شعر نیمایی اولین نوع اشعار نو است که از نظر فرم و محتوا از شعرهای کلاسیک فارسی فاصله گرفته است. نیما یوشیج آغازگر نوگرایی در شعر فارسی است و با ایجاد تغییرات در شکل و موضوعات شعر فارسی، شعر نو را پایهگذاری کرد. شعر آزاد به طور کامل با همه ویژگیهای شعر کهن، تفاوت ندارد. برای مثال، شعر نیمایی همچنان دارای وزنی عروضی است اما تعداد ارکان آن با تعداد ارکان عروضی شعرهای کلاسیک یکی نیست. در این مطلب از مجله فرادرس یاد میگیریم شعر نیمایی چیست و ویژگی شعر نیمایی، قالب و واحد آن را با مثال بررسی میکنیم. همچنین تفاوت شعر نیمایی با شعر سپید و موج نو را توضیح میدهیم. در انتهای مطلب نیز پرسشهایی چهارگزینهای قرار دادهایم تا با استفاده از آنها میزان یادگیری خود را بسنجید.
شعر نیمایی چیست؟
شعر نیمایی یا آزاد، اولین نوع از شعر نو است که توسط نیما یوشیج ساخته شد. شعر نیمایی شعری است که قافیه نامنظم دارد و وزن آن از ارکان نامساوی عروضی ساخته شده است. البته شعر نو انواع دیگری به نامهای شعر سپید و شعر موج نو نیز دارد که ویژگیهای آنها با ویژگی شعر نیمایی تفاوت دارد. ویژگیهای اصلی شعر نیمایی را رد فهرست زیر آوردهایم.
- قافیه نامنظم
- وزن عروضی با ارکان نامساوی
علی اسفندیاری ملقب به نیما یوشیج، با سرودن منظومه «افسانه» جریان شعر نو نیمایی را آغاز کرد. از دیگر شاعران نیمایی باید به اخوان ثالث، سهراب، فروغ، شفیعی کدکنی و… اشاره کنیم. در ادامه، قالب شعر نیمایی و ویژگیهای آن یعنی وضعیت قافیه و وزن عروضی در آن را با مثال بررسی میکنیم.
پیشنهاد میکنیم برای یادگیری شعر نیمایی، فیلم آموزش ادبیات فارسی پایه هفتم فرادرس را تماشا کنید. لینک این آموزش را در کادر زیر آوردهایم.
نمونه شعر نیمایی
در کادر زیر، نمونه شعر نیمایی را آوردهایم. این مثال، شعر خانه ام ابریست از نیما است.
خانهام ابریاست
یکسره روی زمین ابریاست با آن
از فراز گردنه خرد و خراب و مست
باد میپیچد
یکسره دنیا خراب از اوست
و حواس من
آی نیزن که تُرا آوای نی بردهاست دور از ره، کجایی؟
خانهام ابریاست اما
ابر بارانش گرفتهاست
در خیال روزهای روشنم کز دست رفتندم
من به روی آفتابم
میبرم در ساحت دریا نظاره
و همه دنیا خراب و خرد از باد است
و به ره نیزن که دایم مینوازد نی، در این دنیای ابراندود
راه خود را دارند اندر پیش
(نیما یوشیج)
قالب شعر نیمایی
قالب شعر نیمایی با قالبهای اشعار کلاسیک فارسی تفاوت دارد. قالبهای شعر کهن از نوع چینش قافیه در مصرعهای شعر، ساخته میشوند اما قافیه در شعر نیمایی جایگاه مشخص و از پیش تعیینشدهای ندارد. شاعر شعر نیمایی، فقط در جایی قافیه میآورد که احساس کند شعر و معنای شعر به قافیه نیاز دارد. پس میتوانیم بگوییم که قالب شعر نیمایی قالب خاصی نیست زیرا جایگاه قافیه در آن، مشخص نیست. در این بخش، قالب شعر سنتی و شعر نیمایی را با هم مقایسه میکنیم.
مثال تفاوت قالب شعری کلاسیک فارسی و شعر نیمایی
در کادر زیر، نحوه قرارگیری قافیه در شعری کلاسیک را نشان دادهایم و در کادر بعدی، نحوه قرارگیری قافیه در شعر نیمایی را بررسی کردهایم تا تفاوت آنها را بهتر درک کنید.
شعر زیر، بخشی از یکی از غزلیات «حافظ» است. همانطور که مشاهده میکنید، مصرع اول و مصرعهای زوج این شعر، دارای قافیه هستند.
خوشتر ز عیش و صحبت باغ و بهار چیست؟
ساقی کجاست، گو سبب انتظار چیست؟
هر وقت خوش که دست دهد مغتنم شمار
کس را وقوف نیست که انجام کار چیست
پیوند عمر بسته به مویی است، هوش دار
غمخوار خویش باش، غم روزگار چیست؟
(حافظ)
در کادر زیر، بخشی از یک شعر نیمایی را آوردهایم. قافیههای مختلف این شعر را با رنگهای مختلف مشخص کردهایم. همانطور که مشاهده میکنید، قافیه در این شعر هیچ ترتیب خاصی ندارد و کاملا تصادفی به کار رفته است.
غرفههای خاطرم پر چشمک نور و نوازشها
موجساران زیر پایم رامتر پل بود
شکرها بود و شکایتها
رازها بود و تأمل بود
با همه سنگینی بودن
و سبکبالی بخشودن
تا ترازویی که یک سال بود در آفاق عدل او
عزت و عزل و عزا رفتم
چندوچونها در دلم مردند
که به سوی بیچرا رفتم
شکر پراشکم نثارت باد
خانهات آباد ای ویرانی سبز عزیز من
ای زبرجدگون نگین، خاتمت بازیچه هر باد
تا کجا بردی مرا دیشب؟
با تو دیشب تا کجا رفتم؟
(مهدی اخوان ثالث)
در مطلب زیر از مجله فرادرس، قالبهای شعری همه شعرهای کلاسیک فارسی را با تصویر و مثال توضیح دادهایم.
واحد شعر نیمایی
واحد شعر نیمایی بند است و هر بند از شعر نیمایی نیز از چندین سطر تشکیل میشود. در کادر زیر، یک شعر نیمایی نمونه را آوردهایم و بند و سطر را در آن مشخص کردهایم.
من امشب آمدستم وام بگذارم
حسابت را کنار جام بگذارم
چه میگویی که بیگه شد، سحر شد، بامداد آمد؟
فریبت میدهد، بر آسمان این سرخی بعد از سحرگه نیست
حریفا! گوش سرما برده است این یادگار سیلی سرد زمستان است
(اخوان ثالث)
اجزای شعر نیمایی | در مثال |
بندها | بند اول: «من» تا «جام بگذارم» |
بند دوم: «چه میگویی» تا «زمستان است» | |
سطرها | هرکدام از خطهای شعر، یک سطر هستند. (۵ سطر) |
تا اینجا، یاد گرفتیم قالب و واحد شعر نیمایی چیست و در ادامه، ویژگیهای این شعر را بررسی میکنیم.
ویژگی شعر نیمایی
تا اینجا دانستیم شعر نیمایی چیست و در این بخش، ویژگیهای آن را بررسی میکنیم. مهمترین ویژگیهای شعر نیمایی، وزن عروضی با ارکان کم و زیاد، قافیه نامنظم و محتوای متفاوت با شعر کلاسیک است. در این بخش، همه این موارد را با مثال توضیح میدهیم.
- قافیه شعر نیمایی
- وزن شعر نیمایی
- محتوای شعر نیمایی
در ادامه این سه ویژگی شعر نیمایی را با مثال توضیح میدهیم. پیش از آن، پیشنهاد میکنیم برای یادگیری ردیف و قافیه در اشعار فارسی و قواعد آن، فیلم آموزش رایگان ردیف و قافیه در اشعار فارسی در فرادرس را تماشا کنید. لینک این آموزش را در کادر زیر آوردهایم.
قافیه شعر نیمایی
قافیه شعر نیمایی نامنظم است و شاعر در هرجایی که نیاز داشته باشد از آن استفاده میکند. یعنی قافیه در شعر نیمایی، الگوی مشخصی ندارد.
مثال
در کادر زیر، قافیه را در شعری نیمایی بررسی کردهایم. همانطور که مشاهده میکنید، شعر زیر دارای شانزده سطر است اما قافیه در پایان سطر دوم، پنجم، سیزدهم، چهاردهم و شانزدهم وجود دارد. یعنی هیچ الگوی مشخصی برای قافیه این نوع شعر وجود ندارد.
در شب سرد زمستانی
کوره خورشید هم، چون کوره گرم چراغ من نمیسوزد
و به مانند چراغ من
نه میافروزد چراغی هیچ
نه فروبسته به یخ ماهی که از بالا میافروزد.
من چراغم را در آمدرفتن همسایهام افروختم در یک شب تاریک
و شب سرد زمستان بود
باد میپیچید با کاج
در میان کومهها خاموش
گم شد او از من جدا زین جادهی باریک
و هنوزم قصه بر یاد است
وین سخن آویزهی لب:
که میافروزد؟ که میسوزد؟
چه کسی این قصه را در دل میاندوزد؟
در شب سرد زمستانی
کوره خورشید هم، چون کوره گرم چراغ من نمیسوزد.
(نیما یوشیج)
حالا که یاد گرفتیم وضعیت قافیه در شعر نیمایی چیست، در ادامه وزن عروضی این شعر را نیز بررسی میکنیم.
وزن شعر نیمایی
وزن شعر نیمایی همان وزن عروضی شعرهای کلاسیک است اما تعداد ارکان عروضی یک شعر نیمایی، مطابق اوزان عروضی سنتی فارسی نیست زیرا سطرهای یک شعر نیمایی در یک اندازه سروده نمیشوند و کوتاه و بلند هستند. بنابراین، وزن شعر نیمایی، وزن عروضی با ارکان نامساوی است. در این بخش، وزن عروضی شعر نیمایی و تفاوت آن با اوزان عروضی شعر کلاسیک را با مثال توضیح میدهیم.
مثال
در کادر زیر، بخشی از یک شعر نیمایی را آوردهایم و وزن عروضی هر سطر آن را در جدول بعدی مشخص کردهایم.
حریفا! رو چراغ باده را بفروز، شب با روز یکسان است
سلامت را نمیخواهند پاسخ گفت
هوا دلگیر، درها بسته، سرها در گریبان، دستها پنهان
نفسها ابر، دلها خسته و غمگین
درختان اسکلتهای بلورآجین
زمین دلمرده، سقف آسمان کوتاه
غبارآلوده مهر و ماه
زمستان است.
(اخوان ثالث)
همانطور که در جدول زیر مشاهده میکنید، سطر آخر این شعر، فقط یک رکن عروضی دارد درحالیکه، سطر سوم این شعر دارای پنج رکن عروضی است. این، همان تفاوت وزن عروضی شعر نیمایی با شعر کلاسیک است. زیرا در شعر کلاسیک، اگر مصرع اول، چهار رکن عروضی داشته باشد، همه مصرعهای شعر دارای همان چهار رکن عروضی هستند نه بیشتر یا کمتر.
سطرها | وزن سطر |
سطر اول | مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن |
سطر دوم | مفاعیلن مفاعیلن |
سطر سوم | مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن |
سطر چهارم | مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن |
سطر پنجم | مفاعیلن مفاعیلن |
سطر ششم | مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن |
سطر هفتم | مفاعیلن مفاعیلن |
سطر هشتم | مفاعیلن |
نکته: در جدول زیر، نحوه پیدا کردن وزن سطر دوم شعر بالا را نشان دادهایم تا بتوانید نحوه وزنیابی اشعار را یاد بگیرید.
هجابندی سطر دوم | وزن |
سَ (هجای کوتاه) | مَ |
لا (هجای بلند) | فا |
مت (هجای بلند) | عی |
را (هجای بلند) | لن |
نِ (هجای کوتاه) | مَ |
می (هجای بلند) | فا |
خا (هجای بلند) | عی |
هَند (هجای کشیده) | لُن مَ |
پا (هجای بلند) | فا |
سُخ (هجای بلند) | عی |
گُفت (هجای بلند) | لن |
محتوای شعر آزاد
شعر نیمایی از نظر موضوع و مضامین موجود در آن نیز با شعر فارسی کلاسیک متفاوت است. در این شعر، شاعر برای بیان اندیشههای خود محدودیتی ندارد. علاوه بر آن، به دلیل کمتر بودن قواعد شعر نیمایی نسبت به قواعد شعر کلاسیک، شاعر دست بازتری برای بیان موضوعات مختلف دارد. به طور کلی، شعر نیمایی محتوایی متعهدانه نسبت به جامعه دارد. یعنی مضامین اجتماعی و سیاسی از مهمترین موضوعات شعر نیمایی هستند. البته مضامین دیگری چون عشق، عرفان، طبیعت و… نیز از موضوعات شعر نیمایی هستند اما شیوه پرداختن شاعر نیمایی به این مضامین، بسیار جدید است.
تا اینجا بررسی کردیم شعر نیمایی چیست و قالب، واحد، قافیه، وزن و محتوای آن را با مثال توضیح دادیم. در ادامه مطلب، تفاوت آن با انواع دیگر شعر نو یعنی شعر سپید و موج نو را توضیح میدهیم.
یادگیری انواع شعر نو در فرادرس
تا اینجا یاد گرفتیم شعر نیمایی چیست و نمونههایی از آن را نیز بررسی کردیم. شعر نیمایی یکی از انواع شعر نو و اولین شکل آن است. به همین دلیل، شعر نیمایی نه مانند انواع دیگر شعر نو، از شعر کلاسیک فارسی و قواعد آن فاصله گرفته و نه قواعد اشعار کلاسیک فارسی دقیقاً در آن رعایت شده است. بنابراین برای شناخت درست این نوع شعر، باید علاوه بر یادگیری ویژگیهای آن، دیگر اشعار فارسی کلاسیک و نو را نیز یاد بگیریم. به همین دلیل در این بخش برخی از فیلمهای آموزشی فرادرس را آوردهایم که در این زمینه، مفید و کاربردی هستند.
همچنین برای یادگیری کامل مباحث مختلف درس ادبیات در دوره متوسطه، میتوانید از مجموعه آموزش زیر استفاده کنید.
تفاوت شعر نیمایی با انواع دیگر شعر نو
حالا که یاد گرفتیم شعر نیمایی چیست، در این بخش تفاوت آن با انواع دیگر شعر نو را بررسی میکنیم. شعر نو علاوه بر شعر نیمایی یا آزاد، دارای انواع شعر سپید و شعر موج نو نیز است. این دو نوع شعر نو، پس از شعر نیمایی شکل گرفتند و از نظر ویژگیها، نسبت به شعر نیمایی، از قواعد شعر کلاسیک بیشتر فاصله گرفتهاند. بهطوریکه شعر سپید داراری وزن عروضی نیست و آهنگ درونی دارد. شعر موج نو نیز، نه وزن عروضی و نه آهنگ دورنی دارد. در این بخش، تفاوتهای شعر نیمایی با شعر سپید و موج نو را با مثال توضیح میدهیم.
- تفاوت شعر نیمایی و شعر سپید
- تفاوت شعر نیمایی و شعر موج نو
در ادامه، هرکدام از موارد بالا را با مثال بررسی میکنیم. پیش از آن میتوانید برای یادگیری ویژگیهای شعر نیمایی، فیلم آموزش علوم و فنون ادبی ۳ پایه دوازدهم فرادرس را تماشا کنید. لینک این آموزش را در کادر پایین آوردهایم.
جدول تفاوت شعر نیمایی با شعر سپید و موج نو
در جدول زیر، ضمن بیان تفاوتهای انواع شعر نو با یکدیگر، ویژگیهای شعر سپید و موج نو را نیز میشناسیم.
انواع شعر نو | قافیه | موسیقی |
شعر نیمایی یا آزاد | نامنظم | وزن عروضی با ارکان نامساوی |
شعر سپید یا شاملویی | نامنظم | بدون وزن عروضی و دارای آهنگ درونی |
شعر موج نو | ندارد | ندارد |
تفاوت شعر نیمایی و شعر سپید
تفاوت شعر نیمایی با شعر سپید در وزن عروضی نداشتن شعر سپید است. موسیقی اشعار سپید، با آهنگ درونی ایجاد میشود. در ادامه، مثالی از شعر سپید آوردهایم تا تفاوت این دو نوع از شعر نو را بهتر درک کنید.
برای یادگیری وزن عروضی اشعار فارسی و روشهای تشخیص آن، میتوانید فیلم آموزش رایگان وزن شعر فارسی در علوم و فنون دهم فرادرس را تماشا کنید.
نازلی سخن نگفت
چو خورشید
از تیرگی برآمد و در خون نشست و رفت
نازلی سخن نگفت
نازلی ستاره بود
یک دم درین ظلام، درخشید و جست و رفت
نازلی سخن نگفت
نازلی بنفشه بود
گل داد و
مژده داد: «زمستان شکست.»
و رفت
(احمد شاملو)
چینش قافیه و عوامل ایجاد موسیقی شعر سپید بالا را در جدول زیر مشخص کردهایم.
قافیه | موسیقی |
سطر سوم (نشست) | تکرار جمله «نازلی سخن نگفت» |
سطر ششم (جست) | تکرار صامت «د» |
سطر دهم (شکست) | تکرار عبارت «و رفت» |
تکرار اسم «نازلی» |
تا اینجا یاد گرفتیم شعر نیمایی چیست و تفاوت آن با شعر سپید را بررسی کردیم. در ادامه مطلب تفاوت آن با شعر موج نو را نیز توضیح میدهیم.
تفاوت شعر نیمایی و موج نو
تفاوت شعر نیمایی و موج نو در قافیه نداشتن و موسیقی نداشتن شعر موج نو است. در واقع آنچه شعر موج را از نثر متفاوت میکند فقط زبانش شاعرانه است. در ادامه، نمونهای از شعر موج نو آوردهایم تا تفاوت آن با شعر نیمایی را بهتر درک کنید. تفاوت شعر پایین با یک نثر در تصویرهای تازهای است که شاعر آفریده است.
تنها یکبار میتوانست
در آغوشش کشد
و میدانست آنگاه چون بهمنی فرو میریزد
و میخواست به آغوشم پناه آورد
نامش برف بود
تنش برفی
قلبش از برف
و تپشش صدای چکیدن برف
بر بامهای کاهگلی
و من او را
چون شاخهای که زیر بهمن شکسته باشد
دوست میداشتم.
(بیژن الهی)
آنچه شعر بالا را از نثر متفاوت کرده، تشبیههای نوآورانه و زیبایی است که شاعر در شعر خود به تصویر کشیده است. تشبیه آرایهای است که در آن، چیزی (مشبه) را به چیز دیگری (مشبهبه) مانند میکنیم. تشبیههای موجود در شعر بالا را در جدول زیر، آوردهایم.
تشبیهها | بررسی تشبیه |
«آنگاه چون بهمنی فرو میریزد.» | تشبیه فردی به بهمن در حال سقوط |
تنش برفی (بود) | تشبیه تن و جسم کسی به برف |
تپشش، صدای چکیدن برف (بود) | تشبیه صدای تپش قلب کسی به صدای بارش برف |
او چون شاخهای که زیر بهمن شکسته باشد. | تشبیه کسی به شاخهی درختی که بر اثر بهمن شکسته است. |
نمونه سؤال شعرهای نیمایی
حالا که یاد گرفتیم شعر نیمایی چیست و چه ویژگیهای دارد، میتوانید تمرین زیر را انجام دهید. برای شرکت در این تمرین باید گزینه درست مورد نظر خود در هر سؤال را انتخاب کنید. سپس روی گزینه «مشاهده جواب» کلیک کنید تا پاسخ درست آن سؤال را مشاهده کنید. برای مطالعه توضیحات سؤالات دارای پاسخ تشریحی نیز، کافی است همین مراحل را انجام دهید. با انتخاب هر جواب درست، یک امتیاز میگیرید و امتیاز نهایی خود را در پایان تمرین یعنی پس از ثبت پاسخ همه پرسشها و با کلیک روی گزینه «دریافت جواب آزمون»، مشاهده خواهید کرد.
۱. کدام گزینه درباره اشعار نیمایی درست است؟
شعر نیمایی یکی از آخرین انواع قالبهای کلاسیک شعر فارسی است.
شعر نیمایی در فرم و محتوا با اشعار کلاسیک فارسی متفاوت است.
شعر نیمایی اولین نوع شعر نو است و از همه مشخصات و ویژگیهای شعر کلاسیک فارسی، کاملاً فاصله گرفته است.
فقط به اشعارِ سرودهشده توسط نیما یوشیج، شعر نیمایی میگوییم.
۲. در کدام گزینه، شعری نیمایی وجود دارد؟
ای وطنپرورِ ایرانیِ با مسلک و هوش
هان مکن جوش و خروش
پندهایِ من باتجربه بنمای به گوش
گر تویی پند نیوش
(فرخی یزدی)
من
پری کوچک غمگینی را
میشناسم که در اقیانوسی مسکن دارد
و دلش را در یک نیلبک چوبین
مینوازد آرام آرام
(فروغ فرخزاد)
در آن نوبت که بندد دست نیلوفر به پای سرو کوهی دام
گرم یاد آوری یا نه
من از یادت نمیکاهم
تو را من چشم در راهم
(علی اسفندیاری)
از تو چگونه بگسلم وقتی خیالت با دلم
میپیچد و از هر طرف، سوی تو میپیچاندم
(حسین منزوی)
«علی اسفندیاری» نام اصلی نیما یوشیج است.
۳. کدامیک از گزینههای زیر، ویژگی اشعار نیمایی محسوب میشود؟
شعر نیمایی وزن عروضی ندارد اما موسیقی آن با آهنگ درونی ساخته میشود.
شعر نیمایی درست مانند اشعار کلاسیک فارسی، قافیه منظم میپذیرد.
ارکان وزن عروضی یک سطر از شعر نیمایی، با ارکان سطرهای دیگر آن، یکسان است.
قافیه شعر نیمایی یا آزاد، در جایی استفاده میشود که شاعر از نظر معنایی، وجود آن را لازم بداند.
۴. تفاوت وزن اشعار نیمایی با وزن شعر کلاسیک فارسی چیست؟
وزنهای عروضی شعر نیمایی با وزنهای اشعار کهن فارسی تفاوت ندارند.
ارکان وزنهای عروضی اشعار کهن، سهتایی و چهارتایی هستند اما شعر نیمایی دارای ارکان عروضی دوتایی است.
چون سطرها (مصرعهای) شعر نیمایی، کوتاه و بلند هستند، ارکان عروضی آنها نیز با هم برابر نیست.
وزن شعر نیمایی، با آهنگ درونی اشعار ساخته میشود نه با وزن عروضی.
۵. شعر نیمایی زیر دارای چند بند و چند سطر است؟
ریرا صدا میآید امشب
از پشت کاچ که بند آب
برق سیاه تابش تصویری از خراب
در چشم میکشاند
گویا کسی است که میخواند
اما صدای آدمی این نیست
با نظم هوشربایی من
آوازهای آدمیان را شنیدهام
در گردش شبانی سنگین؛
زاندوههای من
سنگینتر
و آوازهای آدمیان را یکسر
من دارم از بر
(نیما یوشیج)
دو بند / سیزده سطر
دو بند / دو سطر
سیزده بند / دو سطر
سه بند / سیزده سطر
۶. قافیه در کدامیک از اشعار زیر از نظم و الگوی خاصی، پیروی نمیکند؟
ز بس که داغ تو دارم چو لاله بر دلِ تنگ
دلم به حال دل هیچکس نمیسوزد
(رهی معیری)
ای طبع سخنسرای من! خیز
تا در ره حق شوی سخنساز
اندیشه مکن ز خنجر تیز
مغرور مشو به تاج اعزاز
(ملکالشعرا بهار)
من دلم سخت گرفتهاست از این
میهمانخانهی مهمانکش روزش تاریک
که به جان هم نشناخته، انداخته است
چند تن خوابآلود
چند تن ناهموار
چند تن ناهشیار
(نیما یوشیج)
منوچهر یک هفته با درد بود
دو چشمش پر آب و رخش زرد بود
(فردوسی)
مشاهده پاسخ تشریحی برخی از سوالات، نیاز به عضویت در مجله فرادرس و ورود به آن دارد.
۷. همه شاعران موجود در کدام گزینه، شعرهای نیمایی نیز سرودهاند؟
مهدی اخوان ثالث، سهراب سپهری، فروغ فرخزاد
نیما یوشیج، فرخی سیستانی، رهی معیری، قیصر امینپور
فروغی بسطامی، عارف قزوینی، بیژن الهی، رضا براهنی
فروغ فرخزاد، میرزاده عشقی، علی اسفندیاری، سیمین بهبهانی
۸. کدام گزینه درست است؟
شعر نو یکباره در شعر فارسی آغاز شد و تغییراتی اساسی در شعر ایجاد کرد، چنانکه همه مشخصات شعر نیمایی با شعر کهن، فاصله دارد.
شعر نو دارای دو مرحله و دو نوع است. اولین نوع شعر نو، شعر آزاد و دومین نوع آن، شعر سپید است.
شعر نیمایی یکی از شاخههای جریان موج نو در شعر فارسی است که توسط نیما یوشیج بنیانگذاری شد.
شعر نو در سه مرحله آزاد، سپید و موج نو و به مرور از قواعد اشعار کلاسیک فارسی فاصله گرفت.
۹. تفاوت اصلی اشعار نیمایی با شعر سپید چیست؟
تفاوت اصلی این دو شعر، در نحوه قرارگیری قافیه در آنها است.
تفاوت اصلی شعر نیمایی و سپید در وزن عروضی است. شعر سپید وزن عروضی ندارد و آهنگ درونی آن، موسیقی این شعر را میسازد.
تفاوت اصلی این دو نوع شعر نو، در محتوای آنها است زیرا محتوای شعر سپید، اجتماعی و سیاسی است.
تفاوت این دو نوع شعر در نوع وزن عروضی آنها است.
۱۰. تفاوت شعرهای نیمایی یا آزاد با شعر موج نو در کدام گزینه قرار دارد؟
تفاوت این دو نوع شعر، در قافیه نداشتن شعر موج نو است.
تفاوت شعر نیمایی با شعر موج نو در وزن عروضی است زیرا اشعار موج نو، دارای وزن عروضی نیستند.
تفاوت این دو نوع شعر نو، این است که اشعار موج نو، وزن عروضی و قافیه ندارند.
شاعران شعر موج نو، برخلاف اشعار نیمایی قافیه را فقط در صورت لزوم استفاده میکنند.
جدول خلاصه نکات اشعار نیمایی
در این مطلب از مجله فرادرس یاد گرفتیم شعر نیمایی چیست و چه قالب شعری دارد. همچنین ویژگی شعر نیمایی و واحد شعر نیمایی را توضیح دادیم. در خلال همین مباحث، به بررسی وضعیت قافیه و وزن عروضی در شعر آزاد نیز پرداختیم و آنها را با مثال بررسی کردیم. در انتهای مطلب نیز پرسشهایی چهارگزینهای قرار دادیم تا با پاسخ دادان به آنها تمرین کنید. در جدول زیر، مهمترین نکتههای بیانشده در این مطلب را به صورت خلاصه آوردهایم. پیشنهاد میکنیم برای یادگیری کامل این نوع شعر نو، کل مطلب را مطالعه کنید.
۱. شعر نیمایی | شعری با قافیه نامنظم و ارکان عروضی نامساوی |
۲. قالب شعر نیمایی | مانند اشعار کهن، دارای قالب مشخص نیستند. |
۳. واحد شعر نیمایی | چندین بند که هر بند دارای چند سطر (مصرع) است. |
۴. ویژگی شعر نیمایی | قافیه: در جایی که شاعر لازم بداند. / بدون نظم و الگوی مشخص |
وزن: دارای وزن عروضی اما با ارکان نامساوی و کوتاه و بلند | |
محتوا: نامحدود / متعهد به جامعه | |
۵. فرق شعر نیمایی و سپید | شعر سپید قافیه دارد اما وزن عروضی ندارد بلکه موسیقی آن، آهنگ درونی این شعر است. |
۶. فرق شعر نیمایی و موج نو | شعر موج نو، نه قافیه، نه وزن عروضی و نه آهنگ دارد. |
source