مدیریت کسب و کار، حوزه گستردهای است که بر روی تمام جنبههای عملیاتی یک کسب و کار، از جمله منابع انسانی، بازاریابی، وضعیت مالی، فناوری اطلاعات، لجستیک و غیره تاثیر میگذارد. این حوزه، مسئولیت بهینهسازی عملیاتها و نزدیک کردن کسب و کارها به اهداف مورد نظر را برعهده دارد. افزایش تقاضا برای مدیران باتجربه و بادانش، باعث محبوبیت و توسعه رشته مدیریت کسب و کار در سالهای اخیر شده است. این رشته، گرایشهای مختلفی دارد که هر یک از آنها، یکی از بخشهای مهم در مدیریت کسب و کارها را پوشش میدهند. در این مطلب از مجله فرادرس قصد داریم ببینیم مدیریت کسب و کار چیست، چه گرایشهایی دارد و چرا باید آن را یاد گرفت.

در ابتدای این مطلب، به تعریف مدیریت کسب و کار و اهمیت آن در موفقیت سازمانها میپردازیم. سپس، رشته مدیریت کسب و کار و انواع گرایشهای این رشته را به همراه دروس عمومی و اختصاصی آنها معرفی میکنیم. علاوه بر این موضوعات، یک بخش را به مهارتهای عمومی و تخصصی ضروری برای موفقیت در حرفه مدیریت کسب و کار اختصاص میدهیم. در نهایت، ضمن مرور چالشها و فرصتهای مدیریت کسب و کار، نرمافزارهای تخصصی و کاربردی برای انجام فعالیتهای مرتبط با حوزه مدیریت کسب و کار را نام میبریم.
تعریف مدیریت کسب و کار چیست؟
«مدیریت کسب و کار» (Business Administration)، حرفهای است که با مدیریت منابع، بودجه، زمان و اهداف سازمان سر و کار دارد. تحلیلگران مالی، مدیران منابع انسانی، مدیران اداری و بسیاری از افراد فعال در سطوح میانی تا بالای سازمانی میتوانند به عنوان مدیران کسب و کار در نظر گرفته شوند.
مدیریت کسب و کار، معمولا در شرکتها و موسسات تجاری معنی پیدا میکند. وظیفه افراد فعال در موقعیتهای شغلی مرتبط با این حوزه، نظارت بر روی تمام جنبههای عملیاتی و سازماندهی کسب و کارها است.

موفقیت در هر کسب و کاری، به مهارتهای مدیران آن کسب و کار بستگی دارد. مدیرانی که ضمن نظارت بر روی فرآیندهای روزانه، شرکتهای کوچک تا بزرگ و کسب و کارهای نوپا تا بینالمللی را در مسیر درست برای رسیدن به اهداف مورد نظرشان هدایت میکنند. مدیریت کسب و کار، با اتخاذ تصمیمهای استراتژیک، باعث افزایش بهرهوری عملیات و منابع میشوند.
اهمیت مدیریت کسب و کار چیست؟
مدیریت کسب و کار، ساختار اصلی اغلب سازمانهای تاثیرگذار و کسب و کارهای موفق امروزی را تشکیل میدهد. این حرفه استراتژیک، بر روی بسیاری از جنبههای مختلف یک سازمان نظیر بهرهوری عملیاتی، فرآیندهای تصمیمگیری، توسعه سازمانی و ایجاد مزایای رقابتی به طور مستقیم تاثیر میگذارد. اهمیت مدیریت کسب و کار، در اثرگذاری آن است.
- بهرهوری عملیاتی: مدیریت موثر منابع انسانی، فرآیندهای مالی، مواد اولیه و غیره، باعث بهینهسازی فرآیندهای داخلی کسب و کار، کاهش هزینهها و بهبود بهرهوری میشود. این موضوع، زمینه توسعه پایدار و رشد اصولی را فراهم میکند.
- تصمیمگیری آگاهانه: مدیریت کسب و کار، با استفاده از اطلاعات و ابزارهای مورد نیاز برای تصمیمگیری آگاهانه، به پیشبینی چالشها، شناسایی فرصتها و اتخاذ تصمیمهای استراتژیک میپردازد. این موضوع، اهمیت ویژهای در هدایت کسب و کار به سمت اهداف و موفقیت دارد.
- توسعه سازمانی: توانایی سازگاری با تغییرات خارجی، اجرای راهکارهای نوآورانه و مدیریت موثر تغییرات، همگی از جنبههای حیاتی برای توسعه سازمانی و ترقی شرکتها در فضای پویای رقابتی هستند. مدیریت این موارد، در حیطه مدیریت کسب و کار قرار میگیرد.
- ایجاد مزایای رقابتی: مدیریت کسب و کار، با اجرای استراتژیهای موثر، امکان توسعه پایدار، ارائه محصولات یا خدمات متمایز، بهبود رضایت مشتریان و تقویت جایگاه در صنعت هدف را فراهم میکند.
- مدیریت افراد: رهبری، ایجاد انگیزه و ایجاد محیط کاری مثبت، به طور مستقیم بر روی عملکرد کارکنان و در نتیجه موفقیت سازمان تاثیر میگذارند. مدیریت کسب و کار، مسئولیت نظارت بر این موارد را نیز برعهده دارد.
به طور کلی، مدیریت کسب و کار، عنصر اساسی برای موفقیت کسب و کارها است. البته این موضوع، به سطح مهارتها و اجرای صحیح وظایف افراد فعال در این حوزه بستگی دارد. در بخش بعدی، به معرفی این وظایف میپردازیم.
وظایف مدیریت کسب و کار چیست؟
وظایف مدیران کسب و کار با توجه به حوزه و صنعت فعالیت آنها تغییر میکند. با این وجود، برخی از این وظایف بین تمام مدیران مشترک هستند. از متداولترین وظایف مدیران کسب و کار میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- تعریف و اجرای استراتژیها، سیاستها و فرآیندهای دپارتمان یا سازمان در جهت رسیدن به اهداف
- هماهنگی و مشورت با مدیران اجرایی، کارکنان و اعضای هیئت مدیره در مورد عملیاتها
- هدایت و نظارت بر فعالیتهای مالی و بودجه سازمان
- مدیریت عمومی فعالیتهای مرتبط با تولید محصولات و ارائه خدمات
- بکارگیری فناوریهای جدید در محیط کاری
- مذاکره یا تایید قراردادها و موافقتنامهها
- انتصاب و نظارت بر روی سرپرستان و مدیران دپارتمانها
- تحلیل صورتوضعیتهای مالی، گزارشهای فروش و دیگر شاخصهای عملکردی
- شناسایی فرصتهای تقلیل هزینهها و بهبود عملکرد، سیاستها و برنامهها
انجام صحیح وظایف تعریف شده برای حرفه مدیریت کسب و کار، نیازمند دانش مدیریتی قوی و تجربه کافی است. دانش تئوری در این حرفه، معمولا با تحصیل در رشتههای مرتبط به دست میآید. در بخشهای بعدی، خواهیم دید که رشته مدیریت کسب و کار چیست و چه ویژگیهایی دارد.
چگونه مدیریت کسب و کار را به طور حرفهای یاد بگیریم؟

یادگیری اصولی مدیریت کسب و کار و حرفهای شدن در بکارگیری این اصول، به میزان دانش و تسلط شما بر روی مفاهیم مدیریتی، مفاهیم تجاری و حوزه تخصصیتان بستگی دارد. بسیاری از افراد، مدیریت کسب و کار را به عنوان یک گام تکمیلی برای رسیدن به جایگاههای سازمانی بالاتر در حوزه تخصصیشان در نظر میگیرند. بنابراین، تجربه و تخصص، نقش بسیار مهمی را در این حوزه بازی میکند. برای یادگیری حرفهای مدیریت کسب و کار، ابتدا به کسب تجربه عملی در حوزه مورد نظر خود بپردازید و ضمن ارتقا دانش فنی، مهارتهای نرم را به مرور و بر حسب نیاز یاد بگیرید.
فرادرس، مجموعهای از فیلمهای آموزشی جامع و کاربردی را تهیه کرده است که میتوانند شما را در مسیر یادگیری اصولی و حرفهای مفاهیم مدیریت کسب و کار کمک کنند. لینک برخی از بهترین فیلمهای آموزشی مرتبط با این مبحث در ادامه آورده شده است:
رشته مدیریت کسب و کار چیست؟
رشته مدیریت کسب و کار، یکی از رشتههای حوزه مدیریت است که در دانشگاههای دولتی، آزاد، پیام نور و بسیاری از موسسههای آموزشی، طی دورههایی با عنوان «بیبیاِی» (BBA) یا دوره کارشناسی مدیریت کسب و کار، «اِمبیاِی» (MBA) یا دوره کارشناسی ارشد مدیریت کسب و کار و «دیبیاِی» (DBA) یا دکتری مدیریت کسب و کار ارائه میشود
مدت زمان دورههای مدیریت کسب و کار، معمولا یک سال است. البته افراد علاقهمند به اخذ مدرک دانشگاهی MBA میتوانند با شرکت و قبولی در کنکور، به تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد رشته مدیریت کسب و کار بپردازند. این مقطع تحصیلی، معمولا دو سال (۴ ترم) به طور میانجامد.

شرایط ورود به رشته مدیریت کسب و کار چیست؟
برای ورود به رشته مدیریت کسب و کار، باید دارای مدرک کارشناسی باشید. هیچ محدودیتی در رشته فارغالتحصیلی شما در مقطع کارشناسی وجود ندارد. به عبارت دیگر، دارندگان مدرک لیسانس هر رشتهای میتوانند برای ورود به فوق لیسانس رشته مدیریت کسب و کار اقدام کنند. اولین قدم برای این کار، ثبتنام در آزمون کارشناسی ارشد و انتخاب رشته «مدیریت کسب و کار و امور شهری» است.
داوطلبان رشته شناور مدیریت کسب و کار، در کنکور کارشناسی ارشد باید به سوالات مربوط به زبان تخصصی، استعداد و آمادگی تحصیلی و ریاضیات عمومی ۱ و ۲ (مخصوص دوره فنی و مهندسی) پاسخ دهند. بنابراین، تعداد مواد امتحانی برای کسب آمادگی لازم جهت شرکت در آزمون ورودی رشته در مقطع کارشناسی ارشد، زیاد نیست. با این وجود، تعداد متقاضیان بالا و سطح متوسط تا دشوار سوالات، رقابت برای قبولی در دانشگاههای دولتی و برتر را چالشبرانگیز میکند. البته بسیاری از دانشگاههای ممتاز کشور، ظرفیتهای نسبتا خوبی را به گرایشهای مختلف رشته مدیریت و کسب و کار اختصاص میدهند.
گرایشهای رشته مدیریت کسب و کار چیست؟
از گرایشهای رشته MBA در ایران میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- مالی
- بازاریابی
- استراتژی
- عملیات و زنجیره تامین
- رفتار سازمانی و منابع انسانی
- سیستمهای اطلاعاتی و فناوری اطلاعات
- فناوری
در بخشهای بعدی، به طور کامل راجع به هدف هر یک از گرایشهای بالا در حوزه مدیریت کسب و کار صحبت خواهیم کرد.
بهترین گرایش رشته مدیریت کسب و کار چیست؟
انتخاب بهترین گرایش رشته مدیریت کسب و کار، به عوامل مختلفی نظیر علاقه، پیشینه تحصیلی، اهداف حرفهای، سابقه کاری، مهارتهای فنی و نرم، شرایط بازار کار و غیره بستگی دارد. به عنوان مثال، برای فردی که در عنوان شغلی کارشناس منابع انسانی مشغول به فعالیت است و قصد ارتقا به جایگاههای مدیریتی را دارد، شاید تحصیل در رشته مدیریت کسب و کار – گرایش رفتار سازمانی و منابع انسانی، گزینه بهتری باشد.
در بسیاری از موارد، افرادی دارای سابقه کاری و حتی جایگاههای مدیریتی در حوزههای مختلف، مسیر تحصیل در این رشته را پیش میگیرند. در بسیاری از موارد دیگر نیز فارغالتحصیلان رشتههای مختلف، برای رسیدن به موقعیتهای شغلی بهتر، رشته مدیریت کسب و کار را به عنوان یک تغییر بزرگ در مسیر حرفهای خود انتخاب میکنند. در نتیجه، بهترین گرایش رشته مدیریت کسب و کار، گرایشی است که با اهداف شما همخوانی دارد.
محبوبترین گرایش رشته مدیریت کسب و کار چیست؟
مانند تمام رشتههای دانشگاهی، مدیریت کسب و کار نیز دارای گرایشهای محبوب و پرطرفدار است. دلیل محبوبیت این گرایشها را میتوان در بازار کار و مزایای مالی خلاصه کرد. به طور کلی، گرایشهای مالی، بازاریابی و استراتژی، به عنوان محبوبترین گرایش رشته مدیریت کسب و کار در نظر گرفته میشوند. بسیاری از متقاضیان کنکور ارشد MBA، به دنبال کسب رتبههای بالا برای ورود به این گرایشها در دانشگاههای برتر کشور هستند.
دروس مقطع کارشناسی ارشد رشته مدیریت کسب و کار چیست؟
پذیرفتهشدگان در مقطع کارشناسی ارشد رشته مدیریت و کسب و کار، برای دریافت مدرک تحصیلی خود، ملزم به گذراندن ۵۱ واحد درسی (۳ واحد جبرانی) در طی ۴ ترم هستند. البته در صورت پژوهشمحور بودن مقطع، امکان اخذ درس پایاننامه و ادامه تحصیل تا ترم پنجم نیز وجود دارد. قبولی در دروس عمومی زیر، برای تمام دانشجویان گرایشهای مختلف MBA در مقطع کارشناسی ارشد الزامی است:
- حسابداری برای مدیران
- رفتار سازمانی
- تحلیلهای کمی در مدیریت
- اقتصاد مدیریت
- مدیریت مالی بنگاهها
- برنامهریزی استراتژیک
- مدیریت بازاریابی
- مدیریت عملیات
دانشجویان رشته مدیریت کسب و کار، علاوه بر دروس بالا، با توجه به گرایش تحصیلی خود، باید دروس تخصصی را نیز بگذرانند. برخی از دروس تخصصی بین برخی از گرایشها مشترک هستند. این موضوع، همپوشانی مهارتهای مدیریتی در حوزههای مختلف را نمایش میدهد. در بخش معرفی انواع مدیریت کسب و کار، به معرفی این دروس نیز خواهیم پرداخت.
در صورت علاقه به یادگیری مباحث بالا بر اساس نیازهای حرفهای و تخصصی خود، مشاهده «مجموعه فیلمهای آموزش دروس رشته مدیریت کسب و کار فرادرس» را به شما پیشنهاد میکنیم. لینک مشاهده این فیلمهای آموزشی در ادامه آورده شده است.
وضعیت بازار کار برای فارغالتحصیلان رشته مدیریت کسب و کار چگونه است؟
رشته مدیریت کسب و کار، یکی از رشتههای محبوب در ایران و جهان به شمار میرود. فارغالتحصیلان این رشته، معمولا بازار کار پویا و در حال رشدی را پیش روی خود میبینند. این افراد، اغلب در موقعیتهای مدیریتی در بخشهای مختلف اقتصادی، خدماتی و فناوری مشغول به کار میشوند.
به طور کلی و بر اساس گزارشهای ارائه شده توسط پلتفرمهای کاریابی آنلاین، نسبت تعداد روزمههای ارسالی به تعداد فرصتهای شغلی در گروههای شغلی مرتبط با مدیریت کسب و کار، بخصوص در سطوح کارشناسی و کارشناسی ارشد، متوسط است.
توجه داشته باشید که هرچه مهارتها و تجربه کاری شما بیشتر باشد، احتمال پیدا کردن فرصتهای شغلی بهتر افزایش مییابد. در بخشهای بعدی، به معرفی مهارتهای عمومی و تخصصی ضروری در حوزه مدیریت کسب و کار میپردازیم. در ادامه نیز به در مورد درآمد فارغالتحصیلان رشته مدیریت کسب و کار صحبت میکنیم.
درآمد فارغالتحصیلان رشته مدیریت کسب و کار چقدر است؟
درآمد فارغالتحصیلان رشته مدیریت کسب و کار، تا حد زیادی به جایگاه شغلی و صنعت فعالیتها آنها بستگی دارد. با این وجود، با بررسی دادههای جمعآوری شده توسط وبسایتهای کاریابی در رابطه با حقوق افراد فعال در گروه شغلی «تحلیل و توسعه کسب و کار/استراتژی/برنامهریزی» در سال ۱۴۰۳ شمسی، به بازههای زیر میرسیم:
- کارشناس: از ۱۲ میلیون تومان تا ۳۶ میلیون تومان (متوسط ۲۱ میلیون تومان)
- کارشناس ارشد: از ۱۸ میلیون تومان تا ۵۴ میلیون تومان (متوسط ۳۱ میلیون تومان)
- مدیر: از ۲۴ میلیون تومان تا ۷۸ میلیون تومان (متوسط ۴۶ میلیون تومان)
اعداد بالا تقریبی هستند و برای اطلاع دقیقتر از میزان درآمد فارغالتحصیلان رشته مدیریت کسب و کار، باید آگهیهای استخدامی را مورد بررسی قرار دهید.
تفاوت رشته مدیریت با رشته مدیریت کسب و کار چیست؟
رشتههای مدیریت و مدیریت کسب و کار، شباهت زیادی به یکدیگر دارند. با این وجود، مدیریت، مفهوم عامتری را پوشش میدهد و به نوعی، مدیریت کسب و کار را نیز دربرمیگیرد. اغلب مدیران در سطوح پایین و سطوح میانی، از فارغالتحصیلان مقطع کارشناسی رشته مدیریت هستند. این افراد، برای ارتقا جایگاه شغلی و پیشرفت حرفهای، در گرایشهای رشته مدیریت از جمله مدیریت بازرگانی، مدیریت منابع انسانی، مدیریت دولتی، مدیریت صنعتی و غیره تحصیل میکنند. اگر میخواهید بدانید تفاوتهای کلی رشته مدیریت با رشته مدیریت کسب و کار چیست، جدول زیر را مرور کنید.
معیار مقایسه | رشته مدیریت | رشته مدیریت کسب و کار |
تمرکز اصلی | درک عام از اصول مدیریت | یادگیری مدیریت تخصصی در حوزههای خاص مانند مالی، منابع انسانی و غیره |
تجربه کاری | عدم نیاز به تجربه کاری زیاد (مناسب برای شروع از سطوح پایه) | نیاز به چند سال تجربه کاری |
مدت زمان تحصیل | ۴ سال کارشناسی و ۲ سال کارشناسی ارشد | ۱ سال دوره آموزشی یا ۲ سال تحصیل دانشگاهی در مقطع کارشناسی ارشد |
برنامه تحصیلی | اصول پایه مدیریت و رهبری | دروس پایه مدیریت و کسب و کار به همراه دروس تخصصی گرایش تحصیلی |
مسیر شغلی | سطوح پایه تا سطوح میانی | سطوح میانی تا سطوح بالا، پستهای رهبری و کارآفرینی |
جامعه هدف | افراد علاقهمند به ورود به حوزه مدیریت از سطوح ابتدایی | افراد باتجربه و علاقهمند به توسعه مهارتهای مدیریت تخصصی برای پیشرفت شغلی |
تفاوت رشته کارآفرینی با رشته مدیریت کسب و کار چیست؟
رشته کارآفرینی، یکی دیگر از رشتههای مشابه با مدیریت کسب و کار است. این دو رشته، از نظر ماهیت، شباهتهای زیادی به یکدیگر دارند. رشته کارآفرینی نیز مانند MBA، در مقطع کارشناسی ارشد ارائه میشود. این رشته دارای ۸ گرایش، شامل کسب و کار جدید، گردشگری، فناوری، خدمات کشاورزی، سازمانی، بینالملل، کسب و کار دیجیتال و توسعه است. همانطور که مشاهده میکنید، گرایشهای رشته کارآفرینی، شباهتهای زیادی به رشته مدیریت کسب و کار دارد. با این وجود، تفاوتهای این دو رشته در موارد زیر خلاصه میشوند:
- هدف و تمرکز: تمرکز رشته مدیریت کسب و کار بر توسعه مهارتهای مدیریتی و رهبری در محیطهای تجاری بوده و هدف اصلی آن ایجاد درآمد و سود است. در طرف دیگر، رشته کارآفرینی بر روی رشد و مدیریت کسب و کارهای جدید با هدف نوآوری و ایجاد فرصتهای جدید تمرکز میکند.
- ریسکپذیری: مدیریت کسب و کار، به دلیل اجرا در محیطهای پایدار، ریسک کمتری دارد. در طرف دیگر، کارآفرینی به دلیل ارائه محصولات یا خدمات جدید، با ریسکپذیری بالا، نوآوری و خلاقیت همراه است.
- انگیزه: افراد علاقهمند به رشته مدیریت کسب و کار، معمولا هدف افزایش حقوق و ارتقا جایگاه شغلی را دنبال میکنند. در طرف دیگر، افراد علاقهمند به رشته کارآفرینی، معمولا به دنبال کسب درآمد از تحقق بخشیدن به ایدههایشان هستند.
انواع گرایشهای مدیریت کسب و کار چیست؟
منظور از انواع مدیریت کسب و کار، حوزههای تخصصی بکارگیری این حرفه است که فارغالتحصیلان گرایشهای مختلف رشته MBA در آنها فعالیت دارند. در بخشهای قبلی اشاره کردیم که رشته مدیریت کسب و کار در مقطع کارشناسی ارشد، به گرایشهای مالی، بازاریابی، استراتژی، فناوری، عملیات و زنجیره تامین، رفتار سازمانی و منابع انسانی و سیستمهای اطلاعاتی و فناوری اطلاعات تقسیم میشوند.
در ادامه، خواهیم دید که انواع گرایشهای مدیریت کسب و کار چیست، چه اهدافی را دنبال میکنند و کدام دروس تخصصی در آنها تدریس میشود. با مرور عنوان دروس تخصصی هر یک از گرایشهای رشته مدیریت کسب و کار میتوانید به یک درک کلی از اهداف اصلی آنها برسید.
مدیریت مالی کسب و کار چیست؟
تمام کسب و کارها، فارغ از مقیاس یا صنعت فعالیت، به مدیریت و برنامهریزیهای مالی دقیق برای رسیدن به موفقیت نیاز دارند. مدیریت مالی کسب و کار، با تمرکز بر روی مهارتهای رهبری، تفکر استراتژیک و مفهوم عام تجارت، امکان تحقق اهداف مالی کسب و کارها را فراهم میکند. افراد فعال در این حوزه، از مهارتها و دانش خوبی در زمینههای زیر بهره میبرند:
نکته مهم برای موفقیت در مدیریت مالی کسب و کار، آشنایی و علاقه به مفاهیم مالی و مدیریت ریسک است. گرایش مالی مدیریت کسب و کار، طرفداران زیادی دارد. البته تقاضا برای فارغالتحصیلان این گرایش و مزایای فعالیت در آن نیز باعث جذابیت بیشتر مدیریت مالی کسب و کار شده است. با وجود عدم نیاز به مدرک مرتبط برای تحصیل در گرایش مالی رشته مدیریت کسب و کار، داشتن دانش آکادمیک یا تجربی در حوزههای اقتصادی، مالی و حسابداری، مسیر موفقیت در حوزه مدیریت مالی کسب و کارها را هموارتر میکند.
دروس تخصصی گرایش مالی در رشته مدیریت کسب و کار چیست؟
از دروس تخصصی گرایش مالی در رشته مدیریت کسب و کار میتوان به روشهای کمی در مالی (الزامی)، مديريت سرمايهگذاری، سرمایهگذاری خطرپذیر، موسسات و بازارهای مالی، مهندسی مالی، مالی شرکتی کاربردی، بانکداری، قیمتگذاری داراییها، مباحث منتخب در مالی، ارزیابی و مدیریت ریسک، افتههایی در مالی شرکتها، سرمایهگذاری و تامین مالی زمین و مسکن، معاملات الگوریتمی، یادگیری ماشین، حاکمیت شرکتی و کسب و کار تکنولوژی بلاکچین و رمزارزها اشاره کرد.
مدیریت بازاریابی کسب و کار چیست؟
مدیریت بازاریابی کسب و کار، حرفهای است که با استفاده از مهارتهای مدیریتی، به هدفمندی تبلیغات و توسعه بازار هدف سازمانها کمک میکند. انجام فعالیتهای مربوط به مدیریت بازاریابی کسب و کارها، یا توسط کارکنان خود آنها و یا توسط شرکتهای تخصصی این حوزه صورت میگیرد. برخی از این فعالیتها عبارت هستند از:
دروس تخصصی گرایش بازاریابی در رشته مدیریت کسب و کار چیست؟
تحقیقات بازاریابی (الزامی)، استراتژی بازاریابی (الزامی)، بازاریابی دادهمحور، مدیریت برند و ارتباطات بازاریابی، بازاریابی دیجیتال، مدیریت درآمد و قیمتگذاری، مدیریت فروش و خردهفروشی، رفتار مصرفکننده، مباحث منتخب در بازاریابی، بازاریابی کارآفرینانه، کسب و کار بینالمللی، نظریه بازی برای مدیران، مدیریت کیفیت، مدیریت توسعه محصول، مدیریت دادهمحور کسب و کار و یادگیری ماشین، از دروس تخصصی گرایش بازاریابی در رشته مدیریت کسب و کار هستند.
مدیریت استراتژیک کسب و کار چیست؟
مدیریت استراتژیک کسب و کار، حرفهای است هدف هدایت سازمانها به سمت اهداف مشخص شده را دنبال میکند. تحلیل، تصمیمگیری و برنامهریزی، از مهمترین جنبههای این حرفه محسوب میشوند. از وظایف اصلی افراد شاغل در موقعیتهای شغلی مرتبط با مدیریت استراتژیک کسب و کار میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- توسعه و اجرای برنامههای استراتژیک در راستای اهداف سازمانی و اطمینان از انجام تمام فعالیتها در جهت رسیدن به این اهداف
- شناسایی ریسکهای احتمالی و فرصتها برای از بین بردن موانع و افزایش سود
- بهینهسازی فرآیند تخصیص منابع به منظور افزایش کارایی عملیاتها و تولید بیشتر
- تحلیل روند بازار و رفتار مشتری برای ارتقا جایگاه سازمان و حضور قدرتمند در بازار
- اتخاذ تصمیمات آگاهانه بر اساس تحلیلهای استراتژیک
- توسعه شبکههای ارتباطی با افراد حرفهای و رهبران بازار
دروس تخصصی گرایش استراتژی در رشته مدیریت کسب و کار چیست؟
دروس پیادهسازی استراتژی (الزامی)، کنترل، بودجهریزی و مدیریت عملکرد، یادگیری سازمانی، تحلیل دینامیکهای سیستم، نظریه بازی برای مدیران، برنامهریزی استراتژیک پیشرفته، کسب و کار بینالمللی، رشد و توسعه کسب و کار، مباحث منتخب در استراتژی، مدیریت تحول سازمانی، مدیریت دادهمحور کسب و کار، نوآوری در کسب و کار، مدیریت استراتژیک تکنولوژی، استراتژی بازاریابی، تئوری سازمان و سازماندهی، همکاری استراتژیک در زمینه تکنولوژی، کارآفرینی راهبردی، استراتژی عملیات، ارزیابی و پیشبینی فناوری، حاکمیت شرکتی و رهبری سازمانی، به عنوان دروس تخصصی اجباری و اختیاری گرایش استراتژی در رشته مدیریت کسب و کار محسوب میشوند.
مدیریت فناوری کسب و کار چیست؟
مدیریت فناوری کسب و کار، حرفهای است که بر روی تواناییهای یک سازمان از نظر بکارگیری فناوریهای تولید و توسعه محصول تمرکز میکند. اهداف اصلی این حرفه در موارد زیر خلاصه میشوند:
- مدیریت سرمایهگذاریهای فناورانه
- اتخاذ تصمیمات استراتژیک در زمینه نحوه استفاده از فناوریهای پیشرفته مانند هوش مصنوعی، بلاکچین و رایانش ابری
- بهینهسازی فرآیندهای کسب و کار با استفاده از فناوریهای جدید
دروس تخصصی گرایش فناوری در رشته مدیریت کسب و کار چیست؟
مدیریت استراتژیک تکنولوژی (الزامی)، همکاری استراتژیک در زمینه تکنولوژی، ارزیابی و پیشبینی فناوری، نوآوری و فناوریهای دیجیتال، نوآوری در کسب و کار، مدلهای کسب و کار پلتفرمی، تحول دیجیتال، نظام ملی نوآوری، کسب و کار تکنولوژی بلاکچین و رمزارزها، فناوری، نوآوری و توسعه، مباحث منتخب در فناوری، مدیریت توسعه محصول، مدیریت تحول سازمانی، تحلیل دینامیکهای سیستم و مدیریت دادهمحور کسب و کار، از دروس تخصصی گرایش فناوری رشته مدیریت کسب و کار هستند.
مدیریت عملیات و زنجیره تامین کسب و کار چیست؟
مدیریت عملیات و زنجیره تامین کسب و کار، حرفهای است که بر روی مدیریت و حل چالشهای مربوط به زنجیره تامین سازمانها تمرکز میکند. از فعالیتهای اصلی افراد شاغل در این حرفه میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- بهینهسازی فرآیندهای لجستیک
- تحلیل شبکههای ارتباطی بین تامینکنندگان و مشتریان
- کاهش هزینههای تدارکات
- انبارداری و ترابری
- بهبود کیفیت محصول
- کاهش زمان تاخیر در ارسال محصولات یا ارائه خدمات
- سازگاری عملیاتها با شرایط فعلی بازار
دروس تخصصی گرایش عملیات و زنجیره تامین در رشته مدیریت کسب و کار چیست؟
از دروس تخصصی گرایش عملیات و زنجیره تامین در رشته مدیریت کسب و کار میتوان به مدیریت زنجیره تامین (الزامی)، مدیریت دادهمحور کسب و کار، مدیریت پروژه، مدیریت کیفیت، استراتژی عملیات، مدیریت توسعه محصول، مدیریت خدمات، تدارکات و قراردادها، نظریه بازی برای مدیران، مدیریت درآمد و قیمتگذاری، مدیریت فروش و خردهفروشی، مباحث منتخب در مدیریت عملیات، مدلهای کسب و کار پلتفرمی، تحول دیجیتال و تجارت الکترونیک اشاره کرد.
مدیریت رفتار سازمانی و منابع انسانی کسب و کار چیست؟
مدیریت رفتار سازمانی و منابع انسانی کسب و کار، حرفهای است که بر روی فعالیتهای منابع انسانی و مدیریت موثر نیروی کار تمرکز میکند. افراد شاغل در این حرفه، از دانش تخصصی خود برای انجام موارد زیر بهره میگیرند:
- جذب استعدادها
- مدیریت عملکرد کارکنان
- توسعه کارگزینی
- هماهنگی بین کارکنان
- بهبود روابط بین همکاران
مجله فرادرس، مطلبی با عنوان «فرهنگ سازمانی چیست؟ – تعریف، اهمیت و اثرات – به زبان ساده» تهیه کرده است که میتواند به شما در آشنایی با مهمترین مفاهیم رفتار سازمانی آشنا کند.
دروس تخصصی گرایش رفتار سازمانی و منابع انسانی در رشته مدیریت کسب و کار چیست؟
رفتار سازمانی پیشرفته (الزامی)، مدیریت منابع انسانی (الزامی)، مدیریت منابع انسانی پیشرفته، رهبری سازمانی، تئوری سازمان و سازماندهی، اخلاق و احکام کسب و کار، حاکمیت شرکتی، روشهای تصمیم گیری برای مدیران، اصول و مهارتهای کار تیمی، ارتباطات و فنون مذاکره، قدرت و سیاست در سازمانها، مدیریت بینفرهنگی، مباحث منتخب در رفتار سازمانی و منابع انسانی، رفتار مصرفکننده و یادگیری سازمانی و مدیریت تحول سازمانی، از دروس تخصصی گرایش منابع انسانی گرایش رفتار سازمانی و منابع انسانی در رشته مدیریت کسب و کار به شمار میروند.
مدیریت سیستمهای اطلاعاتی و فناوری اطلاعات کسب و کار چیست؟
مدیریت سیستمهای اطلاعاتی و فناوری اطلاعات کسب و کار، حرفهای است که بر روی فرآیند جمعآوری، ذخیرهسازی، پردازش و ارائه اطلاعات سازمان نظارت میکند. برخی از مهمترین وظایف افراد شاغل در این حرفه عبارت هستند از:
- برنامهریزی در مورد جمعآوری و پردازش دادهها و ارائه آنها به مدیران بالادستی برای استفاده در تصمیمگیریها و برنامهریزیها
- نظارت بر وضعیت سرورها، شبکهها و سیستمهای کامپیوتری به منظور اطمینان از کارایی حداکثری آنها
- مدیریت بر فرآیندهای پیادهسازی پروتکلهای امنیتی، فایروالها، پشتیبانگیریهای منظم و اطمینان از رعایت استانداردهای صنعتی
دروس تخصصی گرایش سیستمهای اطلاعاتی و فناوری اطلاعات در رشته مدیریت کسب و کار چیست؟
از دروس تخصصی گرایش سیستمهای اطلاعاتی و فناوری اطلاعات در رشته مدیریت کسب و کار میتوان به تجارت الکترونیک (الزامی)، سیستمهای اطلاعاتی مدیریت (الزامی)، برنامههای جامع فناوری اطلاعات، تحلیل و طراحی سیستمهای اطلاعاتی، سیستمهای اطلاعاتی استراتژیک، سیستمهای پشتیبانی تصمیمگیری، سیستمهای خبره و هوش مصنوعی، مدیریت ارتباط با مشتریان، مدیریت فرایندهای کسب و کار، هوش کسب و کار، مباحث منتخب در سیستمهای اطلاعاتی و فناوری اطلاعات، مدیریت دانش و سازمانهای یادگیرنده اشاره کرد.
مهارتهای مورد نیاز برای موفقیت در مدیریت کسب و کار چیست؟
برای موفقیت در مدیریت کسب و کار، به مجموعهای از مهارتها و توانمندیها نیاز است. برخی از این مهارتها، جنبه فنی و تخصصی دارند و برخی دیگر، بر روی روابط افراد و عکسالعمل آنها در مواجهه با شرایط مختلف تمرکز میکنند. در این بخش، به معرفی مهمترین مهارتهای سخت و مهارتهای نرم برای موفقیت در حوزه مدیریت کسب و کار میپردازیم. یادگیری این مهارتها برای فارغالتحصیلان تمام گرایشهای رشته مدیریت کسب و کار، ضروری هستند.
مهارتهای سخت برای موفقیت در مدیریت کسب و کار چیست؟
منظور از مهارتهای سخت، مجموعه توانمندیهایی است که به دانش فنی و تخصصی افراد مربوط میشود. برای هر یک از شاخههای مدیریت کسب و کار، مجموعه خاصی از مهارتهای سخت مد نظر قرار میگیرد. با این وجود، بسیاری از این مهارتها، مشترک هستند. از مهمترین مهارتهای سخت در حوزه مدیریت کسب و کار میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- تحلیل و پیشبینی مالی
- تحلیل داده
- داستانسرایی برند
- تحقیقات بازار
- بودجهبندی
- مدیریت پروژه
- لجستیک

علاوه بر این موارد، مدیران دارای مدرک MBA، باید بر روی مباحث تئوری و دروس دانشگاهی گرایش تخصصی خود تسلط داشته باشند. آشنایی با نرمافزارهای تخصصی حوزه مدیریت نیز یکی از مهارتهای ارزشمند برای این افراد محسوب میشود. در بخشهای بعدی، راجع به بهترین نرمافزارهای تخصصی مدیریت کسب و کار، صحبت خواهیم کرد. در ادامه، به توضیح بیشتر در رابطه با مهارتهای تخصصی بالا میپردازیم.
کاربرد و اهمیت تحلیل و پیشبینی مالی در مدیریت کسب و کار چیست؟
تحلیل مالی، یکی از ابزارهای ارزشمند برای موفقیت کسب و کارها محسوب میشود. مدیریت کسب و کار، با استفاده از این تحلیل، به پیشبینی عملکرد مالی کسب و کار در آینده و بر اساس دادههای قبلی و روند فعلی میپردازد. تحلیلهای مالی، امکان ارزیابی شرایط فعلی، شناسایی نقاط ضعف و ایجاد برنامههای عملی برای رسیدن به نتایج مطلوب را فراهم میکنند. خروجی تحلیلهای مالی، باعث تصمیمگیری بهتر در جهت بهبود عملکرد در کوتاهمدت و بلندمدت میشود. از مزایای ارتقا مهارت در این تحلیلها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- پیشبینی زمان نیاز به افزایش سرمایهگذاری
- تصمیمگیری راجع به نحوه افزایش درآمدها
- تعیین نرخ بازگشت سرمایه برای سرمایهگذاریهای مختلف
- تنظیم هوشمندانه اهداف مالی
- به دست آوردن دانش کافی از وضعیت بازار
- ردیابی شاخصهای کلیدی عملکرد (KPI)
افرادی که با تحلیلهای مالی آشنا هستند، عملکرد بهتری در بازار کار مدیریت کسب و کار خواهند داشت.
کاربرد و اهمیت تحلیل داده در مدیریت کسب و کار چیست؟
تحلیل داده، به معنی دریافت دادههای خام نظیر نظرسنجیهای مشتریان، آمار فروش، بازدید از سایت و غیره و تبدیل آنها به خروجیهای قابل درک و ارزشمند برای تصمیمگیری راجع به جنبههای مختلف یک کسب و کار است. این تصمیمگیریها میتوانند در رابطه با استراتژیهای قیمتگذاری، نوآوری در محصولات یا خدمات و دیگر موضوعات مهم برای کسب و کارها باشند. هدف اصلی از تحلیل داده، درک روند تغییر مجموعه دادهها و پیدا کردن راهی برای استفاده از این اطلاعات به عنوان مزیت رقابتی است.
مدیریت کسب و کار، با بهرهگیری از ابزارهای تحلیل داده، امکان بهبود تاکتیکهای بازاریابی و افزایش حاشیه سود را فراهم میکند. علاوه بر این، تحلیل داده، با کمک به فرآیند تصمیمگیری و اطمینان از انجام درست فعالیتها در واحدهای مختلف، باعث صرفهجویی در زمان و هزینه میشود. تمام این ویژگیها، لزوم یادگیری مهارت تحلیل داده توسط دانشجویان و فارغالتحصیلان MBA را نمایش میدهد.
کاربرد و اهمیت داستانسرایی برند در مدیریت کسب و کار چیست؟
داستانسرایی برند، یکی از ابزارهای قدرتمند در دنیای کسب و کار مدرن به شمار میرود که به عنوان هنر ارائه داستان، اهداف، ارزشها و شخصیت پشت یک سازمان، محصول یا خدمات در نظر گرفته میشود. یادگیری داستانسرایی برند، یکی از مهارتهای تخصصی ضروری برای فارغالتحصیلان رشته مدیریت کسب و کار است. این مهارت، بر روی برقراری ارتباط موثر بین سازمان و مخاطبان هدف تمرکز میکند. انسانها، زمانی که با داستان یک کسب و کار و دلیل ارائه محصولات یا خدمات آن آشنا شوند، ارتباط بهتر و قویتری با آن کسب و کار برقرار میکنند.
داستانسرایی برند، در شناسایی ارزشهای پیشنهادی منحصربهفرد در باز و ایجاد محتوای بازتابدهنده نیازهای مشتری نیز کاربرد دارد. فارغالتحصیلان رشته مدیریت کسب و کار، با یادگیری این مهارت ارزشمند میتوانند به سازمانها در پیشرفت و عبور از مرزهای فعلی بازار کمک کنند.
کاربرد تحقیقات بازار در مدیریت کسب و کار چیست؟
تحقیقات بازار، تحلیل بازار و نیازهای مشتریان احتمالی است. این تحلیل، مطالعه روندهای فعلی، ارزیابی عملکرد رقبا، بخشبندی مشتریان و دادههای مربوط به تقسیمبندی جمعیتی را شامل میشود. تحقیقات بازار به کسب و کارها در توسعه آگاهانه محصول یا خدمت، انتخاب استراتژی بازاریابی و هدفگذاری کمک میکند. فارغالتحصیلان MBA، باید با آیندهنگری و تفکر استراتژیک خود، کسب و کارها را به سمت استفاده درست از فرصتهای بازار و موفقیت در رقابت با دیگر کسب و کارها پیش ببرند. این ویژگیها، با یادگیری فرآیندهای تحقیقات بازار نظیر جمعآوری و تحلیل داده به وجود میآیند. مدیریت کسب و کار، با درک کامل وضعیت کلی بازار توسط روشهای تحقیقات بازار، در اتخاذ تصمیمات تجاری دقیق و موفقیت بلندمدت سازمانها مشارکت میکند.
کاربرد و اهمیت بودجهبندی در مدیریت کسب و کار چیست؟
بودجهبندی، فرآیند تخصیص منابع، هزینهها و درآمدها در یک دوره زمانی مشخص به همراه ایجاد و دنبال کردن یک برنامه یا بودجه مالی بر اساس اهداف مورد نظر است. فارغالتحصیلان MBA، درک خوبی از جنبههای مختلف یک کسب و کار دارند. این افراد، با یادگیری و توسعه مهارت بودجهبندی، فرصتهای شغلی بیشتری را پیش روی خود خواهند دید. کارفرمایان، این مهارت را به عنوان معیاری برای اطمینان از توانمندیهای سازمانی قوی و مدیریت موثر منابع در نظر میگیرند.
بودجهبندی اصولی، فرآیندی برای کنترل بهتر عملیات مالی سازمان و جلوگیری از افزایش آسیبپذیریهای ناشی از سومدیریت یا رخ دادن مشکلات غیرمنتظره است. دانشجویان و فارغالتحصیلان رشته مدیریت کسب و کار، باید این مهارت ارزشمند را در کنار دیگر مهارتهای سخت و تخصصی یاد بگیرند.
کاربرد و اهمیت مدیریت پروژه در مدیریت کسب و کار چیست؟
مدیریت پروژه، فرآیند هدایت یک تیم برای تکمیل فعالیتها و یا رسیدن به اهداف مورد نظر است. این فرآیند طی برنامهریزی، سازماندهی، هدایت و کنترل پروژه (کنترل منابع، زمان و هزینه) در چرخه عمر پروژه انجام میشود. مدیریت پروژه، یکی از مهارتهای بسیار مهم و حیاتی در مدیریت کسب و کار به شمار میرود. برخی از موسسههای آموزش عالی، رشته MBA با گرایش مدیریت پروژه ارائه میکنند. از وظایف اصلی مدیران پروژه میتوان به همکاری با ذینفعان، رفع موانع در حین انجام فعالیتها و اطمینان از رسیدن به اهداف بر اساس زمان و بودجه اشاره کرد.
با توجه به انتظار سازمانها از فارغالتحصیلان رشته مدیریت کسب و کار برای هدایت پروژههای پیچیده، یادگیری مهارت مدیریت پروژه میتواند در هر بازار و برای هر مسیر حرفهای، بسیار ارزشمند باشد. این مهارت، دانش افراد را در زمینه برونسپاری موثر فعالیتها، کاهش اثر ریسکها، نظارت بر شاخصهای عملکرد و رسیدن به نتایج عالی ارتقا میدهد. توجه داشته باشید که یادگیری مدیریت و کنترل پروژه، نه تنها در حوزه مدیریت کسب و کار، بلکه در هر حوزهای و برای هر شخصی، بخصوص افراد شاغل در جایگاههای ارشد و بالاتر ارزشمند است.
کاربرد و اهمیت لجستیک در مدیریت کسب و کار چیست؟
آشنایی با مباحث مرتبط با لجستیک، از دیگر مهارتهای سخت ضروری برای فارغالتحصیلان رشته مدیریت و کسب کار محسوب میشود. این مهارت، به مدیریت عملیاتهای زنجیره تامین ارتباط دارد. مدیران لجستیک و زنجیره تامین، همواره به دنبال به حداقل رساندن هزینهها و افزایش بهرهوری فعالیتهای مرتبط با تدارکات، انبارداری، ترابری و توزیع محصولات هستند. این فعالیتها، بر روی مدیریت منابع مورد نیاز برای تولید و توزیع محصولات، هزینههای تامینکنندگان، تاخیر در ارسال و دیگر مسکلات احتمالی تاثیر میگذارند. دانش لجستیک، فارغالتحصیلان MBA را برای مدیریت موثر و کارآمد کسب و کارها آماده میکند.
مهارتهای نرم برای موفقیت در مدیریت کسب و کار چیست؟
یکی از مهمترین جنبههای حرفههای مرتبط با حوزه مدیریت، از جمله مدیریت کسب و کار، ارتباط مداوم با افراد و مواجهه با شرایط کاری متغیر است. این ویژگی، فعالیت مدیران در فضای کسب و کار امروزی را با چالشهای بسیار زیادی روبرو میکند. بهترین راهحل برای عبور از چالشهای موجود، تقویت مهارتهای نرم و ارتباطی است.

موفقیت در حوزه مدیریت کسب و کار، توسط ارتباط موثر با دیگران، نشان دادن عکسالعمل مناسب در شرایط مختلف و اتخاذ تصمیمهای آگاهانه حاصل میشود. مهارتهای بینفردی، مهارتهای رهبری، مهارتهای ارتباطی و مهارتهای سازمانی، همگی از زیرمجموعههای مهارتهای نرم مورد نیاز برای مدیریت کسب و کار محسوب میشوند. در این بخش، به معرفی هر یک از این مهارتها و اهمیت آنها در موفقیت سازمانها میپردازیم.
کاربرد و اهمیت مهارتهای بینفردی در مدیریت کسب و کار چیست؟
مهارتهای اجتماعی یا «مهارتهای بینفردی» (Interpersonal Skills)، توانمندی شما در درک دیگران را نمایش میدهند. از مهمترین مهارتهای بینفردی در حوزه مدیریت کسب و کار میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- هوش هیجانی: توانایی درک و مدیریت احساسات خود و دیگران
- انضباط و مدیریت زمان: توانایی انجام فعالیتها بر اساس برنامه زمانی
- قابلیت اتکا: توانایی انجام فعالیتها به طور کامل و بر اساس خواستههای کارفرما
- سازگاری: توانایی عملکرد مناسب در شرایط و موقعیتهای مختلف
- همدردی: توانایی درک احساسات دیگران و نقطهنظرات آنها
فارغالتحصیلان مدیریت کسب و کار، در موقعیتهای شغلی پیچیده به همراه ارتباطات زیاد با افراد دیگر مشغول به کار میشوند. همین موضوع، لزوم تقویت مهارتهای بالا را چندبرابر میکند.
کاربرد و اهمیت مهارتهای رهبری در مدیریت کسب و کار چیست؟
رهبری، بخش جدایی ناپذیر از مدیریت کسب و کار است. این مهارت ارزشمند، توانمندی افراد در هدایت تیمهای کاری برای رسیدن به اهداف مورد نظر را نمایش میدهد. برخی از مهمترین مهارتهای مرتبط با رهبری عبارت هستند از:
- تفویض اختیارات: توانایی واگذاری مسئولیتها به افراد واجد شرایط برای به حداکثر رساندن کارایی
- تفکر انتقادی: توانایی تحلیل دقیق شرایط و جزئیات دادهها برای در نظر گرفتن تمام جوانب موثر بر عملکرد
- درستکاری: توانایی صداقت و اخلاق در انجام کارها
- تصمیمگیری: توانایی اتخاذ تصمیمات سریع و آگاهانه
- هوش فرهنگی: توانایی تعامل موثر با افراد از فرهنگهای گوناگون
کاربرد و اهمیت مهارتهای ارتباطی در مدیریت کسب و کار چیست؟
تعامل و ارتباط، در قلب مدیریت کسب و کار قرار دارد. فارغ از بحثهای تخصصی و مهارتهای سخت، افرادی که از مهارتهای ارتباطی خوبی بهره میبرند، بهترین گزینه برای فعالیت در موقعیتهای شغلی مرتبط با مدیریت کسب و کار هستند. ضروریترین مهارتهای ارتباطی برای فارغالتحصیلان MBA میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- صراحت لهجه: توانایی بیان واضح و مختصر دیدگاهها و پیشنهادات
- سخنوری: توانایی سخنرانی مطمئن و ترغیبکننده در جمع
- گوش دادن فعال: توانایی توجه کامل و درک دیدگاههای دیگران
- نوشتن: توانایی انتقال واضح و موثر خواستهها، نظرات و ایدهها به صورت کتبی
- زبان بدن: توانایی انتقال احساسات با ارتباط غیرکلامی از طریق تغییر حالت نگاه، دستٰها، ایستادن و غیره
کاربرد و اهمیت مهارتهای سازمانی در مدیریت کسب و کار چیست؟
مدیریت کسب و کار، معمولا در چارچوب قوانین و قواعد یک سازمان اجرا میشود. به همین دلیل، داشتن مهارتهای سازمانی، از مهمترین ويژگیها برای موفقیت در حوزه MBA محسوب میشود. برخی از این مهارتها عبارتند از:
- کار تیمی: توانایی همکاری موثر با اعضای واحدهای مختلف برای دستیابی به اهداف مشترک
- تحلیل و حل مسئله: توانایی ارزیابی مسائل پیچیده و ارائه راه حل مناسب برای آنها
- خلاقیت: توانایی ارائه راهکارهای نوآورانه در شرایط گوناگون
- شبکهسازی: توانایی برقراری ارتباط حرفهای با افراد فعال در حوزه تخصصی
- ذهنیت رشد: توانایی اعتقاد به بهبود از طریق تلاش و یادگیری
اهمیت مهارتهای نرم در مدیریت کسب و کار، نه تنها کمتر از مهارتهای سخت نیست، بلکه در برخی از موارد، اولویت بالاتری نسبت به دانش تخصصی پیدا میکند. تمام مدیران فعال در هر حوزهای، باید با مهارتهای نرم آشنا باشند و سطح توانمندیهای خود در بکارگیری این مهارتها را افزایش دهند. به این منظور، فرادرس، مجموعهای از فیلمهای آموزشی مفید و ارزشمند را با عنوان «مجموعه فیلمهای آموزش جامع و کاربردی توسعه مهارت فردی فرادرس» تهیه کرده است که میتواند به شما در پرورش و ارتقا مهارتهای ارتباطی و فردیتان کمک کند. لینک مشاهده فیلمهای آموزشی این مجموعه در ادامه آورده شده است.
چالشها و فرصتهای مدیریت کسب و کار چیست؟
مدیریت کسب و کار، یکی از حوزههای پرطرفدار در دنیای مدیریت است. بسیاری از افراد، به منظور رشد و توسعه حرفهای وارد این حوزه میشود. دلیل این امر، فرصتهای زیادی است که تحصیل در رشته مدیریت کسب و کار برای افراد به وجود میآورد. با وجود تمام این فرصتها، معمولا چالشهای گوناگونی پیش روی دانشجویان و فارغالتحصیلان این رشته قرار میگیرد.
در این بخش، میخواهیم ببینیم چالشها و فرصتهای مدیریت کسب و کار چیست و چگونه میتوان ضمن بهرهمندی از فرصتها، از چالشهای موجود عبور کرد.

فرصتهای مدیریت کسب و کار چیست؟
از فرصتها و مزایای فعالیت در حوزه مدیریت کسب و کار میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- توسعه فرصتهای شغلی و رسیدن به جایگاههای سازمانی بالاتر در صنایع مختلف
- افزایش پتانسیل درآمدزایی
- بهرهمندی از مهارتهای متنوع و امکان فعالیت در موقعیتهای شغلی مختلف
- پرورش مهارتهای رهبری، ارتباطی و تفکر استراتژیک
- توسعه شبکه حرفهای
چالشهای مدیریت کسب و کار چیست؟
محدودیتهای مدیریت مالی کسب و کار در موارد زیر خلاصه میشوند:
- رقابت بالا برای تحصیل و رسیدن به موقعیتهای شغلی بهتر
- رقابت بالا در فضای کسب و کار و فعالیت در محیطهای پراسترس
- ساعات کاری طولانی
- نیازمند انعطافپذیری بالا برای مواجهه با شرایط متغیر اقتصادی و نوسانات بازار
- نیاز به ارتباط با افراد از سطوح سازمانی مختلف
برای بهرهمندی کامل از فرصتهای حوزه مدیریت کسب و کار و عبور از چالشهای این حوزه، باید بر روی تقویت مهارتهای تخصصی و نرم خود تمرکز کنید.
بهترین مسیر یادگیری مدیریت کسب و کار چیست؟

بهترین مسیر یادگیری مدیریت کسب و کار، کسب تجربه عملی در موقعیتهای شغلی ارشد، هدایت تیمهای کاری کوچک و توسعه مهارتهای تخصصی و عمومی در حوزه مدیریت است. اگر هیچ تجربه عملی در بازار کار، بخصوص شغلهای مدیریتی ندارید، اولین و مهمترین قدم برای شما، آشنایی با اصول و مبانی مدیریت خواهد بود. به این منظور، باید ضمن یادگیری مفاهیم عام در مدیریت، به تقویت مهارتهای نرم در خود بپردازید. فیلمهای آموزشی فرادرس، بخصوص فیلمهای زیر، به شما در برداشتن محکم اولین قدمتان کمک میکنند.
پس از یادگیری اصول اولیه، نوبت به افزایش مهارتهای تخصصی میرسد. شما باید ضمن تقویت دانش تخصصی خود در زمینه حوزه فعالیتتان، اصول مدیریت تخصصی کسب و کارهای مرتبط با آن حوزه را نیز یاد بگیرید. تحصیل در رشته مدیریت کسب و کار و انتخاب گرایش متناسب با تجربه حرفهایتان، قدم بعدی در این مسیر است. مجموعه فیلمهای آموزشی فرادرس، منبع کامل و جامعی برای یادگیری دروس پایه، عمومی و تخصصی گرایشهای مختلف رشته مدیریت کسب و کار هستند. لینک مشاهده فیلمهای آموزشی این مجموعه در ادامه آورده شده است.
در حین تحصیل و پس از فارغالتحصیلی در رشته مدیریت کسب و کار، بهتر است به سراغ یادگیری نرمافزارهای تخصصی این رشته بروید. این کار، ضمن تقویت مهارتهای سخت، رقابتپذیری شما در بازار کار را افزایش میدهد. در بخش آخر این مطلب از مجله فرادرس، به معرفی بهترین ابزارها و نرمافزارهای مدیریت کسب و کار میپردازیم.
بهترین ابزارها و نرمافزارهای مدیریت کسب و کار چیست؟
تسلط بر روی ابزارها و نرمافزارهای تخصصی حوزه مدیریت کسب و کار، از مهارتهای فنی در این حوزه به شمار میرود. بسیاری از فعالیتها در فضای کسب و کار امروزی، با استفاده از ابزارهای کامپیوتری انجام میشوند. بنابراین، آشنایی با این ابزارها و نحوه کار با آنها برای به دست آوردن خروجیهای سودمند، برای تمام فارغالتحصیلان رشته MBA ضروری است.
در ادامه قصد داریم ببینیم بهترین ابزارها و نرمافزارهای مدیریت کسب و کار چیست و هر یک برای انجام چه فعالیتهایی مورد استفاده قرار میگیرد.

بهترین نرمافزار مدیریت پروژه برای مدیریت کسب و کار چیست؟
یکی از مهمترین ابزارهای ضروری برای مدیران و افراد فعال در سطوح ارشد، ابزارهای مدیریت پروژه است. این نرمافزارها، امکان نظارت بر روند کلی پروژه، نحوه انجام فعالیتها، برنامههای زمانبندی و غیره را فراهم میکنند. از قدرتمندترین و پرطرفدارترین نرمافزارهای تخصصی مدیریت پروژه میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- «اماسپی پراجکت» (MSP Project): از محصولات شرکت مایکروسافت در زمینه مدیریت و کنترل پروژههای کوچک تا بزرگ با قابلیت برنامهریزی، تهیه زمانبندی، مدیریت زمان در پروژه، گزارش گیری، مدیریت منابع و غیره
- «پریماورا پی۶» (Primavera P6): یکی از نرمافزارهای حرفهای و پیشرفته در زمینه مدیریت و کنترل پروژههای متوسط تا بزرگ با قابلیتهایی نظیر مدیریت سبد پروژه، تهیه برنامه زمانبندی تحلیل مسیر بحرانی، تحلیل و مدیریت ریسک، بهینهسازی و مدیریت منابع، برنامهریزی تخصیص و ظرفیت منابع، مدیریت هزینه و بودجه، تحلیل و گزارشگیری پیشرفته و غیره
- «ترلو» (Trello): یکی از نرمافزارهای تحت وب در حوزه مدیریت و کنترل بصری پروژه (بخصوص پروژههای ساده در حوزه تولید محتوا، منابع انسانی و فروش) با قابلیت مرتبسازی فعالیتها توسط تخته کانبان
- «جیرا» (Jira): از دیگر پلتفرمهای محبوب مدیریت پروژههای توسعه نرمافزار، مدیریت پروژه چابک، پایش باگ، مدیریت اسکرام، مدیریت محتوا و غیره
نرمافزارهای بسیار زیادی برای مدیریت و کنترل پروژه در حوزههای مختلف وجود دارند. فارغالتحصیلان رشته مدیریت کسب و کار، با یادگیری این نرمافزارها میتوانند ضمن تقویت رزومه حرفهای، شانس خود برای موفقیت در بازار کار را افزایش دهند.
بهترین نرمافزار تحلیل تجاری برای مدیریت کسب و کار چیست؟
مدیریت کسب و کار، با تحلیل و مدلسازی دادهها نیز سر و کار دارد. این فعالیتها، با استفاده از نرمافزارهای تخصصی، بخصوص نرمفزارهای هوش تجاری انجام میگیرد. برخی از بهترین و پرکاربردترین نرمافزارهای هوش تجاری در زمینه مدیریت کسب و کار به همراه قابلیتهای اصلی آنها را در فهرست زیر آوردهایم:
- «تبلو» (Tableau): تحلیل داده، تبدیل دادههای خام به بینش عملی و تهیه گزارش از عملکرد پروژه
- «پاور بیآی» (Power BI): مصورسازی داده، بینشهای مبتنی بر هوش مصنوعی، تهیه گزارشها و داشبوردهای مدیریتی تعاملی
- «کلیکویو» (QlikView): تهیه گزارشهای تحلیلی با استفاده از رایانش درونحافظهای و مصورسازی داده
علاوه بر نرمافزارهای بالا، میتوان از نرمافزارهای عمومی تحلیل داده مانند «اکسل» (Excel) و «اسپلانک» (Splunk) نیز برای تحلیل دادههای کسب و کار استفاده کرد. البته به دلیل ابزارها و قابلیتهای گسترده اکسل، امکان استفاده از آن برای انجام بسیاری از فعالیتهای مدیریتی، نظیر مدیریت پروژه در اکسل وجود دارد.
بهترین نرمافزار ارتباطی و کار گروهی برای مدیریت کسب و کار چیست؟
یکی از جنبههای ثابت در مدیریت کسب و کار، ارتباط با تیمهای مختلف، برگزاری جلسات متعدد و ایجاد هماهنگی بین اعضای تیمها است. در دنیای کسب و کار مدرن، از ابزارهای کامپیوتری برای انجام این فعالیتها استفاده میشود. برخی از بهترین نرمافزارهای مدیریت کار گروهی در دنیای کسب و کار عبارت هستند از:
- «تمیز» (Teams): یکی دیگر از نرمافزارهای شرکت مایکروسافت با قابلیت برقراری ارتباط آنلاین، ضبط جلسات آنلاین صوتی و تصویری، مدیریت آنلاین فعالیتها و غیره
- «گوگل میت» (Google Meet): از بهترین نرمافزارهای رایگان برای برگزاری جلسات آنلاین و کنفرانسهای ویدیویی
- «زوم» (Zoom): از محبوبترین نرمافزارهای برگزاری کلاسهای آنلاین و جلسات تصویری با قابلیت به اشتراکگذاری صفحه نمایش و کنترل از راه دور
در سالهای اخیر، بستر مناسبی برای انجام کار به صورت دورکاری فراهم شده است. به همین دلیل، امکان دارد برخی از کارکنان در محل شرکت مشغول به کار نباشند. استفاده از ابزارهای معرفی شده در این بخش، دست مدیران کسب و کارها را برای نظارت و هدایت بهتر افراد دورکار را باز میگذارد.
بهترین نرمافزار CRM و ERP برای مدیریت کسب و کار چیست؟
«مدیریت ارتباط مشتری» (Customer Relationship Management | CRM) و «برنامهریزی منابع سازمانی» (Enterprise Resource Planning | ERP)، از مهمترین فرآیندهای مدیریت کسب و کار به شمار میروند. ابزارهای تخصصی این حوزه به مدیران کمک میکنند تا با درک بهتر رفتار مشتری، سازمان را در جهت رسیدن به اهداف خود سوق دهند. از بهترین نرمافزارهای CRM و ERP برای مدیریت کسب و کار میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- «داینامیکس» (Dynamics): از دیگر نرمافزارهای شرکت مایکروسافت در زمینه مدیریت ارتباط مشتری با قابلیت مدیریت داده، فروش، خدمات پس از فروش، تحلیل دادهها و غیره
- «سیلزفورس» (Salesforce): یکی از بهترین نرمافزارهای مدیریت ارتباط مشتری با تمرکز بر روی فروش، خدمات مشتری، اتوماسیون بازاریابی، تجارت الکترونیک، تحلیل، هوش مصنوعی، توسعه برنامه کاربردی و غیره
- «سَپ بیزینس وان» «SAP Business One»: از بهترین و جامعترین نرمافزارهای برنامهریزی منابع سازمانی در کسب و کارهای کوچک تا متوسط با قابلیت وارد کردن اطلاعات پایه مشتریان، تامینکنندگان، کالاها و حسابها، ثبت سفارش و فاکتور، تحلیل دادهها، گزارشگیری و غیره
نرمافزار مایکروسافت داینامیکس، به عنوان یک ابزار عمومی برای انجام فعالیتهای مرتبط به برنامهریزی منابع سازمانی نیز مورد استفاده قرار میگیرد. این نرمافزار، از قابلیت یکپارچهسازی اطلاعات با فایلهای خروجی دیگر نرمافزارهای شرکت مایکروسافت نظیر اکسل نیز بهره میبرد. با این وجود، سَپ بیزینس وان، گزینه بهتری برای برنامهریزی حرفهای و تخصصی منابع سازمانی است که امکان سفارشیسازی فرآیندهای پیچیده را در اختیار کاربران قرار میدهد.
source