به طور غیرمستقیم در جلوگیری از جابه‌جایی مفصل زانو نقش دارند، بنابراین در ادامه توضیحات بیشتری در مورد هر کدام ارائه می‌دهیم.

رباط عرضی

رباط عرضی، منیسک‌ها را از جلو به یکدیگر متصل می‌کند و از لبه جلویی منیسک‌ خارجی به سمت شاخ جلویی منیسک داخلی کشیده می‌شود. به نظر می‌رسد که این رباط قادر به تثبیت منیسک‌ها در حین حرکت زانو است.

رباط‌های منیسکوفمورال

رباط‌های منیسکوفمورال در بخش بالایی انتهای دیستال رباط طرفی داخلی قرار دارند. این رباط‌ها شاخ پشتی منیسک خارجی را به بخش خارجی کوندیل داخلی استخوان ران متصل می‌کنند. این رباط‌ها به دو نوع زیر تقسیم می‌شوند.

• «رباط منیسکوفمورال جلویی» (Anterior Meniscofemoral Ligament): این رباط از جلوی رباط صلیبی پشتی عبور می‌کند.
• «رباط منیسکوفمورال پشتی» (Posterior Meniscofemoral Ligament): این رباط از پشت رباط صلیبی پشتی عبور می‌کند.

رباط‌های منیسکوتیبیال

رباط‌های منیسکوتیبیال بخشی از انتهای رباط طرفی داخلی هستند که در بین حاشیه منیسک خارجی و ناحیه محیطی کوندیل‌های استخوان درشت‌نی کشیده شده‌اند. دو رباط زیر را به عنوان رباط‌های منیسکوتیبیال می‌شناسیم.

• رباط منیسکوتیبیال داخلی
• رباط منیسکوتیبیال خارجی

منیسک‌های زانو

منیسک‌های زانو صفحاتی هلالی شکل از جنس «فیبروکارتلاژین» (Fibrocartilaginous) هستند که در سطوح مفصلی فمور و تیبیا (استخوان ران و درشت‌نی) وجود دارند. منیسک‌ها دو نقش بسیار مهم برعهده دارند.

1. ایجاد تطابق یا هم‌نهشتی بین دو سطح مفصلی: این عمل باعث افزایش ثبات و پایداری مفصل زانو می‌شود.
2. ضربه‌گیری: منیسک‌ها با افزایش ناحیه سطح تماس، نیروهایی که از طریق مفصل منتقل می‌شوند را پخش می‌کند و به این ترتیب فشار وارد شده کاهش می‌یابد.

در زانو دو منیسک داخلی و خارجی وجود دارد که هر دو آن‌ها به انتهای ناحیه بین کوندیلی استخوان درشت نی متصل هستند. منیسک داخلی اتصالات دیگری نیز دارد که به شرح زیر هستند.

• اتصال به «رباط طرفی خارجی» (Medial Collateral Ligament)
• اتصال به کپسول مفصل

بنابراین اتصال بین منیسک داخلی و رباط طرفی خارجی، دلیل پارگی منیسک داخلی پس از وارد شدن آسیب به رباط طرفی خارجی است. منیسک خارجی که کوچک‌تر از منیسک داخلی است، به دلیل نداشتن هیچ اتصال اضافی، تحرک بیشتری دارد. به طور کلی باید گفت که حفظ موقعیت منیسک‌ها و نگه‌داری آن‌ها بر عهده چندین رباط است که در ادامه با آن‌ها آشنا می‌شویم.

• «رباط عرضی» (Transverse Ligament)
• «رباط‌های منیسکوفمورال» (Meniscofemoral Ligaments)
• «رباط‌های کروناری» (Coronary Ligaments)
• «رباط پاتلومنیسکال» (Patellomeniscal Ligament)

در بخش معرفی رباط‌های زانو، اطلاعات بیشتری در مورد این منیسک‌ها ارائه شده است، بنابراین اگر مایل به کسب اطلاعات کامل‌تر هستید، توصیه می‌کنیم این بخش را مطالعه کنید.

منیسک داخلی زانو

«منیسک داخلی» (Medial Meniscus) صفحه‌ای فیبروغضروفی با ظاهری هلالی (مشابه با حرف C انگلیسی) و نیم‌دایره‌ای است که روی سطح صفحه تیبیای داخلی قرار گرفته است. شاخ جلویی منیسک داخلی به ناحیه بین کوندیلی جلویی درشت‌نی متصل است و به رباط صلیبی جلویی می‌پیوندد. شاخ پشتی نیز به ناحیه بین کوندیلی پشتی درشت‌نی، بین اتصالات منیسک خارجی و رباط صلیبی پشتی، متصل است.

منیسک خارجی زانو

«منیسک خارجی» (Lateral Meniscus) صفحه‌ای فیبروغضروفی و به نسبت دایره‌ای است که سطح صفحه تیبیای خارجی را می‌پوشاند. شاخ جلویی این منیسک نیز، مشابه با منیسک داخلی، به ناحیه بین کوندیلی جلویی درشت‌نی متصل است، اما منیسک خارجی به طور کامل به رباط صلیبی جلویی نمی‌پیوندد و تا حدی با آن ترکیب می‌شود. ناحیه پشتی منیسک خارجی به ناحیه بین کوندیلی پشتی در بخش جلویی شاخ پشتی منیسک داخلی متصل است.

ماهیچه‌های اطراف زانو

ماهیچه‌ها بافت‌هایی نرم هستند که از فیبرهایی با قابلیت کشسانی ساخته‌ شده‌اند. انقباض و انبساط ماهیچه‌های حرکتی بخش‌های مختلف بدن می‌تواند باعث ایجاد حرکت شود. تعداد زیادی از ماهیچه‌های موجود در پاها حرکات زانو را کنترل می‌کنند، بنابراین شناخت آن‌ها به ما در شناخت آناتومی زانو کمک می‌کند. ماهیچه‌های زانو را می‌توان به دو دسته اصلی تقسیم کرد که در ادامه با آن‌ها آشنا می‌شویم.

1. «ماهیچه‌های خم‌کننده» (Flexors Muscles): این ماهیچه‌ها باعث خم شدن مفصل زانو می‌شوند.
2. «ماهیچه‌باشههای بازکننده» (Extensors Muscles): این ماهیچه‌ها در جهت مخالف ماهیچه‌های خم‌کننده فعالیت می‌کنند و باعث باز شدن مفصل زانو می‌شوند.

ماهیچه‌های متعددی در این دو دسته قرار می‌گیرند که در ادامه به کمک یک جدول آن‌ ها را نام می‌بریم.

خون‌رسانی به زانو

مفصل زانو دارای شبکه‌ای از رگ‌های خونی است که از « ژنیکولار آناستوموز» (Genicular Anastomosis) که به وسیله چندین سرخرگ شکل‌ گرفته است، تامین می‌شود. رگ‌های اصلی خون‌رسان به این شبکه مواردی هستند که در ادامه نام می‌بریم.

• «سرخرگ رانی» یا «شریان فمورال» (Femoral Artery)
• «سرخرگ پشت‌زانویی» یا «شریال پوپلیتئال» (Popliteal Artery)

با وجود آن که این دو سرخرگ در خون‌رسانی به زانو از اهمیت زیادی برخوردار هستند، اما در مجموع ده سرخرگ در تشکیل ژنیکولار آناستوموز نقش دارند که آن‌ها را می‌توان در سه گروه شاخه نزولی، شاخه صعودی و شاخه‌های سرخرگ پشت زانویی گروه‌بندی کرد. در ادامه به کمک یک جدول با رگ‌های موجود در هر گروه آشنا می‌شویم.

عصب‌رسانی به زانو

«عصب رانی» (Femoral Nerve) مسئول عصب‌رسانی به مفصل زانو است، این فرآیند از طریق «عصب صافن» (Saphenous Nerve) و شاخه‌های ماهیچه‌ای انجام می‌شود. این مفصل از اعصابی که در ادامه نام می‌بریم نیز عصب دریافت می‌کند.

• «عصب نازک‌نئی مشترک» (Common Peroneal Nerves)
• «عصب درشت نئی» (Tibial Nerves)
• شاخه پشتی «عصب سدادی» (Obturator Nerve)

حرکات زانو

زانو یکی از مفصل‌های لولایی بدن است که به طور عمده حرکات آن‌ به صورت خم و باز شدن زانو در «سطح ساژیتال» (Sagittal Plane) قابل مشاهده می‌باشد، اما در دو حالت زیر امکان چرخش داخلی محدود این مفصل وجود دارد.

1. زانوی خم شده
2. در مرحله پایانی باز شدن زانو

علاوه بر زمان خمیدگی زانو، امکان چرخش جانبی یا خارجی زانو در حین باز کردن آن نیز وجود دارد. در نتیجه باید گفت که مفصل زانو دارای چهار نوع حرکت است که به کمک ماهیچه‌های متفاوتی انجام می‌شود، در ادامه ماهیچه‌های مسئول هر حرکت را معرفی می‌کنیم.

• «باز شدن» (Extension): توسط «ماهیچه چهارسر ران» (Quadriceps Femoris) انجام می‌شود.
• «خم شدن» (Flexion): این حرکت توسط عضلات همسترینگ، گراسیلیس، سارتوریوس و پوپلیتئوس انجام می‌شود.
• «چرخش خارجی» (Lateral Rotation): ماهیچه دو سر رانی مسئول انجام این حرکت است.
• «چرخش داخلی» (Medial Rotation): پنج ماهیچه نیم‌وتری، نیم‌غشایی، گراسیلیس، سارتوریوس و پوپلیتئوس مسئول این حرکت هستند.

با این توضیحاتی که ارائه شد متوجه می‌شویم که برخلاف مفصل آرنج، مفصل زانو را نمی‌توان یک مفصل لولایی واقعی به حساب آورد؛ زیرا این مفصل دارای یک جزء چرخشی است که باعث می‌شود زانو در حین باز و بسته شدن حرکت خارجی نیز داشته باشد. در نتیجه این امر، زانو «مفصل لولایی تغییر یافته» (Modified Hinge Joint) به حساب می‌آید. میزان خم شدن زانو به دو نکته زیر بستگی دارد.

• موقعیت مفصل ران
• حرکت فعال است یا غیرفعال

منظور از حرکت فعال، حرکتی است که توسط خود فرد به صورت ارادی انجام می‌شود و حرکت غیرفعال نیز حرکتی است که به واسطه نیروی خارجی رخ می‌دهد. زمانی که مفصل ران به طور کامل خم می‌شود، بیشترین خمیدگی که برای مفصل زانو محتمل است به ۱۴۰ درجه می‌رسد. در مقابل، باز بودن مفصل ران در بیشترین حالت اجازه خمیدگی ۱۲۰ درجه‌ای به زانو می‌دهد.

این تفاوت به این دلیل ایجاد می‌شود که عضلات همسترینگ در باز کردن دو مفصل زانو و ران نقش دارند؛ با توجه به این نقش دوگانه متوجه می‌شویم که در صورت باز بودن ران، توان این عضلات برای خم کردن زانو کاهش می‌یابد و بالعکس این موضوع نیز صادق است.

در «حرکات غیرفعال» (Passive Flexion) دامنه حرکتی زانو را می‌توان تا ۱۶۰ درجه افزایش داد. یکی از مهم‌ترین عوامل محدودیت میزان خمیدگی زانو را می‌توان ماهیچه‌های پشت ساق پا دانست، اما «خصوصیت کپسولی» (Capsular Pattern) مفصل زانو نیز باعث کاهش دامنه حرکات زانو می‌شود.

در حین باز شدن زانو، «کوندیل‌های ران» (Femoral Condyles) بر روی صفحات بالایی استخوان درشت نی یا همان «پلاتوی تیبیا» (Tibial Plateaus) به سمت عقب هم می‌غلتند و هم می‌لغزند، دلیل این اتفاق نیز بزرگ‌تر بودن نسبی سطح مفصلی پلاتوهای تیبیا است. این حرکت لغزشی رو به عقب از اهمیت بالایی برخوردار است؛ زیرا بدون آن، استخوان ران پیش از آن که فرآیند باز شدن کامل شود، از روی تیبیا یا درشت نی به سمت بیرون می‌لغزد.

حرکت اصلی مفصل پاتلوفمورال، لغزیدن سطح پشتی استخوان کشکک روی سطح کشککی استخوان ران است. لغزش این استخوان تا شکاف بین کوندیلی ادامه دارد. وظیفه اصلی کشکک این است که برای ماهیچه ران بازوی گشتاور بزرگتری ایجاد کند؛ بازوی گشتاور به فاصله بین محور ماهیچه و مرکز مفصل اشاره دارد، بنابراین کشکک باعث افزایش فاصله بین محور ماهیچه و مفصل می‌شود و به این ترتیب خاصیت مکانیکی ماهیچه افزایش پیدا می‌کند و «نیروی دورانی» (Angular Force) بهتری ایجاد می‌شود.

یادگیری علوم پزشکی با فرادرس

علوم پزشکی را می‌توان در دو سطح علوم پایه و علوم بالینی بررسی کرد که تسلط به هر دو این بخش‌ها با توجه به تنوع موضوعات گاهی بسیار دشوار به نظر می‌رسد. در بخش علوم پایه مواردی مانند بیوشیمی، آناتومی بدن، فیزیولوژی و غیره بررسی می‌شوند و در بخش بالینی نیز دانشجویان پزشکی نیاز به شناخت علائم بیماری‌ها و روش‌های درمان یا پیشگیری دارند.

فرادرس با بررسی جامع علوم پایه و بالینی، بخش اعظمی از نیازهای مسیر یادگیری را شناسایی کرده است و بر همین اساس شروع به تهیه و انتشار فیلم‌های آموزشی مختلف کرده است. با توجه به این که در دوران تحصیلات دکتری عمومی، دانشجویان پزشکی ابتدا مشغول به یادگیری علوم پایه می‌شوند، فیلم‌های آموزشی مرتبط به این بخش، مباحث را از پایه آغاز می‌کنند و تا سطوح پیشرفته هر مبحث را بررسی می‌کنند. فیلم‌های آموزشی بخش بالینی نیز با تاکید بر به اشتراک‌گذاری نکات کاربردی، مسیر یادگیری را بسیار هموار کرده‌اند. در ادامه لینک تعدادی از این فیلم‌ها را در اختیار شما قرار می‌دهیم.

 بیماری‌های مرتبط با آناتومی زانو

زانو درد یکی از رایج‌ترین شکایات افراد مختلف به خصوص در دوران بزرگسالی است که می‌تواند به دلیل فعالیت‌های روزمره‌ای مانند راه رفتن، ایستادن یا نشستن بیش از حد و بلند کردن اجسام سنگین رخ دهد و به مرور زمان منجر به آسیب دیدن ساختارهای سازنده زانو مانند منیسک‌ها، رباط‌ها، غضروف‌ها و غیره شود.

بیماری‌های مرتبط با زانو می‌توانند به دلیل عوامل ژنتیکی نیز ایجاد شوند، با توجه به این دو دلیل عمده یعنی سبک زندگی و ژنتیک، در ادامه با بیماری‌های مختلف مرتبط با زانو به طور مختصر آشنا می‌شویم و یاد می‌گیریم که در هر بیماری چه بخشی از زانو متحمل آسیب گسترده‌تری می‌شود.

آسیب دیدگی زانو

آسیب‌دیدگی هر بخشی از آناتومی زانو می‌تواند بر عملکرد بخش‌‌های دیگر اثر گذاشته و منجر به آسیب‌دیدگی کلی زانو شود؛ در ادامه بخش‌هایی که به طور معمول در معرض آسیب‌دیدگی هستند را نام می‌بریم.

• رباط‌ها
• تاندون‌ها (زردپی‌ها)
• بورس‌ها
• استخوان‌ها
• غضروف‌ها

در ادامه تعدادی از بیماری‌هایی که حاصل ایجاد اختلال در عملکرد یا ساختار هر یک از این موارد فوق هستند را معرفی می‌کنیم.

آسیب رباط صلیبی جلویی

رباط صلیبی جلویی یکی از چهار رباط‌ متصل کننده ساق پا به استخوان ران است که آسیب دیدگی آن در ورزشکارانی رایج‌تر است که در رشته‌های ورزشی بسکتبال، فوتبال یا دیگر رشته‌هایی که بازیکنان حرکات یا پرش‌های ناگهانی انجام می‌دهند، فعالیت حرفه‌ای دارند. در اکثر مواقع با چرخش زانو این رباط دچار پارگی می‌شود و در چنین شرایطی فرد آسیب‌دیده به طور معمول نیاز به عمل جراحی دارد.

شکستگی‌ها

استخوان‌های زانو می‌توانند به دلیل ضربه ناگهانی یا حوادثی مانند تصادفات موتورسیکلت دچار شکستگی شوند. با وجود آن که بعضی شکستگی‌ها با ثابت کردن استخوان با استفاده از روش‌هایی مانند گچ گرفتن یا آتل‌بندی بهبود می‌یابند، بیشتر شکستگی‌های ناحیه زانو نیاز به جراحی دارند.

پارگی منیسک

منیسک‌ها ساختاری محکم و انعطاف‌پذیر دارند که همین موضوع باعث می‌شود بتوانند به عنوان ضربه‌گیر بین استخوان‌های ران و درشت‌نی فعالیت کنند، اما منیسک‌ها می‌توانند در شرایطی به خصوص پاره شوند، برای مثال در صورتی که زانوی خود را در حالی که زیر فشار وزن بدن است، خم کنید، ممکن است منیسک دچار پارگی شود.

پارگی منیسک توسط بسیاری از افراد، به خصوص اشخاصی که بیش از ۵۰ سال دارند، تجربه می‌شود. به طور معمول در صورتی که علت پارگی منیسک بالا رفتن سن باشد، جراحی توصیه نمی‌شود اما با توجه به شرایط هر فرد متخصصان تصمیمات مناسبی را اتخاذ می‌کنند که می‌توانند شامل جراحی منیسک‌ها نیز باشند.

بورسیت زانو

بعد از حوادثی ساده و نه چندان آسیب‌زا ممکن است بورس‌های اطراف زانو دچار آسیب شوند. بورس‌ها کیسه‌هایی مملو از مایع هستند که باعث تسهیل حرکت تاندون‌های اطراف مفصل می‌شوند، زمانی که این کیسه‌ها آسیب می‌بینند تورم‌ها در قسمت جلویی زانو به وجود می‌آیند که خودبه‌خود از بین نمی‌روند. با وجود آن که ممکن است این تورم‌ها به مرور زمان کم‌تر شوند اما فرد آسیب دیده به مداخلات پزشکی برای رفع کامل آن‌ها نیاز دارد.

التهاب تاندون کشکک

«التهاب تاندون کشکک» (Patellar Tendonitis) نوعی التهاب مزمن است که اغلب در نتیجه فشار بیش از حد به تاندون‌ها و استفاده زیاد از آن‌ها ایجاد می‌شود. این نوع آسیب را در افراد زیر بیش از دیگران می‌بینیم.

• دوندگان
• اسکی‌بازان‌
• دوچرخه‌سواران
• ورزشکاران فعال در ورزش‌های دارای پرش‌های مکرر

التهاب تاندون کشکک به طور معمول نیازی به جراحی ندارد.

مشکلات مکانیکی

بعضی مشکلات مکانیکی که می‌توانند با درگیر کردن آناتومی زانو باعث تجربه زانو درد شوند که در ادامه آن‌ها را نام برده و سپس توضیح می‌دهیم.

1. «لوزبادی» (Loose Body) یا «اجسام آزاد داخل مفصلی» (Intra-Articular Free Bodies)
2. «سندرم باند ایلیوتیبیال» (Iliotibial Band Syndrome)
3. دررفتگی کشکک زانو
4. مشکلات لگن یا پا

در ادامه با هر یک از این موارد و آسیب‌های وارد شده به اجزای مختلف آناتومی زانو بیشتر آشنا می‌شویم.

اجسام آزاد داخل مفصلی

گاهی آسیب‌های وارد شده به استخوان یا غضروف منجر به جدا شدن قطعه‌ای از استخوان یا غضروف می‌شود، این قطعه یا قطعات ایجاد شده نیز ممکن است در حفره مفصلی افتاده و شروع به حرکت آزادانه در این فضا کنند. تا زمانی که این جسم آزاد یا لوزبادی در حرکت مفصل زانو اختلالی ایجاد نکند، مشکلی به وجود نمی‌آید؛ اما اگر این قطعات وارد فضای بین مفاصل شده و گیر کند، امکان قفل شدن مفصل و وارد شدن آسیب به غضروف وجود دارد. در چنین شرایطی باید این جسم آزاد به وسیله جراحی از مفصل زانو خارج شود.

سندرم باند ایلیوتیبیال

باند ایلیوتیبیال نوار محکم بافتی است که از سمت خارجی ران تا سمت خارجی زانو امتداد می‌یابد. در صورت ساییدگی مداوم این باند با بخش خارجی استخوان ران، فرد در سمت خارجی زانو درد خواهد داشت که با حرکت دادن زانو بیشتر هم می‌شود. درمان این سندروم به طور معمول نیازی به جراحی ندارد.

دررفتگی کشکک زانو

در صورتی که کشکک زانو که استخوانی مثلثی شکل در جلوی زانو است، از مکان مشخص خود خارج شود، از اصطلاح «دررفتگی کشکک زانو» استفاده می‌کنیم. در صورتی که این موضوع اصلاح نشود، کشکک به مکان اصلی خود بازنخواهد گشت و در سنین بالاتر منجر به تجربه دردهایی شدید می‌شود، بنابراین اصلاح موقعیت کشکک در رفته ضروری است.

مشکلات لگن یا پا

درد در ناحیه لگن یا پا می‌تواند به صورت ناخودآگاه بر روی نحوه راه رفتن اثر بگذارد و این موضوع می‌تواند باعث شود که مفصل زانو متحمل فشار بیشتری شود که نتیجه نهایی آن ممکن است تجربه جدی زانو درد باشد.

انواع آرتریت‌ها

«آرتریت» (arthritis) یا التهاب مفصل انواع زیادی دارد، اما در این بخش به بررسی تمام آن‌ها که بیش از ۱۰۰ نوع هستند نمی‌پردازیم و فقط تعدادی از رایج‌ترین آن‌‌ها را معرفی می‌کنیم.

1. آرتروز یا «استئوآرتریت» (Osteoarthritis): رایج‌ترین نوع آرتریت است که در طی آن غضروف موجود در زانو به دلیل استفاده بیش از حد یا افزایش سن آسیب می‌بیند.
2. «روماتیسم مفصلی» (Rheumatoid arthritis): آرتریت روماتوئید یا روماتیسم مفصلی بیماری مزمنی است که می‌تواند اکثر مفصل‌های بدن، از جمله مفصل زانو را تحت تاثیر قرار دهد.
3. «نقرس» (Gout): نقرس نوعی التهاب است که در افرادی که رژیم غذایی پرپروتئینی دارند، شایع‌تر است. در حقیقت اختلال در متابولیسم پروتئین دلیل به وجود آمدن نقرس است و به طور معمول انگشت شست پا را درگیر می‌کند اما ممکن است زانو نیز درگیر نقرس شود.
4. «نقرس کاذب» (Pseudogout): این بیماری ناشی از تشکیل کریستال‌های حاوی کلسیم در مایع مفصلی است که خیلی وقت‌ها با نقرس اشتباه گرفته می‌شود.
5. «آرتریت سپتیک» (Septic arthritis): این بیماری نوعی عفونت باکتریایی است که همه مفاصل را درگیر می‌کند و می‌تواند آسیب گسترده ای در غضروف زانو ایجاد کند.

جمع‌بندی

در این مطلب از مجله فرادرس یاد گرفتیم که آناتومی زانو به عنوان بزرگ‌ترین، پیچیده‌ترین و یکی از مهم‌ترین مفصل موجود در بدن چیست. ما به کمک فعالیت زانوهای خود قادر به راه رفتن، دویدن و حرکت هستیم و همین موضوع به ما اهمیت مطالعه آناتومی زانو را نشان می‌دهد.

مفصل زانو حاصل بهم رسیدن استخوان‌های ران و درشت‌نی به یکدیگر است، اما در بررسی ساختار این مفصل متوجه وجود مفصل دیگری به نام کشکک زانو نیز می‌شویم. برای کاهش اصطکاک بین این استخوان‌های غضروف‌ها و منیسک‌هایی در ساختار مفصل زانو وجود دارند که مسئولیت اتصال تمام این اجزای مختلف نیز بر عهده رباط‌ها است. به منظور جمع‌بندی بهتر نکات مربوط به اجزای مختلف آناتومی زانو از یک جدول برای معرفی و توضیح مختصر فعالیت هر کدام استفاده می‌کنیم.