اقدام پزشکیان در صحبت به زبان کردی در سفر به عراق، اقدام به جا و صحیح برای ارتباط موثر و واقعی بود.
مسعود پزشکیان رئیس جمهوری در سفر به بغداد و در حاشیه دیدار با همتای عراقی، در پاسخ به سوال خبرنگار شبکه کردستان، به زبان کردی یا کوردی جواب داد. یک روز بعد، در حاشیه دیدار و استقبال از پزشکیان در شهر اربیل (مرکز اقلیم کردستان عراق) “نچیروان بارزانی” رئیس اقلیم هم در پاسخ به خبرنگار ایرانی (صداوسیما)، به زبان فارسی صحبت کرد. او به راحتی و وزین سخن گفت. این تسلط هم تعجبی ندارد البته. نچیروان بارزانی متولد شهر بارزان کردستان عراق اما بزرگ شده منطقه عظیمه کرج است. دبیرستان را در ایران گذراند و علوم سیاسی را هم در دانشگاه تهران تحصیل کرد. در نتیجه این عادی است که به راحتی، فارسی صحبت می کند.
مسعود پزشکیان اولین رئیس جمهوری ایران از استان های مرزی به معنی خاص مرزنشین است. با این تعریف، خراسان رضوی زادگاه مرحوم رئیسی، در این دسته بندی قرار نمی گیرد گرچه مرزی است و با کشور افغانستان همسایه.
پزشکیان همچنین اولین رئیس جمهوری ایران است که زبان فارسی، زبان مادری او نیست. همه روسای جمهوری سابق ایران، متولد مناطق مرکزی هستند و زبان فارسی، زبان مادری آنهاست. او اولین رئیس جمهوری ایران است که کردی و ترکی را صحبت می کند به عنوان زبان مادری.
برخی ایراد گرفته اند که چرا پزشکیان در بغداد و کردستان عراق به زبان کُردی/ کوردی به خبرنگار شبکه کردستان پاسخ داد و این خارج از پروتکل است.
در حالی که اولا چنین پروتکلی وجود ندارد که مقامات در گفتگو با دیگران یا مکالمات غیررسمی، یا حتی مذاکرات رسمی حتما از زبان رسمی استفاده کنند. ثانیا اقدام پزشکیان در صحبت به زبان مخاطب، هوشمندانه و تاثیر گذار بود. هیچ ترجمه ای جای زبان اصلی را نمی گیرد. صحبت به زبان اصلی، همراه با حس و پیام ارتباط و همدلی و نزدیک بودن است و ترجمه هیچ کدام از اینها را ندارند.
چند کلمه به زبان کردی از زبان پزشکیان برای اهالی کردستان عراق هزار بار قوی تر و تاثیرگذارتر از بهترین ترجمه است. همانطور که پاسخ بارزانی به فارسی برای مخاطبان ایرانی دلنشین تر از این بود که او به کردی صحبت می کرد و مترجم کلمات او را به فارسی بر می گرداند.
این خود یکی از عرصه های دیپلماسی عمومی است و کیست که نداند صحبت به زبان مخاطب، چه حس خوبی در گیرنده ایجاد می کند.
علاوه بر این، “ارتباط” بر پروتکل مقدم است و برتری دارد.
بسیاری از چیزهایی که به نام پروتکل (مقررات تشریفات) درباره زبان مطرح می شود واقعیت ندارد و تخیلی است. در بسیاری از موارد هم، انحصارطلبی زبانی را به نام پروتکل عرضه می کنیم تا مسیر یکدست سازی توجیه یابد.
کما اینکه در بسیاری از برنامه ها و دیدارهای رسمی، در ابتدا و به هنگام تصویربرداری رسانه ها، ممکن است دو مقام به زبان های رسمی خود سخن بگویند اما بعد از آن اگر دو مقام و دو هیات به یک زبان واحد و مشترک مسلط باشند مترجم را کنار می گذارند تا مستقیم و صریح و شفاف و راحت باهم صحبت کنند.
همزمان باید تاکید کرد تسلط رئیس جمهوری ایران به زبان های کردی و ترکی، قطعا در بهبود زمینه ها برای درک متقابل با دو همسایه غربی ایران نقش خواهد داشت.
این زبان دانی پزشکیان نه تنها به عنوان یک شهروند بلکه در جایگاه رئیس جمهوری ویژگی ارزشمندی است. تسلط به زبان های متفاوت و بیشتر، قدرت ذهنی انسان را برای تفکر و درک مفاهیم افزایش می دهد. برای مقامات ارشد این یک نیاز اساسی است. زبان دانی پیش نیاز درک و فهم برخی مفاهیم اساسی است. شاید ناآگاهی و ناتوانی برخی تاثیرگذاران در فهم و درک برخی مفاهیم بدیهی، ریشه در همین ندانستن زبان است.
عجیب اینکه مسوولان ارشد ایرانی در دانستن بیش از یک زبان به شدت فقیر هستند و این موضوع باعث فقر ذهنی شده است. عجیب تر اینکه ایران در تنوع زبانی یکی از ۵ کشور اول جهان است اما مسوولان ارشد ایرانی از این مزیت بهره ای ندارند.
در جهان امروزی، افراد مسلط به بیش از یک زبان، به ویژه اگر تسلط شان در سطح و نزدیک به زبان مادری باشد در اولویت قرار می گیرند و جایگاه برتری می یابند.
یک نمونه ایرانی را باید علی اکبر صالحی دانست. او از خانواده ایرانی متولد کاظمین عراق و تحصیلکرده امریکاست. به همین دلیل عربی و انگلیسی را کامل مسلط است. وقتی نماینده ایران در آژانس بین المللی انرژی اتمی بود یعنی ابتدای دهه 80 و زمان آغاز مناقشه هسته ای ایران یا وقتی وزیر خارجه شد با رسانه ها و خبرنگاران رسانه های عربی و انگلیسی به راحتی به زبان آنها سخن می گفت. این زبان دانی و مصاحبه های او به زبان مخاطبان، به ویژه در مناقشات و منازعات هسته ای و سیاست خارجی، به سود طرف ایرانی بود. در الجزیره حاضر شد و به زبان عربی در مصاحبه ها و مناظره ها شرکت کرد و به تازگی هم مصاحبه او به زبان عربی با برنامه پادکست قطری “مسارات” پربیننده شد.
اقدام پزشکیان در صحبت به زبان کردی بار دیگر نیاز ما را برای فهم و درک دیگران یادآوری کرد و هیچ راهی برای این فهم و درک بهتر از زبان مخاطب نیست.
source