علم روانشناسی دریچه‌ای به دنیای پیچیده ذهن و رفتار انسان است و شاخه‌های مختلفی دارد. برای مثال، روانشناسی بالینی تلاش می‌کند مشکلات روانی را درمان کند، روانشناسی اجتماعی رفتار‌های افراد را در محیط‌های اجتماعی بررسی می‌کند و روانشناسی رشد تغییرات زندگی انسان را از کودکی تا بزرگسالی بررسی می‌کند. در این مطلب از مجله فرادرس، شاخه های روانشناسی را مانند روانشناسی بالینی، اجتماعی، رشد، رفتاری، تربیتی، سلامت، صنعتی و سازمانی و … به‌طور کامل بررسی می‌کنیم و اهمیت و جنبه‌های کلیدی هر حوزه روانشناسی را نیز با زبانی ساده و کاربردی توضیح می‌دهیم.

فهرست شاخه های روانشناسی

از کودکی که تازه به دنیا آمده تا فردی که در تلاش است بر اضطراب خود در زندگی غلبه کند، هریک از جنبه‌های زندگی انسان، می‌تواند موضوع مطالعه یکی از شاخه های روانشناسی باشد. برای درک بهتر این حوزه‌ها، شاخه‌ها و حوزه‌های مختلف این علم را در دو بخش «روانشناسی پایه یا بنیادی» (Basic Psychology) و «روانشناسی کاربردی یا عملی» (Applied Psychology) دسته‌‌بندی می‌کنند.

صرف‌نظر از این دسته‌بندی، در جدول زیر، ۲۵ شاخه اصلی روانشناسی و تعریف مختصری از هرکدام را بیان کرده‌ایم:

در ادامه هریک از شاخه های روانشناسی جدول بالا را به‌طور دقیق‌تر بررسی می‌کنیم. قبل از آن، پیشنهاد می‌کنیم برای مشاهده فهرست کامل آموزش‌های مرتبط با هر حوزه، به صفحه مجموعه فیلم آموزش روانشناسی از دروس دانشگاهی تا کاربردی از فرادرس که لینک آن بالای جدول قرار گرفته، مراجعه کنید.

معرفی شاخه‌های روانشناسی بنیادی

«روانشناسی بنیادی» یا «روانشناسی نظری» (Basic Psychology | Theoretical Psychology) به بخشی از علم روانشناسی گفته می‌شود که در آن متخصصان تلاش می‌کنند که هدف آن ارتقای دانش و علم روانشناسی به‌صورت نظری و از طریق تحقیق و نظریه‌پردازی است. در بیانی ساده و کوتاه، روانشناسی بنیادی تلاش می‌کند شباهت‌های مشترک بین همه انسان‌ها را پیدا کرده و به این سوال پاسخ دهد که این شباهت‌ها از کجا و چگونه به وجود آمده‌اند.

در ادامه در مورد زیرشاخه‌های روانشناسی بنیادی توضیح می‌دهیم.

۱. روانشناسی عمومی

اولین شاخه از شاخه های روانشناسی بنیادی، «روانشناسی عمومی» (General Psychology) است که به مطالعه و بررسی مفاهیم و اصول کلی فرآیند‌های ذهنی و رفتاری انسان می‌پردازد. این حوزه به تحقیق در مورد اصول بنیادی می‌پردازد که نحوه تفکر، احساس، یادگیری، رفتار و تعامل ما با جهان اطرافمان را شکل می‌دهند. بنابراین، ادراک، حافظه، یادگیری، انگیزه، هیجان و تعاملات اجتماعی ازجمله موضوعات پایه در روانشناسی عمومی هستند.

روانشناسی عمومی در حقیقت پایه و اساس شاخه‌های دیگر روانشناسی مانند روانشناسی شخصیت، روانشناسی اجتماعی و روانشناسی رشد را تشکیل می‌دهد و از موضوعات کلیدی آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• «یادگیری» (Learning): چگونه دانش و مهارت‌های لازم را به دست می‌آوریم.
• «حافظه» (Memory): چگونه اطلاعات را ذخیره، بازیابی و فراموش می‌کنیم.
• «انگیزه و احساس» (Motivation & Emotion): رفتار تحت‌تاثیر چه انگیزه‌هایی ایجاد می‌شود و چه نوع احساساتی را تجربه می‌کنیم.
• «حس و ادراک» (Sensation & Perception): چگونه اطلاعات را از جهان پیرامون و با استفاده از حواس پنج‌گانه خود دریافت می‌کنیم.

روانشناسی عمومی در واقع دانش پایه و کلی روانشناسی را ارائه می‌دهد و در دانشگاه‌‌ها اغلب به‌عنوان مقدمه‌ای برای دروس تخصصی‌تری مانند روانشناسی رشد، شخصیت و … تدریس می‌شود.

۲. روانشناسی ناهنجاری

«روانشناسی نابهنجاری» یا «روانشناسی مرضی» (Abnormal Psychology) شاخه دیگری از روانشناسی نظری است که رفتار‌ها، افکار و احساسات غیرمعمول و در مواردی نابهنجار را در افراد مطالعه می‌کند. کلمه «نابهنجار» (Abnormal) نیز در نام این حوزه برای اشاره به رفتار‌ها و فرآیند‌های ذهنی به کار می‌رود که از هنجار‌ها یا انتظارات یک جامعه یا فرهنگ خاص فاصله گرفته‌اند. در فهرست زیر به دو موضوع کلیدی این حوزه اشاره کرده‌ایم:

• تعریف نابهنجاری با بررسی رفتار‌های غیرمعمول از نظر آماری، رفتار‌های ناقض هنجار‌های اجتماعی و میزان انحراف از سلامت روان ایده‌آل
• یادگیری مدل‌های نابهنجاری روانی شامل مدل رفتاری (تاثیر رفتار‌های آموخته شده و محیط)، مدل شناختی (تاثیر الگوهای فکری معیوب)، مدل‌های پزشکی و زیستی (تاثیر عوامل ژنتیکی و بیوشیمیایی)

مشاوران روانشناسی، روانشناسان بالینی و روان‌درمانگران اغلب در این حوزه فعال هستنند و تشخیص و درمان طیف گسترده‌ای از اختلالات روانشناسی ازجمله اضطراب و افسردگی را برعهده می‌گیرند تا مشکلاتی را که بر روند زندگی افراد تاثیر منفی می‌‌گذارد، برطرف کنند.

اگر به این حوزه علاقه دارید، پیشنهاد می‌کنیم با مشاهده فیلم آموزش آسیب شناسی روانی ۱ از فرادرس با مفاهیم اصلی آن، یعنی ناهنجاری، اختلال روانی، آسیب‌شناسی روانی و … آشنا شوید.

۳. روانشناسی رفتاری

«روانشناسی رفتاری» (Behavioral Psychology) که با نام «رفتارگرایی» (Behaviorism) هم شناخته می‌شود، در حقیقت پر پایه یک نظریه یادگیری با موضوعات کلیدی زیر استوار است:

• در روانشناسی باید از افکار و احساسات عبور و فقط روی رفتار افراد تمرکز کرد چون قابل‌مشاهده هستند.
• همه رفتار‌ها از طریق یادگیری از محیط و «شرطی‌‌سازی» (Conditioning) ایجاد می‌شوند.
• می‌‌توان از استراتژی‌های رفتاری مانند شرطی‌سازی کلاسیک و شرطی‌سازی فعال برای آموزش یا تغییر رفتار‌ها در افراد استفاده کرد.

برای مثال، یک معلم ممکن است با کمک گرفتن از یک سیستم پاداش برای آموزش نحوه رفتار در کلاس به دانش‌آموزان خود استفاده کند. در این سیستم، زمانی‌که دانش‌آموزان رفتار درستی داشته باشند، ستاره دریافت می‌کنند که این پاداش در نهایت مزایای خاصی برای آن‌ها به همراه دارد.

روانشناسی رفتاری در اوایل قرن بیستم محبوبیت بسیاری داشت اما با گذشت زمان از تسلط آن بر دیگر شاخه‌های روانشناسی کاسته شد. با این حال، تکنیک‌های رفتاری همچنان در روان‌درمانی، آموزش و بسیاری از حوزه‌های دیگر کاربرد دارند.

۴. روانشناسی زیستی یا بیوسایکولوژی

«روانشناسی زیستی یا بیوسایکولوژی» (Biopsychology) بر مطالعه چگونگی فعالیت مغز، نورون‌ها و سیستم عصبی و دیگر جنبه‌های فیزیولوژیک بدن انسان را بر رفتار‌ها، افکار و احساسات تحلیل می‌کند. دانش این شاخه روانشناسی ترکیبی از روانشناسی پایه، روانشناسی شناختی، روانشناسی تجربی، زیست‌شناسی، فیزیولوژی و علم اعصاب تکیه دارد و متخصصان این حوزه اغلب صدمات مغزی و بیماری‌های مغزی را که می‌تواند روی رفتار انسان اثرگذار باشد، مطالعه می‌کنند.

روانشناسی زیستی بیشتر روی موارد زیر تمرکز دارد:

• مطالعه عملکرد مغز و نقش آن در رفتار
• تاثیر هورمون‌ها و انتقال‌دهنده‌های عصبی
• بررسی نقش ژنتیک در اختلالات روانشناختی
• استفاده از روش‌های تصویربرداری و تجربی برای بررسی
• فراهم کردن دانش مورد نیاز برای درمان اختلالات روانی

بیوسایکولوژی را در بسیاری از موارد با نام‌های روانشناسی فیزیولوژیک، علوم اعصاب رفتاری یا روان‌زیست‌شناسی نیز به کار می‌برند. بنابراین اگر بخواهید روی این حوزه تمرکز کنید، باید این نام‌ها را هم باید در ذهن داشته باشید.

روانشناسی عصبی چیست؟

البته یکی از زیرشاخه‌های روانشناسی زیستی، «روانشناسی عصبی یا نوروسایکولوژی» (Neuropsychology) است که تمرکز بیشتری روی فرآیند‌های زیستی مغز و سیستم عصبی و اثرگذاری آن روی رفتار دارد و به ارزیابی و درمان اختلالات شناختی و روانی ناشی از آسیب‌های مغزی یا بیماری‌‌های عصبی کمک می‌کند.

برای آشنایی با مفاهیم این رشته، شامل ساختار و کنش دستگاه عصبی، ژنتیک، کارکرد‌های شناختی و … پیشنهاد می‌کنیم فیلم آموزش روانشناسی فیزیولوژیک به‌همراه نکات کاربردی از فرادرس را مشاهد کنید.

۵. روانشناسی شناختی

در «روانشناسی شناختی» (Cognitive Psychology) متخصصان تلاش می‌کنند فرِآیند‌های ذهنی و عملکردی مغز انسان را شناسایی کنند. این حوزه روانشناسی از حوزه‌های روبه‌رشد روانشناسی از زمان ظهور خود در سال ۱۹۶۰ میلادی است و پایه و اساس علم بخش بزرگی از روانشناسی است که به تحلیل نحوه فکر کردن، یاد گرفتن و به یادآوردن مردم می‌پردازد. چند مورد از این فرآیند‌های ذهنی عبارت‌اند از:

• «ادراک» (Perception)
• «انگیزه» (Motivation)
• «احساس» (Emotion)
• «زبان» (Language)
• «یادگیری» (Learning)
• «حافظه» (Memory)
• «توجه» (Attention)
• «تصمیم‌گیری» (Decision-making)
• «حل مسئله» (Problem-solving)

روانشناسان شناختی معمولا از یک مدل پردازش اطلاعات برای توصیف نحوه عملکرد ذهن استفاده می‌کنند و معتقدند مغز اطلاعات را مانند یک کامپیوتر پردازش و ذخیره می‌‌کند.

۶. روانشناسی تطبیقی

«روانشناسی تطبیقی یا مقایسه‌ای» (Comparative Psychology) نام یکی دیگر از انواع روانشناسی است که به مطالعه رفتار حیوانات و سایر موجودات زنده به‌جز انسان می‌پردازد. دانش این حوزه از این جهت اهمیت دارد که درک نحوه رفتار حیوانات می‌تواند ما را به درک عمیق‌تر و گسترده‌تری در مورد روان انسان‌ها هدایت کند.

از مهم‌ترین اقداماتی که در روانشناسی تطبیقی انجام می‌شود، می‌توان موارد زیر را نام برد:

• بررسی رفتار‌های انسان و حیوانات برای شناسایی الگوی‌های مشترک
• استفاده از اصول رفتارگرایی با تمرکز بر رفتار‌های قابل‌مشاهده در گونه‌های مختلف
• بررسی احساسات و آگاهی در حیوانات و شباهت آن‌ها به احساسات انسانی
• بررسی رفتار‌های ذاتی و رفتار‌های آموخته شده

ریشه روانشناسی تطبیقی از نتایج مطالعات دانشمندانی مانند چارلز داروین و جورج رومنس شکل گرفته است و با گذشت زمان توانسته به یکی از حوزه‌های بین‌رشته‌ای تبدیل شود چراکه علاوه بر متخصصان این حوزه، زیست‌شناسان، بوم‌شناسان، متخصصان ژنتیک و انسان‌شناسان نیز به دانش این شاخه های روانشناسی نیاز دارند.

۷. روانشناسی بین فرهنگی

در «روانشناسی بین فرهنگی» (Cross-cultural Psychology) چگونگی تاثیر عوامل فرهنگی روی رفتار انسان‌ها مطالعه و بررسی می‌شود. در این شاخه از شاخه های روانشناسی، متخصصان ویژگی‌‌های «فرهنگ‌های جمع‌گرا» (Collectives Cultures) و «فرهنگ‌های فردگرا» (Individualist Cultures) را بررسی می‌کنند. جمع‌گرایی بر همکاری و تشکیل گروه‌ و فردگرایی بر استقلال و خودمختاری تمرکز دارد.

در روانشناسی بین فرهنگی دو رویکرد اصلی وجود دارد که از یکی از آن‌ها یا ترکیبی از آن‌ها استفاده می‌شود:

• «رویکرد امیک» (Emic): در این رویکرد متخصصان از زمینه‌های به‌خصوص و معانی ویژه هر فرهنگ استفاده می‌کنند (دیدگاه درونی نسبت به فرهنگ)
• «رویکرد اتیک» (Etic): در این رویکرد، متخصصان از ابزار‌ها و مفاهیم جهانی مشترک بین همه فرهنگ‌ها استفاده می‌کنند. (دیدگاه بیرونی نسبت به فرهنگ)

علاوه بر این، در روانشناسی بین فرهنگی، متخصصان ممکن است احساسات، شخصیت یا رشد کودکان را در فرهنگ‌های مختلف مورد بررسی قرار می‌دهند. این شاخه از روانشناسی از زمان تاسیس «انجمن روانشناسی بین فرهنگی» (IACCP) از سال ۱۹۷۲ به رشد خود ادامه داده است و همچنان متخصصان زیادی را در سراسر دنیا، به بررسی تغییرات رفتاری ناشی از اثر فرهنگ در دنیا مشغول کرده است.

۸. روانشناسی رشد یا تحولی

«روانشناسی رشد» (Developmental Psychology) تغییرات فیزیکی، شناختی و اجتماعی افراد را در طول زندگی آن‌ها بررسی می‌کند. این حوزه مراحل مختلفی را از دوران رشد جنینی تا پیری شامل می‌شود و در هر مرحله متخصصان تلاش می‌کنند عوامل موثر بر رشد افراد را بررسی کنند. ازجمله حوزه‌های روانشناسی رشد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• رشد فیزیکی شامل تغییرات جسمی مانند رشد اندام‌‌‌ها، وزن و قد و تکامل سیستم‌های داخلی
• رشد ذهنی شامل تکامل توانایی‌های شناختی مثل تفکر، حافظه، حل مسئله و یادگیری
• تغییرات در احساسات شامل نحوه تجربه و بروز احساسات مختلف در مراحل مختلف زندگی
• رشد اجتماعی و چگونگی تعامل فرد با دیگر و کیفیت روابط اجتماعی او
• تغییرات ادراکی شامل تکامل حواس و نحوه پردازش اطلاعات در مغز در سنین مختلف

روانشناسی رشد خود حوزه‌های متعددی دارد. برای مثال، بعضی از روانشناسان رشد ممکن است روی مطالعه تغییرات رشد نوزادان، کودکان، بزرگسالان یا سالمندان تمرکز کنند درحالی‌که بعضی دیگر ممکن است روی نتایج رشد دیرهنگام متمرکز باشند. به همین دلیل است که روانشناسی رشد شاخه‌های مختلفی شامل رشد در زمان بارداری بارداری تا بیماری‌های آلزایمر را شامل می‌شود.

برای یادگیری اصولی مفاهیم این حوزه مانند تعریف رشد، موضوعات اساسی، نظریه‌‌های رشد، بنیان‌های وراٍثتی و … پیشنهاد می‌کنیم فیلم آموزش روانشناسی رشد به‌همراه نکات کاربردی از فرادرس را مشاهده کنید. علاوه بر آن، در مطلب زیر از مجله فرادرس، به‌‌طور کامل در مورد این شاخه روانشناسی و جنبه‌های مختلف آن توضیح داده شده است:

۹. روانشناسی تجربی

«روانشناسی تجربی» (Experimental Psychology) از روش‌های علمی برای تحقیق در مورد مغز و رفتار افراد استفاده می‌شود. در بیانی بهتر، در روانشناسی تجربی، از نظریه‌های علمی در مورد افکار، هیجانات و رفتار افراد را در شرایط کنترل‌ شده آزمایش می‌کنند تا بتوانند نتایج گروه‌های مختلف را نسبت به محرک‌های مختلف با هم مقایسه کنند.

روانشناسی تجربی را می‌توان شروع روانشناسی نوین در قرن نوزدهم دانست چراکه اولین بار ویلهم وونت اولین آزمایشگاه روانشناسی را در آلمان تاسیس و از روش‌‌های کنترل‌شده برای بررسی واکنش‌های افراد نسبت به محرک‌ها استفاده کرد. نماد روانشناسی سای نیز اولین بار توسط وونت طراحی شد.

روانشناسی تجربی اغلب اوقات به‌عنوان یک شاخه متمایز روانشناسی عمل می‌کند اما تکنیک‌های تجربی این حوزه به‌طور گسترده در سایر حوزه‌های روانشناسی مانند «مطالعات هم‌بستگی» (Correlational Studies)، «مطالعات موردی» (Case Studies) و «مشاهده مستقیم» (Naturalistic Observations) نیز به کار گرفته می‌شوند.

این گستردگی باعث شده متخصصان روانشناسی تجربی نیز در بخش‌های مختلفی مانند دانشگاه‌ها، مراکز تحقیقاتی، مراکز دولتی و کسب‌وکار‌های خصوصی مشغول به کار باشند. فیلم آموزش روانشناسی تجربی به‌همراه نکات کاربردی از فرادرس، در مورد تاریخچه این شاخه روش و مفاهیم مرتبط با آن مانند دقت، یادگیری، فرضیه و شرایط آزمایش به‌طور کامل توضیح می‌دهد که اگر به این حوزه علاقه‌مند هستید، پیشنهاد می‌کنیم حتما آن را ببینید.

۱۰. روانشناسی شخصیت

«روانشناسی شخصیت» (Personality Psychology) یکی از جذاب‌ترین شاخه های روانشناسی است که به بررسی الگو‌های فکری، احساسات و رفتارهایی می‌پردازد که هر فرد را منحصربه‌فرد می‌کند. علم روانشناسی شخصیت کلاسیک شامل نظریه روانکاوی زیگموند فروید و نظریه رشد روانی اجتماعی اریکسون است.

متخصصان روانشناسی شخصیت، روی شناخت هرچه بیشتر حوزه‌های زیر تمرکز می‌کنند:

• تعریف کامل شخصیت به‌‌عناون مجموعه پویایی از خصوصیات تاثیرگذار روی افکار، احساسات و رفتار‌های افراد در موقعیت‌های مختلف
• بررسی عوامل تاثیرگذار بر رشد شخصیت شامل ژنتیک، والدگری و تجربیات اجتماعی و …
• ارائه روش‌ها و تست‌های شخصیت‌شناسی برای ارزیابی ویژگی‌های شخصیتی در روانشناسی بالینی و استعدادیابی شغلی و تحصیلی (شاخص‌ترین مدل‌های تست شخصیت، مدل مایرز بریگز و مدل پنج عاملی شخصیت هستند.)

۱۱. روانشناسی اجتماعی

در «روانشناسی اجتماعی» (Social Psychology) متخصصان به‌دنبال درک و توضیح رفتار‌های اجتماعی افراد هستند. به بیان بهتر در روانشناسی اجتماعی، جامعه به‌عنوان یک کل در نظر گرفته می‌شود و روابط اجتماعی و روابط بین گروه‌های مختلف افراد در آن مورد بررسی قرار می‌گیرند. نگرش‌ها، تاثیرات اجتماعی، تعصب و … همه از موضوعات روانشناسی اجتماعی هستند.

ازجمله مفاهیم مهم و زیرشاخه‌های روانشناسی اجتماعی می‌توان موارد زیر را نام برد:

• رفتار‌های گروهی
• تعاملات و ادراک‌های اجتماعی
• رهبری
• ارتباطات غیرکلامی
• تاثیر جامعه بر تصمیم‌گیری
• تعصب
• پرخاش
• پیش‌داوری

کاربرد روانشناسی اجتماعی در آشکار کردن تعصبات و تصورات غلط انسانی و تاثیر متقابل رفتار افراد روی یکدیگر است چراکه همه ما موجوداتی اجتماعی هستیم و برای فعالیت در گروه‌های اجتماعی و تصمیم‌گیری‌ها به دانش اجتماعی نیاز داریم.

برای یادگیری کامل روانشناسی اجتماعی و زیرشاخه‌های آن، پیشنهاد می‌کنیم فیلم آموزش روانشناسی اجتماعی به‌همراه نکات کاربردی از فرادرس را مشاهده کنید.

۱۲. روانشناسی کودک

«روانشناسی کودک» (Child Psychology) یکی دیگر از شاخه های روانشناسی است که تغییراتی را که به‌واسطه رشد در کودکان اتفاق می‌افتد، بررسی می‌کند. اولین بار این ژان پیاژه (Jean Piaget)، یک روانشناس سوئیسی-فرانسوی بود که تحقیقات گسترده‌ای را روی رشد کودکان انجام داد. اینکه کودکان چطور فکر می‌کنند، چگونه کسب دانش می‌کنند و چگونه با محیط اطراف خود ارتباط برقرار می‌کنند، ازجمله بخش‌های اصلی نظریه پیاژه است.

اقدامات روانشناسی کودک را می‌‌توان در سه بخش زیر خلاصه کرد:

• درک احساسی، شناختی، اجتماعی و رفتاری کودکان در سال‌های اولیه زندگی
• تشخیص اختلالات و شرایط رشدی کودکان
• ارائه روش‌های مقابله‌ای و درمانی برای بهبود فرآیند رشد کودکان

چگونه با فرادرس روانشناسی را بهتر یاد بگیریم؟

روانشناسی علم مطالعه رفتار و فرآیند‌های ذهنی انسان است و حوزه‌های گسترده‌ای را شامل می‌شود که هرکدام به جنبه‌های خاصی از ذهن و رفتار انسان می‌پردازند. برای شروع یادگیری روانشناسی، لازم است ابتدا با مبانی و اصول کلی این علم آشنا شوید و سپس به شاخه‌های تخصصی‌‌تر آن وارد شوید و هریک را به‌طور جداگانه بشناسید. با این حال، شاخه های روانشناسی که در این مطلب در مورد آن‌ها توضیح داده‌ایم، یک دیدگاه کلی از حوزه تمرکز هریک از انواع روانشناسی در اختیار شما قرار می‌دهند.

ازآنجایی‌که فیلم‌های آموزشی منابع بسیار خوبی برای یادگیری این بخش‌ها هستند، پیشنهاد می‌کنیم برای برای یادگیری بهتر این حوزه‌ها، فیلم‌‌های آموزشی زیر از فرادرس را مشاهده کنید که به زبانی ساده و کاربردی، اصول مربوط به هر شاخه را در اختیار شما قرار می‌دهند:

معرفی شاخه‌های روانشناسی کاربردی یا عملی

در «روانشناسی کاربردی» یا «روانشناسی عملی» (Applied Psychology | Practical Psychology)، متخصصان تلاش می‌کنند رفتار و زندگی انسان‌ها با دانش روانشناسی بهبود دهند. در حقیقت در روانشناسی کاربردی، کار روانشناس این است که مشکلات و چالش‌های زندگی روزمره مردم را شناسایی و راه‌حل‌هایی را برای آن‌ها ارائه کند.

در ادامه در مورد شاخه های روانشناسی کاربردی توضیح می‌‌دهیم. پیش از آن، پیشنهاد می‌کنیم برای دسترسی به مجموعه کامل فیلم‌های آموزش روانشناسی، از صفحه مجموعه فیلم آموزش روانشناسی از دروس دانشگاهی تا کاربردی فرادرس دیدن کنید. لینک این فیلم برای دسترسی راحت‌تر در زیر قرار گرفته است:

۱۳. روانشناسی بالینی

«روانشناسی بالینی» (Clinical Psychology) یکی از پرطرفدارترین شاخه های روانشناسی است که روی مطالعه و درمان اختلالات روانی، رفتار‌های نابهنجار و اختلالات روانپزشکی ازجمله افسردگی، اختلال اضطرابی، «اختلال اضطراب پس از سانحه» (PTSD) یا روان‌پریشی تمرکز دارد. در حقیقت دانش روانشناسی بالینی از ترکیب علم، نظریه و اجرا برای درک، پیش‌بینی و بهبود مشکلات روانی جدی افراد استفاده می‌کند تا به رشد فردی و ارتقای سازگاری آن‌ها در زندگی کمک می‌کند.

رویکرد‌ها و شاخه‌های روانشناسی بالینی

روانشناسان بالینی از رویکرد‌های مختلفی برای درمان بیماران خود استفاده می‌کنند که ازجمله مهم‌ترین آن‌ها می‌‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• «رویکرد‌های شناختی‌رفتاری» (Cognitive Behavioral Approaches | CBT):  توجه به احساسات، رفتار‌ها و تعاملات فکری در روش‌هایی مانند روان‌درمانی پذیرش و تعهد، درمان شناخت مبتنی بر ذهن‌آگاهی و … .
• «رویکرد‌های روان‌‌پویشی» (Psychodynamic Approaches): با تاکید بر پژوهش‌های زیگموند فروید و نقش مهم ناخودآکاه انسان در رفتار‌های افراد، انگیزه‌های ناخودآگاه را بررسی می‌کنند.
• «رویکرد‌های انسان‌گرایانه» (Humanistic Approaches): متمرکز بر کار اندیشمندان انسان‌گرا مانند مازو و راجرز که از تکنیک‌های مختلف برای رشد فردی و خودشکوفایی افراد استفاده می‌‌کنند.

برای آشنایی بیشتر با تاریخچه، روش‌ها و مداخلات روانشناختی در روانشناسی بالینی، فیلم آموزش اصول روانشناسی بالینی به‌همراه نکات کاربردی از فرادرس را مشاهده کنید.

روانشناسان بالینی اغلب در مطب‌های خصوصی فعالیت می‌کنند اما بسیاری از آن‌ها در مراکز عمومی و دانشگاه‌ها نیز حضور دارند. بیمارستان‌ها و مراکز سلامت روان نیز از حضور این روانشناسان بهره می‌برند و این متخصصان معمولا عضوی از تیمی شامل پزشک، روانپزشک و دیگر متخصصان حوزه سلامت روان هستند.

۱۴. روانشناسی مشاوره

«روانشناسی مشاوره» (Counseling Psychology) به‌عنوان یکی از مراقبت‌های بهداشت روان جامع شناخته می‌شود که از عناصر و منابع اطلاعاتی مختلف مانند فرهنگ و روش‌شناسی مانند مصاحبه‌های انگیزشی و درمان شناختی‌رفتاری برای بهبود سلامت روان و کاهش رفتار‌های ناسازگار استفاده می‌کند. هدف از روانشناسی مشاوره، این است که افراد با دریافت کمک از روانشناس و مشاور بتوانند چالش‌های زندگی، احساسات و مشکلات روحی خود را بهتر مدیریت کنند و تاب‌آوری بالاتری در مواجهه با حوادث زندگی داشته باشند.

بر اساس نظر انجمن روانشناسی مشاوره، متخصصان این حوزه می‌توانند در طول فرآیند درمان، روابط بین‌فردی بیماران را بهبود دهند. این کار با بهبود دادن سلامت اجتماعی و احساسی افراد انجام می‌شود و به‌طور همزمان به بررسی نگرانی‌هایی مرتبط با سلامتی، کار، خانواده، ازدواج و … می‌پردازد و تلاش می‌کند با کمک فرد این نگرانی‌ها را برطرف کند.

نکته مهم: روانشناسی مشاوره بیشتر روی بهبود مسائل عاطفی، اجتماعی، شغلی، آموزشی، رشد و سازمانی تمرکز دارد ولی روانشناسی بالینی، تمرکز بیشتری روی بحث آسیب‌شناسی روانی و اختلالات روانی جدی‌تر به کار می‌گیرد.

۱۵. روانشناسی تربیتی

«روانشناسی تربیتی» (Educational Psychology) تلاش می‌‌کند چگونگی فرآیند یادگیری و رشد افراد در محیط‌های آموزشی را بررسی ‌کند. بنابراین می‌توان گفت این شاخه از شاخه های روانشناسی در مورد مدارس، روانشناسی آموزش، مشکلات آموزشی و تربیتی و چالش‌های دانش‌آموزان در مدرسه مطالعه می‌کند.

ازجمله اقدامات مهم و کاربرد‌های روانشناسی تربیتی نیز می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• شناخت کامل فرآیند‌ها و ناتوانی‌های یادگیری دانش‌آموزان به‌همراه بررسی استعداد‌‌های ذاتی
• کمک به بهبود فرآیند‌های یادگیری
• استفاده از یافته‌های روانشناسی برای موفقیت آموزشی در کلاس درس
• ارائه پیشنهاد برای بهبود روش‌های تدریس
• کمک به توسعه مواد آموزشی کاربردی و اثرگذار
• نظارت بر نتایج آموزشی دانش‌آموزان

برای آشنایی بیشتر با تعاریف مفاهیم مهم در روانشناسی تربیتی، پیشنهاد می‌کنیم فیلم آموزش رایگان تعریف روانشناسی تربیتی از فرادرس را مشاهده کنید. لینک این فیلم در زیر قرار گرفته است:

شاخه‌های روانشناسی تربیتی

شاخه‌های روانشناسی تربیتی عبارت‌اند از:

• «توسعه شناختی» (Cognitive Development): نحوه تفکر، یادگیری و کسب دانش توسط دانش‌آموزان
• «توسعه اجتماعی» (Social Development): بررسی نقش تعاملات اجتماعی و کارهای گروهی در رشد اجتماعی و عاطفی دانش‌آموزان
• «توسعه انگیزشی و یادگیری» (Motivation and Learning): بررسی عوامل موثر بر میزان انگیزه دانش‌آموزان برای یادگیری

یکی از زیرشاخه‌های روانشناسی تربیتی، «روانشناسی مدرسه» (School Psychology) است که به‌عنوان به‌کارگیری عمومی روانشناسی در ارتباط با افراد جویای دانش در تمام سنین و فرآیند تحصیلات به‌طور کلی تعریف می‌شود.

۱۷. روانشناسی سلامت

در «روانشناسی سلامت» (Health Psychology) که در بعضی از منابع با نام «روانشناسی پزشکی» (Medical Psychology) یا «طب رفتاری» (Behavioral Medicine) از آن نام برده می‌شود، متخصصان به این موضوع می‌پردازند که چگونه زیست‌شناسی، روانشناسی، رفتار و عوامل اجتماعی، روی سلامتی و بیماری افراد تاثیر می‌گذارند. هدف از روانشناسی سلامت بهبود سلامت در بخش‌های مختلف و بررسی روش‌های پیشگیری و درمان بیماری‌ها به‌طور همزمان است.

زیرشاخه‌های روانشناسی سلامت چیست؟

ازجمله زیرشاخه های روانشناسی سلامت می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کاهش استرس
• مدیریت وزن
• ترک سیگار
• بهبود روتین‌های تغذیه‌ای افراد
• کاهش رفتار‌های جنسی پرخطر
• ارائه مشاوره غم و اندوه
• تکنیک‌های مراقبت از خود برای پیشگیری از بیماری‌ها
• یادگیری مهارت‌های کنار آمدن با چالش‌ها

یکی دیگر از حوزه‌های جذاب روانشناسی سلامت، در مورد نحوه کنار آمدن افراد با بیماری‌ها است. زیرا این متخصصان در تحقیق و به بیماران کمک می‌کنند روش‌ها و استراتژی‌های موثر تحمل بیماری‌ها را یاد بگیرند. بنابراین بعضی از متخصصان روانشناسی سلامت در بخش‌‌های اجتناب از بیماری‌ها و برنامه‌های آگاهی جمعی فعال هستند و بعضی دیگر در سازمان‌های دولتی برای ارتقای سیاست‌های مراقبت از سلامتی کار می‌کنند.

برای آشنایی بیشتر با تعاریف و مفاهیم روانشناسی سلامت و تفاوت آن با سایر حوزه‌های روانشناسی، پیشنهاد می‌کنیم فیلم آموزش روانشناسی سلامت از نظریات تا عوامل موثر بر سلامتی از فرادرس را مشاهده کنید.

۱۸. روانشناسی مثبت‌گرا

یکی دیگر از شاخه های روانشناسی نسبتا جدید، «روانشناسی مثبت‌گرا» (Positive Psychology) است که به افراد کمک می‌کند و خوشحالی بیشتری در زندگی داشته باشند. در حقیقت، روانشناسی مثبت‌گرا برخلاف اغلب شاخه‌‌های روانشناسی که روی شناخت اختلالات و ناهنجاری‌ها تمرکز دارند، به نقاط قوت می‌پردازد و به افراد کمک می‌کند به‌جای آنکه بیشتر روی درمان آسیب‌‌‌ها تمرکز کنند، عادات سازنده و مفیدی برای خود در زندگی ایجاد کنند تا زندگی شادتر و پرمعناتری داشته باشند.

ازجمله اصول مهم در روانشناسی مثبت‌گرا می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• نقاط قوت» (Strengths)
• «ارزش‌ها» (Values)
• «خودشفقتی» (Self-compassion)

بنیان‌گزار روانشناسی مثبت‌گرا، «مارتین سلیگمن» (Martin Seligman) است که اولین بار با ارائه نظریه درماندگی آموخته شده، روش‌هایی برای پیشگیری از افسردگی و درمان آن ارائه کرد.

۱۹. روان سنجی

در علم «روان‌سنجی» (Psychometry) متخصصان تلاش می‌کنند با توسعه ابزار‌ها و تست‌های روان‌شناختی، پدیده‌های روانشناسی را اندازه‌گیری کنند و بسنجند. در مرحله بعدی، یک متخصص روان سنجی با ارزیابی نتایج این آزمون‌ها، تصمیمات مختلفی برای بهبود یا تغییر وضعیت افراد می‌گیرند. برای مثال، اینکه چه شغلی با توجه به ویژگی‌های شخصیتی فرد برای او مناسب است یا اینکه فرد با توجه به نشانه‌ها و علائم خود، تا چه میزان مستعد افسردگی است.

در روان سنجی معمولا حوزه‌های زیر مورد ارزیابی قرار می‌گیرند:

• ارزیابی مهارت و دانش افراد
• توانمندی‌ها
• نگرش‌ها
• ویژگی‌ها و تیپ‌‌های شخصیتی
• دستاورد‌های تحصیلی

چالش مهم شاخه های روان سنجی روانشناسی، ایجاد روش استانداردی برای اندازه‌گیری ویژگی‌هایی غیرملموسی است که در ذات خود قابل‌اندازه‌گیری نیستند. از طرف دیگر، افراد مختلف وجوه درونی خود را با روش‌های متفاوتی بروز می‌دهند که این موضوع دسته‌بندی رفتار‌ها را برای اندازه‌گیری آن‌ها دشوارتر می‌کند.

برای مثال، سال‌هاست که روان سنجی تلاش می‌کند هوش را اندازه بگیرد، این حوزه هنوز هم در روانشناسی بحث‌برانگیز است. برای آشنایی با این روش‌ها، پیشنهاد می‌کنیم فیلم آموزش آزمون‌‌های روانشناختی ۱ از فرادرس را مشاهده کنید.

۲۰. روانشناسی قضایی

«روانشناسی قضایی» (Forensic Psychology) موضوعاتی را مطالعه می‌کند که به‌طور همزمان به روانشناسی و قانون مرتبط هستند. وظیفه اصلی این متخصصان اعمال اصول روانشناسی روی مشکلات قانونی است. بنابراین این حوزه ممکن است شامل مواردd مانند رفتار‌های مجرمانه و درمان این رفتار‌ها یا همکاری مستقیم با سیستم قضایی باشد.

ازجمله وظایف روانشناسی قضایی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• شهادت دادن در دادگاه‌ها
• ارزیابی کودکان مشکوک به آزار و سو‌استفاده
• آماده کردن کودکان برای شهادت دادن
• ارزیابی شایستگی روانی متهمان جنایی

البته در بسیاری از موارد، متخصصان این حوزه روانشناسان بالینی، عصب‌شناسان یا مشاورانی هستند که دانش روانشناسی خود و نظرات و توصیه‌های خود را در اختیار دادگاه می‌گذارند تا قضاوت عادلانه‌تری انجام شود.

۲۱. روانشناسی ورزشی

در شاخه «روانشناسی ورزشی» (Sports Psychology)، متخصصان چگونگی اثرگذاری روانشناسی را در ورزش، عملکرد ورزشکاران، تمرینات و فعالیت‌های فیزیکی بررسی می‌کنند. بسیاری از افراد برای تقویت قوه تمرکز، بهبود ظرفیت روانی، افزایش انگیزه یا کاهش اضطراب مرتبط با ورزش از روانشناسان ورزشی مشاوره و راهنمایی می‌گیرند.

حوزه‌های مهم روانشناسی ورزشی عبارت‌اند از:

• روانشناسی تربیتی ورزشی: آموزش تکنیک‌‌‌های مختلفی مانند تصویرسازی، هدف‌گذاری یا گفتگو با خود برای عملکرد بهتر ورزشکار.
• روانشناسی بالینی ورزشی: کمک به ورزشکاران درگیر اختلالات روانی مانند افسردگی و اضطراب برای تقویت قدرت روانی ورزشکاران.
• روانشناسی تمرینی: کمک به افراد غیرورزشکار برای تبدیل کردن ورزش به عادت با تکنیک‌هایی مانند تعیین هدف، تمرین‌های ذهن‌آگاهی و روش‌های انگیزشی.

بعضی از روانشناسان ورزشی با ورزشکاران حرفه‌ای و المپیکی همکاری می‌کنند. بعضی دیگر تمرینات ورزشی را به نحوی بهینه می‌کنند تا وضعیت سلامتی افراد عادی را در طول زندگی خود بهبود دهند.

۲۲. روانشناسی اجتماعی نگر

«روانشناسی اجتماعی‌نگر» (Community Psychology) شاخه دیگری از روانشناسی کاربردی است که در مورد رفتار افراد در زمینه یک جامعه مطالعه می‌‌کند. در حقیقت روانشناسی اجتماع‌نگر برای درک بهتر رفتار‌های انسانی در اجتماع از زاویه دید و رویکرد متفاوتی نسبت به روانشناسی اجتماعی استفاده می‌کند چون مشکلات را در سطح یک جامعه یا گروه افراد و نه در سطح فرد بررسی ارزیابی و تحلیل می‌کند.

برخی از مهم‌ترین حوزه‌ها روانشناسی اجتماعی نگر عبارت‌اند از:

• توانمندسازی
• تنوع
• مشارکت‌های مدنی
• پیشگیری از مشکلات اجتماعی
• ترویج فرهنگ سلامت
• سلامت فردی

تحقیقاتی که در این حوزه انجام می‌شوند به بررسی عواملی می‌پردازند که در سطح کلان و محله وجود دارند و سلامت روانی یک جامعه را تقویت یا دچار مشکل می‌کنند. بنابراین تمرکز روانشناسی اجتماعی‌نگر، به‌جای اینکه روی افراد به‌صورت جداگانه باشد، روی گروه‌‌های اجتماعی است که افراد برای زندگی کردن تشکیل می‌دهند. این حوزه ارتباط زیادی با جامعه‌شناسی، علوم سیاسی، سلامت عمومی، روانشناسی بین فرهنگی و روانشناسی اجتماعی دارد.

۲۳. روانشناسی صنعتی سازمانی

«روانشناسی صنعتی سازمانی» (Industrial-Organizational Psychology)، متخصصان تلاش می‌کنند اصول روانشناسی را در راستای بهبود مشکلات محل کار به کار بگیرند. در روانشناسی صنعتی سازمانی که گاهی آن را با عبارت «I/O Psychology» نیز نشان می‌دهند، به‌دنبال ارتقای بهره‌وری و کارآیی در محیط کار است و سعی می‌کند با بررسی طرز فکر، رفتار‌های کارکنان و فرآیند‌های سازمانی به‌طور همزمان سلامتی کارکنان را ارتقا دهد.

روانشناسی صنعتی و سازمانی تلاش می‌کند عوامل انسانی را نیز مورد ارزیابی قرار دهد. در «روانشناسی عوامل انسانی» (Human Factors Psychology)، عوامل زیر مورد بررسی قرار می‌گیرند:

• خطاهای انسانی
• طراحی محصولات
• ارگونومی
• توانمندی کارکنان
• تعامل بین انسان و کامپیوتر

هدف از روانشناسی صنعتی و سازمانی این است که نحوه تعامل انسان با کامپیوتر و محصولات را بهبود دهد. گاهی این حوزه روانشناسی شامل مواردی مانند طراحی محصولات با آسیب‌زایی کمتر یا محیط‌های کاری با دقت و امنیت بالاتر نیز می‌شود.

تحقیقاتی که در روانشناسی صنعتی سازمانی انجام می‌شود در حوزه تحقیقات کاربردی قرار می‌گیرند چون به دنبال حل کردن مشکلات در دنیای واقعی هستند. در این تحقیقات عواملی مانند طرز فکر کارکنان، رفتار‌های نیرو‌ها، فرایند‌های سازمانی و رهبری بررسی می‌شوند.

۲۴. روانشناسی خانواده

«روانشناسی خانواده» (Family Psychology) به‌عنوان یکی از علوم بالینی شناخته می‌شود که تمرکز آن روی کشف و پیدا کردن حقایق موجود در خانواده‌ها و اعضای آن‌ها و بهبود رفتار افراد در قالب خانواده معطوف است. در روانشناسی خانواده، متخصصان در مورد سیستم‌های زیستی هم تحقیق و مطالعه می‌کنند.

برای مثال، اینکه ژنتیک چه نقشی در بیماری‌های روانی دارد و چگونه می‌توان از منابع جامعه در مقیاس‌های بزرگ برای قوی‌تر کردن پیوند‌های خانوادگی استفاده کرد. روانشناسی خانواده با درک دینامیک خانواده و حمایت از روابط خانوادگی تلاش می‌‌کند پیچیدگی‌های روابط خود را مدیریت کنند و روابط سالم و رفاه کلی را ترویج دهند.

۲۵. روانشناسی محیطی

در «روانشناسی محیطی» (Environmental Psychology) رابطه متقابل بین رفتار انسان‌ها و محیط اطراف آن‌ها را بررسی می‌شود. در این حیطه، متخصصان به تحقیق در مورد این موضوع می‌پردازند که خانه، محیط کار، فضاهای شهری و مناظر طبیعی چگونه می‌توانند روی رفتار‌ها، احساسات و سلامتی انسان‌ها تاثیرگذار باشند.

از جنبه‌های مهم در روانشناسی محیطی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• طراحی، بهینه‌سازی و مدیریت محیط پیرامون انسان‌ها با در نظر گرفتن مدل‌های روانشناسی برای بهبود رفتار آن‌ها
• شناخت مشکلات موجود در محیط اطراف و تلاش برای برطرف کردن آن‌‌ها
• بررسی اثرات استرس موجود در محیط پیرامون نیز روی عملکرد انسان‌ها
• نحوه پردازش اطلاعات توسط انسان‌ها در محیط‌های ناآشنا

۲۶. روانشناسی رسانه

«روانشناسی رسانه» (Media Psychology) به استفاده از اصول روانشناسی در کاربرد و تولید رسانه می‌پردازد. حوزه‌هایی مانند ساخت تکنولوژی‌های جدید کاربرپسند، استفاده از رسانه‌ها برای بهبود روانشناسی بالینی و مطالعه روی نحوه استفاده موثر از رسانه‌ها برای پدید‌ه‌های روانشناختی و جامعه‌شناختی ازجمله موضوعات این حوزه است.

روانشناسی رسانه در طی این سال‌ها توانسته به تکنولوژی‌های نوظهور مانند محتوای تعاملی، اینترنت و بازی‌های ویدیویی نیز وارد شود.

همه شاخه‌های بالا با اینکه روی بخش‌های خاصی از روانشناسی تمرکز می‌کنند، هدف مشترکی دارند و آن مطالعه، توضیح و تفسیر رفتار انسان است. البته با توجه به تنوع رفتار‌های انسانی، تعداد شاخه‌های مختلف این علم پویا همچنان در حال افزایش است. بعضی از این شاخه‌ها نیز به‌صورت ثابت موردتوجه قرار گرفته‌اند و در دانشگاه‌ها تدریس می‌شوند و دانشجویان روانشناسی نیز به آن‌ها علاقه بیشتری نشان می‌دهند.

معرفی ۱۲ شاخه کمتر شناخته شده روانشناسی

شاخه های روانشناسی که در بخش‌های قبلی آن‌ها را معرفی کردیم، اصلی‌ترین انواع و حوزه‌های روانشناسی هستند که هریک جنبه‌های مختلفی از افکار، احساسات و رفتار‌های انسانی و موجودات زنده را بررسی می‌کنند.

از بین شاخه های روانشناسی، چند حوزه کمتر شناخته شده نیز وجود دارند که در ادامه خیلی مختصر در مورد آن‌ها توضیح داده‌ایم.

• ۲۷. «روانشناسی توان‌بخشی» (Rehabilitation Psychology): مطالعه و به‌کارگیری اصول روانشناسی برای افراد ناتوان به‌دلیل جراحت و بیماری.
• ۲۸. «روانشناسی تکاملی» (Evolutionary Psychology): مطالعه رفتار، افکار و احساسات از منظر زیست‌شناسی تکاملی از گذشته تا به امروز.
• ۲۹. «روانشناسی نظامی» (Military Psychology): استفاده از دانش و اصول روانشناسی برای محیط‌های نظامی در زمینه‌هایی مانند مدیریت استرس، بهبود آمادگی رزمی، پیشگیری از اختلال PTSD و حمایت از سلامت روانی سربازان.
• ۳۰. «روانشناسی سالمندی» (Geropsychology): ارائه خدمات روانشناختی و مشاوره‌ای به سالمندان و مراقبت‌های بهداشتی و خدمات اجتماعی به آن‌ها.
• ۳۱. «روانشناسی فرهنگی» (Cultural Psychology): بررسی تاثیر فرهنگ‌ها روی رفتار‌ها، ویژگی‌های شناختی، احساسات و رشد و تجربیات انسان‌ها.
• ۳۲. «روانشناسی تبلیغات» (Marketing Psychology): تمرکز روی ایجاد ارتباط احساسی بین مشتریان هدف و محصولات و خدمات ارائه شده توسط کسب‌‌و‌کار و ایجاد همدلی و برانگیختن احساسات در آن‌ها برای ترغیب به انتخاب محصول.
• ۳۳. «روانشناسی مصرف کننده یا روانشناسی بازاریابی» (Consumer Psychology): مطالعه تاثیر افکار، باورها، احساسات و برداشت‌ها روی خرید محصولات و خدمات در مصرف‌کنندگان.
• ۳۴. «روانشناسی انسان‌گرا» (Humanistic Psychology): یک رویکرد روانشناسی با تاکید بر یک فرد به‌عنوان کل و مفاهیمی مانند اراده آزاد، خودکارآمدی و خودشکوفایی.
• ۳۵. «روانشناسی اعتیاد» (Addiction Psychology): حوزه تخصصی روانشناسی برای درمان اعتیاد ناشی از ممصرف مواد مخدر و اعتیاد‌های رفتاری برای قطع وابستگی.
• ۳۶. «روانشناسی اخلاق» (Moral Psychology): مطالعه عملکرد انسان در زمینه‌های اخلاقی مانند مسئولیت، شخصیت، ایثار و … با به‌کارگیری فلسفه و علوم انسانی.
• ۳۷. «روانشناسی مهندسی» (Engineering Psychology): بررسی و درک قابلیت‌ها و محدودیت‌های رفتار انسان و ایجاد سیستم‌هایی برای به حداکثر رساندن این قابلیت‌ها با کمترین میزان خطا.
• ۳۸. روانشناسی «غیرعادی» (Anomalistic Psychology): مطالعه رفتار و تجربه‌های انسانی مرتبط با پدیده‌‌های فراطبیعی.

سوالات متداول در مورد شاخه های مختلف روانشناسی

در این مطلب از مجله فرادرس شاخه های روانشناسی را معرفی کردیم و کاربرد‌ها و حوزه‌های فعالیت هرکدام را توضیح دادیم. در این بخش، به چند سوال پرتکرار در مورد تفاوت این شاخه‌ها بحث می‌کنیم.

تفاوت روانشناسی بالینی و سلامت چیست؟

روانشناس بالینی اغلب روی تشخیص، درک و درمان اختلالات روانی تمرکز دارند ولی متخصصان حوزه روانشناسی سلامت به بررسی رابطه دوطرفه بین سلامت روان و جسم می‌پردازند.

تفاوت روانشناسی شخصیت و عمومی چیست؟

در روانشناسی عمومی، حوزه‌ها و مفاهیم کلی روانشناسی مانند حافظه، ادراک، انگیزه، احساس و هیجان بررسی می‌شوند ولی در روانشناسی شخصیت که یکی از حوزه‌های روانشناسی نظری است، رفتار‌ها، افکار و احساسات متمایزکننده افراد مورد مطالعه قرار می‌گیرند.

روانشناسی تربیتی و بالینی در چه مواردی با هم تفاوت دارند؟

اصلی‌ترین تفاوت روانشناسی تربیتی و بالینی در این است که در روانشناسی بالینی روی درمان مشکلات روانشناختی بحث می‌شود ولی در روانشناسی تربیتی، در مورد ارزیابی روش‌های یاد‌گیری کودکان و افراد جویای دانش مطالعه می‌شود.