کانال‌های توزیع، مسیرهایی هستند که کالا، محصول یا خدمت از تولیدکننده به مصرف‌کننده طی می‌کند. خرده‌فروشان، عمده‌فروشان، نمایندگان فروش، شرکت‌های پخش و حتی اینترنت بخش‌هایی از کانال‌های توزیع هستند. هر کسب و کار با توجه به نوع محصول، گستردگی فعالیت و سیاست‌های بازاریابی و فروش محصول یا خدمت، انواع و سطوح مختلفی از کانال توزیع را به کار می‌گیرد. کانال‌های توزیع تأثیر مستقیمی بر فروش دارند و به همین دلیل درک کامل و انتخاب کانال مناسب، سودآوری کسب و کار را افزایش می‌دهد. در این مطلب از مجله فرادرس توضیح می‌دهیم کانال های توزیع چیست و این کانال‌ها چه انواعی دارند. در گام بعدی، با سطوح مختلف کانال‌های توزیع، اجزای اصلی این کانال‌ها و نحوه انتخاب کانال توزیع مناسب برای کسب و کار در هفت مرحله آشنا می‌شویم. در انتهای بحث نیز چند کانال توزیع مورد استفاده شرکت‌های بین‌المللی را به‌عنوان نمونه بررسی می‌کنیم.

کانال های توزیع چیست؟

«کانال‌های توزیع» (Distribution Channels) مسیرهای طی شده محصول از مرحله تولید اولیه تا فروش و تحویل به مصرف‌کننده هستند. این کانال‌ها بسته به تعداد واسطه‌ها برای عرضه محصول به بازار (شامل مواردی مانند خرده‌فروش، عمده‌فروش، نماینده فروش یا شرکت پخش کالا) می‌توانند کوتاه یا طولانی باشند.

البته کانال‌های توزیع طولانی‌تر سود کمتری برای هر واسطه خواهند داشت. از سوی دیگر، افزایش تعداد مسیرهای دسترسی مصرف‌کننده به محصول نیز با اینکه روی افزایش فروش تاثیر می‌گذارد، مدیریت توزیع را دشوار می‌کند. برای آشنایی اصولی با این کانال‌ها، پیشنهاد می‌کنیم فیلم آموزش مدیریت خرده‌فروشی در فرادرس را مشاهده کنید. لینک این فیلم در زیر قرار گرفته است.

با طراحی کانال‌های توزیع مناسب، امکان دسترسی مشتریان به محصولات کسب و کار ساده‌تر می‌شود. از سوی دیگر این کانال‌ها با افزایش سرعت تحویل کالا، رضایت و وفاداری مشتری را افزایش می‌دهند.

بخش‌های اصلی کانال های توزیع چیست؟

در حالت کلی هر کانال توزیع از پنج بخش اصلی زیر تشکیل شده است:

• تولید‌کننده: به‌عنوان منبع اصلی ایجاد کالا و خدمات.
• نماینده تولید کننده: به‌عنوان انتقال دهنده کالا و خدمت حین توزیع.
• عمده‌فروش: به‌عنوان فروشنده کالا در حجم بالا با قیمت پایین.
• خرده‌فروش: به عنوان فروشنده کالا در حجم کم به مصرف‌کننده.
• مصرف‌کننده نهایی: به عنوان خریدار محصول یا خدمت.

البته این بخش‌ها در همه کسب و کارها یکسان نیستند و در برخی موارد قسمت‌هایی به آن اضافه یا از آن‌ها کم می‌شوند. برای درک بهتر، مثالی ساده‌ای را در مورد فروش آفلاین لپ‌تاپ بررسی می‌کنیم. در این حالت کانال توزیع از سه بخش تولیدکننده لپ‌تاپ، توزیع‌کننده‌ای که محصول را در انبار خود دارد و خرده‌فروشی‌های عرضه‌کننده لپ‌تاپ به مشتری نهایی تشکیل می‌شود. اما در صورت فروش آنلاین، اینترنت هم بخشی از این زنجیره است.

انواع کانال های توزیع چیست؟

سه نوع کانال توزیع به شرح زیر در کسب و کارها قابل تعریف است. هر یک از آن‌ها با توجه به سیاست‌های مدیران در ساختار عرضه محصول به دست مصرف کننده طراحی می‌شوند. اگر به یادگیری اصولی این مبحث علاقه‌مند هستید، پیشنهاد می‌کنیم فیلم آموزش مدیریت خرده‌فروشی در فرادرس را مشاهده کنید. لینک این فیلم در زیر قرار گرفته است.

• کانال توزیع مستقیم
• کانال توزیع غیر‌مستقیم
• کانال توزیع ترکیبی

حال ببینیم هر کانال توزیع چیست و چه ویژگی‌های خاصی دارد.

۱. کانال توزیع مستقیم

در این نوع توزیع، کسب و کار به شکل مستقیم و بدون واسطه، محصول را به مصرف‌کننده تحویل می‌دهد. با این روش امکان کنترل بهتری بر قیمت، کیفیت و ارتباط با مشتری وجود دارد. شرکت‌هایی که محصولات خود را به شکل آنلاین و از طریق فروشگاه‌های اینترنتی می‌فروشند، نمونه خوبی از کانال‌های توزیع مستقیم هستند.

۲. کانال توزیع غیر‌مستقیم

در کانال توزیع غیر‌مستقیم، تولیدکننده محصولات خود را از طریق واسطه‌‌هایی مانند عمده‌فروش، خرده‌فروش، دلال و نماینده به دست مصرف‌کننده می‌رساند. در این حالت امکان کنترل کامل بر کانال وجود ندارد. ضمن اینکه به‌دلیل دریافت پورسانت از طرف واسطه‌ها، قیمت نهایی محصول بالاتر می‌رود. با این حال فروش محصولات در حجم بالاتر و به طیف بیشتری از مشتریان انجام می‌گیرد. به عبارتی تولیدکننده به بازار بزرگ‌‌تری دسترسی خواهد داشت.

۳. کانال توزیع ترکیبی

این کانال، ترکیبی از نوع مستقیم و غیر‌مستقیم است. یعنی تولیدکننده در عین همکاری با واسطه‌ها برای توزیع محصول، خود نیز به شکل مستقیم محصول را در بازار عرضه می‌کند. به این شکل ارتباط با مشتریان تحت کنترل تولیدکننده خواهد بود.

سطوح مختلف کانال های توزیع چیست؟

سطوح در کانال‌های توزیع، نشان‌دهنده فاصله بین تولیدکننده و مصرف‌کننده نهایی است. هر اندازه این سطح پایین‌تر باشد، ازتباط نزدیک‌تر و مستقیم‌تر است. بر همین اساس، سه سطح به شرح زیر برای کانال توزیع تعریف می‌شود.

مجموعه فیلم‌های آموزش مدیریت فروش فرادرس، عنوان‌های آموزشی متنوعی را در خصوص فروش و انواع مختلف کانال‌های توزیع ارائه می‌کنند که پیشنهاد می‌کنیم حتما آن‌ها را ببینید.

کانال توزیع سطح صفر

این سطح مستقیم‌ترین و کوتاه‌ترین راه ارتباطی بین تولیدکننده و مشتری است. یعنی اینکه تولیدکننده محصول خود را به‌طور مستقیم به مصرف‌کننده نهایی می‌فروشد. شرکت «آمازون» نمونه مشهور استفاده کننده از این کانال توزیع است. این شرکت از پلتفرم خود به طور مستقیم نرم‌افزار کتاب‌خوان «Kindles» را به فروش می‌رساند.

کانال توزیع سطح یک

در این سطح تنها یک واسطه خرده‌فروش بین تولیدکننده و مصرف‌کننده نهایی وجود دارد. این واسطه به‌عنوان بخش مهم زنجیره بازاریابی، محصولات را به مشتری نهایی منتقل می‌کند و معمولا هزینه‌های فروش و حمل را بر عهده دارد. شرکت‌های کامپیوتری «HP» و «Dell» از جمله استفاده‌کنندگان کانال توزیع سطح یک هستند که محصولات خود را به شکل مستقیم در اختیار شرکت «Best Buy» قرار می‌دهند.

کانال توزیع سطح دو

در کانال توزیع سطح دو، تولیدکننده محصولات را از طریق یک واسطه خرده‌فروش به دست مصرف‌کننده نهایی می‌رساند. به این روش تولیدکننده کنترل بیشتری بر قیمت‌گذاری، سیستم بازاریابی و توزیع محصولات خود دارد. همچنین هزینه‌های توزیع به دلیل سادگی فعالیت، کمتر است. البته به همان اندازه نیز دسترسی به بازار محدودتر خواهد بود. شرکت‌های تولیدی پوشاک که محصولات خود را به بوتیک‌ها و فروشگاه‌های زنجیره‌ای می‌فروشند، از این نوع کانال توزیع استفاده می‌کنند.

کانال توزیع سطح سه

در کانال توزیع سطح سه تولیدکننده، محصول را به دو واسطه یعنی عمده‌فروشان و خرده‌فروشان می‌فروشد تا آن‌ها کالا را به‌دست مصرف‌کننده برسانند. به عبارتی با یک کانال توزیع سه بخشی شامل تولیدکننده، عمده‌فروش و خرده فروش روبرو هستیم که سطح پیچیدگی توزیع در آن بالاتر است. این روش توزیع برای تولیدکنندگان بزرگ که نیاز به حجم فروش بالا و بازاری وسیع دارند، استفاده می‌شود.

انواع واسطه در کانال های توزیع چیست؟

واسطه‌ها در کانال‌های توزیع غیر‌مستقیم بخشی از زنجیره پخش و رساندن کالا به‌دست مصرف کننده نهایی هستند که هر کسب و کاری بر حسب نیاز، سیاست‌ها و گستردگی فعالیت از آن‌ها استفاده می‌کند. این واسطه‌ها در دسته‌های زیر تقسیم‌بندی می‌شوند.

• عمده‌فروشان
• خرده‌فروشان
• نمایندگان
• کارگزاران
• شرکت‌های پخش
• اینترنت
• تیم‌های فروش

حال در ادامه، به بررسی دقیق‌تر هر یک از این واسطه‌ها در کانال‌های توزیع غیر‌مستقیم می‌پردازیم.

۱. عمده‌فروشان

عمده‌فروشان، محصولات تولیدکننده را در حجم بالایی خریداری می‌کنند و به فروش می‌رسانند. بیشتر این واسطه‌ها، در نتیجه این خرید عمده، تخفیف کلی بر روی کالاها از جانب تولیدکننده دریافت می‌کنند که این موضوع هنگام فروش محصول به سایر اجزای کانال برای آن‌ها سودآوری دارد. عمده‌فروشان به ندرت با خریدار نهایی محصول تعامل دارند.

۲. خرده‌فروشان

خرده‌فروشان بعد از خریداری محصولات از سایر واسطه‌های کانال توزیع، مانند عمده‌فروشان یا شرکت‌های توزیع، آن‌ها را به‌طور مستقیم به دست مصرف‌کنندگان می‌رسانند. خواربارفروشی‌ها، فروشگاه‌های بزرگ و سوپرمارکت‌ها نمونه‌ای از خرده‌فروشان هستند. این دسته معمولا حجم کمتری از محصولات را نسبت به عمده‌فروشان خریداری می‌کنند.

فیلم آموزش مدیریت خرده‌فروشی در فرادرس نکات جالبی در مورد نحوه طراحی و راه‌اندازی این کانال توزیع را ارائه می‌دهد.

۳. نمایندگان

این دسته، نماینده اصلی تولیدکننده در فروش محصول به سایر افراد یا شرکت‌ها هستند. البته آن‌ها هیچ مالکیتی در شرکت‌های تولیدکننده ندارند، با این حال در عوض هر فروش، کمیسیون دریافت می‌کنند. متقاعدسازی خریداران و نحوه درست مذاکره با آنها از مهارت‌های اصلی نماینده است. در مطلب زیر از مجله فرادرس، تکنیک‌های متقاعدسازی مشتری را با زبانی ساده بیان کرده‌ایم.

۴. کارگزاران

بر خلاف نمایندگان، این دسته از واسطه‌ها، روابط کوتاه مدتی با تولیدکننده یا صاحب محصول دارند. با این حال آن‌ها نیز در ازای فعالیت خود از تولیدکننده کمیسیون دریافت می‌کنند. مشاوران املاک یا بیمه نمونه‌هایی از کارگزاران هستند.

۵. شرکت‌های پخش کالا

شرکت‌های پخش کالا، رابطه تجاری با تولیدکننده دارند. برخی از آن‌ها مالکیت و حقوق انحصاری خرید محصول را از شرکت تولیدکننده دریافت می‌کنند. به این شکل به‌عنوان توزیع‌کننده انحصاری محصول در منطقه‌ای خاص شناخته می‌شوند. شرکت‌های پخش معمولا محصول را به عمده‌فروشان و خرده‌فروشان می‌فروشند و حداقل تماس را با خریدار نهایی دارند.

۶. اینترنت

اینترنت برای بسیاری از تولیدکنندگان و به خصوص کسب و کارهایی که فناوری یا نرم‌افزاری خاص را می‌فروشند، یک کانال توزیع واسطه است. این نوع کانال در دنیای دیجیتال امروز به یکی از واسطه‌های اصلی پخش و فروش محصول تبدیل شده است.

۷. تیم‌های فروش

بسیاری از کسب و کارها، تیم‌های فروش داخل یا خارج از شرکت دارند. این تیم‌ها با نمایندگان و شرکت‌های پخش همکاری می‌کنند و نقش مهمی در ایجاد سر‌نخ برای مذاکره و معامله محصول دارند. در‌صورتی‌که تنوع محصولات شرکت بالا باشد، ممکن است بیش از یک تیم فروش نقش کانال توزیع را بازی کند.

۸. انتشار کاتالوگ

در این حالت فردی به‌عنوان فروشنده از طریق پخش کاتالوگ‌ها یا محصول‌های تبلیغاتی شرکت تولید‌کننده، محصولات آن را به فروش می‌رساند. در این حالت نیز فرد بابت فروش هر محصول کمیسیون دریافت می‌کند.

چگونه با فرادرس مدیریت فروش را بهتر یاد بگیریم؟

جایگاه اصلی مفهوم کانال توزیع در بازاریابی و فروش محصول است. بنابراین کلیه منابع در این دو حوزه می‌توانند به‌عنوان مسیر اصلی فرایند یادگیری در این حوزه باشند. فیلم‌های آموزش فرادرس به شرح زیر کمک خوبی در این زمینه هستند.

همچنین مجموعه آموزش‌های زیر مبانی پایه در حوزه فروش و بازاریابی را با رویکردی جامع را در اختیار علاقه‌مندان قرار می‌دهد.

نحوه انتخاب بهترین کانال توزیع چیست؟

از آنجا که کانال‌های توزیع نقش مهمی در افزایش فروش و سودآوری شرکت‌ها دارند، انتخاب بهترین کانال یکی از اصلی‌ترین فعالیت‌های کسب و کارها است. به همین منظور، معمولا هفت مرحله زیر در انتخاب کانال توزیع مناسب به کار می‌رود.

• بنچ‌مارکینگ
• ارزیابی نقاط ضعف فرایند توزیع
• بررسی هزینه-فایده کانال
• بررسی تطابق کانال با فرایندها
• ارزیابی پتانسیل واسطه‌ها
• بررسی فرایند لجستیک کالا
• بررسی منطقه فعالیت واسطه‌ها

حال به بررسی دقیق‌تر اینکه نحوه انتخاب بهترین کانال توزیع چیست می‌پردازیم.

۱. مفهوم بنچ مارکینگ در کانال های توزیع چیست؟

«بنچ‌مارکینیگ» (Benchmarking) فرایند مقایسه محصول، خدمت، فرایند کسب و کار با رقبا یا سایر شرکت‌ها و سازمان‌های دارای فعالیت مشابه است. برای انتخاب کانال توزیع مناسب، با استفاده از بنچ‌مارک، استراتژی‌ها و کانال‌های توزیع رقبا را بررسی می‌کنیم. ارزیابی حوزه‌های برتری شرکت‌های رقیب در این خصوص دیدگاه مناسبی برای پیدا کردن نقاط ضعف شرکت و بهبود آن را در اختیار مدیران قرار می‌دهد.

برای آشنایی با اصول و نحوه انجام این کار می‌توانید فیلم آموزش بنچ مارکینگ در بازاریابی در فرادرس را مشاهده کنید. لینک این فیلم آموزشی در زیر قرار گرفته است.

۲. ارزیابی نقاط ضعف در مسیر توزیع

بعد از بررسی رقبا، لازم است کانال توزیع مورد‌نظر برای پیاده‌سازی در کسب و کار را به‌طور دقیق ارزیابی کنیم. اینکه طبق بنچ‌مارک انجام شده، چه بخش‌هایی از مسیر یا چه فرایندهایی در توزیع محصول نیاز به بهینه‌سازی دارند. همچنین لازم است آن را با توجه به نیاز و ویژگی‌های روش فروش محصول تطابق دهیم. برای این کار داده‌های رفتار مشتری، حجم فروش و بازخورد تیم‌های فروش را بررسی می‌کنیم.

۳. بررسی هزینه و فایده کانال توزیع

در این گام بررسی می‌کنیم که هزینه و فایده کانال توزیع چیست. تجزیه و تحلیل هزینه-فایده، روشی برای ارزیابی هم‌زمان مزیت‌ها و معایب یک تصمیم در کنار یکدیگر است. به عبارتی این سوال مطرح است که مزیت‌های کانال انتخابی در مقایسه با مشکلات و به‌خصوص هزینه‌های پیاده‌سازی آن بیشتر است یا کمتر.

۴. بررسی تطابق کانال توزیع با فرایندها

تطابق کانال توزیع مورد نظر با روند کلی انجام پروژه‌ها، فرایندها و فعالیت‌های کسب و کار مرحله مهم دیگر است زیرا هر نوع ناهماهنگی در نهایت می‌تواند باعث تاخیر در تحویل محصول یا چالش در ارتباط با مشتری شود. به‌عنوان مثال، اگر کانال توزیع انتخابی بر پایه تحویل سریع محصول به مشتری طراحی شده است، باید اطمینان پیدا کرد که پرسنل و فرایندها می‌توانند خود را با این زمان‌بندی تطبیق دهند یا خیر.

۵. ارزیابی پتانسیل واسطه‌ها

شهرت، عملکرد و مشارکت واسطه‌ها سه شاخص مهم در انتخاب آن‌ها برای همکاری در کانال توزیع هستند. اگر در نظر داریم از طریق یک خرده‌فروشی، توزیع محصول را انجام دهیم، ابتدا باید تعداد فروشگاه‌ها و گستردگی منطقه جغرافیایی فعالیت آن را ارزیابی کنیم. در مرحله بعد انتخاب واسطه‌هایی با شهرت خوب و شناخته‌شده باعث اعتمادسازی بیشتر نزد مشتریان می‌شود. ضمن اینکه چنین واسطه‌هایی در کانال توزیع فروش محصولات را افزایش می‌دهند.

در نهایت، ارزیابی عملکرد واسطه بر اساس شاخص‌هایی مانند سابقه موفقیت، پتانسیل بازاریابی یا تخصص فروش نیز باید مد نظر قرار گیرد. انتخاب واسطه‌هایی با توانایی بالا در هر یک از این موارد، در نهایت باعث افزایش فروش کسب و کار خواهد شد.

۶. بررسی فرایند لجستیک

لجستیک، فرایند مدیریت جابجایی کالا از مبدا تا نقطه مصرف است و فعالیت‌هایی مانند حمل و نقل، انبارداری و تحویل محصول را در بر می‌گیرد. در مسیر طراحی و انتخاب کانال توزیع لازم است به شاخص‌های اصلی لجستیک کالا مانند وسیله حمل، امنیت جابجایی، نحوه انبارداری (اجاره،خرید یا شراکت در انبار)، زمان تحویل و مقرون به صرفه بودن فرایند توجه کرد. ارزیابی همه این موارد در جلوگیری از چالش‌های احتمالی حمل کالا مانند تاخیر یا فساد محصول موثر است که در نهایت بر رضایت و ماندگاری مشتریان تاثیر می‌گذارد.

برای آشنایی اصولی با این موارد، پیشنهاد می‌کنیم فیلم آموزش مقدماتی سیستم‌های خرید، انبارداری و توزیع در فرادرس را مشاهده کنید. لینک این فیلم کاربردی در زیر قرار گرفته است.

۷. بررسی منطقه فعالیت واسطه‌ها

فروش محصول در منطقه حضور مخاطب هدف از نکات مهم در انتخاب خرده‌فروشان یا عمده‌فروشان است. بنابراین انتخاب واسطه‌هایی که محصول را در موقعیت بهتری برای رسیدن به بازار هدف قرار می‌دهند، اولویت اول برای قرارگیری در کانال توزیع هستند. زیرا به این شکل کسب و کار در مدت زمانی کوتاه‌تر به اهداف فروش خود دست پیدا می‌کند.

در کنار مراحل هفت‌گانه اشاره شده، پاسخ به سوالات زیر تکمیل‌کننده و راهنمای خوبی برای انتخاب کانال توزیع مناسب هستند.

• آیا کانال توزیع با ماموریت، چشم‌انداز و اهداف فروش شرکت هماهنگ است؟
• برنامه زمان‌بندی توزیع محصولات (سریع یا با کمی تاخیر) چگونه است؟
• آیا مصرف‌کننده نهایی بیشتر تمایل دارد با یک فروشنده در تماس باشد؟
• آیا مصرف‌کننده نهایی به‌دنبال خرید آنلاین محصول است؟
• آیا مقررات خاص منطقه‌ای در توزیع محصول وجود دارد؟
• معمولا در حوزه فعالیت کسب و کار، محصولات مشابه چگونه توزیع می‌شوند؟

البته باید توجه کنیم که اگر کانال توزیع ترکیبی را انتخاب کردیم، استراتژی مناسبی برای مدیریت و جلوگیری از غلبه فرایند توزیع مستقیم بر غیر‌مستقیم یا بالعکس را تدوین کنیم.

بررسی چند مثال از کانال‌های توزیع شرکت‌های بین‌المللی

برای درک بهتر مفهوم کانال توزیع، دو نمونه از سیستم توزیع شرکت‌های بزرگ را مورد بررسی قرار می‌دهیم. همچنین پیشنهاد می‌کنیم برای آشنایی کامل با روش‌های بازاریابی و فروش محصول، از مجموعه فیلم‌های مقدماتی تا پیشرفته آموزش بازاریابی و فروش در فرادرس نهایت استفاده را ببرید. لینک این فیلم‌ها در زیر قرار گرفته است.

۱. کانال توزیع شرکت کوکاکولا

این شرکت مشهور، با توزیع محصولات خود به بیش از ۲۰۰ کشور بزرگترین سیستم توزیع نوشیدنی در جهان را دارد. البته کوکاکولا دارای شرکت‌های بطری‌سازی است که محصولات از طریق آن‌ها توزیع می‌شوند اما از لحاظ سیستم توزیع، فعالیت عرضه محصولات به بازار ترکیبی از روش‌های مستقیم و غیر‌مستقیم است. به این شکل که در حالت اول محصولات شرکت به شکل مستقیم از درب کارخانه بطری‌سازی و نمایندگی‌های تولید کننده در سراسر جهان به خرده‌فروشی‌هایی مانند فروشگاه‌های مواد غذایی، هتل‌ها، سینماها، مراکز تفریحی ارسال می‌شوند.

در شکل غیر‌مستقیم هم کوکاکولا شبکه وسیعی از عمده‌فروشان را در اختیار دارد که از طریق آن‌ها محصولات تولیدی خود را بین خرده‌فروشان در سراسر جهان توزیع می‌کند. همچنین بخشی از محصولات هم از طریق فروشگاه‌های اینترنتی و اپلیکیشن‌های موبایلی به دست مصرف‌کننده می‌رسند. در حقیقت کوکاکولا از یک سیستم ترکیبی چند کاناله توزیع شامل بطری‌سازان، عمده‌فروشان، خرده‌فروشان محلی و اینترنت استفاده می‌کند.

۲. کانال توزیع شرکت Natura

شرکت لوازم آرایشی «Natura» محصولات خود را با نام‌هایی مانند «The Body Shop» و «Avon» به بازار عرضه می‌کند. در ابتدای فعالیت، انتشار کاتالوگ کانال اصلی توزیع و فروش محصول این شرکت بود اما بعد از مدتی ترکیبی از فروش آنلاین اینترنتی، شرکت‌های انحصاری پخش و نمایندگان به آن اضافه شده‌اند. در حال حاضر، Natura با در اختیار داشتن ۸ میلیون نماینده و شرکت پخش، همچنین ۳۷۰۰ فروشگاه در سطح جهان، در بیش از ۱۰۰ کشور حضوری فعال دارد.

جمع‌بندی پایانی

برای هر کسب و کار درک مفاهیم پایه‌ای مانند بازاریابی، مالی، فروش و شناخت مشتری بسیار اهمیت دارد. در این میان کانال‌های توزیع محصول نقش اصلی در دسترسی به مشتریان بیشتر و افزایش فروش دارند. بنابراین درک کامل اجزا و نحوه عملکرد آن‌ها بسیار مهم است. در این مطلب از مجله فرادرس مفهوم اینکه کانال های توزیع چیست با جزییات کامل بررسی شد. همچنین انواع این کانال و نحوه انتخاب بهترین آن برای کسب و کارها مورد بررسی قرار گرفت. علاقه‌مندان به درک بهتر این مفهوم می‌توانند مفاهیم مرتبط با آن را در قالب فیلم‌های آموزش فرادرس به شکل کامل‌تری آموزش ببینند.