1

هوش مصنوعی به انسان‌ها کمک می‌کند تا یک «مکالمه» ۲۰ دقیقه‌ای با یک نهنگ گوژپشت به نام «تِوِین» داشته باشند.

در یک برخورد شگفت‌انگیز در سواحل آلاسکا، دانشمندان توانستند آنچه را که «مکالمه» با نهنگ گوژپشتی به نام توین توصیف می‌کنند، تجربه کنند. دکتر برندا مک‌کووان از دانشگاه کالیفرنیا دیویس در مرکز این تعامل غیرمنتظره بود.

دکتر مک‌کووان و تیمش که به نام «وِیل-ستی» (Whale-SETI) شناخته می‌شوند، در حال مطالعه نحوه‌ی ارتباط نهنگ‌های گوژپشت هستند. هدف آنها فهم سیستم‌های ارتباطی نهنگ‌ها برای کمک به جستجوی حیات فرازمینی است.

پاسخ نهنگ به سلام انسان

با استفاده از یک بلندگوی زیرآبی، تیم صدای ضبط‌شده‌ی یک «تماس» نهنگ گوژپشت را به دریا پخش کرد. به تعجب آنها، توین به قایقشان نزدیک شد و شروع به پاسخ دادن کرد.

به مدت حدود ۲۰ دقیقه، نهنگ به دور آنها چرخید و فاصله‌های زمانی بین هر صدایی که پخش می‌کردند را تطبیق داد.

دکتر مک‌کووان گفت: «ما معتقدیم که این اولین تبادل ارتباطی از این نوع بین انسان‌ها و نهنگ‌های گوژپشت به زبان آنها است.»

پژوهشگران از دیدن چنین تعامل مستقیمی با استفاده از سیگنال‌های خود نهنگ شگفت‌زده شدند.

علم پشت این برخورد

تیم وِیل-ستی در حال توسعه فیلترهایی برای شناسایی سیگنال‌های هوشمند است که ممکن است در جستجوی هوش فرازمینی مورد استفاده قرار گیرد.

با مطالعه نحوه‌ی ارتباط نهنگ‌ها، آنها امیدوارند الگوهایی بیابند که بتوانند در سیگنال‌های فضایی نیز کاربرد داشته باشند.

دکتر فرد شارپ از بنیاد نهنگ آلاسکا تأکید کرد که نهنگ‌های گوژپشت بسیار باهوش هستند. او به سیستم‌های اجتماعی پیچیده و رفتارهای منحصربه‌فرد آنها اشاره کرد.

او گفت: «آنها ابزارهایی مانند شبکه‌های حبابی برای شکار ماهی می‌سازند و از طریق آوازها و تماس‌های اجتماعی به طور گسترده ارتباط برقرار می‌کنند.»

انسان‌ها، نهنگ‌ها و حیات فرازمینی

رفتاری که آنها در توین مشاهده کردند از ایده‌ای مهم در جستجوی حیات فرازمینی حمایت می‌کند.

دکتر لورنس دویل از مؤسسه ستی اشاره کرد: «به دلیل محدودیت‌های فعلی فناوری، فرض مهم در جستجوی هوش فرازمینی این است که بیگانگان تمایل به برقراری ارتباط دارند و بنابراین انسان‌ها را به عنوان گیرندگان سیگنال هدف قرار می‌دهند.»

این فرضیه مهم به طور قطع توسط رفتار نهنگ‌های گوژپشت تأیید می‌شود.

با تعامل با نهنگ‌ها، تیم پژوهشی امیدوار است بتواند یاد بگیرد که چگونه سیگنال‌های هوشمند را شناسایی و درک کند، خواه این سیگنال‌ها از اعماق اقیانوس باشند یا از دورترین نقاط فضا.

جزئیات این برخورد فوق‌العاده در مقاله‌ای با عنوان «پخش بیواکستیک تعاملی به عنوان ابزاری برای کشف و کاوش هوش غیرانسانی: ‘مکالمه’ با نهنگ گوژپشت آلاسکایی» در مجله Peer J منتشر شده است.

پژوهشگران قصد دارند از ریاضیات و اشکال مختلف هوش مصنوعی، به ویژه نظریه اطلاعات و یادگیری ماشین، برای اندازه‌گیری پیچیدگی ارتباطات نهنگ‌ها استفاده کنند. آنها می‌خواهند قوانین و ساختارهای پیام‌هایی را که دریافت می‌کنند درک کنند.

مکالمه انسان‌ها و نهنگ‌ها — گام بعدی چیست؟

تیم وِیل-ستی به اینجا بسنده نمی‌کند. آنها در حال آماده‌سازی مقاله‌ای دیگر هستند که به روش‌های غیرصوتی ارتباط نهنگ‌های گوژپشت، مانند حلقه‌های حبابی که در اطراف انسان‌ها می‌سازند، می‌پردازد.

نویسندگان مشترک این پروژه، دکتر جوزی هابارد، لیزا واکر و جودی فردیانی، در زمینه‌های هوش حیوانات، تحلیل آواز نهنگ‌ها و رفتار نهنگ‌ها تخصص دارند.

این تیم از حمایت مالی برنامه «هوش‌های متنوع» بنیاد تمپلتون که امکان‌پذیر شدن تحقیقاتشان را فراهم کرده است، قدردانی می‌کند.

وِیل-ستی چیست؟

وِیل-ستی (Whale-SETI)، مخفف «جستجوی نهنگ برای هوش فرازمینی»، پروژه‌ای منحصر به فرد است که زیست‌شناسی دریایی را با جستجوی حیات فرازمینی ترکیب می‌کند.

پژوهشگران تلاش می‌کنند تا رمزگشایی ارتباطات نهنگ‌ها را انجام دهند، با این فرض که این صداها ممکن است حاوی پیام‌های پیچیده‌ای باشند که مشابه زبان‌های انسانی — یا حتی زبان‌های موجودات فرازمینی باشند.

با استفاده از فناوری‌های پیشرفته‌ای مانند میکروفون‌های زیرآبی پیچیده و هوش مصنوعی، آنها صداهای نهنگ‌ها را ضبط و تحلیل می‌کنند.

هوش مصنوعی به دنبال الگوهایی است که ممکن است ساختارهای زبان‌مانند را نشان دهند. این نه تنها به ما در درک بهتر نهنگ‌ها کمک می‌کند، بلکه می‌تواند نحوه‌ی جستجوی ما برای حیات هوشمند در جاهای دیگر را بهبود بخشد.

چرا انسان‌ها باید به نهنگ‌های گوژپشت اهمیت دهند؟

نهنگ‌های گوژپشت موجوداتی شگفت‌انگیز هستند. آنها می‌توانند تا ۶۰ فوت طول و تا ۴۰ تن وزن داشته باشند.

نهنگ‌های گوژپشت که به نام علمی Megaptera novaeangliae شناخته می‌شوند، به راحتی با باله‌های سینه‌ای بلند و سرهای برآمده‌شان شناسایی می‌شوند.

آنها مسافت‌های زیادی را طی می‌کنند و تا ۵۰۰۰ مایل بین مناطق تغذیه و زادآوری مهاجرت می‌کنند.

آوازهای آنها پیچیده و دلنشین است و نقش حیاتی در تعاملات اجتماعی‌شان، به ویژه در فصل جفت‌گیری ایفا می‌کند.

نهنگ‌های گوژپشت که زمانی نزدیک به انقراض بودند، به لطف حفاظت‌های بین‌المللی در حال بهبود هستند.

با این حال، آنها همچنان با تهدیداتی مانند گرفتار شدن در تجهیزات ماهیگیری، برخورد با کشتی‌ها و تغییرات محیطی ناشی از تغییرات آب و هوا روبرو هستند.

درک ارتباطات و ساختارهای اجتماعی آنها می‌تواند به تلاش‌های حفاظتی کمک کند و اطمینان حاصل کند که این موجودات باشکوه همچنان در اقیانوس‌های ما بقا داشته باشند.

نقش مؤسسه ستی

مؤسسه ستی که در سال ۱۹۸۴ تأسیس شد، به کشف حیات فراتر از زمین اختصاص دارد.

با مطالعه سیگنال‌های فضایی و فهم اینکه چگونه ممکن است حیات در جاهای دیگر شکل بگیرد، آنها در تلاشند به این سوال عمیق پاسخ دهند: آیا ما در جهان تنها هستیم؟

کار آنها با پروژه وِیل-ستی تلاقی هیجان‌انگیزی بین این تلاش و مطالعه حیات هوشمند روی سیاره‌ی خودمان است.

این همه به چه معناست؟

به طور خلاصه، این برخورد با توین فقط یک داستان جذاب درباره انسان‌ها و یک نهنگ نیست. این گامی است به سوی فهم هوش در تمامی اشکال آن.

با یادگیری چگونگی ارتباط با نهنگ‌های گوژپشت، دانشمندان امیدوارند ابزارهایی توسعه دهند که روزی بتوانند به ما کمک کنند پیام‌های موجودات فرازمینی را شناسایی و درک کنیم.

این برای ما چه معنایی دارد؟ اهمیت توجه به حیات هوشمندی را که با ما در این سیاره مشترک است، برجسته می‌کند. شاید با درک ذهن نهنگ‌ها، بتوانیم خود را بهتر برای مواجهه با حیات فرازمینی آماده کنیم.