جوان آنلاین: شمارش معکوس برای بازگشت دونالد ترامپ، رئیس جمهور منتخب ایالات متحده به کاخ سفید آغاز شده است. در این میان مهم‌ترین پرسشی که بسیاری از کارشناسان و تحلیل گران به دنبال پاسخ دادن به آن هستند این است که سکاندار کاخ سفید در منطقه غرب آسیا با چه تحولاتی روبه رو خواهد شد و مهم‌تر از آن چه مسیری را طی خواهد کرد؟

به گزارش ایرنا، سایت نشنال در گزارشی در این باره می‌نویسد: در حالی که دونالد ترامپ، رئیس جمهور منتخب ایالات متحده برای دور دوم ریاست جمهوری خود را آماده می‌کند، با خاورمیانه‌ای رو‌به‌رو است که دستخوش تغییرات عمده‌ای در این چهار سال شده است. اتحاد‌های جدید و و پویایی‌های قدرت در حال تحول به چشم می‌خورد که تنظیم مجدد سیاست خارجی ایالات متحده را می‌طلبد.

در سوریه، حکومت بشار اسد، رئیس جمهور پیشین در ماه دسامبر سقوط کرد و وضعیت جدید در دمشق اکنون فرصت‌ها و البته چالش‌هایی را به دلیل تجدید حیات احتمالی گروه‌های افراط گرا برای ایالات متحده فراهم می‌کند.

نویسنده این مطلب در ادامه با طرح این ادعا که «نفوذ منطقه‌ای ایران پس از یک سری تحولات میدانی کاهش یافته است»، نوشت: سقوط اسد ضربه‌ای به تهران وارد کرد و باعث شد که دسترسی زمینی ایران به حزب الله لبنان از مسیر سوریه قطع شود. نویسنده در ادامه ادعا می‌کند که قوای حماس و حزب الله لبنان هم پس از یک سال و نیم جنگ با رژیم اسرائیل تحلیل رفته است.

عربستان سعودی از طریق توافقی با میانجیگری چین در سال ۱۴۰۲ با احتیاط روابط خود را با ایران احیا کرده است و احتمال کمتری دارد که با کارزار جدید «فشار حداکثری» ایالات متحده علیه تهران همسو شود.

در غزه، توافق آتش بس حاصل شده است. در لبنان آتش بس ۶۰ روزه بین اسرائیل و حزب الله قرار است در این ماه، تنها چند روز پس از ادای سوگند ترامپ، پایان یابد.

این هفته، جو بایدن، رئیس جمهور در حال وداع از کاخ سفید در سخنان خداحافظی در وزارت امور خارجه ایالات متحده، به دنبال دفاع از میراث سیاست خارجی خود بود. او گفت: چالش‌های جدیدی مطمئنا در ماه‌ها و سال‌های آینده ظاهر خواهند شد، اما با این حال، روشن است که دولت من دولت بعدی را با دستی بسیار قوی برای بازی ترک می‌کند، و ما دوستان بیشتر و اتحاد‌های قوی‌تر را برای آنها و آمریکا باقی می‌گذاریم.

با این حال، بسیاری معتقدند که میراث جو بایدن تحت الشعاع جنگ ۱۵ ماهه در غزه قرار گرفته که جان بیش از ۴۶۷۰۰ فلسطینی را گرفته است. حمایت نظامی او از اسرائیل، علیرغم بحران انسانی قابل توجه در منطقه محاصره، انتقاداتی را برانگیخته است.

دولت بایدن همچنین در نهایی کردن توافقی برای برقراری روابط بین اسرائیل و عربستان سعودی در بحبوحه درگیری‌هایی که از ۷ اکتبر ۲۰۲۳ در خاورمیانه به راه افتاده است، شکست خورده است. پیش از آن، دو کشور در حال نزدیک شدن به توافق بودند که محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی در مصاحبه‌ای با فاکس نیوز در سپتامبر ۲۰۲۳ آن را تایید کرده بود.

داگلاس سیلیمن، سفیر سابق ایالات متحده در عراق و کویت، به نشنال گفت: «برای ترامپ و اسرائیلی ها، بزرگترین پیروزی سیاسی در خاورمیانه، یک توافق سه جانبه بین ایالات متحده، اسرائیل و عربستان سعودی است که نگرانی‌های اصلی هر سه را برطرف می‌کند.»

آتش بس غزه

توافق آتش بس بین اسرائیل و حماس قرار است روز یکشنبه اجرایی شود. حتی در حالی که کابینه اسرائیل رای گیری خود برای تصویب توافق مرحله‌ای و پیچیده را تا روز جمعه به تعویق انداخت، آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه ایالات متحده، می‌گوید که «بسیار مطمئن است که این توافق به جلو پیش می‌رود.»

بایدن و ترامپ هر دو ادعا می‌کنند که به نتیجه رسیدن مذاکرات برای آتش بس در غزه نتیجه سیاست‌ها و یا موضع گیری‌های آنها بوده است. تحلیلگران می‌گویند که جدول زمانی سیاسی در واشنگتن در دستیابی به توافق نقش داشته است. ناظران می‌گویند رویکرد دولت آینده متعلق به ترامپ بر مذاکرات تأثیر گذاشت، در حالی که دولت بایدن علاقه‌ای به پیگیری راه حلی نداشت.

ترامپ پیش از این هشدار روشنی داده بود: اگر گروگان‌های باقیمانده در غزه تا زمان روی کار آمدن آزاد نشوند، جهنم بر پا خواهم کرد.

اگر سوال این باشد که چرا حالا؟ پاسخ را باید در نزدیک شدن ترامپ به کاخ سفید دانست.

دیوید دس روچس، مقام سابق وزارت دفاع ایالات متحده که در سیاست خلیج فارس دخیل است و اکنون در مرکز مطالعات استراتژیک خاور نزدیک و جنوب آسیا در دانشگاه دفاع ملی ایالات متحده کار می‌کند، در این باره می‌گوید: غیرقابل پیش بینی بودن ترامپ این موضوع را به جلو سوق داد. همزمان در میدان حماس نگران ویرانی بیشتر غزه بود و اسرائیل هم می‌ترسید که ترامپ برای پایان داده به این ماجرا اقدامی علیه خود اسرائیل انجام بدهد.

هالا ریریت، دیپلمات سابق ایالات متحده و سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا که سال گذشته به دلیل سیاست‌های دولت بایدن در مورد غزه استعفا داد، می‌گوید که شخصیت ترامپ ممکن است در روابط ایالات متحده و اسرائیل و اینکه بنیامین نتانیاهو تا چه حد می‌تواند مرز‌ها را جابجا کند، نقش داشته باشد.

او در این باره می‌گوید: «ترامپ قدرت و اعتماد به نفس نشان می‌دهد، اما اگر با اقدامات مشخص آنچه را که می‌گوید در میدان دنبال هم نکند، نتانیاهو از این وضعیت سوء استفاده خواهد کرد. آنها هر دو مذاکره کنندگان مسلط و زیرکی هستند که می‌توانند همسویی قوی را تقویت کنند یا منجر به درگیری‌های شدید شوند.»

این دیپلمات سابق معتقد است که در نهایت همه چیز بستگی به این دارد که کدام یک از افراد حاضر در تیم او در کاخ سفید در گوش او زمزمه کنند. او می‌گوید: اگر او سیاست اول آمریکا را در پیش بگیرد، میلیارد‌ها دلار اسلحه به اسرائیل نمی‌فرستد. این به معنای تجدید نظر در حمایت از اسرائیل در شرایطی است که مستقیما منافع امنیت ملی ایالات متحده را تهدید می‌کند.

سوریه

دونالد ترامپ قبلا گفته بود که ایالات متحده «نباید هیچ ارتباطی با سوریه داشته باشد» و با تشدید دخالت نظامی آمریکا در این کشور مخالفت کرده بود. با این حال، این بدان معنا نیست که واشنگتن می‌تواند خطرات موجود را نادیده بگیرد، به ویژه با توجه به تهدید مداوم داعش.

در حالی که رئیس جمهور آینده به طور مداوم دخالت ایالات متحده در سوریه را به عنوان یک مسئله حاشیه‌ای می‌بیند، او در گذشته این استدلال را پذیرفته است که حضور ایالات متحده برای جلوگیری از بی ثباتی بیشتر ضروری است.

با این حال، این احتمال وجود دارد که او به دنبال اولین فرصت برای خارج کردن خروج نیرو‌های نه چندان زیاد ایالات متحده باشد که در حال حاضر در سوریه هستند.

وضعیت روی زمین هنوز نامشخص است و درک روشنی از اینکه چه کسی کنترل را در دست دارد یا سوریه چگونه اداره خواهد شد، وجود ندارد. تصمیم گیری در مورد خروج ایالات متحده احتمالا به چشم انداز سیاسی در حال تحول بستگی دارد.

نویسنده این مطلب در ادامه ادعا می‌کند که سربازان آمریکایی عمدتا برای حمایت از نیرو‌های دموکراتیک سوریه، یک گروه شبه نظامی به رهبری کرد‌ها که نقشی کلیدی در مبارزه با داعش ایفا کرده است، در سوریه باقی می‌مانند.

تمرکز اولیه ترامپ بر سوریه ممکن است متوجه خود این کشور نباشد بلکه بر ترکیه متمرکز باشد. آنکارا همچنان سرسختانه با منطقه نیمه مستقل کردنشین در سوریه مخالف است، که آن را پناهگاه امنی برای حزب کارگران کردستان (پ. ک. ک) می‌داند. انتظار می‌رود که این موضوع در ماه‌های اولیه دوره دوم ریاست جمهوری ترامپ بر بحث‌های سوریه مسلط باشد.

ترکیه نیرو‌های دموکراتیک سوریه را امتداد پ. ک. ک می‌داند، یک گروه شبه نظامی که توسط آنکارا و برخی از کشور‌های غربی به عنوان یک سازمان تروریستی تعیین شده است. پ. ک. ک در سال ۱۹۸۴ علیه دولت ترکیه اسلحه به دست گرفت. در حالی که ایالات متحده به حمایت خود از نیرو‌های دموکراتیک سوریه در مبارزه با داعش ادامه می‌دهد، پ. ک. ک را نیز به عنوان یک گروه تروریستی تعیین کرده است که منجر به تنش‌های مداوم بین ایالات متحده و ترکیه شده است.

ایران

نویسنده این مطلب در ادامه ادعا می‌کند که مجموع تحولات منطقه‌ای در یک سال و نیم اخیر بر ایرانی که ترامپ در دور دوم ریاست جمهوری خود با آن روبه رو خواهد شد تاثیر گذاشته است.

تحلیلگران پیش بینی می‌کنند که ترامپ در اولین روز‌های بازگشت به ریاست جمهوری، گام‌هایی را برای اعمال مجدد استراتژی «فشار حداکثری» خود بر ایران برخواهد داشت. هم مارکو روبیو، نامزد ترامپ برای وزارت امور خارجه، و هم مایک والتز، مشاور امنیت ملی آینده، در طول دوران حضورشان در کنگره، علنا از سیاست‌های سخت‌تر حمایت کرده‌اند.

برخی از تحلیل گران ادعا می‌کنند که ترامپ تلاش می‌کند از طریق تضعیف تهران، آن را به گفت‌و‌گو‌های جدی با واشنگتن متقاعد کند. ترامپ می‌خواهد به عنوان رئیس جمهوری دیده شود که در مورد توافقات بزرگ ژئوپلیتیکی و ژئواکونومیک مذاکره کرده، به ویژه از آنجایی که این بارک اوباما بود که میانجیگری برجام را انجام داد.

نویسنده این مطلب در ادامه ادعا می‌کند که تهران هر چند ضربه‌هایی خورده، اما همچنان انعطاف پذیر است. نویسنده در تایید ادعای خود به افزایش توانمندی نظامی ایران و همچنین برگزاری چندین رزمایش نظامی موفق اشاره می‌کند.

با اینهمه برخی معتقدند که ترامپ ممکن است مذاکره با تهران را در نظر بگیرد. این احتمال وجود دارد که او بخواهد یک توافق هسته‌ای جدید را دنبال کند، توافقی که نه تنها به برنامه هسته‌ای ایران بپردازد، بلکه نفوذ و فعالیت‌های منطقه‌ای ایران را هم تحت الشعاع قرار دهد.