به اعتقاد برخی رسانه های آمریکایی، ایران جنگنده های F-14 تامکت خود را به روزرسانی کرده است. آیا این ادعا صحت دارد یا خیر؟

جنگنده F-14 تامکت که بیش از 50 سال پیش معرفی شد، زمانی اوج فناوری هوانوردی نیروی دریایی ایالات متحده بود. در حالی که نیروی دریایی ایالات متحده این جت را به نفع مدل‌های جدیدتری مانند F/A-18 هورنت بازنشسته کرد، ایران تنها کشوری است که هنوز به استفاده از F-14 ادامه می‌دهد. حالا بعد از گذشت سال‌ها، بنابر ادعای مجله «اینترست» این کشور توانسته با دانش و مهندسی بومی، جنگنده‌های F14 ایران را بروز کند.

به روزرسانی جنگنده‌های F14 ایران واقعیت دارد؟

پس از جنگ جهانی دوم، ارتش ایالات متحده به دنبال یک جنگنده دوربرد و با استقامت بالا بود تا بتواند بهتر از گروه‌های ضربتی ناوهای خود در دریا محافظت کند. با افزایش تنش‌ها در دوران جنگ سرد، نیروی دریایی به طور خاص به هواپیماهایی نیاز داشت که بتوانند با همتایان شوروی مقابله کنند. در سال‌های بعد، F-4 فانتوم II و Douglas F6D Missileer معرفی شدند، اما هیچ‌کدام به نیازهای نیروی دریایی پاسخ نمی‌دادند.

در این زمان، رابرت مک‌نامارا، وزیر دفاع وقت، برنامه جنگنده تاکتیکی تجربی (TFX) را راه‌اندازی کرد که هدف آن ایجاد یک بدنه مشترک برای نیروی دریایی و نیروی هوایی بود. در نهایت، Northrop Grumman و McDonnell Douglas به عنوان فینالیست‌ها انتخاب شدند و Grumman در سال 1969 قرارداد را دریافت کرد.

طرح‌های اولیه Grumman شامل موتورهای TF30 بود که برای تأمین نیروی F-111B طراحی شده بود. با این حال، نیروی دریایی همیشه قصد داشت این موتورها را با موتورهای جدید Pratt & Whitney F401-400 جایگزین کند. بال‌های منحنی و متمایز این جت به آن اجازه می‌دهد تا با سرعتی معادل Mach-2.4 (دو برابر سرعت صوت) پرواز کند و در عین حال کنترل خود را در سرعت‌های پایین لازم برای فرود بر روی ناوها حفظ کند.

از نظر تسلیحات، F-14 می‌تواند به خوبی مسلح شود. این جنگنده به یک تفنگ 20 میلی‌متری General Electric Vulcan M61A-1 با 675 گلوله مجهز است و به همین دلیل بود که تامکت برای سال‌ها به عنوان بهترین جنگنده در نبردهای هوایی شناخته می‌شد. این جنگنده همچنین دارای هشت جایگاه برای حمل تسلیحات است که شامل موشک‌های هوایی AIM-9، AIM-54 و AIM-7 می‌شود. علاوه بر این، این جت می‌تواند تسلیحات هوا به‌ زمین مانند بمب‌های خوشه‌ای CBU و بمب‌های Rockeye را نیز حمل کند.

ایران چگونه به این ماجرا وارد شد؟

ویژگی‌های فوق‌العاده F-14 در دهه 1970 در سطح جهانی مشاهده شد. در حالی که تنش‌ها بین ایالات متحده و اتحاد جماهیر شوروی در حال افزایش بود، دولت نیکسون به دنبال متحدانی از منطقه بود. رئیس‌جمهور آن زمان آمریکا، حتی به دیدار محمدرضا شاه، رفت تا توافقی را تنظیم کند که به ایران 79 جنگنده تامکت عملیاتی بدهد.

تحلیلگران بر این باورند که F-14 معادل آنچه F-22 امروز است، به‌واقع یک جنگنده بی‌نظیر بود. برای ایران سلطنتی منطقی بود که تامکت‌ها را خریداری کند، زیرا این جت‌ها می‌توانستند به‌عنوان یک ضدحمله قوی در برابر میگ-25R شوروی عمل کنند. به‌ویژه، این قرارداد 2 میلیارد دلاری بزرگ‌ترین فروش نظامی خارجی در تاریخ آمریکا شد.

اگرچه توافق برای تحویل این F-14 ها به ایران در آن زمان به نظر خوب می‌رسید، اما وقوع انقلاب اسلامی در سال 1979 باعث شد که کاخ سفید از این تصمیم پشیمان شود. حکومت سلطنتی به طور ناگهانی در ایران نابود شد و روحانیون با دیدگاه غیر تهاجمی کنترل کشور را به دست گرفتند.

در دهه‌های بعد، ایران به طور گسترده از تامکت‌ها در نبرد استفاده کرد. طبق گزارش «Popular Mechanics»، در طول 34 سال خدمت، از 1972 تا 2006، خلبانان آمریکایی F-14 پنج هواپیمای دشمن را سرنگون کردند. در همین زمان، چندین خلبان ایرانی، بسیاری از سرنگونی‌ها را به‌صورت فردی به دست آورده‌اند. نویسندگان Tom Cooper و Farzad Bishop تخمین زدند که در طول هشت سال جنگ ایران و عراق، خلبانان جنگنده‌های F14 ایران تعداد 159 سرنگونی را به ثبت رساندند و این در حالی بود که ایران تحت تحریم‌های سنگین، با تنها چند ده هواپیما به جنگ می‌پرداخت.

همچنین بخوانید: خودرو زرهی بدون سرنشین ATLAS CCV، بی‌رحمانه پا به میدان جنگ می‌گذارد هواپیمای ترابری نظامی لاکهید سی-۵ گلکسی چقدر سنگین است و چقدر می تواند حمل کند؟