به گزارش ایسنا، یک ژن‌درمانی جدید برای دیستروفی ماهیچه‌ای دوشن(DMD) نشان داده است که نه تنها پیشرفت بیماری را کند می‌کند، بلکه به طور بالقوه حتی آسیب عضلانی آن را نیز معکوس می‌کند.

پژوهشگران دانشگاه واشنگتن می‌گویند آزمایشات انسانی این روش ژن‌درمانی طی دو سال آینده آغاز می‌شود.

دیستروفی ماهیچه‌ای دوشن(DMD) یک بیماری ژنتیکی ناتوان کننده است که تولید دیستروفین را که پروتئینی است که قدرت و یکپارچگی عضلات و ماهیچه‌ها را حفظ می‌کند، مختل می‌کند. به این ترتیب، مشکلات حرکتی معمولاً در سنین سه یا چهار سالگی در بیماران مبتلا ظاهر می‌شود و به طور پیوسته پیشرفت می‌کند، به طوری که بیماران در سنین نوجوانی دیگر قادر به راه رفتن نیستند و به ندرت بیش از ۲۰ سالگی زنده می‌مانند.

هرنوع اختلال رشد در موجودات و بافت‌ها و اندام‌های زنده بر اثر سوءِتغذیه یا نبود مواد غذایی قابل ‌مصرف را دیستروفی(dystrophy) یا دُش‌پروردگی می‌گویند.

دیستروفی ماهیچه‌ای به سلسله بیماری‌های بسیار حاد ژنتیکی پیشرونده وابسته به کروموزوم گفته می‌شود که باعث تخریب یا اختلال در بافت ماهیچه‌ای می‌شود. دیستروفی ماهیچه‌ای شامل ۹ نوع بیماری است که نمونه شاخص و شدید آن دیستروفی ماهیچه‌ای دوشن است.

دیستروفی ماهیچه‌ای غیرقابل درمان است و تاکنون هیچ دارویی برای درمان آن ساخته نشده ‌است. محققان در حال تحقیقات بر روی این بیماری هستند و امید است در آینده نزدیک درمان دیستروفی ماهیچه‌ای ممکن شود.

دیستروفی یا دُش‌پروردگی ماهیچه‌ای دوشن شایع‌ترین و شدیدترین نوع از بیماری‌های دیستروفی ماهیچه‌ای است. از عوارض اصلی این بیماری تحلیل و نابودی ماهیچه‌های ارادی که در کنترل بدن نقش حیاتی دارند، است که در مواقع شدید در نهایت منجر به عدم توانایی در راه رفتن ،۹۶ درصد معلولیت، مشکلات تنفسی و مرگ می‌شود.

فراوانی دوشن یک مورد در هر ۳۵۰۰ کودک پسر است. این بیماری در اثر تغییرات و نقص در ژن واقع در کروموزوم X ایجاد می‌شود. این ژن مسئول ساخت پروتئین دیستروفین است که ماده‌ای ضروری برای حفظ و ثبات ماهیچه‌هاست و در غشاء سلولی قرار دارد. به ‌طور کلی بانوان دارای کروموزوم X ناقص و حامل این بیماری هستند و می‌توانند این بیماری را به نیمی از فرزندان پسر خود منتقل کنند.

ناقص بودن یکی از کروموزوم‌های X در بانوان غالباً ارثی است یا ممکن است در اثر جهش‌های ژنتیکی باشد. به ‌طور کلی علایم بیماری در ۶ سالگی ظاهر می‌شود، اگرچه در دوران نوزادی هم نمایان است. نوزاد در موقع تولد کاملاً سالم به نظر می‌رسد، ولی هنگامی که شروع به حرکت می‌کند، حتی زمانی که چهار دست و پا یا سینه خیز حرکت می‌کند، حرکت او کندتر از همسالان خود است و خیلی زود خسته می‌شود. همچنین هنگامی که به راه می‌افتد، ضعف ماهیچه‌ای به تدریج واضح‌تر می‌شود. معمولاً والدین نسبت به نحوه راه رفتن غیرطبیعی یا اشکال در برخاستن فرزندشان از روی زمین، راحت زمین‌خوردن، اشکال در بالا رفتن از پله‌ها و عدم توانایی دویدن یا انجام حرکات ورزشی در مقایسه با همسالانشان نگران می‌شوند.

تحلیل ماهیچه‌ای به صورتی است که در ۸ سالگی کاملاً ضعف ماهیچه‌ها بارز می‌شود. این تحلیل ماهیچه‌ای ابتدا از پاها و لگن شروع، باعث کاهش حجم و نابودی ماهیچه‌های این ناحیه می‌شود و نهایتاً دست‌ها، بازوها و شانه را نیز در بر می‌گیرد که موجب افتادگی شانه می‌شود و در ۱۰ سالگی بیمار توانایی راه رفتن را از دست می‌دهد و به ویلچر نیاز پیدا می‌کند.

از آنجایی که دو سوم از وزن بدن از ماهیچه‌ها تشکیل شده‌ است، با نابودی ماهیچه‌ها وزن بدن به شدت کاهش می‌یابد و به یک سوم از کل آن می‌رسد. در بیشتر مواقع پیشرفت بیماری ادامه می‌یابد و به علت رشد غیرطبیعی استخوان‌های ستون فقرات، ستون فقرات به شکل حرف S انحنا پیدا می‌کند و قفسه سینه اندکی تغییر شکل می‌دهد که سبب جمع شدگی بدن می‌شود. پیشرفت این بیماری در مواقع شدید نهایتاً با مشکلات تنفسی و مرگ همراه خواهد بود، در حالی که طول عمر متوسط برای بیماران مبتلا به این بیماری معمولاً بین ۲۰ تا ۳۰ سال است.

ژنتیکی بودن یک بیماری به این معنی است که باید یک هدف اصلی برای درمان به روش ژن‌درمانی باشد و در حالی که دانشمندان در گذشته موفقیت‌هایی پیدا کرده‌اند، یک مانع بزرگ وجود داشته است. ژنی که دیستروفین را کد می‌کند یکی از بزرگترین ژن‌های شناخته شده است، بنابراین برای بسته بندی در ناقل‌های ویروسی که معمولاً برای وارد کردن نسخه‌های سالم ژن‌ها به سلول‌ها استفاده می‌شوند، بسیار بزرگ است.

اکنون دانشمندان دانشگاه واشنگتن یک روش جایگزین ایجاد کرده‌اند و به نظر یک ایده ساده می‌رسد. آنها آن پروتئین را شکسته‌اند، قطعات آن را در یک مجموعه ناقل‌ها برای تحویل بارگذاری کرده‌اند و دستورالعمل‌هایی را برای جمع‌آوری مجدد آن پروتئین در سلول‌های عضلانی جاسازی کرده‌اند.

این روش در آزمایش‌هایی که روی موش‌های مبتلا به دیستروفی عضلانی انجام شد، محققان یک بار دیگر تولید دیستروفین‌های بزرگ را در آنها تشخیص دادند و خاطرنشان کردند که موش‌ها اصلاحات فیزیولوژیکی قابل توجهی را نشان داده‌اند. این روش درمانی پیشرفت بیشتر بیماری را متوقف کرد و حتی برخی از تحلیل رفتن عضلات را که قبلاً رخ داده بود، معکوس کرد.

مطالعات دیگر با ایجاد نسخه‌های کوچک‌تر از دیستروفین‌ها، با تأثیرات امیدوارکننده در آزمایش‌ها روی سگ‌ها، مشکل را برطرف کرده‌اند. با این حال تیم مطالعه جدید می‌گوید روش آنها نتایج بهتری را ایجاد می‌کند.

همچنین به عنوان یک مزیت اضافه، این روش درمانی جدید می‌تواند با دوز کمتری نسبت به سایر ژن‌درمانی‌ها کار کند که منجر به عوارض جانبی کمتری مانند پاسخ‌های ایمنی بالقوه مضر می‌شود.

محققان می‌گویند که آزمایشات انسانی این ژن‌درمانی حدود دو سال دیگر آغاز می‌شود و این روش می‌تواند برای سایر بیماری‌های ژنتیکی که در اثر جهش در ژن‌های بزرگ ایجاد می‌شوند، اعمال شود.

این پژوهش در مجله Nature منتشر شده است.

انتهای پیام