تحقیقات متعددی نشان‌داده‌اند که حدود ۹۳ درصد قضاوت افراد از یکدیگر بر اساس انواع زبان بدن آن‌ها است و پیام‌های کلامی تنها ۷ درصد از قضاوت افراد را شکل می‌دهد. زبان بدن به‌معنای تمام پیام‌های غیرکلامی از جمله حرکات چشم‌ها، دست‌ها، پاها یا حالت بدنی است که احساسات و انگیزه‌های افراد را به‌صورت غیرمستقیم نشان می‌دهد. برای مثال، با کمک تکنیک‌های زبان بدن، می‌توانیم بفهمیم که با ورود یکی از همکاران به شرکت، چقدر ناراحت یا خوشحال است. همچنین با قطع کردن تماس چشمی یکی از دوستان در هنگام گفتگو، متوجه می‌شویم که چیزی را از ما پنهان می‌کند یا با شناسایی ویژگی‌های  لبخند مصنوعی یکی از همکلاسی‌ها در دفتر اساتید، متوجه می‌شویم که بسیار معذب بوده و تنها سعی می‌کند تا مؤدب باشد. در این مطلب از مجله فرادرس، به‌صورت دقیق و تحلیلی با انواع زبان بدن چهره، دست‌ها، پاها و حالات بدنی آشنا می‌شویم و زبان بدن افراد در هنگام تجربه احساسات مختلف را یاد می‌گیریم.

زبان بدن چیست و چه کاربردی دارد

زبان بدن بخش قابل توجهی از ارتباط غیرکلامی است که شامل رفتار، ژست، حرکات بدنی و حالات صورت می‌شود. بر اساس تحقیقات، زبان بدن منبع انتقال‌دهنده ۶۰ تا ۶۵ درصد پیام‌هایی است که در طول روز منتقل می‌کنیم. تأثیر زبان بدن نامحسوس و در عین حال بسیار تأثیرگذار است. همچنین، در تحقیق دیگری مشخص شد که حدود ۷ درصد از پیام‌های روزمره به‌صورت کلامی منتقل می‌شود، ۳۸ درصد از پیام‌ها با استفاده از تکنیک‌های «صوتی» (Vocal) در فن بیان منتقل شده و ۵۵ درصد از پیام‌ها از طریق زبان بدن منتقل می‌شود. پیام‌های زبان بدن در زیر سطح هوشیاری منتقل می‌شوند و از عمیق‌ترین انگیزه‌ها خبر می‌دهند. مهم‌ترین مزیت پیام‌های غیرکلامی، عدم سانسور و وجود صداقت در آن‌ها است. در نتیجه، راز کاریزمای بالا و جذابیت زیاد برخی افراد، آشنایی با تکنیک‌های زبان بدن است.

استفاده از انواع زبان بدن نقش بسیار پررنگی در تمام ارتباط‌های اجتماعی ایفا می‌کند، در ادامه به برخی از کاربردهای زبان بدن در زندگی روزمره اشاره می‌کنیم.

• جلب اعتماد مخاطب: تماس چشمی مناسب در کنار لبخند زدن، تکان دادن سر و واکنش آینه‌ای به زبان بدن مخاطب نشان‌دهنده پذیرا بودن، اشتیاق و حسن ظن شما در تعاملات اجتماعی است. در نتیجه، کمک گرفتن از انواع زبان بدن به ارتباط قوی اجتماعی شما کمک می‌کند.
• تأکید بر نکته‌ای مهم در گفته‌ها: استفاده درست از دست‌ها، حرکات بدنی مناسب و شیوه استفاده از فضای موجود در کنار فن بیان قوی به شما کمک می‌کند تا مخاطبان را همراه کنید.
• ارزیابی صداقت مخاطب: هنگامی که زبان بدن افراد با گفته‌های آن‌ها انطباق ندارد،‌ می‌توانیم نسبت به صداقت مخاطب، محتاط‌تر باشیم یا احتمال بدهیم که مخاطب در حال پوشاندن موضوع خاصی است.
• سرعت انتقال: به‌طور معمول، مکالمات بین افراد چند دقیقه طول می‌کشد، در حالی‌که برای گرفتن پیام‌های پنهانی زبان بدن، نیاز به چند ثانیه وقت برای مشاهده رفتارهای مخاطب داریم.
• قانع‌کننده بودن: پیام‌های زبان بدن بسیار باورپذیرتر و قانع‌کننده‌تر از پیام‌های کلامی است. در نتیجه، اگر بتوانیم پیام‌های خود را به‌صورت ناهشیار و غیرکلامی منتقل کنیم، احتمال تأثیرگذاری و نفوذ ما افزایش پیدا می‌کند.
• بیان نیازها و درخواست‌ها: زبان بدن ما به بهترین شکل ممکن، احساسات ما را نشان می‌دهد. برای مثال، اگر بدن خود را جمع کرده باشیم، دندان‌های خود را به‌ هم فشار دهیم یا لب‌ها را جمع کنیم، نشان می‌دهد که از چیزی راضی نیستیم، احساس ناامنی داشته یا در حال تجربه فشار روانی هستیم.

در ادامه مهم‌ترین انواع زبان بدن را نام می‌بریم.

در ادامه هر کدام از تکنیک‌های مربوط به انواع زبان بدن را توضیح می‌دهیم.

انواع زبان بدن چهره

حالت‌های مختلف چهره اصلی‌ترین منابع انتقال غیرکلامی احساسات و افکار هستند. به‌عبارت دیگر، انواع زبان بدن چهره مهم‌ترین پیام‌های غیرکلامی را به مخاطب ارسال می‌کند و چهره‌شناسان برای تحلیل افراد، از همین پیام‌ها استفاده می‌کنند. در ادامه، این نشانه‌های غیرکلامی را توضیح می‌دهیم.

برقرار کردن تماس چشمی

چشم‌ها به‌یقین، بیشترین پیام‌های پنهانی را از احساسات و  انگیزه افراد منتقل می‌کنند. برقرار کردن تماس چشمی در هنگام گفتگو از اصول ضروری در ارتباط مؤثر است و نبود تماس چشمی می‌تواند نشان‌دهنده اضطراب، عدم اعتمادبه‌نفس یا پوشاندن حقیقت باشد. از آن‌سو برقرار تماس چشمی نشان‌دهنده علاقه و اشتیاق به گفتگو و احساس امنیت است، تنها برای ایجاد تماس چشمی به موارد زیر توجه کنیم.

• زُل نزدن: تماس چشمی بلندمدت و یکنواخت تأثیر معکوس دارد و باعث عدم راحتی مخاطب می‌شود. در نتیجه، هنگام برقراری تماس چشمی هر ۲۰ یا ۳۰ ثانیه تماس چشمی را قطع کرده و به محیط اطراف، زمین یا دست‌های مخاطب نگاه کنیم.
• پلک نزدن بیش از حد: پیک زدن طبیعی است اما پلک زدن بیش از حد نشان‌دهنده عدم راحتی یا وجود استرس است. همچنین اگر مخاطب شما زیاد پلک می‌زد، این احتمال را در نظر بگیرید که احساس راحتی ندارد.
• بزرگ شدن اندازه مردمک چشم: با وجود این‌که نور زیاد محیط می‌تواند باعث کوچک شدن مردمک و نور کم باعث بزرگ شدن مردمک چشم شود، اما در محیطی با نور طبیعی، بزرگ شدن مردمک چشم نشان‌دهنده احساس شادی و جذابیت در افراد است.

همراهی تماس چشمی با تکان دادن سر و لبخند زدن پیام واضحی از اشتیاق شما برای مکالمه به مخاطب می‌دهد. این تکنیک‌ها در کنار یکدیگر باعث می‌شود تا مخاطب احساس ارزشمند بودن کند و جذب شما شود. افراد کاریزماتیک برای جذب مخاطب، حساب ویژه‌ای بر روی تماس چشمی و سایر انواع زبان بدن باز می‌کنند.  در ادامه، حالت‌های مختلف تماس چشمی و تحلیل هر کدام را بیان می‌کنیم.

تکان دادن سر

«تکان دادن سر» (Nodding) در گفتگو، از اصول گوش دادن فعال (Active Listening) است و با تکان دادن سر، همراهی و اشتیاق خود را برای شنیدن صحبت‌های مخاطب نشان می‌دهیم. در مواقعی که مخاطب نکته مهمی را بیان می‌کند یا نکات او برای ما جذابیت دارد، سر خود را تکان می‌دهیم. از آن‌سو، تکان ندادن سر می‌تواند به‌دلیل سردرگمی، گم کردن سِیر گفتگو یا عدم رضایت باشد. توجه کنیم که اگر در هنگام صحبت کردن یا سخنرانی مخاطبان سر خود را تکان نمی‌دادند،‌ وقفه‌ای ایجاد کرده یا از آن‌ها درخواست کنیم که سؤالات خود را بپرسند. همچنین توجه داشته باشیم که این حرکت را بیش از اندازه تکرار نکنیم تا حالتی مصنوعی به خود نگیرد.

لبخند زدن

لبخند زدن جزو ساده‌ترین و شناخته‌شده‌ترین اصول زبان بدن است و انواع لبخند زدن در تمام موقعیت‌های غیررسمی و رسمی مانند مصاحبه شغلی کاربرد دارد. لبخند زدن باعث ترشح «اندورفین» (Endorphin) و ایجاد احساس شادی در افراد می‌شود و در نهایت، با کاهش استرس در افراد همراه می‌شود. جالب‌تر این‌که لبخند زدن با ترشح اندورفین در بدن مخاطب همراه می‌شود و در پی آن، مخاطب احساس بهتری نسبت به ما خواهد داشت. همچنین لبخند زدن نشان‌دهنده احساس امنیت و رضایت شما است و باعث آرامش مخاطب می‌شود. در نتیجه، با لبخند زدن اعتماد مخاطب را جلب می‌کنیم. عادت به لبخند زدن باعث می‌شود تا همواره از مزایای بزرگ آن بهره‌مند شویم. همچنین توجه داشته باشیم که لبخند واقعی به‌همراه چروک شدن گوشه‌های چشم است در حالی‌که لبخند مصنوعی تنها در لب‌ها دیده می‌شود.

سه شیوه اصلی برای لبخند زدن وجود دارد که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌‌کنیم.

• لبخند ناشی از موفقیت
• لبخند ناشی از سلطه‌گری
• لبخند ناشی از وابستگی

همچنین در یک طبقه‌بندی دقیق‌تر، بیش از ۱۰ شیوه لبخند مختلف وجود دارد که بر اساس کارکردهای اجتماعی طبقه‌بندی می‌شوند و هر کدام از آن‌ها معنی خاصی را به‌همراه دارد. در ادامه، انواع مختلف لبخند زدن را بیان می‌کنیم.

۱. لبخند واقعی

در «لبخند طبیعی» (Genuine Smile)، عضلات هر دو طرف گونه و گوشه‌های دهان به‌سمت بالا حرکت می‌کنند. همچنین عضلات صورت منقبض شده و پوست اطراف چشم و دهان چروک می‌شود. لبخند واقعی نشان از شادی عمیق و وجود احساسات خوشایند است.

۲. لبخند مؤدبانه

«لبخند مؤدبانه» (Polite Smile) بیشتر در موقعیت‌های اجتماعی مورد استفاده قرار می‌گیرد و لزوماً نشان دهنده احساس شادی صادقانه نیست. در این لبخند، تنها عضله دور دهان یا «زیگوماتیک» (Zygomatic) منقبض می‌شود و هیچ چروکی را در منطقه چشم‌ها نمی‌بینیم. لبخند مؤدبانه تنها برای نشان دادن ادب انجام می‌شود و نشان از احساسات خوشایند نیست.

۳. لبخند اجباری

«لبخند اجباری» (Forced Smile) مصنوعی‌ترین حالت لبخند است و مربوط به زمانی می‌شود که افراد احساس شادی ندارند و تنها انتظار لبخند زدن از سوی اطرافیان باعث می‌شود تا لبخند بزنند. برای مثال، در بسیار مواقع هنگام عکس‌های دسته‌جمعی افراد مجبور به لبخند زدن می‌شوند. در این لبخند نیز هیچ‌گونه تغییری در پوست اطراف چشم نمی‌بینیم و در نتیجه آن، غیرواقعی بودن لبخندهای اجباری به‌راحتی قابل تشخیص است.

۴. پوزخند

«حالت پوزخند» (Sneer) نیز مدلی از لبخند است که یک سمت دهان در این حالت پیچ خورده و به‌سمت بالا حرکت می‌کند. این حالت از لبخند به‌همراه تحقیر، کنایه یا بی‌احترامی است. هنگامی که فردی پوزخند می‌زند، می‌توانیم متوجه شویم که از موقعیتی که در آن قرار دارند یا اطرافیان خود رضایت ندارد.

۵. لبخند با نمایش دندان‌ها

در «لبخند با نیش باز» (Grin)، دهان افراد به‌صورت کامل باز می‌شود و دندان‌ها در دیدرس قرار می‌گیرند. این مدل از لبخند در هنگام مواجهه با موضوعی خنده‌دار یا هیجان‌زدگی اتفاق می‌افتد. همچنین لبخند با نیش باز می‌تواند نشانه بازیگوشی یا نشاط زیاد باشد.

۶. لبخند برتری

افراد در هنگام استفاده از «لبخند با حالت برتر» (Smirk)، یک سمت دهان خود را به‌سمت بالا حرکت می‌دهند. این مدل از لبخند نشان‌دهنده برتری، احساس لذت یا طعنه است. هنگامی که فردی از چنین لبخندی استفاده می‌کند، به احتمال زیاد یا به موفقیتی دست پیدا کرده یا در حال تجربه موضوعی بامزه است.

۷. لبخند نامتقارن

«لبخندهای متقارن» (Lopsided Smile) به این شکل است که یک سمت دهان بیش از سمت دیگر آن بالا می‌رود. این حالت از لبخند می‌تواند نشان‌دهنده بازیگوشی یا شک‌ و تردید باشد. همچنین هنگامی که افراد در حال سرکوب کردن احساسات خودشان هستند، ممکن است از این حالت لبخند استفاده کنند.

۸. لبخند با دهان بسته

در این حالت از لبخند، دندان‌های افراد قابل مشاهده نیستند و بیشتر نشان‌دهنده ادب، مهربانی یا پنهان کردن احساسات است. احتمال استفاده از چنین لبخندی در مراسم‌ رسمی یا جلسات کاری افزایش پیدا می‌کند.

۹. لبخند با چال لُپ

«لبخند با چال لُپ» (Dimpled Smile) به‌همراه تو رفتگی اندک لُپ‌ها در هنگام لبخند زدن اتفاق می‌افتد و نشان‌دهنده بانمک بودن، بازیگوشی یا صمیمیت است. لبخندهای با گودی لُپ نیز تنها در افرادی دیده می‌شود که احساس شادی داشته با در حال بازیگوشی هستند.

۱۰. لبخند مونالیزا

لبخند مونالیزا یکی از لبخندهای بسیار نامحسوس است که در آن، گوشه لب‌ها اندکی بالا می‌روند. این مدل از لبخند نشان‌دهنده اسرار‌آمیز بودن، پیچیدگی یا گُنگ بودن است. تشخیص احساسات پشت چنین لبخندی چندان آسان نیست و افراد را به حدس زدن وا می‌دارد. هر چند می‌تواند نشان از وجود احساس آرامش، رضایت و اعتمادبه‌نفس باشد.

بالا انداختن ابروها

بالا انداختن ابروها در هنگام گفتگو نشان‌دهنده وجود سوءظن در افراد است. اگر مخاطب در هنگام گفتگو به یک‌باره ابروهای خود را بالا انداخت، تلاش کنیم تا با نشان دادن داده‌های مختلف، صداقت خود را نشان داده و از سایر تکنیک‌های زبان بدن در مذاکره مانند نشان دادن کف دست‌ها استفاده کنیم.

جویدن لب‌ها

جویدن لب‌ها در هنگام گفتگو از بارزترین نشانه‌های وجود اضطراب در شما است، این مسئله می‌تواند تأثیرگذاری و نفوذ شما را در جلسات مذاکره یا سخنرانی کاهش دهد.

سفت کردن لب‌ها

سفت کردن لب‌ها، فشار دادن آن‌ها بر روی همدیگر یا جمع‌کردن آن‌ها نشان‌دهنده عدم وجود اعتماد و عدم احساس صمیمیت است. در نتیجه، با این کار دیدگاه خود را به مخاطب نشان می‌دهیم و چنین رفتاری می‌تواند بر روی نتیجه مذاکره یا کیفیت تعاملات اجتماعی تأثیر منفی بگذارد.

غنچه کردن لب‌ها

«غنچه کردن لب‌ها» (Pursed Lips) حرکت ناخودآگاهی است که در هنگام گوش دادن به مخاطب اتفاق می‌افتد و نشان‌دهنده وجود توجه کامل و تمرکز عمیق بر روی موضوع صحبت است. به‌طور معمول، این تکنیک از انواع زبان بدن برای رساندن پیام پنهانی نیست بلکه با یادگیری آن می‌توانیم تحلیل دقیق‌تری از زبان بدن مخاطب به‌دست بیاوریم.

کج شدن سر به راست یا چپ

حرکت اندک سر به سمت راست یا چپ نشان‌دهنده علاقه بسیار زیاد است.

قرار دادن سر بر روی دست‌ها

زمانی که فردی سر خود را با دستانش می‌گیرد، می‌توانیم متوجه شویم که بسیار خسته شده است. جوری که انگار به‌قدری از زندگی خسته شده که دیگر نمی‌تواند سر خود را بالا نگه دارد. همچنین می‌تواند نشان‌دهنده وجود ناراحتی یا شرمندگی زیاد باشد، به‌شکلی که چنین فردی نمی‌خواهد کسی صورتش را ببیند.

نگاه به پایین

انداختن نگاه به‌سمت پایین یا نگاه به زمین نشان از وجود ضعف و عدم اعتمادبه‌نفس است، مگر این‌که موضوع بحث در مورد چیزی باشد که بر روی زمین قرار دارد. همچنین برای ایجاد وقفه در تماس چشمی و جلوگیری از زُل زدن هم می‌توانیم به سمت پایین نگاه کنیم و در این شرایط هم چنین کاری طبیعی است.

پیچاندن موها

برخی مواقع، در فیلم‌های تلویزیونی بازیگرها برای نشان دادن صحنه‌های عاشقانه، در حالی‌‌که سر خود را کمی پایین آورده و با نگاه به بالا از پشت مژه‌های‌شان معشوق را نگاه می‌کنند، شروع به پیچاندن موهای خود می‌کنند. اما اگر پیچاندن موها در موقعیت‌های رسمی مثل جلسه مصاحبه شغلی باشد، نشان‌دهنده وجود استرس و احساس راحت نبودن است.

قرار دادن دست‌ها بر روی صورت

با وجود این‌که هر گونه تماس دست‌ها با صورت می‌تواند نشان از استرس افراد باشد، اما در برخی موقعیت‌های اجتماعی این رفتار می‌تواند معانی دیگری داشته باشد. اگر به تماس دست با صورت عادت کرده‌‌ایم، دستمال‌کاغذی یا مدادی را در هنگام گفتگو در دست خود بگیریم.

مالیدن چشم‌ها

مالیدن چشم‌ها نشان‌دهنده وجود تردید در حرف‌ها یا باور نکردن صحبت‌ها است. در نتیجه، اگر در هنگام صحبت کردن مخاطب‌ها شروع به مالیدن چشم کردند، می‌توانیم از آن‌ها درخواست بازخورد کنیم تا متوجه تردیدها یا ابهام‌های مخاطبان شویم.

مالیدن بینی

اگر فردی شروع به مالیدن بینی کند یا انگشت اشاره خود را بر روی بینی بگذارد، نشان می‌دهد که هنوز اعتماد او جلب نشده است. اگر چنین رفتاری در مکالمه اتفاق بیفتد، به این معناست که مخاطب نیاز به شفافیت و صداقت بیشتری دارد و رسیدن به اهداف چندان آسان نیست. همچنین مالیدن مداوم بینی از سوی فردی که در حال صحبت کردن است، می‌تواند نشان از تردید فرد از سخنان خودش است. البته باید مطمئن شد که این عمل به‌دلیل حساسیت‌های فصلی یا خاریدن بینی نباشد.

گرفتن نوک بینی

زمانی که فردی چشمان خود را ببندد و نوک بینی خود را بگیرد، به این معناست که از وضعیت موجود رضایت ندارد. همچنین اگر مخاطب در هنگام گفتگو یا مذاکره چنین کاری کند، بهتر است که رویکرد متفاوتی را برای جلب نظر او انتخاب کنیم.

لمس کردن گوش‌ها

«لمس کردن گوش‌ها» (Pulling the Ear) در هنگام تعاملات اجتماعی نشان می‌دهد که افراد در حال تصمیم‌گیری هستند. هنگامی که در حال لمس کردن گوش‌های خودمان هستیم، ممکن است بلاتکلیف یا ناراضی و مخالف به نظر بیاییم. در نتیجه، این رفتار یکی از انواع زبان بدن منفی است که نشان‌دهنده تصمیم‌گیری در موقعیتی است که از آن رضایت نداریم.

نوازش چانه

«نوازش چانه» (Stroking the Chin) در حین صحبت کردن به‌معنای تفکر و تحلیل اطلاعات بوده و نشان خوبی از رضایت نسبی مخاطب است.

بالا بردن سر

بالا بردن سر در هنگام صحبت کردن نشان‌دهنده وجود اعتمادبه‌نفس و قاطعیت بالا در افراد است.

انواع زبان بدن دست

تحقیقات نشان داده‌اند که با حرکت دست‌ها، بسیاری از بخش‌های مختلف مغز با همدیگر فعال می‌شود.

فشار دست‌ها در هنگام دست دادن

دست دادن یکی از جهانی‌ترین شیوه‌های آغاز تعاملات اجتماعی است. همچنین کمک زیادی می‌کند تا مخاطب را در دیدار اول، ارزیابی کنیم. در ادامه، سطوح مختلف فشار دست را تحلیل می‌کنیم.

• محکم دست دادن: محکم دست دادن نشان از وجود اعتمادبه‌نفس، شادابی و قاطعیت در مخاطب است.
• فشار بیش از حد دست: فشار بیش از حد دست‌ها نشان‌دهنده وجود سلطه‌گری و کنترل‌گری مخاطب است.
• شُل دست دادن: شُل دست دادن نشان‌دهنده عدم اعتمادبه‌نفس، اضطراب و سلطه‌پذیری است.
• استفاده از انگشت‌ها: استفاده از انگشت‌ها برای دست دادن نشان‌دهنده عدم علاقه برای تعامل است.

حالت‌های مختلف دست دادن

همچنین زاویه‌ دست افراد در هنگام دست دادن نیز پیام‌های پنهانی بسیار مهمی را منتقل می‌کند. در ادامه، مهم‌ترین شیوه‌های دست دادن را بیان می‌کنیم.

• دست دادن سلطه‌گرانه: اگر فردی دست خود را جوری دراز کند که پشت دست او به سمت بالا باشد، در حالت سلطه‌گرانه‌ای دست می‌دهد.
• دست دادن برابر: اگر دست هر دو طرف در یک زاویه و عمود بر زمین باشد، دست دادن آن‌ها به‌صورت متعادل و رعایت حد و مرزها است.
• دست دادن سلطه‌پذیرانه: اگر مخاطب جوری دست خود را دراز کند که کف دست او به سمت بالا باشد و پشت دست شما نیز به‌سمت بالا قرار بگیرد، به‌معنای سلطه‌پذیری و اعتمادبه‌نفس پایین مخاطب است.
• دست دادن محبت‌آمیز: اگر افراد در هنگام دست دادن از دست چپ استفاده کرده و دست مخاطب، بازوی او یا شانه مخاطب را بگیرند، به‌معنای ارتباط صمیمانه است. هر چقدر بخش بالاتری از بدن لمس شود، به‌معنای صمیمانه‌تر بودن ارتباط است. افرادی که از دو دست در تعاملات ابتدایی استفاده می‌کنند، فاصله اجتماعی را رعایت نکرده و نشان از غیرحرفه‌ای بودن آن‌ها است.

رطوبت کف دست هنگام دست دادن

رطوبت دست‌ها در هنگام دست دادن نشان‌دهنده وجود اضطراب در افراد است، در غیر این صورت، می‌تواند نشان از حرفه‌ای نبودن مخاطب باشد.

حفظ محدوده حرکت دست‌ها

همواره در تعاملات بین‌فردی، می‌توانیم از تمام فضای اطراف‌ برای جلب توجه و رساندن پیام استفاده کنیم. اما با این حال، پرت کردن یا حرکات زیاد دست‌ها باعث حواس‌پرتی مخاطب می‌شود. فضای مناسب برای استفاده از دست‌ها از بالای قفسه سینه تا دور کمر است. حفظ چارچوب موجود در حرکت دست‌ها می‌تواند نفوذ و تأثیرگذاری افراد را افزایش دهد.

قرار دادن نوک انگشتان بر روی هم

این حالت که به حالت دست «ناقوس کلیسا» (Church Steeple) نیز معروف است و نشان‌دهنده تفکر عمیق و تحلیل داده‌ها است.  افراد با این حالت دست، باهوش‌تر و با اعتمادبه‌نفس به‌نظر می‌آیند.

حالت ناقوس برعکس

حالت «ناقوس برعکس» (Low steeple) بیشتر در خانم‌های با اعتمادبه‌نفس در جایگاه‌های مدیریت دیده می‌شود که تلاش می‌کنند تا تحت سلطه دیگران قرار نگیرند.

نزدیک کردن دست‌ها

برای نشان دادن ترکیب دو چیز یا جمع موارد موجود می‌توانیم از این حالت حرکت دست‌ها استفاده کنیم.

قرار دادن دست‌ها پشت سر

قرار دادن دست‌ها پشت سر حالتی غیررسمی از انواع زبان بدن است و نشان‌دهنده احساس در کنترل بر شرایط، آرامش و بر وفق مراد بودن شرایط است.

مالیدن دست‌ها به‌یکدیگر

مالیدن دست‌ها به‌یکدیگر نشان‌دهنده وجود هیجان‌زدگی و احساس شادی از کسب سود در مذاکرات است.

مالیدن انگشتان یک دست به‌همدیگر

در این حالت، افراد در انتظار رسیدن به پول هستند.

قرار دادن نوک انگشتان شست و اشاره

ثابت ماندن دست در این حالت نشان از خوب بودن شرایط است اما حرکت دست در این حالت به‌همراه گفتگو به‌معنای بیان نکات مهم در گفتگو است.

لرزیدن دست‌ها

لرزیدن دست در موقعیت‌های استرس‌زا به‌وجود می‌آید و نشان می‌دهد که احساس آرامش نمی‌کنیم، در نتیجه می‌تواند مخاطب را به سوءتفاهم بکشاند یا در او گارد ایجاد کند. همچینن، لرزیدن دست‌های مخاطب نشان‌دهنده وجود اضطراب یا احتمال پوشاندن حقیقت‌ است.

درست کردن حالت Okay

حالت «اوکی» (Okay) با قرار دادن نوک انگشت شست بر روی نوک انگشت اشاره و باز کردن سه انگشت دیگر دست به‌وجود می‌آید، در این حالت، دو انگشت شست و انگشت اشاره، دایره‌ای را با یکدیگر درست می‌کنند ;i به‌معنای خوب بودن شرایط است. با وجود جهانی بودن حالت دست اوکی، در برخی از نقاط اروپا، این حالت دست به معنای عدم وجود کمیت است پ زمانی به‌کار می‌رود که افراد قصد دارند تا نبود چیزی را نشان دهند. همچنین در برخی از کشورهای آفریقای جنوبی، این حالت دست به‌عنوان حرکتی مبتذل و خلاف عرف در نظر گرفته می‌شود.

خم شدن بازوها

دست‌های باز در کنار لبخند نشان از وجود اعتمادبه‌نفس در شما است. در نتیجه هنگامی که از مهمانان استقبال می‌کنیم یا در موقعیت‌های سخنرانی قرار می‌گیریم، سعی کنیم تا با دستان باز صحبت کنیم. در این صورت فرد قابل اتکا و پذیرایی در نظر گرفته می‌شویم و احتمال بیشتری وجود دارد که حرف‌های ما شنیده شوند.

قرار گرفتن هر دو دست‌ در جیب

قرار دادن دست‌ها در جیب نشان‌دهنده وجود سلطه‌گری یا عدم احساس امنیت است. در این حالت، افراد حالت دفاعی نامحترمانه و غیررسمی دارند که می‌تواند باعث گارد گرفتن مخاطب نسبت به ما شود.

قرار گرفتن یک دست در جیب

این یکی از شایع‌ترین ژست‌ها در زبان بدن است که افراد در هنگام سخنرانی یا گفتگو یک دست را در جیب قرار داده و از دست دیگر برای تأکید بر نکات در حین صحبت کردن استفاده می‌کنند. این حالت، به‌نظر دوست‌داشتنی و جذاب است و می‌تواند بر روی تأثیرگذاری در حین صحبت کردن اثرگذار باشد.

قرار گرفتن دست‌ها در جیب‌های پشت شلوار

قرار گرفتن دست‌ها بر روی باسن ژست مبهمی است و ممکن است مخاطب را به سوءتفاهم بیندازند. این حالت دست‌ها می‌تواند نشان‌دهنده وجود پرخاشگری یا عصبانیت باشد، همچنین در برخی مواقع می‌تواند نشان‌دهنده اشتیاق زیاد برای انجام فعالیت مشخصی باشد. این‌که اطرافیان این ژست را چگونه برداشت کنند، به شناخت آن‌ها از شخصی بستگی دارد که این ژست را گرفته است.

حرکت طبیعی دست‌ها هنگام راه رفتن

حرکت طبیعی دست‌ها در هنگام راه رفتن نشان‌دهنده وجود جذابیت و اعتمادبه‌نفس افراد است. این حالت را در افراد با شخصیت کاریزماتیک می‌توانیم بیشتر ببینیم.

مشت کردن دست‌ها

مشت کردن دست‌ها نشان از وجود خشم و عصبانیت در مخاطب است.

رها کردن شانه‌ها

منقبض کردن شانه‌ها نیز نشان‌دهنده وجود اضطراب است و از آن‌سو، رها کردن شانه‌ها در کنار انواع دیگر زبان بدن مانند قوز نکردن و تماس چشمی نشان‌دهنده اعتمادبه‌نفس در ما است.

قرار گرفتن دست‌ها به کمر

ایجاد حالت دست‌به‌کمر می‌تواند نشان‌دهنده آمادگی مخاطب و در کنترل گرفتن شرایط باشد اما در برخی مواقع با وجود پرخاشگری همراه است. در این حالت، هر چقدر دست‌ها از یکدیگر بیشتر باز شوند نشان از حالت سلطه‌گری بیشتر است و جمع کردن دست‌ها نشان‌ از تلاش فرد برای جلوگیری از اضطراب است.

دست‌به‌سینه شدن

«حالت دست‌به‌سینه» (Crossed Arms) نشان از احساس ناامنی و اضطراب دارد. در این حالت، افراد حالت دفاعی به خود می‌گیرند و پذیرش زیادی نسبت به پیام‌های شما ندارند.

ضرب‌گرفتن انگشت‌ها

اگر فردی با دستان خود ضرب بگیرد یا به‌صورت ریتمی انگشتان خود را بر روی میز بزند،‌ نشان‌دهنده احساس کلافگی، اضطراب و حتی خشم است.

قرار گرفتن کف دست‌ها به‌سمت مخاطب

استفاده از دست‌ها می‌تواند در میزان اعتماد مخاطب بسیار تأثیرگذار باشد. نشان دادن کف دست‌ها در هنگام گفتگو به مخاطب این پیام را می‌رساند که هیچ چیزی برای پنهان کردن نداریم، چنین حالتی باعث افزایش اعتماد مخاطب در هنگام صحبت کردن می‌شود و در هنگام مذاکره اهمیت بسیار زیادی دارد.

قفل شدن دست‌ها در پشت بدن

اگر فردی در حال ایستاده دست‌های خود را پشت‌ بدن قرار دهد، دیگران ممکن است این واکنش را به‌عنوان خشم، اعتمادبه‌نفس یا احساس برتری برداشت کنند. این حالت را در مدیر شرکت‌ها یا مربیان مدرسه بیشتر مشاهده می‌کنیم و نشان‌دهنده نظارت بر محیط و تسلط بر موقعیت است. در نتیجه، اطرافیان چنین افرادی در کنار آن‌ها راحت نیستند و احساس اضطراب می‌کنند.

خوردن ناخن‌ها

جویدن یا خوردن ناخن‌ها نیز یکی از بزرگ‌ترین نشانه‌های وجود استرس در افراد است.

انواع زبان بدن پاها

حرکت پاها و شیوه قرار گرفتن آن‌ها در هنگام نشستن یا ایستادن، پیام‌های غیرکلامی بسیار زیادی به مخاطب می‌دهد و بر روی نتیجه ارتباط‌ها تأثیرگذار است. در ادامه، مهم‌ترین انواع زبان بدن پاها را به‌طور کامل توضیح می‌دهیم.

نزدیک شدن پاها در هنگام نشستن

نزدیک بودن بسیار زیاد پاها در هنگام نشستن، نشان دهنده وجود ناامنی و در عین حال، سلطه‌پذیری در افراد است. این حالت نشستن را در جلسات مصاحبه شغلی یا نشستن فردی در مقابل افراد با جایگاه اجتماعی بالا می‌توانیم مشاهده کنیم. این حالت بدنی به دلیل فیزیک متفاوت بین خانم‌ها و آقایان، برای خانم‌ها آسان‌تر است. در حالی‌که حالت بدنی آقایان به آن‌ها کمک می‌کند تا به‌صورت طبیعی پاهای آن‌ها بازتر شود.

دور شدن بیش از اندازه پاها در حالت نشسته

دور کردن پاها از هم در حالت نشستن یکی از شیوه‌های نشان دادن حالت سلطه‌گری و در عین حال پرخاشگری است. همچنین، این حالت بدنی اگر با لم دادن بالاتنه همراه باشد، می‌تواند نشان‌دهنده وجود شلختگی و عدم مسئولیت‌پذیری در افراد باشد.

حالت نشستن نیم‌خیز

«حالت شروع‌کننده یا نیم‌خیز» (Starter Position) بهترین حالت نشستن است فاصله پاها نه زیاد بوده و نه کم است. در این حالت افراد به‌نظر آماده انجام فعالیت می‌آیند و به‌عنوان اشخاصی باهوش، سختکوش و جذاب به‌نظر می‌رسند. حالت نشستن آغازین یکی از بهترین حالت‌های نشستن در جلسات مصاحبه شغلی است. در این حالت، می‌توانیم اعتمادبه‌نفس خود را در جلسات مذاکره یا مصاحبه نشان دهیم.

انداختن کامل پاها بر روی هم

در این حالت پاهای افراد جوری بر روی همدیگر قرار می‌گیرند که «زانوی پای زیرین، زیر زانوی پای رویی قفل می‌شود» (Crossed Legs). به‌عبارت دیگر، پای بالایی بر روی زانوی پایینی قرار داشته و استراحت می‌کند. در این حالت، افراد احساس اعتمادبه‌نفس نسبی داشته اما چندان راحت نیستند. این حالت از انداختن پاها باعث می‌شود تا به‌عنوان افرادی باوقار در نظر گرفته شویم. انداختن کامل پاها بر روی هم در افراد اهل علم مانند معلم‌ها یا اساتید دانشگاه رواج بیشتری دارد. همچنین در محیط‌های کاری، انداختن کامل پاها بر روی هم بیشتر در جلسات رسمی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

قفل کردن مچ پاها در حالت نشسته

«قفل کردن مچ پاها در هنگام نشستن» (Ankles Crossed) در موقعیت‌های رسمی و غیررسمی اتفاق می‌افتد و نشان از منطقی بودن، آمادگی برای فعالیت و هوشیاری بالای است. افراد در این حالت نشستن شنونده‌های بسیار خوبی هستند. همچنین تحقیقات رفتارگرایان نشان داده است که این مدل نشستن در برخی مواقع نشان‌دهنده وجود ناامنی، استرس و عدم راحتی است.

قرار دادن مچ پا بر روی زانوی پای دیگر در حالت نشسته

«قرار دادن مچ پا بر روی زانوی پای دیگر» (Four Lock) نشان‌دهنده وجود اعتمادبه‌نفس به‌همراه کنترل‌گری در افراد است. اخیراً این مدل از نشستن در خانم‌ها و جوانان رو به افزایش است. این حالت نشستن به‌عنوان یکی از انواع زبان بدن غیررسمی در نظر گرفته می‌شود و نشان‌دهنده سلطه‌گری، قاطعیت و آرامش در افراد است. همچنین با این مدل نشستن، سن افراد کمتر برآورد می‌شود و افراد خودشان را پرانرژی و مطمئن نشان می‌دهند.

باز بودن زاویه پاها در حالت ایستاده

باز بودن زاویه پاها در حالت ایستاده یا «حالت V»، در هنگام مکالمه‌های ایستاده اتفاق می‌افتد و نشان‌دهنده تمایل مخاطب به ادامه مکالمه است.

نزدیک کردن پاها در حالت ایستاده

نزدیک بودن پاها در حالت ایستاده را می‌توانیم در فضاهای نظامی و فضاهای رسمی بیشتر مشاهده کنیم. این حالت یکی از انواع زبان بدن نشان‌دهنده سلطه‌پذیری و اطاعت کردن است. در این حالت، افراد دفاع چندانی در برابر محرک‌های بیرونی ندارند و خودشان را در برابر فرد مقابل آسیب‌پذیر می‌‌کنند. با توجه به این‌که افراد به‌صورت میانگین بین ۱ ساعت تا ۶ ساعت از زمان کاری خود را در حالت نشسته هستند و پاها در زبان بدن افراد در حالت نشسته اهمیت بسیار زیادی دارد، بر روز انواع زبان بدن پاها در هنگام نشستن تأکید می‌کنیم.

باز کردن پاها از یکدیگر

این حالت را می‌توانیم در کابوی‌های آمریکایی می‌بینیم که در  حال دوئل یا تیراندازی هستند. همچنین در ورزشکاران رزمی می‌بینیم که نشسته‌اند و در حالت استراحت هستند. باز کردن پاها از هم، نشان از وجود قدرت، سلطه‌گری و روحیه جنگنده است.

ایجاد حالت ضربدری پاها به‌صورت ایستاده

زمانی که افراد در حالت ایستاده «پاهای خود را به‌صورت ضربدری در می‌آورند» (Cross Legs)، به این معنی است که احساس اضطراب داشته و در موقعیت سلطه‌پذیر قرار گرفته‌اند.

نشان دادن بخش‌های داخلی پا

اگر فردی به حالتی به‌ایستد که بخش‌های داخلی پای او به‌سمت بیرون باشد (Presentive inner Part of the Leg) و یکی از پاها جلوتر از دیگری باشد، یکی از جذاب‌ترین حالت‌های ایستادن را به خود گرفته است. این حالت ایستادن را در بازیگران مشهور به هنگام برگزاری مراسم‌های بزرگداشت یا اهدای جوایز می‌توانیم مشاهده کنیم.

تکان دادن پاها

تکان دادن پاها نشان از وجود اضطراب، کمبود اعتمادبه‌نفس، احساس خسته شدن یا عدم وجود راحتی در افراد است و این پیام پنهانی زبان بدن را دیگران متوجه می‌شوند.

راه رفتن سریع

«راه رفتن سریع» (Walking Briskly) نشان‌دهنده وجود اعتمادبه‌نفس و هدفمند بودن در افراد است. چه هدف مشخصی برای حرکت داشته باشیم و چه حرکت ما بی‌هدف باشد، راه رفتن سریع باعث می‌شود تا به نظر بیاید که به‌سمت هدف بسیار مهمی در حرکت هستیم.

قرار گرفتن نوک پاها به‌سمت یکدیگر

اگر افراد در حالت ایستاده نوک انگشتان پای آن‌ها به‌سمت یکدیگر قرار بگیرد، نشان‌دهنده عدم اعتمادبه‌نفس و وجود احساس اضطراب در آن‌ها است.

دور شدن نوک پاها از همدیگر

هنگامی که نوک پای افراد در هنگام راه رفتن از هم فاصله می‌گیرد، به‌نظر ساده‌لوح و ناتوان می‌رسند. این حالت راه رفتن را می‌توانیم در فیلم‌های کمدی «چارلی‌چاپلین» (Charlie Chaplin) ببینیم.

انواع حالات بدنی در زبان بدن

«حالت بدنی» (Body Posture) افراد در هنگام گفتگو، نشان‌دهنده میزان اشتیاق و توجه آن‌ها به مخاطب است و بر روی قضاوت اطرافیان تأثیر بسیار زیادی می‌گذارد. در ادامه، انواع حالات بدنی در زبان بدن را نام می‌بریم.

تکرار زبان بدن مخاطب

«تکرار زبان بدن مخاطب» (Mirroring) یکی از شیوه‌های باز کردن گارد مخاطب و ایجاد احساس امنیت در او است. با تکرار زبان بدن، «نورون‌های آینه‌ای» (Mirror Neurons) در مغز مخاطب فعال می‌شود و در زیر سطح هوشیاری، تکرار رفتارهای مخاطب را به‌عنوان پیامی مثبت در نظر می‌گیرد. در نتیجه، مخاطب بدون این‌که بداند، احساس امنیت بیشتری می‌کند. البته باید توجه  داشت که تکرار زبان بدن مخاطب نباید به‌صورت غیرطبیعی انجام شود و این تکنیک از انواع زبان بدن نیاز به تمرین زیاد دارد.

قوز کردن

حالت قوز کرده و «خم شدن» (Slouching) در هنگام صحبت با دیگران می‌تواند نشان از خستگی یا عدم جذابیت موضوع باشد. همچنین پیام پنهانی سلطه‌پذیری را به مخاطب می‌رساند.

صاف نشستن یا ایستادن

همچنین ستون فقرات صاف و حالت استوار در هنگام گفتگو نشان از وجود اعتمادبه‌نفس و قاطعیت بالا در شما دارد. در نتیجه، هنگام ارائه پیشنهادات در جلسات مذاکره می‌توانیم پشت خود را صاف و استوار نگه داریم.

کمی خم شدن به‌سوی جلو

در‌صورتی که هنگام صحبت کردن اندکی «به‌سوی جلو خم شویم» (Leaning In)، تمرکز، توجه کامل و اشتیاق خود را برای پیش‌برد گفتگو نشان داده‌ایم، این پیام پنهانی مثبت می‌تواند گارد مخاطب را نسبت به ما باز کند. پس در گفتگوهای دو نفره یا مذاکره‌ها تلاش کنیم تا کمی به‌سوی مخاطب خم شویم.

قرار گرفتن در جهت مخاطب

اگر در هنگام صحبت کردن جهت بدن خود را هم‌راستای با مخاطب قرار دهیم، به مخاطب نشان می‌دهیم که به صحبت با او اشتیاق داریم و فرد ارزشمندی برای ما است. در نتیجه، همواره در هنگام صحبت کردن با دیگران سعی کنیم تا جهت بدن خود را در راستای بدن آن‌ها قرار دهیم. این مسئله در مواقعی مانند ناهار خوردن که مخاطب پشت ما قرار گرفته یا در کنار ما است، اهمیت بیشتری پیدا می‌‌کند.

فاصله بین فردی در زبان بدن

فاصله اجتماعی در هنگام گفتگو تعیین‌کننده میزان صمیمیت در گفتگو است. نزدیک شدن بیش از اندازه مخاطب هنگامی که شما پشت میز خود نشسته‌اید، به این معنا است که پیشنهادی وسوسه‌کننده برای ارائه دارد و مطمئن است که می‌داند که چگونه شما را متقاعد کند. از سوی دیگر، نزدیکی بیش از اندازه یا لمس کردن مخاطب در هنگام گفتگو، نشان‌دهنده گستاخی یا پرخاشگری است. البته میزان فاصله بین فردی بسته به هر فرهنگی معنای متفاوتی پیدا می‌‌کند.

همچنین فاصله بین‌فردی در هنگام گفتگو تعیین‌کننده میزان صمیمیت موجود در تعاملات بین‌فردی است، «علم فاصله‌شناسی» (Proxemics) در روابط اجتماعی به ارزیابی فاصله بین‌فردی و نقش آن در تعاملات اجماعی می‌پردازد. برای مثال، انسان‌شناسی به‌نام «ادوراد هال» (Edward T. Hall)، ۴ سطح ارتباطی را معرفی کرده و بر اساس میزان صمیمیتی که در هر کدام از آن‌ها وجود دارد، فاصله اجتماعی مناسب را تعیین کرده است. در ادامه، فاصله ارتباطی مناسب را برای هر کدام از روابط بیان می‌کنیم.

• فاصله ارتباط صمیمانه: ۱۵ تا ۴۵ سانتی‌متر
• فاصله ارتباط دوستانه: ۴۵ تا ۱۲۱ سانتی‌متر
• فاصله ارتباط اجتماعی: ۱/۲۱ تا ۳/۶۵ متر
• فاصله ارتباط عمومی: ۳/۶۵ تا ۷/۶۲ متر

البته باید توجه داشت که این فاصله به میزان راحتی شما با مخاطب برمی‌گردد و چندان صفر و یک نیست، همچنین وابستگی زیادی به فرهنگ جوامع دارد و در برخی از فرهنگ‌ها می‌تواند متفاوت باشد. در ادامه، هر کدام از این ارتباط‌ها و میزان فاصله‌ بین فردی موجود در آن‌ها را توضیح می‌دهیم.

ارتباط صمیمانه

منظور از ارتباط صمیمانه، ارتباط‌های بسیار نزدیکی است که افراد احساس راحتی بسیار زیادی با یکدیگر دارند. این فاصله به‌طور معمول در روابط عاطفی یا اجتماعی اتفاق می‌افتد که افراد یکدیگر را در آغوش می‌گیرند، قصد بیان مطلب آرام و درگوشی دارند یا انتظار لمس کردن یکدیگر را دارند.

ارتباط دوستانه

ارتباط دوستانه بیشتر میان اعضای خانواده، فامیل یا دوستان اجتماعی اتفاق می‌افتد. در این حالت هم افراد احساس راحتی با یکدیگر دارند.

ارتباط اجتماعی

این ارتباط به تعامل میان آشنایانی مثل همکاران، هم‌کلاسی‌ها یا افرادی گفته می‌شود که تا حد قابل توجهی آن‌ها را می‌شناسید. شما چنین افرادی را چندین بار در هفته می‌بینید و اگر ارتباط شما عمیق‌تر شود، می‌توانید وارد فضای ارتباط‌های دوستانه شوید.

ارتباط‌های عمومی

زمانی که مخاطب را چندان نمی‌شناسیم و او را به‌صورت محدود و ماهیانه می‌بینیم، فاصله عمومی را با او حفظ می‌کنیم. برای مثال، ارتباط با مسئول پُست یا افرادی که در خیابان از شما آدرس می‌پرسند جزو روابط عمومی شما محسوب می‌شوند.

انواع احساسات در زبان بدن

«حالات چهره‌‌ای» (Facial Expressions) مهم‌ترین تکنیک زبان بدن برای تشخیص احساسات مخاطب است. حالات چهره ما نشان می‌دهد که به چه چیزی فکر می‌کنیم و چه احساساتی را تجربه می‌کنیم. البته سایر اعضای بدن نیز نقش قابل توجهی در انتقال پیام‌های پنهانی بازی می‌کنند. در ادامه، مهم‌ترین تکنیک‌های تشخیص احساسات با ارزیابی انواع زبان بدن را بیان می‌کنیم.

تشخیص احساس غم یا خستگی

در ادامه نشانه‌های بدنی افراد در حالت غم و خستگی را بیان می‌کنیم. در این حالت نیاز داریم تا مکالمه را تمام کرده یا جذاب‌تر کنیم.

• حرکت اندک تمام دهان به‌سوی پایین
• مشت کردن دست‌ها
• عدم ایجاد تماس چشمی
• تغییر مداوم حالت نشستن
• مالیدن صورت

تشخیص احساس شادی

در ادامه نشانه‌های بدنی وجود احساس شادی در افراد را بیان می‌کنیم. با وجود این نشانه‌ها، احتمال همراهی و موافقت افراد افزایش می‌یابد.

• چین‌خوردگی در گوشه‌ چشم‌ها
• لبخند زدن
• حرکت اندک تمام دهان به‌سمت بالا
• تماس چشمی مناسب
• استوار ایستادن
• تکان دادن سر در نگام مکالمه

تشخیص احساس خشم

در این شرایط افراد تحریک‌پذیر و پرخاشگر هستند و بهتر است که مخاطب را آرام کرده یا مکالمه را تمام کنیم.

• بیش از اندازه محکم دست دادن
• رعایت نکردن فاصله اجتماعی متناسب
• قرار گرفتن دست‌ها بر روی باسن
• باز شدن بیش از اندازه پاها
• زُل زدن (زیاده‌روی در تماس چشمی)
• استفاده از انگشت اشاره در هنگام صحبت کردن

تشخیص احساس استرس یا حالت دفاعی

در ادامه نشانه‌های وجود ناامنی در مخاطب را بیان می‌کنیم.

• پلک زدن بیش از حد
• جویدن لب پایینی
• حالت دست‌به‌سینه و انداختن پاها بر روی هم
• عدم تماس چشمی
• دور کردن بدن یا جهت بدنی متفاوت
• شانه‌های خمیده
• حرکت نامتناسب مردم چشم
• جویدن ناخن‌ها
• جنب‌وجوش زیاد
• شُل دست دادن
• قرار دادن دست‌ها بر روی سر

بر اساس تحقیقات، افراد سطح هوش اطرافیان را با ارزیابی صورت و حالات چهره‌ای آن‌ها قضاوت می‌کنند. همچنین، نتیجه پژوهشی نشان داد افرادی که صورت کشیده‌تر و بینی بزرگ‌تری دارند، احتمال بیشتری دارد که باهوش در نظر گرفته شوند. همچنین افرادی که همواره لبخند بر لب داشته و نشانه‌های احساس شادی را بر روی چهره خود دارند، باهوش‌تر از افراد با حالت چهره خشمگین در نظر گرفته می‌شوند.

جمع‌بندی انواع زبان بدن مثبت و منفی

در جدول زیر، انواع زبان بدن «مشتاقانه و مثبت» و «محتاطانه و منفی» را در یک نگاه مشاهده می‌کنیم.

کتاب روانشناسی زبان بدن انگلیسی

کتاب‌های بسیار عمیق و خوبی برای تحلیل انواع زبان بدن در بازار وجود دارد. این کتاب‌ها، تحقیقات علمی پیرامون زبان بدن را توضیح می‌دهند و اطلاعات کامل و جذابی را برای روانشناسان و علاقه‌مندان به یادگیری زبان بدن ارائه می‌دهند. در ادامه، کاربردی‌ترین کتاب‌های زبان بدن در جهان به زبان انگلیسی را معرفی می‌کنیم.

• کتاب «چگونه انواع مختلف زبان بدن را بخوانیم» (Body Language How to Read Any Body) نوشته «دِرِک بورث‌ویک» (Derek Borthwick): این کتاب با معرفی جدیدترین پژوهش‌ها در حوزه زبان بدن، به تبیین تکنیک‌ها مختلف برای تأثیرگذاری بر مخاطب و تحلیل زبان بدن با استفاده از تکنیک‌های زبان بدن می‌پردازد. کتاب حاضر، برای حوزه‌های متعددی از جمله فضاهای کاری، فروش، ارتباط‌های مجازی و سخنرانی کاربرد دارد. این کتاب در سال ۲۰۲۲ تدوین شده است.
• کتاب «دستکاری افراد، الگوهای ذهنی و زبان بدن» (Manipulation, NLP, Body Language) نوشته «جوی برنایز» (Joe M. Bernays): این کتاب نیز از نوین‌ترین کتاب‌های حوزه زبان بدن است که با هدف متقاعد کردن دیگران، تسلط بر احساسات و نفوذ اجتماعی نوشته شده است. همچنین کتاب حاضر، در سال ۲۰۲۲ تدوین شده است.
• کتاب «زبان بدن» (Body Language) نوشته «آنجلا میلر» (Angela Miller): کتاب زبان بدن از جدیدترین کتاب‌ها برای یادگیری تکنیک‌های زبان بدن با کمک تصاویر واضح و آشکار است. این کتاب در سال ۲۰۲۳ تدوین شده است.

کتاب روانشناسی زبان بدن با ترجمه فارسی

کتاب‌های زبان بدن متعددی به فارسی ترجمه شده اما متأسفانه بسیاری از کتاب‌های زبان بدن معتبر و جدید، هنوز ترجمه فارسی مناسبی ندارد. در ادامه، برخی از کتاب‌های زبان بدن که به فارسی ترجمه شده‌اند را بیان می‌کنیم.

• کتاب «The Definitive Book of Body Language» نوشته «Barbara and Allan Pease»: این کتاب معروف‌ترین منبع زبان بدن در ایران است که به‌صورت ساده و بسیار کاربردی، مهم‌ترین اصول زبان بدن را توضیح داده است. اما بزرگ‌ترین ضعف این کتاب، قدیمی بودن تألیف آن است. کتاب زبان بدن پیز، مربوط به سال ۲۰۰۶ می‌شود و بسیاری از پژوهش‌های جدید را ندارد.
• کتاب «زبان بدن برای عروسک‌ها» (Body Language For Dummies) نوشته «الیزابت کونکه» (Elizabeth Kuhnke): این کتاب نیز از تألیف‌های به‌نسبت قدیمی برای آموزش زبان بدن است که به سال ۲۰۱۵ برمی‌گردد، اما کیفیت این کتاب از سوی خواننده‌ها به‌اندازه کتاب زبان بدن پیز برآورد نشده است.
• کتاب «انجیل زبان بدن» (The Body Language Bible) نوشته «جودی جیمز» (Judi James): این کتاب آموزشی زبان بدن نیز با هدف تأثیرگذاری اجتماعی و خواندن زبان بدن مخاطبان نوشته شده اما در کنار قدیمی بودن تألیف آن که به سال ۲۰۰۹ بر می‌گردد، اعتبار کمتری نیز نسبت به دو کتاب قبلی کسب کرده است.
• کتاب زبان بدن نوشته «ویجیان کومار » (Vijaya Kumar): این کتاب نیز از کتاب‌های زبان بدن ترجمه شده به فارسی است که از کیفیت بسیار کمتری نسبت به کتاب‌های معرفی شده برخوردار بوده و تألیف آن به سال ۲۰۱۳ بر می‌گردد.

در هر کدام از این کتاب‌ها، بخشی از دنیای تکنیک‌های انواع زبان بدن آورده شده تا مخاطب با دنیای زبان بدن آشنا شود. از این بین، کتاب زبان بدن آلن پیز کیفیت بسیار مناسب‌تری دارد اما کتاب‌های زبان بدن بسیار زیادی با محتوایی عمیق و بروز وجود دارند که هنوز به فارسی ترجمه نشده‌اند.

سؤالات متداول

در این مطلب از مجله فرادرس به‌طور کامل با انواع زبان بدن در روانشناسی آشنا شده‌ایم، حال وقت آن رسیده تا به سؤالات متدوال پاسخ دهیم.

زبان بدن در روانشناسی چیست؟

زبان بدن به‌معنای تمام پیام‌های غیرکلامی است که با مشاهده بدن و رفتارهای قابل مشاهده به‌دست می‌آید.

زبان بدن در روابط چه کارکردی دارد؟

زبان بدن در روابط اجتماعی به افراد کمک می‌کند تا اعتماد مخاطب را جلب کرده و بر روی نکات مهم تأکید کند. همچنین با ارزیابی زبان بدن اطرافیان در روابط اجتماعی، می‌توانیم احساسات و افکار آن‌ها را تشخیص دهیم.

زبان بدن انواع دست دادن به چه صورت می‌تواند باشد؟

زبان بدن انواع دست دادن به چهار حالت دست دادن سلطه‌پذیر، دست دادن متعادل، دست دادن سلطه‌جویانه و دست دادن محبت‌آمیز تقسیم می‌شود. دست دادن سلطه‌پذیر زمانی است که مخاطب دست خود را جوری دراز کند که کف دست او به سوی بالا باشد. دست دادن متعادل به‌شکلی است که زاویه دست هر دو طرف مشابه هم باشد و دست دادن سلطه‌جویانه برای زمانی است که مخاطب جوری دست خود را جلو بیاورد که پشت دست او به‌سمت بالا باشد. در نهایت مدل دست دادن محبت‌آمیز برای زمانی است که فردی از دست چپ خود نیز برای دست دادن استفاده کند. هر چقدر دست چپ اعضای بالاتر بدن را لمس کند، نشان از صمیمت بیشتر در ارتباط دارد.

انواع زبان بدن چشم کدام هستند؟

وجود تماس چشمی مستمر به‌معنای توجه کامل مخاطب است، در حالی‌که پلک زدن زیاد یا حرکت چشم به اطراف نشان دهنده خستگی، وجود استرس، گلافگی یا تلاش برای پوشاندن حقیقت است. همچنین بزرگ شدن مردمک چشم‌ها نشان از هیجان‌زده شدن است.