همزمان با شیوع گسترده بیماری گوارشی و التهابی روده (کرون) در ایران، نگاهی به علائم، راه‌های پیشگیری و درمان خواهیم انداخت.

با شروع فصل تابستان، سروکله بعضی از بیماری‌های گوارش و روده هم پیدا می‌شود و شیوع گسترده آن‌ها برای مدتی مردم را درگیر بیمارستان‌ها می‌کند. یکی از بیماری‌های گوارشی و التهابی روده که اخیرا گریبان افراد زیادی را در کشور گرفته، کرون است. در ادامه با علائم این بیماری آشنا می‌شویم و راه‌های مقابله و پیگشری آن را ذکر خواهیم کرد.

بیماری گوارشی و التهابی روده کرون در کمین مردم ایران

پس از بیماری آبله میمون که نمونه‌هایی از مبتلایان آن در کشورمان گزارش شد، نوبت به بیماری کرون می‌رسد. براساس آمارهای بین المللی، بیماری کرون در ایالات متحده آمریکا توانسته 780 هزار شهروند این کشور را مبتلا کند. متاسفانه محققان و پزشکان سراسر دنیا موفق به تشخیص چگونگی شروع بیماری، افراد مستعد ابتلا به آن و نحوه مدیریت و درمان نشده‌اند و توصیه‌های فعلی به معنای تشخیص و درمان قطعی نیست.

بیماری التهابی روده کرون، ضمن حرکت از مبدأ دهان به مقعد، می‌تواند هر ناحیه‌ای را درگیر کند و عمده درگیری آن مربوط به روده کوچک و بزرگ می‌شود. علائم کرون می‌تواند خفیف یا شدید باشد و حتی زندگی انسان را تهدید کند. علائمی که بیماران مبتلا به کرون دارند، به مرور زمان پیشرفت می‌کند و شروع تصادفی و ناگهانی آن‌ها به ندرت اتفاق می‌افتد.

از نخستین علائمی که در اغلب بیماران دیده شده، می‌توان به اسهال، کرامپ‌های شکمی، مدفوع خونی، تب، هذیان، بی‌اشتهایی و کاهش وزن اشاره کرد. برخی از پزشکان ممکن است علائم اولیه کرون را با مسمومیت‌های غذایی، معده دردهای عصبی و آلرژی‌های غذایی اشتباه بگیرند.

علائم ثانویه یا تشدیدشونده بیماری التهابی روده شامل فیستول‌های دردناک، زخم‌های مسیر گوارشی، التهاب مفاصل و پوست، اختلال تنفسی و یا کاهش توانایی فرد به دلیل آنمی می‌شود. اگر در مراحل ابتدایی بیماری به پزشک مراجعه کنید، روند درمان سریعتر آغاز شده و احتمال بهبودی افزایش می‌یابد.

بیشتر بخوانید:

عفونت ام پاکس یا آبله میمون قابل مقایسه با کرونا نیست

انواع بیماری کرون

بیماری کرون انواع مختلفی دارد و هر یک آن‌ها می‌تواند قسمت خاصی از روده را درگیر کند. علت شناسی یا اتیولوژی این بیماری گوارشی و التهابی روده مشخص نیست، اما شرایط خودایمنی می‌تواند آغازی برای بروز علائم اولیه باشد. گرچه می‌توان اختلال عملکرد سیستم ایمنی فرد را در سبب شناسی آن دخیل دانست اما محققان کرون را در دسته بیماری‌های خودایمنی قرار نداده‌اند. از انواع کرون می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• گاسترودئودنال: قسمت‌هایی از معده و ابتدای روده کوچک را درگیر می‌کند.
• ژژنوایلئیت: قسمت میانی روده کوچک را درگیر می‌کند.
• ایلئیت: قسمت‌های انتهایی روده کوچک را درگیر می‌کند.
• ایلئوکولیت: قسمت‌های انتهایی روده کوچک و کولون را درگیر می‌کند.
• کرون: قسمت روده بزرگ را درگیر می‌کند.

عوامل خطر بیماری کرون عبارتنداز: برخی از ژن‌های خاص، خویشاوندان مبتلا به این بیماری و به ویژه دوقلوها، مصرف سیگار، مصرف بعضی از داروها نظیر داروهای ضدباردارای خوراکی، آنتی بیوتیک‌ها و داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی، زندگی شهری و…

پزشکان برای این که بیماری کرون را تشخیص دهند، تغییرات نمونه بافتی که از آندوسکوپی فوقانی یا تحتانی به دست آمده را مورد بررسی قرار می‌دهند. البته در کنار آندوسکوپی از آزمایشات دیگر هم بهره گرفته خواهد شد که شامل آزمایش خون یا مدفوع، کولونوسکوپی و ام آر آی و سی تی اسکن است.

راه‌های درمان بیماری کرون

متاسفانه درمان قطعی برای بیماری گوارشی و التهابی روده کرون، درمان قطعی پیدا نشده و تنها راه درمان، مدیریت و کاهش علائم است. از مهم ترین گزینه‌های درمانی که پزشکان انتخاب می‌کنند، می‌توان به داروهای ضداسهال، ضدالتهاب، ترکیبات طبیعی و تعدیل کننده‌های سیستم ایمنی بدن اشاره کرد.

همچنین افراد مبتلا به کرون باید در کنار مصرف دارو، سبک زندگی خود را برای مدتی تغییر دهند و در صورتی که بهبودی حاصل نشود، آخرین گزینه جراحی است. طبق اعلام دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت، غذای ناسالم در ایجاد بیماری کرون نقشی ندارد ولی می‌تواند علائم افراد مبتلا را تشدید کند.

با این اوصاف ممکن است برنامه غذایی یک فرد سالم با یک فرد مبتلا به کرون، کاملا متفاوت باشد. حتی برنامه غذایی یک فرد مبتلا به کرون با مبتلای بعدی ممکن است همخوانی نداشته باشد. برای تشخیص این که کدام مواد غذایی می‌تواند برای سلامتی و عود بیماری مضر باشد، باید پس از مصرف آن‌ها، علائم را زیرنظر گرفت و نتیجه تغییرات را با پزشک در میان گذاشت.

بیشتر بخوانید:

بعد از چین حالا نوبت به هند رسید؛ ویروس خطرناک چندیپور در حال گسترش است

رژیم غذایی افراد مبتلا به کرون

یکی از راه‌های کاهش علائم بیماری کرون و حرکت در مسیر بهبودی و سلامتی، تغییر رژیم غذایی است. کاهش فیبر، محدودیت مصرف چربی، محدودیت مصرف لبنیات، نوشیدن آب و مصرف ویتامین‌ها و مواد معدنی می‌تواند علائم مبتلایان کرون را بهبود بخشد.

کاهش فیبر

بعضی از افراد مبتلا به کرون، گزارش داده‌اند که با مصرف فیبر زیاد، علائم آن‌ها تشدید شده است. اگر با مصرف غذاهای حاوی فیبر علائم شما تشدید شد یا عود کرد، با پزشک خود مشورت کنید.

محدودیت مصرف چربی

در شرایطی که سالم هستیم، بدن می‌تواند متابولیسم ناشی از مصرف چربی را کنترل کند اما وقتی پای بیماری گوارشی و التهابی روده بزرگ وسط می‌آید، توانایی بدن در جذب چربی با اختلال مواجه می‌شود. البته یک مطالعه روی 2017 موش آزمایشگاهی نشان داده که مصرف چربی می‌تواند اثرات مثبت و قابل توجهی روی میکروبیوتای روده افراد مبتلا به کرون ایجاد کند.

محدودیت مصرف لبنیات

بعضی از افراد چه به کرون مبتلا باشند چه نباشند، قادر به تحمل لاکتوز موجود در لبنیات نیستند و به محض مصرف شیر یا ماست، دچار شکم درد و نفخ می‌شوند. اگر مبتلا به کرون شده‌اید و تحمل لاکتوز را ندارید، به هیچ وجه سراغ شیر و فرآورده‌های لبنی نروید.

نوشیدن آب

شاید باورتان نشود اما بیماری کرون می‌تواند مصرف آب و جذب آن در مسیر گوارش شما را با اختلال مواجه کند. این مشکل باعث دهیدراته شدن و کم آبی بدن خواهد شد و در شرایط اسهال، تشدید می‌شود.

دریافت ویتامین‌ها و مواد معدنی

گفتیم که کرون، روده را درگیر می‌کند و به همین خاطر جذب مواد مغذی را با اختلال مواجه خواهد کرد. با این اوصاف اگر در دریافت مواد مغذی با مشکل مواجه شوید باید با نظر پزشک خود، مکمل‌های ویتامین مصرف کنید.

بیشتر بخوانید:

باز هم چین، باز هم فاجعه؛ مشاهده یک بیماری قارچی ترسناک

طب مکمل و بهبود بیماری کرون

با شیوع هر بیماری در کشور، بعضی از مبتلایان به درمان‌های سنتی و طب مکمل روی می‌آورند تا علائم خود را بهبود بخشند. سازمان غذا و دارو استفاده از داروهای مکمل را تأیید نکرده است. به هر حال اگر سلامتی شما برایتان مهم است، قید مصرف داروهای مکمل را بزنید. درمان‌های مکمل عبارتنداز:

• پروبیوتیک: مصرف این ماده ممکن است باعث جلوگیری از بر هم خوردن تعادل میکروبیوتای روده در افراد مبتلا شود.
• پره بیوتیک: این ترکیبات بالقوه مفید، باکتری‌های مفید روده را تقویت می‌کنند و تعداد آن‌ها را افزایش می‌دهند.
• روغن ماهی: ممکن است مصرف ماهی‌های سرشار از امگا 3 باعث تشدید علائم مبتلایان به کرون شود.
• مکمل‌ها: برخی گیاهان، ویتامین‌ها و مواد معدنی احتمالا علائم بیماری کرون را کاهش می‌دهند.
• طب سوزنی: تحقیقات نشان داده ممکن است طب سوزنی و موکساتراپی به بهبود برخی علائم کمک کند.

در گجت نیوز بخوانید: نیش پشه، این مرد را راهی قبرستان کرد بینی شما،‌ آینه‌ای از سلامتی شما است! اعلام وضعیت اضطراری برای آبله میمون؛ بیماری مرگبار دیگری در راه است؟ هشدار ترسناک رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس: تب دنگی در کشور فراگیر می‌شود