1

هیچ چیز مانند رسیدن به قله کوه و نگاه کردن به هیبت منظره زیر پا نیست، آن هم در ‏حالی که سعی دارید تا نفس خودتان را تازه کنید. برای برخی از افراد، این حس موفقیت، ‏آن‌ها را به صعود از بلندترین کوه‌های روی زمین سوق می‌دهد که شناخته‌شده‌ترین آن‌ها ‏نیز کوه اورست (‏Mount Everest‏) در رشته کوه هیمالیا است.‏

در حالی که صعود به قله اورست مطمئناً بسیار پیروزمندانه و چشمگیر خواهد بود اما ‏بلندترین کوه روی سیاره زمین در واقع یکی از کوچکترین کوه‌های منظومه شمسی ما به ‏شمار می‌رود و بسته به نحوه اندازه‌گیری آن، بلندترین کوه روی سیاره زمین ما نیز ‏محسوب نمی‌شود؛ بنابراین، بلندترین کوه در منظومه شمسی کدام است؟ پاسخ به این سؤال، ‏موقعیت مکانی و اندازه عظیم آن ممکن است شما را شگفت زده کند.‏

کوهی در چهارمین سیاره منظومه شمسی

بسیاری از مردم از اینکه می‌فهمند بلندترین کوه منظومه شمسی روی زمین نیست، شگفت ‏زده می‌شوند. از این گذشته، سیارات و قمرهای زمینی دیگری که می‌توان آن‌ها را ‏صخره‌ای نامید نیز در منظومه شمسی به اندازه کافی بزرگ نیستند که یک کوه بزرگ ‏درون خودشان داشته باشند.‏

با این حال، بلندترین کوه در منظومه شمسی ما روی سیاره مریخ قرار دارد و ‏Olympus ‎Mons‏ نامیده می‌شود. تصور آن سخت است اما این آتشفشان عظیم و غول پیکر ۱۶ مایل ‏یا ۲۵ کیلومتر از سطح سیاره سرخ بالاتر رفته است و یکی از ده‌ها آتشفشان عظیم روی ‏سیاره مریخ محسوب می‌شود. برای مقایسه، بلندترین آتشفشان روی سیاره زمین، آتشفشان ‏Mauna Kea‏ است که فقط ۱۰ کیلومتر ارتفاع دارد و تنها ۴.۱ کیلومتر آن بالاتر از ‏سطح دریا قرار گرفته است.‏

نکته جالب‌تر درباره قله ‏Olympus Mons‏ این است که دهانه بزرگی به طول ۸۰ ‏کیلومتر در سراسر این آتشفشان قرار دارد. در همین حال، پایه کوه ‏Olympus Mons‏ ‏‏۵۴۹ کیلومتر عرض دارد که اساساً طول ایالت می سی سی پی است.‏

چرا کوه ‏Olympus Mons‏ این قدر بزرگ است؟

کوه ‏Olympus Mons‏ بیش از دو برابر کوه اورست بلندی دارد که با توجه به اینکه ‏اندازه سیاره مریخ از نظر قطر نصف زمین است، ممکن است عجیب به نظر برسد. ‏دانشمندان فرض می‌کنند که قله ‏Olympus Mons‏ و دیگر آتشفشان‌های غول پیکر روی ‏این سیاره به خاطر سه عامل مختلف تا این حد ارتفاع گرفته‌اند.‏
اول اینکه مریخ از نظر آتشفشانی بسیار فعال‌تر از سیاره زمین است. در حالی که سیاره ‏ما نیز مدت‌ها پیش دوره‌ای بسیار شدید از فعالیت آتشفشانی را پشت سر گذاشته است ولی ‏مریخ برای مدتی طولانی‌تر از نظر آتشفشانی فعال‌تر بوده است.‏

علاوه بر این، صفحات تکتونیکی مریخ کُندتر از روی زمین حرکت می‌کنند و همین نیز به ‏شکل‌گیری کوه‌های عظیم و مرتفع باقی ماندن آن‌ها کمک می‌کند و این در حالی است که ‏کوه‌های غول پیکر زمین ممکن است به زیر صفحات تکتونیکی دیگر رانده شوند، چیزی ‏که سیاره شناسان آن را فرایند فرورانش می‌نامند یا اینکه تحت تأثیر فعالیت‌های زمین ‏ساختی قرار بگیرند.‏

در نهایت، به دلیل تفاوت در جرم هر سیاره، نیروی گرانش در مریخ تنها ۳۸ درصد ‏زمین است. سیاره شناسان بر این باور هستند که این ممکن است به کوه‌ها اجازه رشد ‏بیشتری بدهد چراکه جاذبه همانند سیاره زمین، ماگما را به سمت خودش نمی‌کشاند. این سه ‏مورد به کوهستان ‏Olympus Mons‏ اجازه دادند تا بزرگترین کوه در منظومه شمسی ‏باشد و در طول میلیاردها سال در تاریخ منظومه شمسی ما به همین شکل باقی بماند.‏

بلندترین کوه روی زمین

همان‌طور که بسیاری از افراد می‌دانند، بلندترین کوه روی زمین، کوه اورست به ارتفاع ‏‏۸۸۴۸ متر است ولی این ارزیابی فقط اندازه آن را از سطح دریا به بالا اندازه‌گیری کرده ‏است. اگر ارتفاع کوه از کف دریا حساب شود، کوه ‏Mauna Kea‏ در هاوایی بلندترین ‏کوه سیاره زمین محسوب می‌شود که ۱۰۲۱۰ متر از کف دریا ارتفاع دارد. ‏
با این حال، اگر خیلی ریز شوید و مبنای اندازه‌گیری بلندترین کوه روی زمین را مرکز ‏زمین قرار بدهید، بلندترین کوه این سیاره، کوه چیمبورازو (‏Mount Chimborazo‏) ‏است. این آتشفشان در اکوادور قرار دارد و ۲۰۷۲ متر بلندتر از کوه اورست است. بخشی ‏از ارتفاع این کوه نیز به خاطر برآمدگی گریز از مرکز زمین است و این واقعیت که زمین ‏در نزدیکی مدار استوا کمی گسترده‌تر است.‏