تکامل شکل ظاهری انسان تحت تاثیر عوامل مختلف مانند نور خورشید قرار دارد. همین امر نشان می‌دهد که چگونه برخی افراد موهای فر دارند.

نور به توضیح تکامل رنگ پوست ما، دلیل فر بودن موی برخی افراد و درشتی یا ریزی چشمانمان کمک می‌کند. طبق آخرین اخبار پزشکی و سلامت، اثر نور خورشید همچنان بر تکامل شکل ظاهری انسان ادامه دارد.

در بیشتر بخش‌های تاریخ تکاملی بشر، فعالیت‌های انسانی با نور روز پیوند داشته است. فناوری ما را از این چرخه‌های خواب و بیداری باستانی آزاد کرده، اما شواهد نشان می‌دهند که نور خورشید تاثیر خود را گذاشته و همچنان می‌گذارد.

نه تنها هنوز تمایل داریم در طول روز بیدار باشیم و شب‌ها بخوابیم، بلکه می‌توانیم بسیاری از جنبه‌های دیگر زیست ‌شناسی خود را مدیون نور روز بدانیم.

نور خورشید چگونه بر تکامل شکل ظاهری انسان اثر گذاشت؟

نور ممکن است اجداد ما را به راه رفتن روی دو پا سوق داده باشد. اشعه‌های نور خورشید به توضیح تکامل شکل ظاهری انسان از جمله رنگ پوست، دلیل فر بودن مو و حتی اندازه چشم‌ها کمک می‌کند.

دانشمندان در زمینه پزشکی و زیست شناسی می‌گویند نور خورشید بر خلق‌ و خوی انسان، سیستم ایمنی، عملکرد روده و بسیاری جنبه‌های دیگر زندگی ما تاثیر می‌گذارد. این عامل می‌تواند ما را بیمار کند، دلیل بیماریمان را نشان دهد و سپس ما را درمان کند.

میلیون‌ها سال تاریخ تکاملی نشان می‌دهد که انسان‌ها همچنان به‌طور قابل‌ توجهی موجودات وابسته به نور هستند.

ایستادیم و سپس از آفریقا خارج شدیم

نخستین انسان‌های مدرن در آب و هوای گرم آفریقا تکامل پیدا کردند. کاهش مواجهه با نور شدید خورشید یکی از توضیحات احتمالی برای این است که چرا انسان‌ها شروع به راه رفتن روی دو پا کردند. وقتی ایستاده‌ایم و خورشید مستقیما بالای سرمان می‌تابد، نور بسیار کمتری به بدنمان برخورد می‌کند.

موی فر ممکن است از ما در برابر خورشید داغ نیز محافظت کرده باشد. دانشمندان این ایده را مطرح کرده‌اند که موهای فر لایه ضخیم‌تری از عایق ایجاد می‌کند که پوست سر را از تابش خورشید مصون نگه می‌دارد.

انسان‌های اولیه هومو ساپینس محافظت بیشتری در برابر خورشید داشتند که به ‌صورت داشتن پوست با رنگدانه‌های قوی بود. نور خورشید باعث تخریب فولات (ویتامین B9)، تسریع روند پیری و آسیب به DNA می‌شود. در وضعیت اقلیمی خیلی روشن زمان اجداد ما، پوست تیره از این آسیب‌ها محافظت می‌کرد. البته این پوست تیره هنوز به اندازه‌ای نور ماورا بنفش را عبور می‌داد که تولید ویتامین D ضروری را تحریک کند.

با این حال هنگامی که انسان‌ها مناطق معتدل‌تر با نور کمتر را مستعمره خود کردند، پوست روشن‌تر در جوامع مختلف از طریق ژن‌های متفاوت بارها و بارها تکامل یافت. این تغییر به ‌سرعت و احتمالا در طی ۴۰,۰۰۰ سال گذشت رخ داد.

رنگدانه‌های پوست ما با الگوهای مهاجرت و تغییر نور تطبیق یافتند

در مناطق نزدیک‌تر به قطب‌ها با تابش ماورا بنفش کمتر، نیاز کمتری هم به رنگدانه‌ها برای محافظت از تخریب فولات توسط نور خورشید وجود داشت. پوست روشن‌تر همچنین به نور بیشتری اجازه ورود می‌داد تا بدن بتواند ویتامین دی تولید کند. یک ایراد بزرگ اما وجود داشت؛ کاهش رنگدانه‌ها به معنای کاهش محافظت در برابر آسیب‌های نور خورشید بود.

در ادامه تکامل شکل ظاهری انسان، نور خورشید همچنین به تنوع در اندازه چشم‌های انسان‌ها کمک کرده. افراد ساکن در عرض‌های جغرافیایی بالا رنگدانه محافظ کمتری در عنبیه‌های خود دارند. آن‌ها همچنین حفره‌های چشم بزرگ‌تری دارند (و احتمالا کره چشم بزرگ‌تری). شاید دلیلش این باشد که نور ارزشمند بیشتری را جذب می‌کنند.

ما نمی‌توانیم ساعت بدن خود را تغییر دهیم

ریتم شبانه ‌روزی ما یعنی چرخه بیداری و خواب که مغز و هورمون‌ها آن را هدایت می‌کنند، یک بار تکاملی سنگین دیگر است که نور خورشید تحریکش می‌کند.

انسان‌ها با نور روز تطبیق یافته‌اند. در روز روشن، انسان‌ها می‌توانند خوب ببینند و بینایی رنگی دقیقی دارند. از آن طرف در نور کم، دید آن‌ها ضعیف می‌شود و حس‌هایی مانند شنوایی تیز یا بویایی قوی ندارند تا بتوانند جبرانش کنند.

نزدیک‌ترین خویشاوندان ما (شامپانزه‌ها، گوریل‌ها و اورانگوتان‌ها) نیز در طول روز فعال هستند و شب‌ها می‌خوابند. شباهت موجود، دیدگاه ما را تقویت می‌کند که انسان‌های اولیه هم رفتارهای مشابهی در روز داشتند.

این سبک زندگی احتمالا به تاریخ تکاملی ما در دوران پیش از گوریل‌ها و شامپانزه‌ها و به عصر آغازین پستانداران باز می‌گردد.

اولین پستانداران معمولا شب‌زی بودند و از اندازه کوچک خود و پوشش تاریکی شب برای پنهان شدن از دایناسورها استفاده می‌کردند. با این حال، برخورد شهاب‌ سنگی که این خزندگان ترسناک را نابود کرد، به برخی از پستانداران بازمانده به‌ویژه پستانداران اولیه، این امکان را داد که سبک زندگی عمدتا روزانه‌ را تکامل دهند.

اگر الگوی فعالیت روزانه خود را مستقیما از این پستانداران اولیه به ارث برده‌ایم، پس این ریتم تقریبا ۶۶ میلیون سال است که بخشی از تاریخ تکاملی شاخه انسانی ما بوده است.

تحولات فناوری و دستکاری چرخه طبیعی روز و شب

فرضیه مذکور توضیح می‌دهد که چرا تغییر چرخه ۲۴ ساعته ما بسیار دشوار است؛ چرا که این ریتم عمیقا در تاریخ تکاملی ما ریشه دارد.

تحولات مداوم در فناوری نورپردازی ما را به تدریج از وابستگی به نور روز آزاد کرده است. مثلا آتش، شمع‌، لامپ‌های نفتی و گازی و در نهایت نور الکتریکی وارد زندگی انسانی شدند. بنابراین به طور نظری می‌توانیم در هر زمان مشغول کار شویم و تفریح کنیم.

در هر صورت عملکرد شناختی و فیزیکی زمانی که چرخه‌های روزانه درونی ما مختل می‌شود، کاهش پیدا می‌کند. به عنوان مثال، کمبود خواب، کار شیفتی یا جت لگ باعث می‌شود عملکرد انسان دیگر مانند حالت عادی نباشد.

آینده ‌پژوهان قبلا ریتم‌های شبانه‌ روزی مورد نیاز برای زندگی در مریخ را بررسی کرده‌اند. خوشبختانه یک روز در مریخ حدود ۲۴.۷ ساعت و مشابه با روز خودمان روی زمین است. این تفاوت اندک باید کمترین نگرانی برای اولین مهاجران شجاع مریخی باشد.

نور همچنان تکامل شکل ظاهری انسان را تغییر می‌دهد

در حدود ۲۰۰ سال گذشته، نور مصنوعی به ما کمک کرده است تا (تا حدودی) از ریتم‌های شبانه ‌روزی اجدادی خود جدا شویم. در چند دهه اخیر، این تغییرات هزینه‌هایی را برای بینایی ما به همراه داشته.

بسیاری از ژن‌های مرتبط با نزدیک‌ بینی (میوپیا) تنها در ۲۵ سال گذشته شایع‌تر شده‌اند، که نمونه‌ای برجسته از تغییرات تکاملی سریع در استخر ژنی انسان است. اگر شما تمایل ژنتیکی به نزدیک‌ بینی دارید، کاهش تابش نور طبیعی (و صرف زمان بیشتر در نور مصنوعی) احتمال بروز آن را افزایش می‌دهد. این تغییرات قابل ‌توجه در طول عمر بسیاری از افراد رخ داده.

نور بی‌تردید در هزاران سال آینده همچنان به زیست ‌شناسی ما شکل خواهد داد، اما پیش بینی این تاثیرات بلند مدت احتمالا دشوار باشد.

این مقاله علمی را ابتدا The Conversation منتشر کرده است.

در گجت نیوز بخوانید: چرا ناگهان تکامل سریع مغز انسان متوقف شد؟ روایت علم از داستان بحث برانگیز تکامل انسان؛ از میمون تا انسان امروزی نظریه های عجیب در مورد پیدایش انسان که تکامل را زیر سوال می‌برند